Ka Oiaio, Volume VI, Number 51, 21 December 1894 — Page 2

Page PDF (1.08 MB)

This text was transcribed by:  Donna Shiroma
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

Poalima, Dekemaba 21 1894.

 

I HOOKAHI PUUWAI.

 

       I na lala o ka Hui Aloha Aina a puni ka Paw Aina Hawaii na hoa makaainana hoi o ka Moi ia aloha nui ia aloha oukou.

       I keia mau la aia na alakai o ka Lahui malalo o ka malu o ke Kanawai a aia hoi he Loio ka mea nana e pale no laua i mua o ka Aha ma ke Kanawai me kekahi mau lau Oliva.

       A no e na hoa'loa a me na makamaka, ka poe i komohia ke aloha, ke nonoi aku nei makou ia oukou e kokua mai ma ka mea hiki ia oukou i loaa ai ke ola no ka mea nana lada e pale i mua o ka Aha, Oiai hoi o ka hihia i hoopii ia ai laua he hihia a no nui ia a he nui koi na hooikaika ana o ka Lojo no ko laua pono ma ke Kanawai.

       A ma keia ano oia ka makou e ka ho'aho'a aku nei i mua o oukou e alu ka pule ia Hakalau e wehe i na hipuu a ke aloha a e ike ia kakou hoa kanaka mai kipahewa ke aloha i ka Ilio.

       A no la o ka lokahi oia ko kakou kahua i ku ai a aneane elua makahiki a oiai hoi o ko kakou mau alakai ua paio laua no ko kakou pono me ka hopo ole i na la inea e nee nei.

       E ka Lahui, E ala mai a pupukahi i keia mau haawi na aloha.

a oiai hoi, i mea e hooluhi ele ia ai o ko oukou hele ana mai, e hoouna aku ana kamou i kekahi mau komite a he'e ma na apana, a ma na wahi e ae hoi, me kekahi mau palapala i kakau inoa ia e Hon. J. K. Kaunamano a me na plelo hooakaka pu maluna o ke poo, a na'u e ka mea e manao ana e haawi i kou aloha, e kakau iho i kou inoa ponoi a me ka huina o ka mea au i manao ai a haawi iho me ke aloha oiaio.

       E na peresidena o ua Hui Aloha Aina a puni ka Paeaina, e hana pu mai kakou i keia hana a oiai hoi, e hoouna ia aku ana ia oukou he mau kope, a na ka presidena o kela a me keia hui e koho i mau komite, no ka hele ana aku imua o na hoaloha.  E ka lahui i hookahi puuwai a i hookahi pana ana, a na ke Akua no e kokua mai.

O wau no o J. K. Kaunamano Hope Presidena o ka Hui Aloha Aina o ko Hawaii Pae Aina.

 

UA HAALELE I KA HANA

 

       I keia la Dec 19 ua haalele aku he 8 a 9 poe kamana hana napo e hana ana malalo o Lewela ka Luna Nui o na hana hou o ke aupuni Repubalika o Hawaii.

       O ke kumu o keia haalele a na o keia poe Hawaii oiaio oia no ko lakou koi ia ana aku e hoohiki malalo o ke aupuni Repubalika o Hawaii.

       A wahi o ko makou lohe i ka wa i hiki aku ai kela olelo imua o lakou ua ku like aela lakeu a haalele aku la i ka hana a ke aupuni.

       Oiai aia iloko o ko lakou puuwai ke aloha oiaio no ka aina ka Lahui a me ka Moiwahine.

       O keia ka loke i hiki mai i mua o makou i keia la a oia ka makou e hoike aku nei i ke akea a ke haawi aku nei makou i ka lima aku o ke aloha pumehana ia oukou a pau aloha oukou e ka poe i kupaa no ko kakou aina kulaiwi.

       Eloa o Hawaii i ke Akua.

 

Ulumahiehie ka Halewai

 

Oia mau no ke Ohohia ia o na Alakai o ka Lahui.

 

HE OLA MAU KA HOOPANEE.

 

       Makua ae o ka hiki ana ae o ka manamana kuhikuhi hora o ka Uwati i ka hora 9 o keia kakahiaka, aia hoi, ua hoopiha ia ae la na alanui mamua iho o Kalakaua Hale e na ano lahui like ole o keia kulanakauhale me ka hiaai nui, e ninau ana, e na hihia hea la ke hookolokolo mua ia ana imua o ka Aha Apana o keia kulanakauhale.

       Ua k@li iki ia ka pane no ia ninau a hiki i ke kupono ana i ka hapalua hora eiwa, ka wa nana i hoike mai oia ka wa e akaka ai ka pono mawaena o ka poe i hoopilikia ia.

       I ko makou nana ana aku iloko o na hiohiona maka o ko makou mau heakanaka o ka pupuu hookahi, aia ke aloha paa i omau ia ikoko o ko lakou mau puuwai, no no ko lakou mau hoa kanaka e paa ia nei malalo o ka hoomalu ana a ke Aupuni.

       Aia ka rumi Hookolokolo, ua hele a piha huine@, na hele a pili i ka ua mea o ka ulumahiehie e ike pono i na hana maluna o ka poe i hoohuoi ia e ke Aupuni.

       I keia wa aole i lohe ia he mau leo hoouluku, aka, o ke aheahe malie, me he ne ana la na ka makani Malanai, pela iho la ke kulana o ka rumi hookolokelo iloko o ka piha i ike ole ia he mau makahiki i hala ae nei.

       Ua komo mua ae ke Kanikela Pelekane T. R. Walker, mamua o ka hiki ana ae o ka Lunakanawai a me ka Loio Kuhina, a ua hoopioo ia ka aoao Aupuni mamuli o kona hiki ana ae e nana pono i ka hihia o kona mau kanaka i hopu ia e keia aupuni e ku nei.

       Ua hoopiha pu ia ae hoi o loko o ua rumi la e na hoa o ka Papa Loio e keia kulanakauhale no ke akenui e ikemaka i na kumupale a ka Loio o ka aoao o ke Aupuni, a me ke pukonakona ma ka aoao o ka poe i hoopii ia.

       Ua ku ae ka Loio Kuhina, a noi i ke Kahu o ka Aha, e hoopau loa ana i ka noonoo ana i ka hihia o E. Klemme a me J. L. Osmer, kekahi o na poe i owili pu ia no keia hewa hookahi, he kipi, a ma ka Apua ko laua puka laelae ana.

       Ua ku hou ae ka Loio Aupuni a nonoi hou i ke Kahu o ka Aha, e hoopanee ia ko Buki, Nawahi, Weed, Crick a me Tinker a ka la apopo mamuli o kekahi kuia ma ke ke Aupuni aoao, a ua ae koke ia mai la.

       O keia ka wa i nalo koke aku ai o na poe i hoopii ia mai na maka aku o ka lehulehu e kaulona aku ana maluna o lakou me na helehelena i hoopili pu ia iho e ke aloha kukonukonu iloko o na makaha wai o ke aloha aina oiaio.

       A e like hoi me ka emoole o ko lakou nalo ana aku mai na maka aku o ka lehulehu, pela i haalele koke ia aku ai na paia anoano o ka rumi hookolokolo me ka mehameha hou, a hiki i ka hapalua o ka hora eiwa e ka ia apopo.

       Ua koho aku makou, aole e emi iho malalo o elima haneri ka nui o ka poe i ahoakoa ae ma Kalakaua Hale i kela kakahiaka, a he @akaikahi loa iloko o kela huina he mau iliohae kekahi, no ka mea, ua hoopili pu ia ko lakou ikaika omokoko e ka nui o ka eleu o ka poe kupaa naue ole o ka manao mauna o ke kumuhana naue ole, o ka pono ke hana ia a haule mai na lani.

       He maikai no kilakila ke ku lana o ke ola kino o na poe e paa mai la iloko o ka Halewai, a he pu ia mau ne ka mauao lana o ka la uakila iloko o ko lakou mau waiho na noonoo me he mea la ala no lakou ma ua home ponoi kahi i noho ai me ka malaelae.

       Mamua ae o ko lakou lawe ia ana aku no ko lakou mau rumi i hoopaa ia ai ua haawi mai la na alakai o ka lahui, he mau hoailona a ko lakou aloha no ka iehui a la ua i hiipoi ai me ka ikaika o ka laua mau makapeni, i kekahi o ko makeu mau mea kakau, e hoike aku imua o ka lahui, mai kuihe a kanalua aka, e manaolana mau aia no ka lanakila ma ko lakou aoao i na wa apau, ke hana ia ka pono a me ke kaulike, ke kalokalo pu ae nei hoimakou na ke ahonui o ke Akua mana, nana e kokua mai la kakou iloko o keia mau la o ka inea a hiki i ko lakou hookuu ia ana mai me ka lanakila.

 

E HOOUNA MAI.

 

       I na luna lawe pepa o ka Nupepa Ka Oiaio ke kauoha ia aku nei oukou i na he mau koeua pepa ma ko oukou lima o ka Helu 50 o Dekemaba 14 ke kauoha ia aku nei oukou e hoouna koke mai i keia Keena i loaa ai hoi he pepa no ka poe i loaa ole.

       Nolaila e na hoa'loha o makou mai hoohakaha oukou i ka hoouna ana mai a e kakau ia peni mawaho o ke ope nupepa.

Ka Nupepa Ka Oiaio.

       Alanui Paipalapala Honolulu Oahu.  E hoolohe i keia leo oiai ua nele ia keia Keena.

                                                                           Ma ke Kauoha.

 

O JOHN EDWARD POEPOE UA HALA.

 

       Ua hala, ua nalo, ua moe aku la oia i ka moe kapu o Niolopua no ka wa mau loa.  Aloha.

       He hoa paaua pu oia no makou ma keia oihana hookahi he pa'i nupepa; he loaa hoi oia ma ka haku moolelo, a he kanaka opio naauao oia.  Ua hoonaauao ia oia ma ka olelo Enelani ma ke kula nui o St. Louis.

       He 26 ka nui o kona makahiki a he kaikaina oia no Jos. M. Poepoe, a he kaikuaana hoi no Kulena.  Ma Kawehewehe, Waikiki, Honolulu Oahu, oia i  kuu mai ai i keia ola ana, i ka hora 3:30 o ka wanaao Sabati iho nei, a oia ka mea i ko ai ka olelo a ka Haku:  "O Ko'u la, me he aihue ala ia i ka po."

       Ua waiho iho oia mahope nei he kaikuaana, kaikaina a he mau kaikuahine, na keiki, kona iwi aoao he wahine, na kaikoeke, na kini makamaka, a me na hoaloha he nui, e paiauma aku nona ma keia kae o ka lua kupapau.

       I ka hora 5 o ke ahiahi Sabati nei i manele ia aku ai kona kino wailua a waiho ma ka ilina o Ulukou, iloko o ka Iuuluu pau mako o na kaina wawae o ka huakai e hele ana nona.  A oiai hoi, e ka ohana o ka mea i moe aku la, mai hookaumaha oukou i ko oukou noonoo, oiai, o keia ola ana he ma'hu wale no ia i pu-a ae a nalo aku la; a o ka makou e kalokalo ae nei, e hookau mai ka Haku i kona aloha puni ole maluna o ka ohana ponoi o ka mea i kuu mai i keia ao mauleule a pela pu hoi me na kini o kona mau hoa'loha.

       "He aihue ka hora o ka make,

       Me he powa 'la i ka pili o ke ao."

       A oiai hoi o ke ala ana i hele aku la, he ala ia no kakou a pau, aka, o ke aloha aole ia he mea mokuhia i na waikahe he nui.

       "E hoonalonalo e pee maloko

       Haina e ka waimake hanini ka opua

       Me he ao opua la ke aioha ke hiki mai

       Eia la i kuu manawa e hana e nei

       Hana e Hilo i ke poiwai a ka ua

       I ka palolo ua uwahi o ka lua e.

       Luuluu wale.

       Luuluu Hanalei i ka ua nui

       Ua oi ku ika nahele o Koianana

       E ka ua kukalahe o Honolulu e, ua hala o Ioane, Edewaka, Poepoe; e ka nalu hai nuku o ka Lehua Wehe e, ua wehe i ka pili kooko ia loko. o Poepoe, ua hala e.  E ka aina kulaiwa o na makua e, o Kohala nui iloko, o Kohala iki iwaho, o Kohala makani apaapaa; o Pili. o Kalahikiola, o na puu Haelelua, ua hala o Ioane Edewaka Poepoe i ka la 16 o ka malama o Kaulua nei.

       Na ke Akua i haawi mai, a nana no i lawe aku, e hoomaikai ia ka inoa o Iehova.  KA LEO.

 

UA HALA AKU LA.

       Mr. Lunahooponopono,

                                  Alohe oe: --

       Ma ka hapalua o ka hora 4 a m o ka la 12 o Dekemaba nei, ma ka home noho o John Kaelemakule Esq me Kailua, ua kii mai la na lima ana ole a ka make ia Mrs. Emalia Kaelemakule, a lawe aku la ma ke la aoao o ka muliwai o ka hoehaeha puuwai, a koe iho la ke kino, he kino puanuanu, aloha walei.

       Ua loaa mai la kela poino mamuli o ka hoohua ana mai ia ka hua mai loko aku o ko laua puhaka a no ka hiki pono ole o ke keiki ke hemo maiakai i waho, ua kii ia ke Kauka haole, ua nana ke Kauka a ua hana a ua hemo mai la ke keiki, ua make-e mamua o ka hemoana.

       He keiki kane ke keiki, he hora a oi mahope oia manawa, make aku la ka makuahine.

       Nui ke aloha a me ka minamina ia Mrs. Kaelemakule.

       Ua hanau ia oia ma Holualoa Kona Akau Hawaii, na J S Kauhaihao a me Mrs Kahaka Kauhaihao o ka helu elua ia o ka laua mau keiki.

       Ua mare me John Kaelemakulo ma ka la 27 o Dekemaba A D 1893 o ka nui o na la o ko laua paa ana i ka hipuu maemae o ka mare, ua like la me 11 mahina a me 12 la, a wehe mai la i ka pili aloha hookao ia loko.

       He wahine keia i aloha nui ia e kana kane, a ua paulele kana kane iaia, a oi nui aku hoi kona mau makua a me ka ohana apau.

       Alua me nana i hookaumaha i ka naau o kana kane o kana wahine a me ka hua mai loko mai o laua.

       Nolaila ke komo pu aku nei ka mea kakau u pu ana a me ka luuluu ana no ka mea i make, he make iloko o ka Haku "Nana no haawi mai a nana no e lawe hou aku E hoomaikai ia kona inoa."

D. A.

Kailua Dec. 12, '94

 

He Moeuhane

 

Mr. Lunahooponopono,

              Aloha oe :--

       E oluolu oe e hookomo iho i keia mau lalani malalo iho, i ike mai ai na kilo ike wehewehe moeuhane, penei :

       Ia'u e kaia loa ana i ka hiamoe a e hooipo ana hoi me Niolopua; aia hoi, ua hele aku la ko'u uhane ma ke alanui Moi a hiki mawaho o ka Hale Mele Hou, o ko'u nahu e komo ana ia manawa, he palaka me ke kuka iho mawaho a he malo wale no  malalo; ia wa no hoi au ike iho ai, he ekolu makou e ku ana malalo o kekahi mea i auo like me he anini @la.  Hookahi kauaka aohe poe he ano hauli kona helehelena, a o ke kahi  hoi, he @ ulu maoli no.  Ia wa no hoi ke kauaka poo ole i olelo mai ai ia'u e hele i ke kaua; i ka huli ana ae o ko'u uhane a nana aku la, ua ike aku la au, ua hele a piha pono ka pa o Halealii ina @; e paa ana e na pu, a e @holo ana hoi he poe koa haole. @ ano auhee la; a o kahi hoi o keia poe koa haole e pee ana iloko o ka Hale Mele Hou.

       He mau sekona mahope iho, aia hoi ko'u uhane e holoholo ana ma lalo o kekahi pahu hae, a e auamo ana au he pu raifela; i keia nana hou ana aku a'u, ua ike aku la au i na kanaka a'u i ike mua aku ai me ua pu, ua loli ae ko lakou aa@ a i keokeo mai luna a lalo a ma kahi o ka pu, he buke baipala, a he mau nanaina ko lakou o kaumaha, a e uwe ana no hoi kahi poe; ia wa no hoi au i ike aku ai i ke kanaka poo ole e owili mai ana i kekahi mea a haawi mai la ia'u me ka pane pu ana mai : "E uu ae hoi paha oe i ka hae iluna."  Ua hoole aku la ko'u uhane, me ka olelo ana aku, "aole i kani ka hora ewalu," aka, ua olelo hou mai la no kela no ka lua o ka manawa, a i ke kolu o kapa olelo ana, ua ae aku la au.  Ua hoopaa aku la au i ua hae ala i ke kaula o ka pahu hae, a huki ae la au a kau iluna; ia wa no hoi au i alawa ae ai iluna a nana aku la; aia hoi, ua  ike aku la au, he Hae Hawaii silika me ke kalaunu o luna ke welo ana i ka makani, me na hua palapala i kuai ia maluna ae o ke kalaunu penei : ALOHA.

       O ka hope loa iho la ia o na hana a me ka ike ana o ko'u uhane, a puoho ae la au, a ike la, he moeuhane ka keia; ua hele koke aku la au e nana i ka uwati, a he 5 minute i hala ae o ka hora 12 ia manawa, oia ka po Poaha aku nei i hala, Dec. 13 1894.  KAPIHE-OPIO.

                     Moanalua, Dec. 17 1894.

 

Na Anoai o ka Aha Apana

 

       Hu i kula i ka auwaa panana ka palapala hopu a ka Ilamuku no kekahi o ka poe i hoohuoi ia no ke kipi.  Hu ka aka i kamalii o Kawaapae.

       Aohe Hope Loio Kuhina i ka auina la onehinei, me he mea la, ua noho paba e hooponopouo i na palapala hopu o ke keena o ka Ilamuku.

       He hookohu kuikawa ko Van Giesen, ma ka auina la inehinei, no ke pani aua i ka Hope Loio Kuhina i noho i kauhale.   Heaha la ia ia Kaiholena, he kau ai kanana paha.

       Ua pau ka pili ana o kahi heepali o Halawa i ka laupapa i keia mau la, eia keia iwaho o kaiuli kahi i o-u ai.

       Pu-a ka uwahi i ka loio Akepoka ke hele ala a kuku na umiumi o ka loio aupuni i ka pa kehau iho hoi paha kahi o na keiki Pelekane la, oki pau kela i ka holo nui.

       Kani poka ka pu a Kanewawahilani i ka auina la onehinei, he hele aia a elua lio a ua keiki la e holo ai i ke kula heihei lio hookahi.

       He Peni kupua ka makou e kike olelo ana me na loio i ka auina la o nehinei, wela ke Kalaka i ke ehu kai o Puaena.

       He hale lau Amau ko makou iloko o ka aha inehinei, e ole nae ia malumalu ai na poo o na kiu puhipuhi laau o Palahemo.

       He oia mau no ka ulumahiehie o ka rumi hookolekolo i keia kakahiaka, no ke akenui e ike i na Alakai oka Lahui.

       He Bola kou ka makou umeke no ka makou wahi paina luau imua o ka Aha, e ole ia haukawewe ka a la mo ka momoku.   Ola ia kini ke a mai la ke ahi.

       He Wili Koki ka makou no na noho o ka Aha Apana, ke hele ala a uaka na papakole o ka poe e noho iho ana iluna o ua mau ko-ki ala.

       He Kowela paeli ka makou no na paia o Kalakaua Hale, a e mau loa aku kona paeli ana, ina la ua hanee na paia ilalo.

       Hoopunini ia a noonoo o na loio o ka halewai i ka makai kiu Lau Omaomao, oiai ua keiki ala e  hoolele leo ana ma na paia o ka rumi hookolokolo me ka noonoo ole ae e o kahi palekoki oua ua oloolo.

       Aohe hoohoka hou ia o ka lehulehu e na kaiko a Kawelo ma, he ku paha i ke a'u, ke hamo hewa la i ka hulu peua a Kaohele.  Lole.

       Eia o Kauohoa ma ke maaloalo mau nei i na la a pau me na apo ili kalopu hoopaa ilio ma ko lakou mau puhaka, i ko makou koho aku me he mea la, e kali ana paha ia Kawelo -- paha-paha o ka hiki mai o ka hoehu no ia.

 

Malamalama na kukui o Pa'e.

 

       I keia kahahiaka i lawe ia ae ai kekahi o na alakai o ka lahui ma ka awai o ka poe hoike no ka hoike ana ikanaka ike malalo o keia hihia e noonoo ia nei imua o ka Aha Apa na i keia mau la, na kana hoi nana i hoonaluea mau i na poo na loea hookele aupuni o keia au e nee nei no ke kupaa iloko e ke aloha no ka hiipoi ana i na huna lepo o ko laua aina hanau a me na maawe lauoho o ka laua Moiwahine ihikapu nana na olelo walohia makia paa ia i loko o ko laua puuwai.  E hoi oukou me ka malaina i ka maluhia.

       I ka nana aku aohe wahi a ka manao e hiki ai ke ku hoohuoi aku no ka pono me ke kaulike ma ko lakou aoao.  E kali iki hoi kakou.

 

E HOOLANA MAU I KA MANAO.

 

       E na hoa'loha o makou o ka puupuu hookahi ke kau leo aku nei makou ia oukou e hoolana mau i ko oukou mau manao mai kanalua mai hopohopo mai kuihe.  Oiai hoi eia no makou ke hoomanawa nui nei i ka hoonee ana i ko kakou waha olelo imua me ka hopo ole.

       A aole hoi o ke kaa ana aku o ko kakou mau alakai malalo o ka malu o ke Kanawai he kumu ia e ku hau ai kakou aole loa pela.

       A ka e komo ae kakou a pau iloko o ke apo o ka lokahi e like me ka makou i kau leo aku ai i o la houna.

       A oiai hoi o ka lokahi iloko o ka maluhia oia ka ikaika ka lanakila a me ka mana.

       A no la e na hoa'loha o makou na kaikuahine o makou na makua o makou na kupuna o makou e ku paa mau no ke aloha aina aloha Lahuia aloha Moi hoi.

       O Iehova ka palekaua o ka lanakila mau loa.

 

UA HOOKAULUA IA.

 

       Ua minamina nui makou i ka hopuka ana aku i ka nupepa makua i keia la oia hoi Ka Oiaio mamuli o ko makou akenui e hookomo piha i na mea a pau e pili ana i na hana e lawelawe ia nei e ke aupuni no ko kakou mau alakai i hoopilikia wale ia.

        Nolailo e hoomanawanui e hoopuka aku ana makou i ka Poakahi ae nei me ka hele a luluu pono i ka kahinia o keia mau la kupilikii o ka aina nolaila e u-mi ka hanu a e noho me ka lokahi no ka mea aia ilaila ko kakou ikaika.

 

OWAI KEIA POE AEA HAUKAE.

 

       He nui ka poe i hiki ai i o makou nei a hoike mai ia makou nei a koike mai ia makou a oia keia.

       Kia kekahi poe ke ike ia nei e apoo hele ana ma na kauhale o na kanaka Hawaii e hakilo ai a i na e ninau ia aku ana aole loa e pane iki mai aua a ka e hoomaka ana oia e holo a i ole o lakou no a pau.

       Ma keia ano hana a keia poe ua komoka makau iloko o lakou me ka hopohopo hoi no keia mau hana a no ia kumu i hiki kino mai ai lakou i o makou nei a hoike mai i na mea a pau a oia ka makou e hoike aku nei.  Nolaila he mea pono i n kiai o ke aupuni e kiai pono i ka hana a keia poe a e hopu hoi ia lakou oiai aole o lakou kuleana e apoo hele ai ma na kauhale o na kanaka i ka waena konu o ka po e hoohalua hele ai.

       Nolaila e ka Lahui e ma ka ala loa i ka hana a keia poe aea haukae o poino a ua nei oukou oiai o keia poe he poe Ilio pololi lakou e auana hele ana e ake ana e loaa kahi pauku iwi.

 

MAI KAUAI MAI.

 

       MR. LUNAHOOPONOPONO,

                                                Aloha oe.

       E oluolu oe e hookomo iho i keia mea hou ma kahi kaawale o ka "Ka Oiaio" a me KA LEO.

       I keia mau la ke kipaku nei ka haku aina o Kekaha nei i kekahi mau hoa aina, a ua waiho mai ola he 10 la hoomalu, a e pau ana i ka la 18 iho nei.  He haole keia i noho loihi me makou, a he mau aina kona i loaa i ke au o ke aupuni Moi aka, i keia wa, ua huli a kue i ke Aupuni Moi, a ua kokua hoi i ke Aupuni Repubalika.

                                                KEKAH@.

       Waimea Kauai.

 

He Lei No Liliuokalani

He lei he wehi nou e Kalani

O Liliu i ka waiu o na lani

Aia i Hawaii ko lei alii

Ka onohi kaimana o ke aupuni

Mai puni oe i ka mali a ka u'a

A ka ili puakea o Maleka

Huli mai ko alo kapu e Kalani

E aloha i ke kupa o ka aina

Aia i ka poho o ko lima

Ke ola o ka lahui Hawaii

Ua ike Makalii me Kaelo

Ua lohe ka uwila ka pae opua

A he pua o Kalani aia iluna

Ke kiekie no i Halealii

       Haina ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

Aia i Maui ko lei alii

Ka luna kiekie Haleakala

Alawa iho oe o Waialeale

Ka popohe a ka pua o ka ohelo

A he pua nani loa helu ekahi

Ua like me ka lauae o Makana

He makana lei momi nou e Kalani

Na ke Kuini mai o Pelekane

       Haina ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

Aia i Molokai ko lei alii

Ka luna kiekie o Maunaloa

A he loa ke kula o Kaiolohia

A e pili nei me Maohelaia

Ai ae ko lei alii kaimana

I guia mai e loko o Kahiki

Na ke kiakolu no a i lawe mai

Lei ai ke Kuini a o Hawaii

       Haina e ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

Aia i Oahu ko lei alii

Ka luna kiekie o Kaala

E alawa iho oe a o Kapolei

O ka noho maikai a Kaiona

Ua ona ia mai oe e Kalani

E na aupuni nui o ka Hema

Nohea nei pua e moani nei

No Hawaii nei no a puni

       Haina ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

Aia i Kauai ko lei alii

Ka luna kiekie o Haupu

A he pua a he wohi nau e Kawelo

Ke alii mahamahai'a i ka wai

O ka wai kaulana o Kemano

A he wai e inu nou e Kalani

Eia ke pua e Mano Kalani

Ke kumu alii ou kupuna mai

       Haina e ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

Aia i Lehua ko lei alii

Ka wai kaulana a ka paoo

Noho mai Kuhaimoana i ka nani

Ke kae'ae'a o ke kai uli

A he kiai ia nou e Kalani

A he paku hoi no ke kalohe

       Haina ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

Ka punohu ula ko lei alii

A he hailona kapu nou e Kalani

Ua ike mai ka oaka i ka lani

He milimili na Pele me Hiiaka

Akaaka ka noho aua ou e Kalani

Ua ike ka hoku ma ka Hikina

Kiina ia iho ka pae opua

I hoa kuilima nou e Kalani

Maikai na haua a Kalewala@i

Ua hoi hou mai ka lei alii

Aia i ka lima maua o Kalani

Ke Kuini kapu o Hawaii nei

       Haina e ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

 

O ke anuenue ko lei alii

Ka uaui kaulana i ko ao nei

Ua ao Hawaii malamalama

Ua ike pono ia ua kumuhana

O ka hana maemae a ka lahui

A ka Hawaii imi noeau pono

Ua hono o Liliu kau i ka hano

Ka noho kalaunu i Halealii

He alii no oe ua ike ia

Ua lohe aku o Kealohilani

O ka lani iho ia nona ke kapu

Nona o Hawaii nei a puni

       Haina e ka wohi nona ka lei

       O Liliu i ka walu o na lani.

                                  NA MRS. NAMAUKAPU.

Hakuia ma Iwilei, Dec. 17, 1894.