Ka Oiaio, Volume VII, Number 1, 4 January 1895 — He Makai Kiu Iloko o ke Ehuehu. NA PAKA UA E LOKU ANA A ME NA Hihio Iloko o ka Pololei. Na Hooheno o ka Pohina Uakea o ke Koolau. [ARTICLE]

He Makai Kiu Iloko o ke Ehuehu.

NA PAKA UA E LOKU ANA A ME NA Hihio Iloko o ka Pololei.

Na Hooheno o ka Pohina Uakea o ke Koolau.

[Kakauia mai no Ka Leo a me Ka Oiaio.~\ i [Hoomauia.] .He hana nui kekahi au « makemake nei e hana no ka pomaikai o kahi mea au i .makem&ke, ai e hana. A oiaihoi, aole ehiki ia'u ke hookuū wale aku ia oe, me ka loaa ole mai 6na haina pololei mai kou lehelehe mai,* nolaila eia ka wa oka pane. Ku malie iho la ka makai kiu me ka nana pono ana aku o kona mau wahi maka kupanaha maluna o kahi Lntanela pauhanauuu. me ke ake ■nui e puka mai kana mau ninau e pili ana no kana hana oka auanā hele ana o keia po, Mahope iki iho oko ka makai kiu kali ana o ka loaa mai o kana mau ninau. ua pane mai la ua wahī alii ku wati aei. He kapalua au nou no ka mea aole ioa e hiki ī kekahi kanaka e like me kou ano ke lawe i keia hana nui a koikoi oKa hoao ana e imi i| ka pomaikai no nai aole no kou | pono ilio. ' | A oiai hoi ua nui a lehulehu wale na manawa a'u i hakilo ai iwaena $ ua kanaka maoli, aole loa au i ike ua lawe kekahi kanaka i kekahi hana ano nui a koikoi e like uie ka'u e ike nei ia oe. He kohu nee papa ana hoi iloko o neia mau hora oka wanaao, me he mea ala ua hoolimalima ia oe malalo o kekahi hana limakoko e kekahi pohai o ka poe e ake nei e lawe ike ola makamae oka mea a ke Akua i poni ai i haku maluna 0 keia lahuikanaka oluolu. . Kolaila e hai koke mai, nawai i kono ia oe e hele auwana e like me keia a'u e ike nei ? oka wa keia au e pane ai ina ninau a pau i ninau ia atu la ia oe, 1 hiki ai ia oe ke hookuu; ia aku me ka lanakila. ' Akahi a loaa he wa kupono no'u e pane ai i na ninau ake alii ku wati. Oiai hoi na huaolelo welawela ana i pehi mai ai ia'u me he mau hua hekiii ala ka mahanahana pono i ke kumu pepeiao. 1 kela wa i oaka ae ai! ko'u waha & pane aku la iaia me ka leo malie i ka i ana aku : Kkala mai oe ia'u nia ka hoike ana aku :a oe i ia mea oiaio ka mea hoi a'u i kaana ni iloko 0 ko'u waihona noonoo iho. Aia he hana nui ka'u e lawela>ve ai no ka pono a me ka inakee hoi i ke ola oke alii a kaua |i liiipoi pu ai i na kau a kau. Ua nui na nune olelo ana no ua īaea e pili ana ika hoohalua mau ia o ke ola oke alii, a me na hana imihala aka poe e ake'nei e hoopoino i ko kakou noho au,a, a me na haua hoohaiki e ae i ko iakou mau poilo a kuleaua. Nolaila, ua ku iho lai au me ka noonoo nui aua no ka'u |hana pouo e hana ai, uo ka uoii ana ,i keia uihu ! lono hoolele hauli, * hele i* 'ana ina o a maanei a pujn ke kula{nakanKale nei. ! | fĀoIe i pau. \ \ i —— !—

Ua hookooio koke iu jiiai la kii mauao iloko o'u. e hele au e lilo T inakai kiu iio ka hakilo ana ma na ano a pau, ina pah« he oiaio keia mau louo hoopuiw» e lawe ia nei ma oa luaanei. x E.hai aku au ia oe me ta oiaio bo»kamairi ole, o ka piha ana.keia' o ka hookaUi nmkahiki a oi o ko'u noho ana malalo o keia hana, a ua pau hoi' na walii a pau oloko o keia .p» ika imi ia e a'u. iaa paha he wau hana e ae keknhi mawaho o na msa a'u i lohe arno ka hoopoino an4 i ke ola o ke alii. Ano e kala mai oe ia'u, no ka _ mea, ua oi loa aku paha na mea a'u e hai aku uei ia oe mamua *o ka mea kupouo. £ka e pono no hoi oe o hoomanawanui, "a hiki i kn pau pono ana o ka'u hoiktf. 110 ka mea, aia no he mau mea hou aku mawaho ae o keia mau mea. Hoomau aku la au i ka'u kamailio ana a hiki i ku'u wa i ike ai e kuHokunou ana ke poō o kahi aliikoa ku waii. nolaihi na hoao iho ī&' au e hoopokole i ka'u kamailio ana, mo lio'u pane pu aaa aku iaia. o ka hopena -iho la keia o ka'u hoike. I keia wa, anaunai ae la oia i kona ma'u maka a pano mai la ; Ma keia mua aku, un, loafl ia oe ki ae ia ma na wahi ft pau o keia p*, ake hauoli nei hoi au ma ka aoao oka Moiwahine. i kou hoolilo aua ia oe iho i tnca itni a huli inn ni«a e manao ia uei o hana maluna 0 ke kino o ke alii. 0 na olelo koikoi a hookaumaha «*u i hoopuka aku ai ina aekona mua loa oko kaua kukai olelo ana, 1 Hēia wa ua hoopau loa ia, ua nele oia i na rumi e malante ia ai ma ko'u puim-ai. A i keia wa. e lilo no kaua i mau ho*Johrt pilipaa 100, aple hoi he mau «nemi. 1 ka pau ana o kana kamnilio ana taai ia'u i koia mau kamailio, ua lalau mai la oia i ko'u niau liuia a lulu pu iho la maua. I ka pau ana o ka maua lulii ana ua kouo mai la oia e hele maua e kamau wahi bo!a a ua horfko aku la au pela. t a ukai aku la au mahope o kona m«beu a hiki i kalii o kekalii wahi

rumi kau kapa « ku ana. konio mua aku la oia iloko a ouia ae la ike poLeoheo o kekahi bele kahea e pili aua ma kn paia. Alahope ibo o kona kaomi ana «ku me kona mau manamanaliuia, aia hoi. ua hoopuiwa ia ko'u manao ika ike ana aku ika mawehe ana ae o kekiihi mau apana papa ana i ka paia o ua wahi hale ala, a boea mai la he nika nui roe na bola kope e hii ana makona mau lima. Lawe mai la oia a waiho iho la maluna o kekahi wahi pakaukau pokole a nalo hou aku la oia ma kekahi aoao ne ke kii ana i mau apana heiena paakiki a me ona waiu bata paa. j Ika ,tuakau]jivii ana o keia mau wea, ua noho iho la maua iluna o j &* noho laau a paina iiio la me ko'u wahi kamuaina oia wanaao kope nui. j Iwaena o keia mau paina mam J ana. ua unuhi ae la ua wahi alii kn wati nei, he wahi apana pepa a kakau iho )a lie mau wahi olelo pokole e pili aua no ko'u ae ukea ia i ua mauawa a pau a'u e «i e komo aku iloko oka pa oke alii, a kakau iho la oia i kona inoa uialalo, a opiopi ae la a hookomo iho la iloko o ka wa-hi leta a haawi mai la ia'u. U» lilo no hoi kein makana ia'u i mea hauoli no'u ivo kamea aiauo; he wa e hoea mai ana e kipa hou aku ana au malaila me ka loaa ole hoi h« mau keakea ana. j U* lulu limfi aloha hopeloa iho: U «aua, a hookuu aku la au iaia • noho ana e kiai ika maluhia o ke Ylii a k&moe mai la an no w»ho o )k» puka pa kahi hoi a ko'u wahi katuua $ ku kiai ana.

In'u i puka aku ai mawalio o ka puka pa, aole loa ho mea a ko'u mau maka i )ke, 6iai na knkuna malamaiama o"ke kukui uwila o pahola ana ma na wahi a pau oke kulanakauhale. Kamoe aku la ko'u alahele ma ke alanui Beritani* a Īiikī i ke «lanuī Nuuauu we ko'\j maniw e hoi a'a e hooluolu no ko'u wahi pauku kino, oiai, ua iaiki ilio la na kui houhou a ke wanaao me h<J- la e i ae ana> ka houpo—: "E huli e hoi.me iala E loiii hookahi mai la Anoai ko aloha pili me a'u Hooni i ke kumu o ka hana." Aka ia'u nae i manao ai pela, ua lohe aku la au īie mau leo liamumu o ke aheahe'malie, me lie haneliane ala ke ano. - No ko'u ake nui e ike pono, ua nee mai la ko'u mau knpuai no kahi o r keia mau leo e walawalaau nei, a ua ike koke io aku la no hoi au, ho poe wale no kēia maluna o na lio. I inea no'u e lohe peino ai ika lakou mau olelo, ua pelu hou mai la au i hope a komo ae la iloko o ka Da o Ema Holo, no ko'u makemako nui e*j >he pono i ka lakou mau kamailio ana, me ko lakou īke ole mai eia he mea kiao e ae no leekahi e lioolohe aku ana ika lakou mau olelo. Ika loua ana ia'u he wahi kupono e pee iho ai, a e ike ole ia mai ai hoi eua poe nei, ua mahaahua loa ! ae la ko lakou mau leo a ke hele loa ae la i ka ltula o na olelo mawaena 0 lakou 7>akaLi, I ko'u kiai ana aku maluna oka pa aia hoi ua ike maopopo aku la au Ika huina nui o koia poe e kamailio nei. He eono ko lakou nui, he ekolu o ka poe mua a'u i ike ai'i ka luā nanahu, a lieekolu hoi poe hou mai. O ke kumu o ko lakou hoopaapaa ana oia hoi na mea e pili ana i ka haua a kekalii ma'u hoa o ko lakou pohai, ame ka papainoa oka poe aloha aina e makemake ia ana e hopn, ame ka 'oaa ana lie inau lako kaua na ua poe ala, a o ka manawa wale no oia ka mea e kali ia aku aiMi. Iloko o keia mau hoopaapaa aua ua puka ae la na inoa o na alakai o ka laliui, o laim na mea nana keia mau hana e horn,!uku nei i na nooiioo o«a poo :i puini ma ka hoao ana e hookahnli maoli i ke ai-poni Ua neenee aku la au a kokoke 1 ko lakou wahi e noke nm nei ika hoopappaa me ka hoole akn o kekahi mau mea. la wa no hoi au i ike aku ai i kekahi wahi meaokoa maweho ae o lakon ika hele ana ae aku pu me lakou. He helehelena kona i hoanoe ia, ae ' aahu ana oia lie kuka kanahai pokole e uhi ftna i kona wahi apana kikala. Ua kahi ia ka weu 0 kona umiumi lalo, ae manamana ana hoi kona inau umiumi lehelehe luna, me he mau kiwila no ke kia «ahine. I" Aole i pau. |