Ka Oiaio, Volume VII, Number 3, 22 March 1895 — KAELO KA MALAMA, HELU A KA HAWAII. [ARTICLE]

KAELO KA MALAMA, HELU A KA HAWAII.

Ke.aneane aku upī kak-ou e l:o--in<xiioko o ka mālama o Kaelo, ka mala hoi i oklo ia e ka poe kiiliiko, "K#ielo ka malama, helu aka Hawaii". K/olail-a, eka Laliui Hawaii alolia, o keianuilama, he malama ano niii loa ia- ma ka mpolelo o ya kaua o Hawaii nei, i ke au ia Kamehāineha T. ka Napolioua'o ka moana P;i-k ipika, ka mea nana ). hoohui j kpia njan Paemokn a lilo i hoolialii, a.e ike ia ka papa hoonohonoho o na kana i lanakila ai oia iloko a keia malama.

Uoko o na "Ku" mua eha, ua loaa iaia kft lanakila make kahua kaua.o Mokuohai. Iloko o "Huna," oia, ka hunakele ia ana o na iwi o ke alii Eeoua ma Puukoliolu, Kawaihae. . .-1 ke kaua i Honolii, Hilo, ilrtko o "Hua," ua lanakihv hou oia ma.ia kaua ana. Iloko o "Akua," Imua ia ke poo o Paiea i ka hoe-waa i kai o Papai ma Puua, a lanakila oia maluna o ka make. Iloko o "Hoku," kūlīīilu ia ka Heiau o Kahaleioleole ma Kaipalaoa, Hilo. Iloko o "Mahealani," luiiakila 0 Kamehamelia, ma ke kaiia i Nnuānu, a lilo wale mai hoi o Kauai. Iloko o -'Kulu," paii na koa o Kamehaineha i ka luku ia e na koa o Kahekili, ke alii o Maui, a a makuakane ponai hoi o ua Nai aina la. Na "Laau hope" ekolu, hoomakaukau ia ka hale o ke akua ma Kainehe, Kohala, e ua tn a 'la, ilokoo na "Kaloa' ekolu, -paa ka paepae o walio, a īloko o "Ivane" ka po kapu Heiau, hoala ia ka'Ulii, a paa hoi ka Imle mua a me na mea a pau, a uoho iia kahuna a me ke &ln īloko o ua lia'e %la. Hoko o "Lono," ha-i ia ika Lēle ka hialoa mua loā, a; ho mii aku na loina i kōe no keia malama. A nia keia mau lioakaka ana, e ike ai ka poe liou o keia hanauna 1 ke kalana o keia malama a me ke ano nui o na hana i hana iā iloko o ke au i kapa ia lioi he naaupo, a e ike pu ia hoi na hana 0 keia au malanialama, a i kapa ia hoi lie naauao. Iloko o ka malama o ka "Malioe hope," o ka makahiki 1887, oia ka la o Huna, i hookahuli ia ai ke Kumukanawai o kaMoi Kamehameha Y, i ,ke au o ka Moi Kalakaua I, a oia ke ko ana o ka olelo a Kawika Malo, ma-Lahaina 1 pane aku ai i ka Moiwāhine Kaahumanu. I ka malama o "Mahoe mua," o ka 1889, i ka la o "Hoaka" oi& ka la a R. W. Wilikoki i hoala mua ai i ke Kumukanawai 01887 a liaule wale, oiai, he aka wale no | ke ano o keia mahina a nalo »ku. j Iloko oka malama o "Nana", i |ka la o "Mohalu" oia ka la i ku- | kulu ia ai ke Aupuni Kuikawa, e »like me ka kakou i ike ai i ua [hana i hana ia i keia malauia, a Ime ka la o ka mahina, he lelele s I mau kona kulana mai kekaīii a i I kekahi, a pela wale aku.

I ka malama o "Huna", i ulu hou ae ai ]ie haunaele kuloko ma Laeahi, mawaena o ka poe Aloha Aiua i kapa ia he kipi, a tne ke Aupuni a luma ia ka waiwai oia haua. Nolaila, ho mea pono iko makou poo holulielu o holulielu me ko akahelo, i loaa ai ke kaona o ka manao, oiai hoi, he waiwai nui loa keia no j\a hanauna liou o kupu ae noi, a iko hoi i ka moo llolookoua aina makuahiue. A | he moa pouo hoī o lawo nui i K,v ! Lko a ii)o K a Oi\to, i iko i na uwa ;a pau o pili ana no kou auia a uio ' ko na aiua o mai. ! ]>i M. JR, j Mnvoh 20 18}>3.