Ka Oiaio, Volume VII, Number 4, 29 March 1895 — HE HOOKAHI NO HOOMANA OIAIO. [ARTICLE]

HE HOOKAHI NO HOOMANA OIAIO.

I. Iwaena o na mea a pau a ke kanaka e hooikaika nei, oiai* oia ma leeia ola ana, ua hooi ae oia i kona hooikaika ana no mea pau wale o keiaao maniua o kona" imi aua i ka mea oi aku no kon.a pono a me konapomaikai, oia hoi ke aupuni o ke Akua, Nui ka poe e kahea ana ma ko'u inoa, wahi a ka Haku, akaaole au i ike ia lakou. He oiaio loa keia mea i keia manawa, he nui ka poe e kahea nei ma ka inoa o Karisto, e olelo nei he poe Karistiano la-1 kou, aka, ke kaupaona ia ko lakou koikoi a kaana ia ko lakou kula- j na, he mea maopopo, ua lakou a ua kuleana ole iloko o ke ! aupuni o ka Haku a e noho pu j me ia ma kana papa-aina a ma kahi ana i hoomakaukau ai no ka poe i alolia io iaia a i malama i kana mau ao ana. He ana o Karisto mai ke Akua mai, a ua kauoha ie kakou e hoohalike aku me ia, i lilo ai kakou e like me ia, he mau keiki na ke Akua, a i hiki ai! ia kakou ke lilo he mau hooilina! me Karisto no ke Aupuni o ka: Lani. A eia ka ninau, eliia la poe e kapa nei ia lakou he poe Karis- j tiano, he mau lioahanau oiaio no K»risto? Ua pili keia ninau i na I mea a pau, i ka I»eraela mua a i ko j Heiena no hoi. Owai kai like! me Karisto e noho nei ma keia' Paeaina o Hawaii ? Aneane no e j hiki ole i ka mea hookalii ke pa -1 ne i k«ia ninau, a olelo āe—Owau.! Ak&, eia na hoahanau o ua hoo-

miina a pau, he lehlllehu wale, ke manao pakaln uei ua ponn lakou a ua kirieana lakou e lilo i niau keiki na ke Akiv», a e noho pu roe ia, ma kona Aupuni Hemolele ma ka Lani, a e lilo i mau hoahanau no ka Haku, no ka mea hewa ole! Owai o keia poe i like ole o na hoomana ana kai pololei a i, kiipono io e lilo he inau keiki uaka lllakua HemoleleV Owai ka mea i hemolele e like me Karislo, ke ana i waiho ia mai i ko ke ao riei, e loaa ai ka_ noliO ana hemolele ola mau loa mo ka Makuā ? He mea maopopo aole na mea a pau e olelo nei, mai loko «h» o na hoomana h'hnlehu o ke ao, o lakou a pau ke komo ana i ke Aupunro ke ola mau, ke hoomau lakou ma ko lakon kulana e .ku nei. Wahi a ka Buke Hemolele: He nui ka poe ehea ia ana, aka, he uuku ka poe e komo ana. • Pela ke ano o ka poe hoomana e ku nei i keia wa: | A ina he oiaio, o keia iho la ke kulana o ka pōe e hoomana nei, eia ka ninau, pehea la e maopopo āilre kulana o na hoomana, a o ka hoomana hea la ka' Karisto iwaena o na hanei'i e kahea nēi ma Kona inoa, i hiki ai ke loaa ka mea pololei iwaena o na hoomana lehulehu, nana e alakai a e ao mai i ke kanaka i ke alanui o ke ola, ka mea i oi aku i na mea pulelehua wale a ko ke ao e hoopapau nei ? Hookahi no alanui e lo&a ai ka pololei, oka Olelo Hemolele a ke Akua, a o w\, ao anaa pau a ke kanaka i like ole, aole kakon e puni aku. "E hilli oukou i ka Palapala Hemolele" wahi a ka Haku; "no kamea, uamanao oukou, he ola mau loa ko oukou malaila; a oia ka mea naua i hoike no'u." A no ka poe e ao ana eia hoi ka ka Uhane Hemolele, ma o ka waha o ke Kaula, Isaia, 8;20. "Ma ke Kanawai, a ma ka hoike ana hoi; inaolei lakou e like me ia olelo, no ia mea aole i puka mai ka malamalama maluna o lakou." Ua ao mai keia mau olelo a ke Akua i ke alanui e loaa ii ka mea oiaio. Aia ma ka olelo ao a ke Akua kakou e hoomalamalama ia ai i ka ike n maopnpo ai ia kakou ka hoomana oiaio a !:e Keiki a ke Akua i kukulu ai, a oia hoi ka lioomana oiaio, a o na hoomana e ae a pau, na ke kauaka wale iho no ia, a he ma"ke ma o lakou ke puni aku ke kanaka i ka lakou mau ao ana. Hookahi alanui o ke ola—aia ma o Karisto la, a he hookalii no alakai o Kana o'elo ao, e ola ai ko ke ao a pau, ke manaoio,—e hoololie i ke Kauawai o ke Akua a e manaoio aku ia Karisto Kana Keiki. He make na ao e ae a pau. 11. Ua hiki inai ka manawa kupono e waa na kanaka Hawaii a e kukulu i lioomana no ka lahui, oiai ke ike nei no kakou ua nui na • hoomana mamua o ka mea kupono. Hookahi no alanui o ke ola, a oia ke Alanui hoomana a lesu Karisto i kukulu ai, a oia ponoi ke poo o ua hoomana aole. o j ke kanaka, a o ka olel<jphemolele j a ke Ai ua, oia ke ana a kakou e | haihai a e hoohalike ai. Ma ia | alanui wale no kakou e hele ai e j loaa ai ia kakou ka hoomana oiaio j a ka Haku i kūkulu ai. e lilo ai ] kakou e like.me na pi'haku liilii» i kalai ia a pili a hoonolionohoia a ku he hoomana holookoa o Karisto hoi ka pohaku kuuiu. I i keia wa, ua lehuleliu na pohaku i kumu—he pohaku kumukaPope uo na Kaiolika Uoma, ma o Pe-j tero la, ho pohaku kuniu hoi oj Paulo no ka hoomaua Enelaui a j ka Moi Henrv VIII i hookumu &i; He pohaku kumn o Lutera no ka hoomana Luteriana; he po- j kaku kuinu o Kaiawina no ka poe Kalawina; o Wesley no ka poe Weslej; o losepa Kamika uo kaj poe Moremona; o Mahometa uo ki hoomaua Mahomodiana; o ka EmeporH o Kusia hoi ke poo o

kd liooiminn Helene o Russia, a pela aku.be nui a lie lehulehu wale. e like kanui ine ia a Paulo ! i oielo ai'e liooinaka āna mai kona mau la nmi, ma kana oleioi ko Tesalonjke poe. ei' aiia: "No ka mea, ke hooikaika ne.i ka pohihihi o ua hana la/' a o ua liana la ana e kamailio uei oia no ke alakai a me na ao liowa ana a ka ane -Karist.o, ka mea "e keakea āktr aiia a liiki i kona wa e laweia aku ai,'" a oia ka moa e ulu mū ana i nu )a hope, a e lioike moakaka ia min aiia no nae i ka poe haipule oiaio o imi a'n'a i ka waiu o ka ke Akna Olelo Hemolele. Ina kakou lie poe e malteī}iake io ana e hoomana i ke Akua, ia lehcva o Babaoia, vn makehewa ko kakou liahai ana liiahope o na olelo a me na alakai lehuleliu a ke kanaka, aka, e hoomana kakou laia, e like me ia ana i lioike mai ai ma Kan.i Oielo. Ina kakou e kahai i ka ke Akua olelo, alaila, ua heomana kakou laia; aka ina hoi ua hooloho kakou i na ao ana a kanaka ma kahio ka ke Akua, alaila, ke hooinana nei kakou i ke kanaka. Alaila, lieaha kawaiwai o itr4rakoir hooinana ana Y Hē waiwai ole, wahi a ka.Buke Oiaio. 0 keia no ke kulana o ka hoomaiia ana a na ekalesia e ku nei i keia wa. Ua kapae loa lakou i ka olelo a ke Keiki a ke Akua, ke poo o ka hoomana, a ke malama nei kakou i ka kaaaka ao ana. Ke alakai nei ka makapo i ka makapo, a ke angane aku nei e uhipaa mai ke alakai hewa a ka Aoo-Kari»to i ko ke ao, koenoka poe uuku i waē ia i hoike no ka Oiaio, noua keia olelo "maanei no ka hoomanawanui o na haipule; maanei no lakou ka poe imalama 1 na kauoha ake Akua, a mo ka manaoio ia Karisto." Aia maluna o keia pauku o ka plelo. a ke Akua e kukulu ia ai ka kakou hoomana e pozioai.no ka rnea, aia iloko o keia pauku i apo ia ai ke kahua o ka euanelio hoola a Karisto i hoovmn ia mai ai e ao i ko ke ao i loaa al ia lakou ke ola mau loa, a ī pakele aimai ka make mau loa, a o keia iho la no ke kumu o ko kakou hoomana, e malama i ka ke Akua mau kauoha, aole e like me ka na hoomana e malama nei, a e manaoia Akua. ia lesu Kari&to, oia ka ke Akua Keiki, ka mohai, ke kumukuai kumu ole nana i lioohainama hou mai ia kakou i ka ipuka o ka Lani, kahi o ka nani a me ka maha, o ke ola mau loa me ka Makua Lani a me ko kakou Hoola a me ka Uhane Hemolele. Aia aku kakou maluna o keia mau mahele elua "ka malama i na kauoha" a me ka "manaoio ia lesu Karisto." Ano ua lalau ka noho ana o ka hoomana; ua lehulehu wale aku ma kahi o ka hookalii e ai. Ua auwana ka lahui ma ka lakou hooniaua aua i ke Akua, a ua pokole ka pule a na haipule aole hiki aku i ka Lani iniua o ke Akua, aka, ua hele ae no a imua o ka ane-karisto hoi iho. mihi na haipule, e ao hou,- e imi.hou i ka mea oiaio iloko o ka Palapala Hemolele, no ka inea, "ua manao oukou he ola ko oukou malaila." Ina aoie e mihi keia lahui a haalele i ko lakou mau kuko aineko lakou mau iini kauaka, lie mea maopopo, e nele mau ana oia i na pono a me ua pomaikai mai ka Makua Lani mai, aka iua hoi e hoololi oia a mihi i ka inea e nowelo nei i kona naau, e aloha mai aua no ke Akua i keia lahui, a e hoihoi hou mai ana no i kona mau pono ame kona mau kuloaua i lilo aku, a e oi aku ua pomaikai e loaa ana iaia.