Ka Oiaio, Volume VII, Number 4, 29 March 1895 — He Moolelo Kaulana NO OPERIA. Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai. [ARTICLE]

He Moolelo Kaulana NO OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia A ME

APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE

Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai.

Va hāki ea& ikn }a !aia e tu aina u\ftW, i hiki ai is.?a ke hatia t tm meu a p«u r koua naau i kuko ai. j" O'uū, y oe u& a o keia aui 1 ole ke noho iho & malna aua o ka hoUo ana o jk« ,*a»e Iw ka, wa hi»e, oia 'kan» i a\, t iawe i haa kaonu ma koA aoao. K awnvi mai «j na ule olka moaua a e h'>ojvae ms\ i?ii* aiō Ka hikiwawe uui 1 ka ainuihHoo r|i. Na k ia mau hootijao« puuwai a Operia I puili -«■ i ua lnua o a puiti ibm la oia ma ka a-i o kana iu >, wp ka houi hooiuau ana, viai. :n hun-» waimaka e lu i* iho ana mai fcon|i mau jvapaliua :> uano tua la oĪh kōia uua hua olelo Uooui ua piiuwai.

He mau la i liala ae nei ko liaua noho pn ana iloko o iib apona o ka hauoli, ine k» leaa ole o kekphi mea nana 0 hoar>o e 1 tto lau:-. nbho ana. Aka, i keia wa, ke hoea mai nei keia pilikua' hao manamana. e komo tnai e wawahi i ko kaua noho maeiir.ae ana, a # e hoolilo hoi ka pumehana o ko kaua aloha i mea lealea na koua naan h»>akei. Nohnla, ua hlo keia mea na'u el hoon.iukiuki loa ai manmli o keia! mau oana lili a ake pakaha o keiai bipi kiwi hao manamana. j EkaK iki iho nae hoi oe a e ni-t nau iean i ku.i knpuna.wjahine, e | noho rnai la ilaio o ka papakn o kel Kai Malemeie, a nana e hofke mai j i kau n.ea e hana aku ni maluna o keia aea liaukae. ~ I hikiwawe ai knu ana ma kuu mau haiia. a i ole ai hū e loloiahīīi kou houko ana i ka pono ma ko kaua aoao. j O keia ka wn o un ui nei jt iiamunamu iho ai i kekahi mau hnaoielo a Oofria e hiki ole ai ke lohe ia aku 'Henianawa pokole wale|no keia ua uj la o ka namnnamn jina iho, aia hoi ua hauoli ae la o loko oka hale, kahi a laua e noho ana, niehe ohu a.ua ole i kekahi oj !au»v fee ike aku i kekahi. 1 A iloko o ka n;ihenali« malie, pae mai La kekahi leo mai loko mai o keia ohu e palii paa nei me ka ipu mai. 1 Heaha ka makemake ame ke k-aiioha a kuu milimili, i hiki ai ia'u ke hooko koke aku uie ka hakalin oie. . ,| . - E n.aliu fnai, e'kuu kupunawahine maikai o ka mea wale no i raan>3ke ia nau e h-ana, oia kou kokua nna inai i keia kei«i opio e noho uei ma kiau aoao elike me Ka'u i hoike aku ai ia oukou maniua. ua kuleana oia malunā o'u a pela hoi an maluna oua, Nolaila, e haawi mai i na kokua ana he lehuiehn maluna otia, i"ole ai e manuheu kona kino a i hoopili kia ole ia aihoi konaola ma na ano a pau. ī kahooki ana iho o Ap|ero<iite \ kana uiau huaolelo kauoha, e kakoouua no ka malama pono ia o ke ola o kana aloha. Aia hoi, ua pa-e keke mai la ka leo me ka j ana mar E hooko ia koii makemake ma na ano a pau a e hana ia hoi fa.i k» hikiwawe io». i hiki ai ī kela lapui «ale ke ike aole oia i lawa no ka hele ana mai e paio nie oe.: j Aka, ua maopopo no pah& oe | ke kumu o kona hiki ana rpai, mamnli no ia o na manao lili a me ka huwahuwa no kou lilo anaj ia Operia. ' '! ■ Ō Opena l oia ka puuwali olaolu. oia ka mea i piha kona pmWai i'ke nloha ahe kakaikahi wale iho no na kanaka opio e liue me kona ano i hanau ia mai e ka wahine Nolaila, auo, ke kaii mt>i la kou manawa no kona hoea akajo hooko i ka hana. | Oiai, he opio mamua nojoia i wa nana ia no keia hana, aole au mea e kanalua ai e hoi mai ana oia ne: ka iei o ka lanakila. . O. īeia mau olelo a ke wupi'nawahme oaa kaikamahine rei i hoopuka mai ai, na iilo ia mau mea na j ua kaikamahine nei e ai iloko iho ona me k;i i ana iho : i Aole ia o ka'u mea i makemake ai ia pe e haua. koe wal<? iho no, heaha la kau inau kokua ; e haawī" niai ai 1 hiki ai ke loaa kotj»a hoona kele mawaho ae ona mea i loaa mua iaia. j He oki loa hoi ko kaoaiiana māka aku iaia, nana "hookani e hana īka hana, me he mea ala, aole ona wahi kokua o keia aiha uialihi ni. ! Na keia mau olelo a ua 'kaikani» hine nei, ua Ulo ia i moa'maikHi i kona kupunawahine a mai ia oii me ka leo wikiwiki. e ij mai ana E kīi aku iaia e lawe Uoko tuai maanei a e haawi aku no an iaia i na kokua e hiki ai ko hana awiwi i ka hana mamua o ko'u i ko'u hōni« Me keia ma« huaoMo k *na a kot\tv kupwn;vw;vK'uo, \ akn i ! o fca h»!>t>ea o ko laiu halo'lii ! nani. I M» na kapu;i awiwi ojk a i hoo:«ha ia kona haupa o k«» «»?oha 'welawela pt>la -'ia i aku si » ! to;.s ō kana :\Wu\, tv.o sa ! t» ka hou m > kon . m.ui p-iwi'in ~ . Ka k*k iboi:Vv\A mal.uni oka j poohiwi o kana ki.nc a p.i le iho k. ! E kuu aloha k.< l.oi kuu .puuwai o haVAoi nei f n.\ uiana\v x jf> |wu oko k. u,i noS;o mpluuneha ( ata. j | Ano, ua hiki mai kau iuma vva, j e hsi aku x ko'u aiaiiao ipanuili o ( ke kapoha a kv> kau.i :hl - I ut, e ki: mii i.i 00, a e he;i| aku kaI ua ma ka mmī kuhi a i kuk;\ ; uiai tt''i uo ko ka;u tf Khe hoī tue k* v u noi iaia, .

O keiā mau olelo nahenahe a kana wahine i pane aieu ai imua ona,j ua like ia me ka mea ai momona īluko o kona puu, a me na puili ana" oke alo'na kakia 1 ka iw:hi!o, ako la oia i ka a-i o kana elohā a honi aku la uie ka pane aua aku. E hooko aku no au i kou niau manao pau e kuu aloha i li'o ai he meauo kaua e pomaikai' ai. Ku ae ]a oia iluna a kuikui liiiM pn aku la mekana aloha. | Ia laua i hiki aku ai imua o kjD | laua kupunawahine, o ka wa ni>ia j i na-e mai ai o ka leo mai loko mai | ke ao i ka i ana mai. ( E liuliu nou kokp nku ji keia wahi makana mai a'uKiku, ii lo! a hoi koQ kokua no ka hana ana 1 ka.hana e hikiwawe ai ke hoopau j koke ia īloko o ka manawa pokole. Me ka hikiwawe nui, aia hoi ē waiho ana mamua o ko'laun alo ke- ' kahi puoio, like 010 ia ka ukanu o! lok>. j E wehe a« i keia puolo. a e ike i i iho noolua he wahi hao manimana ji ano like na« ka upa lole. A>a bw kona mau niho elua, he mau hana nookelakela ka laua, ua hiki oU i ka ikaika o kela bipi komohewa ke hoonoa mai. Mft ka aoao maluna. ua hiki iaia ke umii e like me ka ume ana o ka lopi aka inea Kana lole nie ka hikiwawe loa. A o l&' mea e ku a e moe ana paha ilalo, i kona wa e nme ai, aole loa e hiki īa laiou ke kupaa i kahi hookahi. . .

Ma ka aoao malalo, ua hiki iaia ke hoolilo ika aina maloo, i nioana kai hohonu. a i ka ikaika hoi o ke kai, i lnapuhi na ka luaipele. Ika ana o keia mau olelo, ua nalo aku la mau eueu la o ke_Kai Melemele, e wāiho āna 1 na opiō p laua wale so"* ka noho ana. no ka noonoo ana ika laua mea pono e hana ai. īa wa i lalau ai o Operia i ua puolo a wehe ae la oia e hke ma na kumkuhi i haawi mai ai ia laiiaI ka pau ana o kana nana ana, ua hoao iho la oia e like uie na kuhikuhi i haawi ia mai ai ia laua, 1 mea hov e moapopo īoa ai iaia ka waiwai o kana hana. Hoohulihuli ae la oia mao a maa oei e nana ana ika waiwai o wahi ukana makaiLae la i haawi ia roai ai i kokua no ka mea e. malama ana i ua wahi ukaaa la, Aole i pau ponoae la kana nana ana aia hoi kamu-mu mawaho e ka puka o ka ruim a laua e noho ana a pane mai la Ina huaolelo ake ke kanaka iumi īoKelehu e hoopuka ai. * Bka aea haukae o Aiiiopia ka mea nana e hehiku nei ke kapu o 0 ka malawaina, a'u i manao ai owau ke konohiki naua e ai mua i kona hua mai luna tn«i o kona kuuiu, Aao ua haule ia k«na puuwai e ka inaina nou, mamuli o kou komo ana mai a hookueue pono ioo la ī kou kuiana paa ma keia aina malihini. Nolaila o kou ponowale no, i wahi e pakele ai o kou ola, e mihl mai | oe imua o'u. ka mea nona ke kulea--1 t»a hoomalu raa ka moana a uia ka I ai'na. j Ake ole oe € a« mai e hooKo i I ka'u oieio, aiaila/e ike koke r.vianeī joe ina hana hookelakela a ka Niu- ; hi o ke Kai El«ele. | Ka inea hoi au i moeuhane tuua oie ai. e hoea niai ana he nana paopao iho i ka iwl o koa px> a hiki i ka palahe ana. I «a pau ana ae o koia mau «!*■- io £ ua bipi buiu nei o ke Kai Kleua kos.e aku ]a o OiH»ria taia nie ka hookauiua oie aku. j H« m«a inakeii -v,a ke kaena wu11* iho ia no mamua, »«# ka hoao loleiao ka .mikomiko a hukakai I jKilm o ka hua oia laau j K like hoi u>e oe <? ku nei imua I» « me h«? iaau kakalaioa U i hihī Ii« « ka puQaw«lewele, eia nae ua j Maloo k ina uiau a*. aua hiki ole jk« ulu u>u mai. i Noiaiia, o kau tnau o)«lo ka<M\* iaku i ka h<Kvte{akeU ikaika, ho »ißea 010 wale no ia ia'u, no ka mea, jaok ia he s»©a malihml imua o kc I oukou makaj Oiai au ma kou alahek no k« } Uoo*o aia ift* kukikuhi a u* Ane sla o lu po, i hcmkaawa!o l i»ua i hapi ua'u la««laalo ai. i KolaiU o fcau hiki «na uiai U i.i |iHUvōiAk* Uit»a Ui»UA i 4 i ko'a luhi oka liele ana hu,H i po« haua iikh ka poe peiVii' j kaUi>ka, a ka po« paka*a i k:t i noho oluoiu ana o ka poe aiaik.iiī a\i iu«a « k«ak«a aku ai i.t ,c \ i;»a u* aiakauW» ch» vi.- kn , iuud aua i aa. io uala o kou l aakoko. ī ApuwaW ! lapuwaTv>!! «a*ii a ,ua iiaokalakupu* nei o k« Ka; i pan« m«i ai,

E na-i aku ana au.i kou ola, aia ka paleua. a laooko ia ko'u mnke— make, mamuli o kou make ana, i liiki ai liui la'u ko inoe oluolu iho 1 ku'n po. He uiea makehewa ke kamailio' luihi, u hala wale aku auanei ka maiuiwa 'iu ii'aila, o kou ola loa bo ia, walii a Operia. . I loa.no a pau ae ka Operia kamalHo anā - ūjifTte ano hoonaukiuki o ka wa uo ia i leia koke īnai ai o. ua bipi ne', me !ta manao. e hehi a paki liilii o Oper.a. AkS me lia hikiwawe loa oia I alo ae ai a hala aku la na kaoaai nmnoainoa o na bipi la ma kekahi aoao, me ka hoopoino ole iho i h r o kahi vvahi kiko o ka poiuo maluna o kona kinQ, Na keia mea i hoouilari ae i ka manao o fta<>pk)' o Aitiopia, a pane hou »knja oia i ua hipi huln ne'. Imū i ke ah.o. i niee pu uia ka ipoli o ka wahiue a kaua nawaliwa[)i no oe, loaa nku ka'u wahine [ u\ oe, — No ka mea o ka nui o ka ikaika oia kona mea ahauoli ai. aole o ka mea pliupalu. e like me kou ano, e kenā aea hankae o ka inoana, ai ako'ako'a o ka papuku o ka holMnu. ' Na keia tnau huaolelo hoonaukiuki i hiipai mai i ka noanao lana &aalcoi, iloko o ua bipi nei, a pane mai la.

[ E malania no eou ola ihe, , au e hooloihi wale i ka manāwa ma j ke 'Ka.īnailio ana. I He imo āna na ka maka. aia oia ke kakele a!a me kona ikaika a pau e kuiai i ke alii ku-makani o lsa aina hikina. Aka he ole nae ka maihoie aku, no ka rnei ua kakia kuinao ake akaonai. E We ana oia imua a ihope iluoa a lUlo, me ka hooioli u«»u i kona ano a pau» . 4fea» o ka mea i ise ia, he neo ia no ka mea aoho i iawa ua īno 'la no ,ka pepeln aiia ī ka opio maemae Hoohuli ae Ja oia ike auo oka aiaa i tuoanakai make, a o ka mea epa kona iii ina hune kai oua moana 'la, he īuake waie uo kona hopena, Ika pau ana o kana hana ana i kona kino eepi, aia hoi Ke oia mau no kft noho kilakila aku a Operia me kana wahine iloko oko laua hale'lii nani. O na mea a pau a ua iapuwale nui oei hoano e aj mamua o ka hoo hu(i ia aua o ka aina, e ku maikai aku ana no, aale he mea i ano e ae» Ua hoopiha loa ia ua daragqaa la 6ka hohonu i ka huhu uui, a iele mai !a oia imoa o Operia me kanapahikaua e kaiewa ana. ma kona ao&o. Hahau mai la oi a maluna oke I poo o ke koa opio, uie kona mauao, I o kana ai hoopau ia e lawe haaheo ai i ka lei o ka ianakiia- | Aka, mauaua o ka liiki aua iaia ke onou mai i ka wiui oi OL maluna q Opena, ua lilo mai la oia iloko o ka Uma o ko k&kou opio me āa palanehe au|» a pane aku laoia me ke ano hooaaukiuki i koua ho.i hoa palo. | , Ma keia walu eka aiea heluhelu je kala mai oe i ka mea kak.au, ma» ; muli oka piha koke ua oka pepa , ° k«a ia a puka Leu aku ika la ■apoi>o. | Oka pau loa ae la up aoei i& o , kau m,vU wahi mea, ao;e auei he ■ hou aku i k<H> ? " Ko ka nwa ke kaU aln; nei 6 j ko« makaukau hou mau aiaiī* hoi jpaha*ea!ea ka paani aua aole e li;ke nu> keia ka mani a kamalu ho j ««<.' wale» ka Uope. j Na keia mau olelo, i hs.x>pli pausm? hou aku j ka huhu enaena ma|tūna o, ua bipi ne:, ke heU ala a ku ■ ka eoa 1 ka ;.t maaaui, i ka ua ;u<\\ | o ka maiaa. j Hehi iho la kona nuv, kapnai i i Uk> oka ho;;ua, e ne-i uakaiaWo a«» la haloiu tue ka w«»U«oh nui, i ano Hke nu' ke kaui kupiuai a.r.a |a ka hekili i ka icw,-i 1 , kona niau &hvi nj4 ■ ( nauiiUlA i'.iui:- * f m.lh.ina balU " k.t e UO4W ( suj* i n-ea o!a ap.aC- kū ;aiM mamua o koua «iw )Vl>ma so la k.E i ka us'M„ ,■* h\ki ok' i ksi »ko aka »naka ke »«vx*m. : .nv>po ii ,nv k;. na uhi . b>\ook,\t :a *\i :iru !V.a: v aoe ka No ok.'« i, ka i oho ai\* o U auia :!ok,*o ki \. ki.l,<na kujihktt * !-,ik! o!v ... kt }-*«;. kv ola kioo o k< vl \ ,V !IH\4 !'»' - at*. .\ks. ?-o ka 1;kov tv.au ot<k\ eia ">o i9U,i o kv i.i ,ta h» ieahi ka> ;.i i .a-.} at »o \ x o.uoiu. **» av,* ( « »na, a o ilok* ;\.e ks |;\v>kokokc . o.e »h. o keNAi.* !;.V:o;io uaUl ' lo* l«>i*u* wahi e no!io nei.