Ka Oiaio, Volume VII, Number 6, 12 April 1895 — He Moolelo Kaulana NO OPERIA. Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i oi aku i ko ALIOPE Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai. [ARTICLE]

He Moolelo Kaulana NO OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia A ME

APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i oi aku i ko ALIOPE

Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai.

Ika Bneatte ana aku e hiki i wa e liunnu ai o k» laua lei iuuku uvae. aia hoi na ou!s o ka hanaii k« hanwe iho 1 n muluna o kona wahi n#. Ke hoike uiai la hoi kona mai heieiiolena i ko koikoi o ka ehaehf 0 k* liaiiHu nua o nei uiea he keiki I ka piha jk>uo ana oka maoa wh e haiiiiu iuiii ai ko keiki. aia ho ua hoike fi mai la na ao opua i \i ehaeh* o uei mea he kVtki. Mamua o ka uiauaWi: e hoea ma ai o ka o(»uu hou'mai !oto māi oke laua puhaka oia konā wa : pane aku ai 1 kana kane me na lee e bu ai i ka walohia. i ka i ana aku E kou k«ne maikai ka mea hoi nana i hehi mua iho i ka laahia e k«i» kihapai loa Ka uiea hiki oit ia'u kf haawi wale aku i kekahi palnualeio e hneinaunauna wale ia e kala a me keia, Aa i, ke ike itei ati, i?a kokokf inai kon inanawa e hakoko ui iut ii& ehaeha o ka hknau keiki ka mea hoi a*u i ike ole ai niai kinohi iiiai Ke hoomaopopo nei au e ola a»n oiai eia na ao k« hoika mai nei i kt Jnkou uiau helehelena kaumaha. Me he mea la » i inaoli mai ana no ia'o ua kokoke mai kou hopena wa keig ao. * Na keia mau olelo a kana waliine 1 hoann eae i na helehelt!iia oua Operia la, me !ie mea la, ua kohu like oia aie he i a ia ua aiake I ke kohola. Holoholo ae la oia maloko o ke laua holeulii nani, m« »a waimak»' « hiolo iimkawnlu iho ana iuai kona niau papalin* ihoA iaia nne e hoomau ana i ka holoho'o ana imua u i Lope me ko na nana hoomau ana aku malunae kana wahine oiai oia e kulou aua i ialo. Aia hoi rne he imo ana la na k« n>aka aia hoi. e ku ar\a kekahi mes kino ano e imua o ko laua alo, uie h« Anela hooj ahaohao la, a pane mai la ia laua nei! E aha ana keia mau waimaka e olaua ē uwe nei, e a'u mau keiki aloha'/ Ao!e anei e hiki ia olua ke hoo maalili ae i ka iho ni»kawalu ana mai oko lakou mau wai hooki o m*i ko lakou, mau punawai mai? Na keia inau leo ninuu, i hjohuli ino ae i ko Operia mau keehina wawae, a nana mai la oia malun oka me& ztāan keia mau oieio nmau. A maopopo pono ana iaia» ua pane aku Ia oia me ka mali°, a me ka leo haahaa a k« aloha, ua pane aku la oia i ke kanaka maliīiini, nie ka ī pu aku. I na iwha ua lohe aku nei oe i na huaololo walania o ka ehaeha, i hoopuka īa a'3 nei e ka'u wahine, me he noea la, e komo pu ana no oe me a'u, iloko oia mau haawma kaumaha. Aka. ke hoomaopopo uei no a'u •ia no he haawina eeakamae iioko o kou waihona noonoo, e kcm« iho ana no ilokooa ke aloha uo ko maua hoolauwili ia iloko o keia mau haawe ehaeha e lolii nei maluna o ko maua mau kino pakalii. Aka hoi, ina he enemi oe ī hele mai neie hoao e pakaha, a e wawa hi paha i ka maluhia o ko maua noho opio ana. alaiia. ua makaukau uia i au « paie aku no na uiea a pau v hoao hiia e hana pela. I ka hi>oki ana iho o Operia i ke ia inau olehi, o ki wa no ia i pane in>u ai o vm kanakn u<alihiiii la. me keia uian e hoopnu ia ai ke kupikipikio o kona lunuikehala. Aole iui i hele n?ai nei e hakilo ina k«* hii.i enemi, a hoao paha e imihi «« i k« o ko < Juu iviho uhh hiahia. oiai i.lhm e kaana ■n* i k# pono a uie ka hewa o kei.% no ho kino aua. Aka, i hele mai nei (vu e noi aku i ko olua aloha ® aa mai oiuji, e lilo ka uialima ana o k«iki, i kona w* e hanau mai ai. aiaUlo «

ratflama ana, a hiki i kona w» e kauaka makua ai. Okona naau hooponopono ana hoi a pau, aia i< naalalo o ka» maama ana, a aoie boi o olua kuleana i ka'u laea ai. Ut konoia mai aū, e hele kino maoli mai, a e nofioi «ku hoi nie ka waikai i ole ai ia e lilo i mea • hoinoliio ai i ko olua noonoo, kulou iho !a ke poo o ()peria ilaio, a aia h.n na luanao hakukoi i> ke. a-.ōha aloha keiki ke aumeume !a iloko ona me he naia la, e po-i •na i kumnpali. ka ba»]ea!e o k'a manao. ' _ I kona aea ana ae o kona poo iluna, pane mai la oia imna o ke kanaka 'maHhim, me heia mftn oleloo ka makee keikl oiaio, aole hoi ma ke ano e aua iho ana, aka, ma ka ha*wi ana aku uio na kahoahoaoke alohfl. Ano ua hoehi ia au me na manao'walania e unini iho a'\a. hsi ia'u me he mea !a, ua kiokoke niai k'o'u hooena, ma keia ao, elike niē na hwkeike a na ouli o ka !cwa Ihni.

Ua īuanao au, o ka hua nana < Loaa mai ana mailoko mai 0 ko fna aa kihapai. i inea hoonuni la ia fic ka uhwehiwehi o ho m»ua haleali elike me ka maua mea i kukō mai ai. * Ei» ka ao4r, eia ka he mea oko? e ae no kekani e hoomakaiikauiiiua «n.i iaia iho no ia haawina hookah : elike n>e ko maua manao. Nola.la, ke haawi aku nfi au iu< kou naau makee a pau. e hana nr īiē i ka mga pouo, i oi loā akū rm mua o maua malama ana. E hoi or, a nana nu mai, i ka wa e hanau ai o ke keiki Kii mai no t lawe, āohe a maua mea b keake } aku ai. &o ka mea o ka make keik ia, ke hele la a nonoi īmua o «c ak oia ke ano maikai aku hoi i ha ia. 0 keia mau olelo maikai a Operia i u»ne aku ai iniua o ke kanaka ua lilo ia he mea mai kai i kona noonoo, a oia kana i pa ne hope aku «i imua o Opena, m< ke'a man huaolelo e hooniua ai kona pimwai. Ē hoomanlre oe, o ka hora 12 c ke awakea o kaia npopo, o s a kot wa e hoea hou mai ai imua o olua me ka makaukau no ka lawe an;i aku i ka hua mua !oa m lilokō ukt o fca oltia opu. Mai !i!o hoi ka'u hiki hou ans .nai i mea e hoehaeha ai 1 ko olua noohoo, a i o!e, hoohewahewa mai oaha olua iau, ma ke anoo kan hana'ē lawel«.we nei. E hoikeike moa am> fli ia olna. c na outi kupan&ha e hoea m *i ana 1 ka la apopo, aole ia na ka mea ōkon, aka, nan ponoi no ia. 1 ka paii mau olelo a aa kanaka la, o kona wa no ia : nalo aku ai rhe ka hikiwawa lon. Ua noho hwman iho !a ua man opio nei me ka ekeiuu ole. a aia hol ko !aua mau waimaka ke hiolo la ine ke kali ana aku no kona hopena. Noho hamau iho la laua me ka ekemu ole no ka m<-a. ua kome mai !a na manao ulnpunl iloko r iaui. a peia laua i noho ai me ka hoomanao ole i ka ai a me ka ia. Hoi aku ia iaua no ko Jaua rumi ponoi, no ka liaawi ana i manāwa no ko laua ma(i kino e hooluolu ai I ka wehe ana mai o ke alaula e ke ao, aia na ao opua ke haawe mai la ms ke a!o iho o na kuahiwi, me ka hoailona o na liiohiona walania. Oiai na hora o ke kakahiaka ke hookokoke mai nei. aia ua mau opio !a ke noho la me na manae walania o ke a!ol*a keiki. a ke ike aku la hoi o Opfria ) na helehelena ano e. e kau ana maluna o kena wahine. me he mea )a ua hookokoke !oa mai kamanawa nona. Ua pane akula o Operfa i kana wahine me na o ke aloha kuio i ka i ana aku. Aao ke hook<jflj>ke mai nei ka manawa e hookaawale ia aku ai o ta hua o ko kaua opu mai a kaua »ku, e!ike me na ole!o a ke kannka I noi m*i ai ia kaua. Ak«, h<K)kahi wale no au mea i moi uui ai o!a ko kaua ike iho i na helehelena o ke keiki e hemo mai ma m nluko mai ou, he keikikaue paha. a i o!e, he kaikamahine paha. Na ke au o ka mnnawa e hoike mai i maopopo ai ia kaua ka mea oiaio, no ka mea, i keia wa, aole i maopopo ia kaua ke ano o kona maii helenelena, no ka niea, ua huna ia aku ia mau mea mai ko kaua mau maka akn. Na keia uiau olelo kaukau, aia na wainaoa a ke kehau, ke huepau la iwaho, nu ka mea, aolv e hlki ia

: ia laua a e!ua ke kaomi iho i kaho; ana a na wai o ko laua mau kahawai waimaka* I Ke hookokoke io ae noi hoi ka manawa', e liiki i ka wa i hoikeia ai a oiu fea wa a ua man opio nei e puili ana kekalii i kekahi. Ko k;a mea, ua maopopo no. iu laua, ke hooko ia keia mau olelo, e e nele io ana 110 laua i ke keiki. I ke knpono ana o ka la i ka 1010 aaia hoi he mau minutekakahiaka wale a.e nokoe. kani ka hia'a 12,'aia hoi ua ike ia aku !a he owa nui ma ka aoao lūkina oRo laua halealii nani. ' A aia hoi kekahi muiiwai nui e kamoe ana māi ka hikina a ie komohana, ft o kona wai e kahe ana he uiiuli lipoiipo 5 awiliwi]' pu ia hoi u»e ka hulalilali. , Ua kih'h? aku la maka o lia mau opio Ia maluna o keia muliwai nani, a mahalo aku la i ka nani o kona rvaiho ana, a me ka uliuli hoi o kunawai. laJiUia no e nana-at>a i ka lip®Hpo oka wai, aia hoi, ike aku la laua i ka maalo ana mai o kekahi mea kino, ekau ana maluna oka waapa, a e hoe poloiei mai ana ma kahi a laua e nana aku nei. I k#>la i hoomaopopo ho ai ua mao opio nei, ua hookokoke loa mai feo iaua manawa e ike i ka lio - pe o na oii lo a ke kanaka i non»i aku ai iaia. Aole no hoi i emo ko laua kakali ana iho. aia hoi,pili mai la ka waapi nia ka aoao out haiealii la, a hoopaa iho 'a oia i ka waapa ma ka aoao eku pololei aku nei i kahi a na opiō e risna aku nei Hele pololei mai ia oia ma kahi a na opio e neho akn nei, a pane mai }». | I keia wa, e hoomaopopo iho ai olu3, ua hookoia kan mea i makeuiake ai, a e hoea mai ana no hoi ko olna wa e ike hop"S ai i na h«lehelena oka olua keiki, mamua o kau lawe ann. Nolaila, e manao iho olua. o kau lawe ana, aole ma'ke ano e hoopoino ui.ia i kona ola, a i ole lua kekahi ano okoa ae paha. i keia wa a kakou e kamailio nei, e nahunahu ana oe i ke keiki. a e hanau mai ana ana oe he keiki kane, i kulike ole kena mau heiehelena uie ko oina na makua. A ia wa hoi au e haawi aku ai i manawa no olua e nana pono iho ai i na hiohiona waianuliea o ka hiia ohaha o ko olua kihapai ohana. I loa no a pau ke kamailio ana aua kunaka ia, aia hoi, ua kau | koke mai ia na haawina o ka hai nau keiki malnna o Aperodite, a rae ka hikiwawe loa, aia hoi ua hemo koke aku aku la me ka noi o!e oka hana a ua pau hoi i ka hoomaemae kuponoia eiike uie ke ano mauo na keiki hanau. O ke ; a ka wa i lalau mai ai na lima oua kanaka la i ke keiki, a hii ae la iiuna, a mahope iho hoi o aa pau ana o kana kamaiho ana, ma kekahi imau huaolelo i hiki ole ia Operia ame Aperqdite ke lohe. ua haawi uaai ia oia i ke keiki ilokol o ko laua mau lima, uae ka olelo pu .

aku. E nana nono iho olua mauiua o kou lawe ana i ke keiki uau e uialama. o>ai, oa hoikeaku nei au ia olua aole i kulike koua mau heleheleua eiiiie m« ko olua. O keia ka wa i ku iho ai o Ope m mi ka aoao o ua' kan«ka la, a nana iho la koua mau maka i ua helehelena o kana keiki, o hulipono ae la ke alo iluua. N* keīa ike atia oua \ na helehelen» oua keiki )a. i |>ane aku *i oia i kana wahiue lue keia uiau otelo eku ai i ka pihoihoi o koua luaaikehala.

E kuu hoa'pupuu o ke anu. o keia aina.mehameha kanaka rle, hookahi no kunaka o ko kaua hooaia-na-wa'nui i na keia noho kino ana. " * ■ v ' v : A.uo, ei« joiua o ko kaua alo; ka hua makamae maH«ko inai o ko kaua opu, a ke houipaopopo nei au, aole io noi kuIike"konsi mau he!ehēlena elike roe a i ole fioi ia, elike paha me ko'u. Ua kaawale ioa ae konauoau h;ohiona mai ko kaua ae & ke līianāoio nei au, na ka lokom o Alahe i baawi mai ia kaua i kekalii hua maamae Ioh, i oi ae mamua o ko kaua. | 'No'aila, o keia ka mauawa au e I hele mai ai e ike hepe aku iaia, I inauiua o kona . nalo ana aku mai j kq kaua mau maktt aku. O ke keiki i hanau iho la he keikikahe fa, « fee huike mai Ja boi na ouli kupanaha o kona oiwi īiino, aia ho haawina pookela ke hekau hoj ana maluna on». A ke heeaaku paha oia i na la omaka ūnua o kona noho kanaka makua ana, me he mea la, e heea [ mai ana kana mau hana hookelakela a oi aku inaaiua o kona uiakua. ' 1 Mahope iho o na hoomaemao ia āna o ko Ai<erodite k:no, 'iiai na ehaeha mai o ka hanau keiki, o kopa wa oo ja i hele naai ai © nana i ka lana hua ohaha A he mea oiaio, he nani kona i hiki ole kd hoole ia, a i oi pakela aku hoi mamua o ko laua nā makua. ■ ; ' ■ . Huli ae la oia a nana aku ln nialana o Operia, oiai hoi na manao aumeume o ka minamina ke hakoko la maluna ona, a kona m au waimaka hoi, aia ia ke hoopulu la maluna o kona aahu me he mau paka ūa noenoe liilii la, ka noe powehi i na inaka o ur. ui la Na keia mau hiona ano e, i hoomaopopo aku i kekanaka m;ilihini. aia he hana nūi o ka ininamina maluna o ka wah ue. E hoomanawanui iho e ka mea heluhelu. a uwila hou a ku i ka la Poakahi.