Ka Oiaio, Volume VII, Number 8, 26 April 1895 — KA HUAKAI I KA HOME. Laiku ka Moana, malino ke kai. Na Kalina elua o Hawaii. [ARTICLE]

KA HUAKAI I KA HOME.

Laiku ka Moana, malino ke kai.

Na Kalina elua o Hawaii.

.M:i ka o Kii Arawa. il'K HOIKK M * i:ii\lll • KKI'AKI-.Ki:. ('Miiomii'u ia). • ' , I Im'u in;ik.uilwiu auu, u:V liolo v uku ta an v ii!iopilui, i Li- lu.'i ii ka <>iai lioi ii;l uliiiii liauoliiuio <■ leliiui ;iiia iliuiii o k.i ]>iīji:iiiiii;i, i' lii'le ;i i.!iiio!ui i tiu iiM-.i iii oi:o ;i kf 1. li!,v. iNoho i[iu a,i iliinao k:i nolio i ]iook;i;u\:ilo i;i no'ii, aiiia lioi nn kiik.- i' lii-o io a ia uei, e like iii.' Lo l.ikoii aiio liian lc;i iiiakaala. a. iim' ka pi'ia eli'ii, no ka ii'j f >- ko ;i:i. i i.;i 1: .1 k. »u:lk>' t> ko lakoil niau liaku. J ka ];i\v;i ai):i akn la o ka lua o Kuliaiiiioaiia, na haali ie :iS.n , la iin i ka i nmi anin,, a pii loa nluij la an iluna o k;t onoki o liuia loa, n liiina ;n:ii la au i ka nioana laula e uaiiio niai :ivi;i ni:unn.;.:t uiaIio] ii» o leik iii. In* niea c kn nani p na \vaiiiool.in likn o iin;t])ii | i ka l.i; a o ka ine;! ]i(-\va wale no, | aole ki'ia iio aiiia maloo, aka, lio ] moa-na I uila svah' uo. ' J () Lo'ii :,iai.i'iuako walo no ni;ij keia ].i, o ku iko i'kn i n:t inwie | oluolu ai o la iiiaiiao, ;l Lr innii | ,oi;tio i.t i;:i lioopomaikiii nui i;i .'iu 3ii;i k:.i ik 1 .' ai; i aku i ka I wa. m kikiiliH :ii.ii uiia iliuiaoka j a pe]; 1 . ]ju i:o Loi UK' ko Kiiupu | ii'lii al''. e 'iaki ieki-io itna i kōnai! innu i-li.'U nī'i' i a .!«• kawaiiawaliii | 0 ka iiioan », ;i i' l"ii iuui, hoi mo'j koi.a nukii oi, i walii -<• loaa ;ii o| ka"a un.-a iii. | Aolo no Ijg iin n an') nui i ike ; hi iv» keiii l:i, n aolo no lioi iin 1 j lolio hoii i ko k.āni <> ka h'<> o ka;; pihi i ki-ia mau j;o a nīakou o lio-| lo nei, a iiiki i ka liina o ka la, j iikalii no iiu ;i loLo hou. 1 Oiiii iiu o liololiolo ana īluna o, k;t one'.i, ua iko iiku la au i kii j ]>ii-a ni;ii o nii ])oa o kok<t]ii nioku J nia kaliī nianiiui, nio Ik 1 nic;t la, i j ka'u liooui;io]»oj»o ;iku, o holoj Hiiii oiii ii< ho koiiioliaiia, oiai hoi ! inukou ki> iiio iiku noi ma i;t aln- i liolo ]iooīi:th i ino ho Mahiniiihi la' lio ko k;ti o Pu iona, a hooinanao | " jlo la ;m i kokiilii niolo a ka poo [ 'liaku iuol<>, oia hoi: Kaulana n ai r.< i a o Kikila ■ Mahimalii o ko kai o Puiioua. V • U;i hoon;:ii<'a lo.i ia au i ka iko ana aku i n i ano nianu liko olo e j pohai.ana iliina o k;i ilikai, ka | me;i lioi a'u i iko mu;i olo ai nia] na k;ii aloha o ku'u ainn hanau, a. pela no lii-i uia ko alahele a'u i j hele ai i ka iun;i iu;ilihini, aolo no j au i iko iki, uo ka nui o ka ino oj ka nioaiiit. No ka niit loa <i ko'u hauoli ua poina iho 'i.i au i ka iho aua e ai 1 ko'n iiina a\vako;i., uiauiuli o ka | ljoohihi loa o ko'u iiian m.aka ika: liani o iut wailiooluu like olo o k;t i hulu o ua mnnu, ;t nana lioi e ha- j piii inau iUia ia'u i k;t hoohihi ia lakou. - | O koknhi no hoi, o ko'u niiiha- j lo mii i ko iakon akamai ma kn { lawaio. ana, u;t liiki ke lun iho ko j poo ilalo o ka hohonu, o like me j ko poo o ]ī<» kanaka lun ula, ka| holo a ku i ka papaku o kalionuaī Mahopo ilio o ka pau ana o j Iia'u'hoonau'.-H aiui, ua hoi aku la{ jiu ilalo o ko'u vuini moe, aeial ka o ku liora *2 ia o k;v wuwina l;\.' ua holo alui la au ilokooka nniii j paiua, a k.'nioha aku ln ikokneno o. lawo niai i uiau xvahi mea ai na'u oiai lui luik;thaka uiai la o loko, a ua !:ool<o koko ia nuii la ko'u īnakon.ake. l'ii ai iho !a au a ino kekalii poo ohua <. ilio, a iko aku la hoi an ia San\u I Vnion;t i ka hole aua ! juai a noho iho la ma knu aoa<\ ;v ; t kauoha aku la i ko kuone'e lawe ' mai i walii li nona, a me ona wa- ; in apana pala<v> pulohu, a kamau iki iho la īuakou a hiki i ka mao.4ia aua, '

l T a kono niai, la oia ia'n e liele like mana nia koua rumi e lioonanoii ai, ;i ua ae aku -ht au i kiina kono, mo■■kona ike 010 mai he kanakii llawaii au, oiai, ua ano au ini* ka Piapa-Paniolo, a lie liij ki loa hoi ;ifi ke kamailio maikiii J nia ka olelo Mokiko, ine ka : he- | miih<-niii oh', a ma ia au.o i niaiiiio jai ke Kuhina •Hawaii ia'u lie kajnakii Mekiko au. . *.Ua niiiiiu mai la oia ia'u ina ka olelo liaoh', e hele ana la ka'u liiiakai ihea? A ua'pane aku hi no hoi.au mo ka mikimiki o ka'n kamailio aii;l, a no ko'u noho paha kekiih'i i ka aiua maliliini no j keia iiiiiii makahiki, ualeliia loaj '| ia all ma ke kiunailio ana ftne ka inoakaka, e Tiolo ana au no ka J Paeaiim o Hawaii, kalTi a'u i lohe j wale ai, he aiiia nani ia'a me ka j niaikai, ao koiiii lahui hoi he ]><>e ; lokomaik'ii loa lakou i oi aku ma- j miia <> na lahui o aeo kahonua. i Pane mai la oia ia'u iiie keia | mau olelo kui'o o ke ano hoaloha j oiaio, e hoike aita lioi i ka oiiiioi o ka'u īnea i hoiko aku ai iaia. j I Hawaii, lie poe akahai a oluolu ] j ioa iakou. i oi loa aku imua o ka | j hipa hanaiahuhu a ka inoa .niala- j ; ma hipa. j O ko lokou ano, iloko o ko'u j i hmna ]>u ana iwaena o lako.< t mai \ . ko'u wa kamaliimai, aole loa jia-: i ha he hookahi poiii lahui inalalo ! jilio o na kanpoku lani i hiki ia'u • j ke hoohalike ae me ko lakou ano ; i maiuuli hoi o ko'u kamaaina ma- j ; oli me lakou ma. na ano a pau o | j ka noho ana ohana a pili hoopo- j | noj)ono 'lahui hoi, I i He kanaka kaahele r i ma 1-ee- j j kahi mau wahi ano nui o ka ho- j juuaue.i, e laa na Moknaina o j Ameiika Huipuia, ka huikau o jkc kulaniikiiuhale kamahao o LajthiiiH, k;t uluw'ehiwehi o Parisa a j me na ala nahele o na Aupuni j Lluiia o Ciereinauia, a me ka ;iina [ hemolel<! o PaleKoiina, ka-puii.iiia I hoi i hoohanau ia mai iii ko ka- j kou Haku. Aka, e kuu hoaloha, aole loa e i hiki ia'u ke lioohalikelike ae maj ke ano o ko lakou maii ho<>kipa j ana i ua malihim kaahele, e like j me ko na kanaka Hawaii ano, ka heaheo, ka puuwai wai ]>ahe a me j ka ipuka liale hamama wale. 0 keia ka'u e hoike aku nei ia j oe iu<; ka luui.i oh' i ka oiaio, a imi e hoi'ii io aku ' • iiia.ua kapakai <> Hawiiii ui'.,,; , e hoomanao <>e, o ka'u niau h,. ,l a pau i hoike aku nei ia ōe, aole ia he mea haku. wale iho na ko'u noonoo, aka, he nioa oiaio loa, e like nie ka inoiikakii o ke aniani nana iinua o ! kou mau niaka. ka hiki ia oe ke ( hoomao{)o]xi i kou mau lielehele- j ka me ka hoohewahewa ole, pela! hoi keia a'u o hoike aku nēi me j ka hookamani ole, ina o 'ko'u ano la he ilikeokeo, i kue hoi i ka waihooluu o ko lakou ili.Eia hou, ne lahni hoomanawa'" uui loa lakou i na hanaino ia mai e ko lakou maii eneiui, a oi loa aku hoi, ina ke auo makee loa i ko lakou mau alii lninau, e like me ko lakou moihaliine e noho paahao h 1 ,v?alalo o ka maua o ke j aupuni hou o. ku no.i. i Aka, aole o kona īiolio paahaoj ana, oia ka mea e awiwi ai na ka-1 uaka Hawaii e kakoo intf i ko ! aupuui e ku nei, hekakai|pii wa- j le iho no na poo i maliu mai i ka | makou mau ao ana aku ia lakou i j 'ka mea kwpono e luna ai, no ka.j pono o ka noho ana nia ke ano he j aupuni i ike ia mai e na lahui li-1 ke ole o ka hoima. j ' Aka, aole loa hikou i liolonio-j ku mai ma ka ae ana mai i kaj makou m.au noi ana aku, a he j paakiki loa hoi lakou i ka ao ana | n\ai o hiina e like me ka makou ! moa i in:tkemuke ai, a ke noho pu j noi k;v hapanni o k:v laliui. mo k;v > malama i na lohe ;v ka poe puui ? kamailio e hoohoihoi ana i ka' nianao o ka lahui, o loHa'ana uoj ia lakou ka noho ana aupuni e' liko me niamna, a e hoi hou ana no ka M<iiwahino o like nie konaj kulaua mua, mamua aku o kahookahuli ia ana o ke aupuni, 1 ka wa a ke Kuhina H:\waii, ej nokeneiia'ui ke kainailit>, ;viaj na manao welawela o ke aloha; ® alii a me ka makee :»ina hanau'

ili'oko o'u kahi i ai, ine he j kuaua la ho Hanalei, ka lalawe i • ) ka iw ihilo. •! I a lilo kiimi imui kamailio ho]:e i mea linonaiikiuki ia'u, inn o ke auo o kana inau olelo, e hooi loa ana hoi i ke kakoo ana i ke aupuni liou, it i ka'u hoomao]iopo maoli iiku, aole ona liooinanao, na ke aununi inoi i papahi mua aku ■ iaia īne ke kulana kiekie o ka oihana Kuhina, ("iai hoi na la i j hala e aku mamua. J Na keia mau mea i kono mai j ia'u e hoopau koke au i ka maua I kuka olelo ana me īa, ae hele hou au mamua o ka ihu e nanā ai," ma- ' lia piiha, aia no kainalii wahine Ihnla Samoa niamua kahi i hooheīio ai, i w ahi hoi e hoopau ia ae a'i na jK>luluhi molowa "oia auina .i la. ■i j l'ii hooko io iho la au īke koj n<) a ko'u luiiiiikehiila, a ke nee jawiwinei ko'u mau kapuai.no j mua, me ka aui liou ole ae ihope, ja o ko'u wa 110 hoi ia i hoea aku jaku ai ma kahi a'n i lia ai e hooj k<") ia ana ko'u . iini. r l'a ike io aku la au, ua. lekjil»!hu wale na ohu;i oneki e hauwaj laau itnu, malaila, a hoomaopopo jpu aku la no hoi au, me he mea I la, ua konio hewa paha na hua ai : ono a (lialiolo iloko o ko lakou j mau opu.