Ka Oiaio, Volume VII, Number 9, 3 May 1895 — Na Misionari o Hawaii. [ARTICLE]

Na Misionari o Hawaii.

Jl«- ra::< i ttn Hoīnon l<ihitS]icarm;iii. ?.hii !-:a Av:ti;uVa Aji<fila Ua lalau hoi o Mr. Hheannan i ua mea e pili ana i ua hua helu, a me na mea i hana maoli ia. lioko 0 1808, i ka inanawa o Kauka Aml<.rhon i hiki mai ai i keia Paemoku lio ka hoihoi ana i na ekalosia: Hau aii nia ] nna o ke'kahi kaliua kuokoa, a k'okua ia lakou iho, ua kne i;i oia e aneaue no e ua niiKionari a p;ui loa, ka poa : hoi, oiai lakou e ua pau ua iko ao kuM'i na kauaka 1 ] u—.]);■; ]ioe nomunuUo anoli.i n iluhia ina na mea i iko maka ia' i 111 ke ano n.ii ua loaa ia lakou ua uaiiwiuH a iuo ua nanaiua o ka uoho'na uaaus\o —aka ikti »uaopv.po no iuv «iisionari i ke a-no o na kunaka, aole iakou i kupono im k;i hookeh' lio lakou ilio, a o ka hooko aua aku i ua hoohkla aua a Jvauk:i AuvU'r-son iie mea no m < 10.i.i nia; ai o na liopeiui poino Aka na; hoi ua rula iaakn. na m<sionari. a ko hooia mai uoi hoi na liopeīM o ikoa noi i kota \va i ka liohiUŪ o ko lakou m;\U hop<>hopo. Ko liiliiuii noi ko'u manao j o kokahi o na kuuiu hauu nui na- j na i hoopoiuo i ko aupuui Hawaii. i mamuli uo ia o ka hooiilo ia aua I <i keia laluu e lawolawe in> lak<?uj iho iloko o na ekalema, a me ko lakou hoomana ia ana mai ka ma--na hooinaai auj»uni ana a na Ka-j •. mahope iho o ka i.ia-

ko aua o" Kameliameha V; I-a lioopiuiliilii luau iio J.oi iin. imsio- i Uiii i. mo ko lakou |ioo ohana. k;v .;■■ jtoo i'iko pau ]iono i ke auo o ua' : knuakn .Ha-w.i-uii a-olp l.ioi. i k upoii:> "loa liii li'rluii iko muo uolio a.na 1 : (leniooiu'nia ],Ih;t. li.i> nioa. oiaio :■ i.i.(» lioi i.i inoa. i, hikī wale i k.M.i 1;i. 1 liii lif>i ij;i. I iawa; i <■ hui pu ! jatia nn.' k;t: poi> ivi:ui;io 1 liookiii'iM-' iii.ino ia ■!> ii,'t: hihni ha.oio, niaila o : ' huia, iio i ki-i.ii, niiiu mokupuni l;(}. r | ; kalii h-no]K>iH>pano anpuni nia.ia- 1 [liiiiliiniii a naan.iii. A'ka. i"ia,| ihoike nt ae hoi ko aiio lauun 010 o kii-<ilt<lo ia ana ua ku ko koikoi 0 itsi- iiioa :i, ]jau o ]iiii iiii.i, i ko: iiiikou kulana i koia iva i na ieeiki i |u, ua nii«ion.avi, nia k;i, inoa.i ikea l ) i;i., oi.a hoi, iloko o na i>oln ti>nsa-! ini o n.i iiaoio k<«iu> keokeo o |i;i;i.i ' nei i k;i. nmna ;tu]mni i keiu ii iii.i, ' ■ i kei;:- na lu> eleolu v.':ih ; > , no han< v ri maoli. he po:.< keiki ii ho : poo nioopuna na na m : isionar;, ~o jka iin i lioi o keia he ]>oe k,aika-| imahine :\ !;e poo h;tnau hou. | j 1 !;a niaiiiiwa o na, mi -,ionavi i ; 'hikimai ii he l.")'\UD(! k.i nnio ! | n.i kauaka H.u>,iii ut i, ka poo ■ lioeini ia mai ii aue;vno lie :> < 0 kii jiot? luuiau ponoi o ka aina. i rn.i ;ioio na ntisionari ine i:e īa uo | ]v.u k. l.īko kii li'ani i ka li<>|oii< iiioko o ko, alii a me ke koko. 1 m !no ua })oe iiiisiolio.ri la 3;e hiiiiii ; ' īiei i k,", mo.;i i inki, i keia la, e : / iioopiikelo ;> e hooi im iiuii ke k,'< na o k> I- 1 !!,) r> !f ī o : | >iī iua! k;i uiiu lepe.ni ii- nie 101. . mai luku e i,te .11.10 1 1 li ii ui 1 s u ■ a hooii...uuio 1' uu (. 1 < k kilu 1 hilmi ■ ponli. I.a lioiieo lio: ka.; : moolelo lie m;ui mauawa ioliule.hu ; īia aupiine hoopj" ki 1 ii ko 1 ikuu , ola. n.) ka īīH i 1 kokn 1< I n ! 1 011 i 1-a ]),, <, 11t 1 1 o 111 11 1 Iv.ii e i m ,<ku Ikl J uu k 1 i 1 ) |-aiin o':ii!'t tavtsani o ' jisi s(:-la-moku ! i uio. na Hawaii. Aka nae, uakulii«' j ]!ololei liiai hoi o ali'. hiieiu'inau ; u;i ku. keiu īuau i>o,'uo im.lnna o I . . .... r ■ ■ ( i na misioii:u-i 1 hoike īa ao la !. ; j au t ka. moa oiam 111:1-: :oli e ])ili ana 1* na ;t,ina., a <>m. mea ! , iie kuo ioa i kana i oielo ;u. a i i ■in.ilua an i knnao!"h >■* c 1 i 1 11 ' lioi na keiki iiusionati ;t mo k,> ! 1 tk< u 'iiau lio.-ihui k'o l;ikf,o 1 i eilia-hapalima o ka Wai wai o »,iii I Moknpuni." Aoh< au i lohe i kt?ia ! ikaeua. O lal.'ou na,e nme kek t!n 1 ])<)(' e iiku, i kama.ii na i ka moa ionuo, kni oielo iie na na Amnika h iiooiiln ii, e i)ii:i n.-i 1 ka i'iia-!:a- ■ ; |»aliniii ;.i 111 ii.i-.li [>a!,a 0 ka n;tiiiai : !o keia m:ui Alokupuui. Ak:.> uae,! :/!<• kakiukalu h.a o k<>ia ].oo 1 iuii i ii'.i mai me 11:1 īiimionai 1. { | !io k;i poioloi maoii, u;t iiiki ]t;ilia | oleloia lie liookaiu nnsion:<ri : .■; ite i'iino keii.i a na uusion:u'i i | i waiiv:u mai.ko iakou niau kulea-f j ua waiwa.i :;i' ma kfia. īuau moku-i ipuni. l'a pili wa!e 1.10 ko iakou: j wa,isvai iloko o na ama wa. o ua:]

! niahiko';r'aole no pa-ha i oi akni j j nmmua o 10,(M)i) eka. pan loa ko ! j h'ikon maii aina waiwai no ka ma- j |hi aOa. Mawaho ae-o k<Ma. po.- . !aia lioi he iiookahi misionaria ho: i [eliikn keik'i a na misionai i i hiki I ! oaha ko oh-loia na, ano knonoono j llakou mai ka lakou -oihana iho, j aka aolo h<-i o lakou aina a wa-i- • wai e ao m i ke.an« xmi. Mawaho! ae o lakou. he poe ilihuuo loa ka! liapa nuio keia hui o na misioua-i ri e ola ue.i, a mo ka lakou ma.u mamo akti a mo na }>Ui e ae o ua : misionari, i ma kekahilioie manawanui ana i ka miho īiolo j maoli, a i 010 hoi kn "ola nei liiai! na wahi nku uuku a loaa uukn j paha 'niai na'haua kaokoa ana. Aka ina he waiwai'ka loaa ana o j ka iuon mnikai a uw v.n loina ku-! onwmo o ko kauiika, alaila. uu maua-oio an un waiwai iomaoHnoi • i koikl misiivi, ro ka uioa h ~i>oano lakoe a pau nie ko kuo hookahi o!e iiio ho jioo nui.ilelo" nnukai walo no a pau, ' ta like«pu no hoi ku lahm o ua olelo houhewa o piii ana i ka ni <au liuiahuua. Ua huna ia ka hapaimi o ua kan iwai paahaim, a ua hookoinoi;: in.ii līoi ua ,V«ko a ; mo ua kanaka e a;> o na aina-e : • iioko o koia aina, i ka manaw, aole ho 100 o na ntisionavi, a palia ua mto liko hoi nio ka <<h 1 ka iu;;uawa i kukuhiia ai o n, aiahikv) he oini na lilo o ka uv>h*i aua ;wua uku ia na limahana mai . ka ēouo a ka ewalu dala o ka ma- 1

hTTi?t, i?io .»• ], v ' r,lu ī) 1 " nii<• ]i 1 i ilnl o i 111 | oli' )i;i hrn;ii):i.n;i j ; ;kcuiō liūii i linopiiē ;ui:i in.ii i i;:i h.j 1 t?i7i ' o 11 i'i i- k vi ipi (l . 1 ;1 111 k 1 l* k:i ,Ui ilt lvll ):l;ll\l:l- 1 o kii niiili iUii.. ii-H* «a I «' :U' ln' lehll i'llil I liooiiouio I \\ ;llc i;l l !vo. t> ];i,;v iiul .ii.i \v;l hi e ! !' <1 I I1 ( 1 11 1 tl 1 i IH I H< \ 1 i ,> i n ut i in> i 1 m iln ■ i ■ i" ! O i> i oli 10.l o i]i \>i o ] |U 1 n 'lin,' I > niHt īii >1 t k »ln 'u ī,\ :iitm.!,vi !iook;iisi. i kiMiiai lioiii; ;u i 'i m «ī u l'i hki i!<> ki li< \ k > ■ i;i, 1).: īiK-M kn.|)ono ko. liookan ]:i. I I1 lf 1i I 1 JM'H u i li kl 1 l 11 111 ,11 j j olelo c p:ui<' l kck;Uu !ini;Hi i ; uiii k<'lv;ilii j)ili kiuoiuiii Aioo- !• : i lk.l. ill;U, ;lo.!<! lio lioi I lll:UI:lo]:'..:j ilu* i.j.ool:i]t;t, a l-ii- niiiii .ol(il<v| i \Vfi.li l - no lioi lioiktv ;ui;i r ki> kno- i rii;l o .HM, olelo liinkihii o p;ilio1;i. t īuaaiioi; a Mia. kulu e pili ;uia j ! 1 k:l 01010 ( 1 ;m;i 1 ka liooU l o na I ' k.ilu ii ipnlo K li» ,n i \\ 1.010, ! ' U lu ik I\O 1* li i l lop i t 0 no 1 ! )•) u i '> 'iii u < m o ni 1 11 1111 M)il k< i i, lU oi n<x 010 ' i;l liliin olelo, : "■•] —F h iin'i Irrr k Mt S!rrr,~ 1 mAn uiau' auni "no kekahi j iP k I la\\ t l ki\ ' 1,0 k< 11 i.poiilli iia walo īio ka u (-01010 ;ip, ! 0 1 )1 ]l( 1 [Jj ) , ,1 li | ]) u O ,iU ] | i. kiipono lo;t ■ owhi! kf:;a]n 0 ■ iko 11 U l" k U l\\ U, lL ]u UlllL ' t l l 1 1 k t ol 1 > , ,i<)\ ,IYI 1 i\i ) \.liw( i O) i ino ( ] <ioia U l 1 1 <1 ,t ]j< ki , . i imiKU ;ikiī )uu aii i koīi olu- ■ if)!u īio keia ]c!;;. ī paliola aku a oi walf > () k</ u makouinko hoi o iio ;1 ivu i īi, kovi«kiAS),i ,i īi | : kona 1 iiai', l-oaiinnan liio ka* mea oia 1, L I (A il ]( i (Jtlkoi , ]), l- ; uiuii o i:;t olelopololei 010, « lipo- j , luilo liuwH 13io ai maliuia o iw.lia-! ii i iir 1 ( uio oli I t jjf < ka t( i Ilio W l\ U< IU II k I, 1 l p< 10 1 ' Vlt u.'.ai a !)a;t',vt I ko lako-n ola a IM<? k() 1 \ I ik lli\ 1 < 1 t Llpu al' 1 :ac I Lm;' liiliu I, il lio lakou 110l llil , oTa a U)(- i:;;, liaua aua !io lioouiiiij kai aiiii i ka uinuao uaiiuao uoouoo ; , o'i- ili<> i.ko k- kiuo a iiloiia lvas 1 i.->! iai.') UiUia 'kolio ia lakou o ! liolo iiiai 1,!;-U. . . i I pl 11 al);i liol ī ki' itli pllill okn ■ iiet, -- ko a.i!pnm Ho])iil);tlikfi o i ilauau -a iiie, ka, ]ioo naiiii i kuf kii.lii a. i kiikoo. uoin» au 01010 uo iko liikmi aiH' kaiia!\a. iw» kalakon : Ij;ina, ;i īuo ka l;ikoii moa i liooko f;u. I a ohiolii: no ;uic «'aihf) aku 1.l 11 U':I nia k:t O?ol<) hoolto!o lu<J>t' '< 'kn 0 liolko Ua 0 S 1 1 ,»■;) i o|i'S.-> ia o a'ue.piiiana : i ua fi}i>,i)t);ii i II.!. kakoo ia, mai iio l;t ena liioolelo i hoopa,:). i.i i Aoh' ka slr. S!n»ariiia,u uian oh'lo :!i<m!u \\;i i !vOo ia uiai o u:t iiioole- ; ; I<\a. ina oia ko kuunka ;t mo ko : i K :.i is{ i;*,i\t> ;) ii i maiiiio ai nona, O' i ll!il ana- Uo oia i k:;. lioiko uo- 1 | tia iiio e liko ino ko a.i,> o ka loui,' j.i (.■ hko hwi M<; kc h_ai'is;(iauo. o> ' , ku hon aku uniia o koaniiiua hai-j puh> o l'h iiioīilli C 3iiireh a ?u» aku ' 'u 1 alak.u howa m oia, na 01010 : iioiuo {loh.noi 010. Mp ko uol akn ' j l k()U oluolu, ili ĪUO koil ' i k.n. <■ lona aua ka lioiko iUo'a i:' o : : ko:,i lota o h'kō nio ia i ka 3h\ j ! Sl!i\iiTnau mau ol'oio. ; I Ouau uo uu! ka mauao oiaio, kau ; s Liuwa, (.• nolio uoi, ] i Jv. (.\sxi.i:. \ il ip.o (> kō'u kakau w i ko-; u h !a uiamua tio, un- uana iho ;ui, 1 k.i Hoiko .'Mākahiki liawaii. u ; u>loi i'ho hoi ia'u kokahi uiau 1 <<h lo nioololo īii.aoli o hoiko moa-i : kaka loa ;u:a*i kokalii nuiu moa | : u 1 lio.io aku Hi'i o uoouiaikoiko. \ a n<) ia ko kaha uoiau ,a hoo- i uii.'. pt; ku i sui huko la. I W. 11. (\