Ka Oiaio, Volume VII, Number 11, 17 May 1895 — He Moolelo Kaulana NO OPERIA. Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai. [ARTICLE]

He Moolelo Kaulana NO OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia A ME

APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE

Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai.

-U:i lilo ia i niea hoonaueue i ka no'ho mana nna o tia -Moi ana maluna o ko lakou man nohoalii pakahi. Ua a!a tnaī. la na niakaainana e. kipi i, ko )nkrm tnau Moi » e ka hoao pu ana e hoouln man i ka iloko o ka aina, i mea e U>atv fti ia {akou k:i noho'na lanakiJa ana e like mo ka laliui Aitio pi". TJa ;ila mai la na. manao inaina iioko o na Foo Aupuni o kekahi mavi aupnni e kii lakou e hopu pio 1 ka moiwahine e Aiiiopio ke bmu nni lioi i aia mai ai ko lakou lahui e kipi iko lakou mnu pono aooilina maī na kupuna niai Ua houkuilu aela he helnna nv»i o na aumokukana mai Seuaaia, l'uieke, Aigupita mai no ke kii ana e hopu pio i ka moiwahine a me ke oki pu ana aku '. kona poo, no kona hoao aaa e hoohaahaa i ka hanohaiu'i o ko Likou mau.inoa m.-i. 1 ka makaukau ana o na mea apau. ua liuHu ae la kkau no ka holo ana aku no na kapakahakai o Aitiopjo, o 11 mio ana maluna. ona wai o ke Kaiwaenahonna, a e\omo ana lioi ma ke Kai Kleele a me ke Kai Uia. keia hana ana a keia mau aupuni ī hana : ai. ao!e ma ke ano akea, aka, uai hana lakon me ka hana iiiaM loa, a hiki i ka hehi ana o ko lakou rnau kapuai wawae i kā lepo o AiUopia» " j Oiai hui ki ah\» cvA\t?opia noho ann il»ko o ka nanea nu\, »ia| ho» ua heop aiwa ia a« la ko lakon | noo'ioo mamuU oike aua uiai i j ke kauluwela aku o Ra nmana i naj u»oß«kana e ku ana hoi uiai ka. Akau a ka 4n>B, mai ka hikīna j hoi a ke koinohans. ] Va liio ae la keia i *nes puiwa j loa t\o na makaainana o AiUopia. j oiai lakou e nolio <\na Uoko o ka j ni&lulua. V 1 A i naoa j»ku k« aw*. j \ na »nmokuHanaf ke hele ala a nonanonA na i-aJo n» tnoku i na kanaka» * 1 I ioa no a iia o k» j ,wa no ia \ hoouna i* aku ai o ke ' kaln elde « iu>i aku ana i k& \noiwahmeeUā wl pl^maK K oiai ka #l«4ē \ k aku U ! no nka o ka aina, oiai hoi oia kek**hi keikiaiii 4 Sepsn\», a he koko alii kiekie hoi 1 kona n\& k» hanan |w\s. :

Ua aahu. in c»ia mn jia knhiko "i;ni, a o kaiewn ana k;mn paliiky.ua gula ma kuna aor|o, i om»u ia iho o luna o kahi.e i>aa ai oku ilima nie na pnhaku j l ika ,wh oka waapa kn e!cle ej j holo nei no nku, aia ka n)oiwahinc| t il»iva o kf.na j»ie'<>o ka haleniii kahi | i i noho ai, i nkali īa e jkotm aiad I ] t\nliina na hoa hoi o)0|ko .o kona ] Alm a nie na ,alii'hanau i .o ka i.ina. ! ■ .] E kali ana iākou "la ka] hann a keia p:aapa e h'j]<> mai uei ] no uka o ka aina? I Huli ae la oia a ninau aku la i! kona. mau Kuhina ī nja paha ua ike lihi aku lakou i ke o ka hana a keia waapa e hoio inai nei. ] i'wne like inai la lakoul apau me j"tīā i a"īTā"njai. l>e waapa e hoio mai nei, a Jne he mea ia he alii kiekie ka oh|.ia oluna o l keia waapa e holo mai nēi. ! I loa no a pili ka f aapa i ka uwupo o ka lele aku la,no :a o ua keikialii nei juk« ō i?a aina moi k*>na kulana a .i. \ He)e pololoi aku lajoia nokai haleaiii kahi a kamo2waj)ine e kali i inai la t> ka loaa akn o ka lono no i na mea e pili ana i keiaj mau »u--mokukaua. ! Ua hiki aku la oia i ka halealii. a oia no hoi ka wa a na ;uka]i o ka 'moiwahine ī kii inai ai i jka elele a hookipa aku la iaia mā keki>ni ru--mi nui oloko o ka halpahi, &;:hi hoi e kuka ai ina mea T aupuni oRa aina.. ■ ■ • ~-]. I kn vra i komo aku ai. oka t-lele •iioko o k-a rjt>mi j bookaawj4«-ia no kona hanohano. j i Ua ninau aku jla oia i na ukaii oke aiii, oiai ua oia e ike i ke alii. j i Wahi ana i hele mai n£i au e holike aku imua o kona hanohano, o nn aumoku e ku nri i]<)ky o ke awa oia na mokukaua o na aupuni hui 0 T»reke, Sepania a Aigupita. Malalo o ka hanohanoio kau hoo n.alu.«upnn: ana eke ua akts' 1 a* ■ i'|k<?"U Dna a ooJe o ka nolio jSIoi aua o keia niau aupuni ekohi. j •A no ia knmu, ua alaj qjui la iak<ni me ka manao lokiihi e kue i J kou aupunie. ke alii, a e hoi 1 ktu mau hooponopono :aua i nien pololei, aele hoi e Uke uie keia au e iiana nti, me ka hoohaahaa pu ana aku i ko lakou n;au kanawai ma— luhia. j Noiaila, o ka lakou kauoha oia ka'u e hoike aku nei ia oe me ke k?naiua ole. j B haawi pio mai oe ia o« ihu mamua o ka hoole'e ia sna inai o na tHUsani koa lehuleliu wale iuka u«i <\ ka uina. ' - iNo ka luku a pepohi. ana i kou mau makaainana apau, ja e huolilo hoi i keia aina i waoakua one, kahi e noho ai ona hol<>h<>lona hihiu hae me kā wt'liwe!i, , O keia mau olelo a a ka elele i hoike mai īa imua o ke iiiiiwahine ua like ia me kekahi maka kuikele i hou ia »ku ma ka pauwai. Huli ae la oia a ninau aku la i kona mou Kuhina, ka poe hoi uona ka mana e liiki ke ke manao lakon pela, j I T a pane like mai la lal(on apau.' e pono e lianw' ia i mannwa uo la kou e noonoo ni a aku hoi imua o na anpnni !i»i ia o Tureke ] nia. j I hoike pu aku 1a hoi ka Moī--1 wahine. nia "wale uo ka s»ana iloko o kona Aha Kuhiua. a n:, Inkou e ho ke mai kana nvea e hai'ia ai 1 No koia noi ake nhi\Valtmt . ua Ihoi akn h\ ka elole a hoi'ko aku la i 1i na alihikaua pakaln o ljuia o i a (moku kaua. i ko uoi n koialuwahiue I e haawi ia aku i inanawk non,-x e hioomw ai, i\o kaim īnau jhf.ua e pili 1 aaa ika pono o kmia aikia a me ka i !ahui. [

i Ikawa i loa» aku »i okm hoike» I inum ona «lihikan»» o koia 1 i«!U* moVrt, na l*<voj\\h!V t<>h >;v lakou ! i k» inniua i k« 01010 u lajk<*vi i hoo- ! uim tvi. \ Aw i« kvunw, xuv hoomm hou | :iku la lakou he oiole liou o ho!o e i hoiko akn imnn o ke svo!n* niaiuwa e ksvli hou «vij uo kaua 1 noi ! t> keia eWe e l»we jh v iko k,?m> h«v, kaunka oi * n-\ avh. wa koua s bikns, « h# «āhoa ho' u\iik»«au\mu lftvrelavf(> rtsnv. K»u iho la ok maluua o kok&hi i ku ; ono i koua lmtvoh?mo » holo poloU , aku 1» i>o u l ;* o k;v »i--ua. ■ hsv«vrik aku U ksuoba 8 i |vau uo ka hooko «o» i pono tus kiv Sv>ao o ua uioku kauft, Mo k« »oi pu ia svku o ; ke aliiwa f haio o h:v<uvi pio i«ai oia i koi s kiuo. i ole ai o hiku walo i;i kou.*v lāj hvu

I liii wa i hoea Lou aku la o -keia eh'le inniii o ka aliiwaliiue, ua ltooii.olo ilio la koua Alia Kuliimi e }>aio Jal:oii a Liki i La hoiiena. Aolij loa iakou c ao e haawi pio, aole lioi e uku i na poLo o keia imui HKiliii kaua 2jo lea uiaiiawa a lakou i kii juaila.e kaua 110 ka pono o" ko lakou mau aupuuī pakalii. Un Laawi koke aku laka elele i na kauoLa a.koiia iiiau haku, e noi atiQ lioi, o ka wa e ike ai ke aliiwa* Line i keia leta, o kona wa no e Laawi pio koke aleu ai. ) \īn p iue aku l.i oia ma ka aoae/o koua īnau īnakaainana, i ka i vaua aku: ■ • Mamuli o ka uiakemake o ko'u mau makaaiuana. via kouoia m ai au e hoole aku i ke noi a na aupunl i 4rttHa o St;pūura- irnv, a4irkr-r-ke kiinaka hope loa. Ina loamuli o ko'u makemake iho. ua jia au e mohai i ko'u kiuo no ka lahuikanaka. Iloko o ka. mauawa pokole wale no, ua piha pn oloko o ke kulaua kauhal© me ua koa, e Jiiki ole ai ke kaolii aku i ko lakou mau manao wiakoe no ko lakou aliiwahiue a la kou i makee nui ai no kana mau Lana ku i ke alolia. Huli ae la oīa a pane aku la i k» eltle me keia niau olelo ku i ke aiioano.a ine ka eehia: O ke aloh;i, oia ke kahua o ka lokahi, © ka makee ole i kou pono Hio. ka inea e holoinuo nt) bana a pui a ke kaoaka e lawelawe ai ' E uaha i keia poe keiki makamae ka poe hoi a ke AKua i haawi mai ai i ka uhane kupaa o ke aloha oiaio. Ka poe hoi no lakou na pnuwai i hiki ole ke kuai ia me na alnia dala auka lehuiehu o na hale hoahu 0 Sepania, Tunbe a me Aigopita hnoluhi. Ka poe hoi no lako.u na kanawai kaknuha s ine ka hookauuia.ha maluua o ko lakou man makaainana īiīhune a haahaa loa., Aole no hoi e hikii ko lakou mau £ula # tiiuuhitn> a iut oa pohuku makamne o !;e elaiike kuai 1 ka puuwai ahonui okuu lahuikanaka haahaa a piha hoonianawauwi 0 ke aloha. 0 lakou a pau au e ike akn la, o ka'u poe keiki ponoi no ia, mawaho ae o ka'u hanau kahi. i maopopo ole ia'u kona alahele i nalo aku ai mai ko'u mau maka aku. Ak» a o na lani kona kokua, a nana ho e hoihoi pololei uiai a hiki i ko'u ike hou ana aku 1 kona mau uiaka, be ae uiai na lani i ka'u mau hua pule. Ua hoonaue ia ka ponwui o ka elele i keia ina\3 o!e!o a ka Moiwahir>p, a ua hiki t>le hoi i tir 1:« kupaa inalniia o kona manao ualioa, elike me kona ano roiu. Ma ka o k» oihana kana. ua hele *>ku la o:a a kukuli ihe!a ma na bapuai waw«e o ke alh. rae ka i pu aku: Mai keia l\ora aku» mai kapa hou mai <>e ia'u e ke «liiwahuie noonoo a piha naauao hoi o Aitiopia nei, he elele aw no keia niau anpum hui īa, i hoouna ia aia: e hoike aku ia oe, Aka, e kapa uiat oe in'u, o kekahi niakaainaim haah» loa o kou aupuni, e noho ana malalo o tou ma lu ma ke ano he kanwa e hooko ana i kou iuakemake, 1 keia wa, e wehe ana an i ko'u ieaniko elele niai ko'n :inpuiu msi h e oluolu oe e haawi uuā i w »hī aaliu, i kulike u«e kē nno o uou U Uui» ka ihh s hoi a'a e ike akn no ; ain me lakou na Hhoakao ko aleka <mipaa a mo ka o'mīa» Manmli o ko noi a ka oMo i k,\ oluolu o ka Moiwnhino. o haawi maī i xvahi f*ahu nonal T a kauoha koko ;ve la o\a i kona mau aipuupnu, o hoanhn koko i:i 1 k« «ahu o kanaka koikoi o ka hhui AHiopia. A o(ike ko kauoha a ke aliiwahin<\ i looko koko ia ako ai mo ka :iwiwt nvu. Ma ke a w*hi, e waiho kakou i kiuuaiho ana no k» aH?wahiro a me oa aumokn kaua o kooa iMiemi o Tuv>lul>i »na ;>«' hoi H naua uu' k«n« wHhuu\ Oiai h<>i bus» hv> s s ;ikv īhi na kuaau o ka ama u o k? :00A 00U * k*■>!;) hooīumoiI wa a e akv lun \ ka *tna, *ua ho\ "oa H'*> k< nioa hoopunonohu «» noo mai noi ih k« i uiea hoopuwa * ka q na ahikcv> o n» auuioku Me Koi* mau uia-.iao o aua iloko o UkoM, u-* N**una mai 1a kekaln e W o W.0.! keia n oa ksnwhso. t k» w* a k* wsapa e nol no k*M o k'- : a nv* ka wa 1 i * n>*: a J

pka halelana i kahi aka wuapa e holo mai ana. Mamua ae o ka hikiana i na oailakii o luna o ka waapa ke henhuli i ae, ua loaa pono aku ia oia i nn aoi 'io o ka hnk' kati:;ihao, a pnu ak>i l la na tne«, a pau o luna e .ua waapa la i ka noioaia i!;ilo o ka hohonn o ka Aioana, e inue ai i ka ka'i a .. Uooilo. lJa hoomau ia aku Ir no ka holo ana o-iia hale hookalakupua nei a he mau anima wale no eliiua ke l kaawale m'ai na mohu kaua mai. : la wa koke i:o I haawi ia a« ai ke kauoha i na iuoku kau-i pakai e H : ■pok« aku i keia halo kauiahao, a e hoopohoio iho iaia iloko o ka wa uokole. O-keia-kawhai-ua: lioōkoitt-il-ftfeG— 0 ka wa pokole, a aia hoi na poka a pau a ka eneini ke hi-hio ala ma na aoao a oau .o ua halelana la i ke fcai. Ua like hoi ka lakou uiau poka e ki mai ana uie he.amu paka. uala ka hiiluku mn na aoao a pau o ua hale la. . Aka, iloko o keia huina l<ihulehu O: na mea uaake e hooinau ia mai uei ke .aiia, aia no. ua hale la ke nee ala k'uua, u?a kohi he ma« kapuai wale no k?i mamao. ia wa i pano akn ai o Aperodite ia Ooei ia, me keia mau olelo: Auo i keia wa ke hoopii ia mai nei ka euaena o ko'u inaina inaluua o keia poe.pakaha. A manuo nei au. e hooneoneo 1 keii} poe inoku e walaau mai nei me ka haolilu ana ia lakou i poe fciai uhane no keia awa kumoku. O kt>ia mau o'e.lo a Aperodite i pane ak_u ai, ua like ia me kekahi poka p«hu e kamoe ana ma ke alahele o kona mau enemi. A oia hoi ka wa a Operīa i pane aku ai imua o kana wahine. me keia mau huaoieio e hoomaalili ia ai ka inaiua wela iluko o ka puowni o kana wahine. Oka huliu, ua like no ia me ka wai wela i pa tausani ia kona ikaika lioohana Aka,. na hiki no ke hoouiaalii 1 . ia kona ikaika >vela b liiu i uiea tuaikai. Pela hoi, o kou maina a pau no keia poe, īuai h<>om»u aku, elike uie kiiU i hoi&e mai nei īa'u. E kaana pono iijo oe. o Ka uhane ola a Alaue i hookiuno mai <ū iiuKO oko k.ikou mau kinn, he mea loaa ole ia i ka InUi i& me k,a naauao o ke kanakaOi«i hoi k*U uiaii aioku me na heluna kanaKa lchuk!tu e haiaiuu ana mak-na o ka oneki o keia mau moka. ao!e i iike ko'u uisnao kon, ii);i k* noohio ami i ko lakuu iiwu Kiii > makaiuao i iuahi na ka make. Aka, o ko'u inanao, a u»e ko'u «wkemake, e hoopaa i ka n ahao ka iakou mau mea kautt. " K hopu ola i keia 'poe a pau B<3 hoopaa ia lakou a pau ihm» nei o so kiiua hal«aln nani .nei, uw ke kukui'» ili» i na m >ku & me lako a pau oka oi'.iana kaua i nu\u WAĪwai pio o-i kuu aina maKuahiwo wei, ■ iko kau:\ wa e pae aku .a i ka aina, oka kau.i makans mua ia e haawi aku ai i ka moi, ta mea e ooho hooan.lu an.\ i ko aupuni.