Ka Oiaio, Volume VII, Number 14, 7 June 1895 — HE WANANA NA FALB. [ARTICLE]

HE WANANA NA FALB.

O kekaiii o na loea kilo hoku kaulana o keia mau la. He mau makahiki pokole i hala aku nei, ua lioike ae o Prof. Falb 1 kekamau mea e liiki mai ana i keia honua, mamuli o kftna ana i na kulana o na mea o ka 1 ewa lani o ka poepoe liouua. "O kana wanana hope loa nae oia ka mea e hoanoe nei, i oi aku mamua o na olelo mua ana, i kanaka. Ks olelo nei oia aia i ka la 13 o Novemaba 1899, e hoea hou mai ai kela hōku-w r elowelo auana o ka lewa lani, i ike ma ka inoa ka hokn-welowelo o 1866, a o keia hoku e hoohui ana me ka hinua, e like hoi me ka mea i pili ia kakou na kanaka e noho ana ma ka honua nei. "Aka, mamua o ka hiki aua mai o keia hopena w ? eliweli, aia hoi e hiki mua mai ana ua mea e ae, i hapa iki iho na pilikia no ka mea, aole i puniia ka honua holookoaia mau mea. Ua hoike akea ae la hoi o Prof. Falb ua ike oia eia iho la kekahi hoouaueue nui olai moana e hoea ana i keia makahiki, a iloko o lulai a me Augte e uhiia ana ke kulanakauhale o Nu īoka malalo o kekahi Kai hoonee mamuli o keia olai ma ka moana, (e like me ia i uhi ai ma ka aoao komohana o Hawaii i ka 1868, ma Kau, a i ike ia ma ke K&i mimiki maHilo Honolulu, a me na wahi e ae a puni keia Paeahia a ma Chiti, a me lapana) a i ka manawa hookahi no o Nu īoka e loohia ai i keia popilikia, e lilo ai o Flori«3a a me Kal*poui lie mau mokupuni. * "He mau olelo wanana keiama ke ano ike akeakamai, i kukuluia ihp la maluna o na imi ana ake

akamai i na kulana uuo o ke kino maoli o ka lionua. O keia ii!j mauao o Prof. Falb i hnolaha pokoleia nupepa Hoku o Honolulu nei inai na mea ana i hoike ai ma na aina e. A he mau olelo wehewehe e aku kekahi. * Aole i loihi na pnle i hala aku ua hoike aku la lakou i na hiona 0 na hana a na lahai kanaka e hana nei, malalo o ke poh manao "()iKmfc Kiiua," i kumū e lioomalamalamaia ai ka lahui Hawaii, a 1 mea hoi e makaala ai na haipule, a e ike ai kakou a pau he mau hor>ko aua keia i na olelo wanana a ke Akna, ua kokoke mai la ka liopena o ko keia noho ana o ka lahui kanakā o ka honua, Ua ike no n.akou he mea hoomalokoia ka olelo hoike e piliana i na mea e f hiki mai ana i keia honua a me ka hopena o na mea a pau.

Aka, aole nae ia he meano makou e kaolii ai i ka hoike aku i ke kuhikulii a- ka Uhane a ke Akua ma kana Olelo Hemolele, i mea e pakele ai ka poe e minamina ana i ke ola mau lo|L a ke Akua i pahola mai ai imua o kanaka ma o ka mohai o ke olā, ke koko o ko kakou Haku, d lesu Karisto. Na ko makou aloha i ke Akua, no kona lokomaikai nui i ke kanaka ana i hana ai, i hoeu mai ai ia makou e aloha i ka hoa kanaka, a e hoomanawanui.e like me ke Kahiko a me na Kaula, i na hoino a me na hoohene a ko ke ao, i ka hoolaha aku i ka eua#aelio hope loa a Karisto i kauo- j

lia ai, oia ka olelo hope loa ma~ mua ponoi iho o kona hoi hou ana mai, lie mohai, aka, he lunakaiiawai e liooko ika haawiua i hooholo ia e kona Makua a.nie ia maluna o kela a me keia kanaka, e like me ia a Paulo i ao ai i na hoahanau, e loohia ana i kela a me keia e like me ka ka Haku i hana ai ma keia ola ana, uo ka nani a me ke ola mau loa e like me Karisto, ke ana o aa keiki a kanaka e liloai he mau keiki na ke Akua ahe mau hoahanau nona, a e make amau loa aku © like me ko lakou hoowahawaha i ka Karisto mau ao ana mai Kinohi mai a hiki no i keia la ma o kana mau Kauwa i al©!ia ia ia.