Ka Oiaio, Volume VII, Number 18, 5 July 1895 — Page 2

Page PDF (1.06 MB)

This text was transcribed by:  Kt Olson
This work is dedicated to:  Awaiaulu

NUPEPA KA OIAIO.

J. E. BUSH, Lunahooponopono.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

Poalima, Iulai 5, 1895.

 

            Ke haohao ia nei ka hunakele ia o na hana a ka Aha Senate a ke hoohuoi pu nei no hoi na nupepa pili aupuni no ia ano hana o ke aupuni, i oleloia, oia ka oi aku o ka hemolele.

            Ua haule mai ko Hanale Walakahauki a me ko Uilama Alani mau inoa mai ka poe i waihoia aku i ka Aha Senate no ka Aha Kuka o ka Repubalika, a he mau mea hou aku nei ma ko lau i mau noho iloko o ia Aha.  Oia iho la no, ua hala ae la na la ino.

            Eia ke hana ia nei kekahi palapala hoopii e noi aku e hoopau ia ke “Konela hou” o na puali o ka Repubalika, a e hoopiha ia kona wahi e Kapena Cochrane o ka puali o ka Piledelepia.  Ua haohao no makou i ke kumu o ko ke kapena aloha kumu ole i na mai lepera ma Molokai.

            Ua kakau aku o Thomas L. Gulick i na Nu Ioka La, e olelo ana, “eia ke loaa nei i kanaka na uku palua aku i ko na la i hala, a ua hoike maopopo loa ae ke Akua o na Lahui i kona komohia ana ma ko lakou aoao.”  Na ka lahui e ike pono iho i ka oiaio a me ka ole o ka olelo a keia haipule.

            Nui ka poe i holo aku ma ke alahao o Ewa no Waianae, i ka Poakahi nei, me na Ona a me ka Ona o ka Mahi-ko o Waianae.

            Ma keia (Poalua) la i holo aku ai na Lunahooponopono o na nupepa e maikai i na mea i hana ia, ka poe kue a me ka poe kue ole, kai komohia iloko o na pono a me na pomaikai o ka huli o Dillingham ma, a ko ai keia olelo i pili i na hana lokomaikai, e kulu ana ka ua mai ke Akua mai maluna o ka poe hoole a me ka poe i ike ia ia.

            Ua noonooia ka huikalaia o ka poe pio aloha aina i keia mau la e na luna aupuni, aka, ua lo@e hou mai la makou mamuli o ka olelo kikoola kaena kumu ole a kekahi nupepa Hawaii, ua ulu mai la ke kanalua o ke kupono o ka haawi ana i ka manao aloha i na pio mamuli o keia manao hooio uahoa o ka poe e noho nei i ke akea.  Ke ano iho la no ia o kekahi poe, ina e haua lokomaikai ia aku, ua wikiwiki ka waha i ka ae mai ma ke alo a laweia lokomaikai, aka, ma ke kua aku nae ua hoomaka koke mai la o hoinoino i ka mea i hana ia, ke kumu, a me ka poe nana i hana.

 

KE ALAHAO O EWA.

Ua Molowa paha oe e ke Aloha Aina i ka noho malie.

            July, 1 @ Ua puka hou mai la ka manao o ka Lunahooponopono o ke Aloha Aina e kapa mai ana i ka Lunahooponopono o Ka Leo he hookamani, a aole ka he kahua iloko o kana i hoopuka ai.

            Ke pane nei ka Lunahooponopono o Ka Leo, aole loa oia i hookamani, aka, ua hoike oia i ka mea oiaio loa, oia hoi, he kumu kupono kona o ka hooikaika ana, he mea hoi e hoowaiwai ai @ ka aina a me ka poe e lawelawe ana i ka oihana @ana lima mahiai, ma ka apana o Ewa, a me Waianae, a oia pono a lakou i huli ai, oia ka pomaikai o ke aupuni, ma o kona komo ana aku a helu i na waiwai a pau.

            Nolaila, e ka Lunahooponopono o ke Aloha Aina e haule mai ana anei oe i keia o Ka Leo e hoike aku nei, ke manao nei Ka Leo, e @ahu ana oe i kou alelo ponoi iho no, me ka hiki ole ke hoole mai.

            A ke ninau aku nei ka Luna hooponopono o Ka Leo ia oe i keia mau ninau, a na ka lahui holookoa e hoike mai i ka oiaio oia ninau ana.

1  I ka A.D. 1878 o ka Lunahooponopono anei kekahi o Ka Leo iloko o ka Hale Ahaolelo, nau e pane mai?

2  I ka 1880, o ka Lunahooponopono anei kekahi o Ka Leo i kaana pu i puu dala no ke Ala heo o Oahu nei, e noho Luna Nui ia nei e Mr. Dillingham, e pane mai?

            3  He hana hewa anei na hana hoohoihoi aku a ke aupuni i na poe mikiala hana ka poe hoi e ake aua e hooholo mua i ka aina.

            Ma keia mau mea, ua manao Ka Leo, ua lawa ia nou, @ ke Aloha Aina, a me kou Kapena, aka, ua makaukau mau Ka Leo @ paio me oe, a hiki i kou haule pa-hu ana ma kela aoao o ka poepoe honua, ina ua makemake oe no ia hana.

            Oiai hoi, aohe pu-ka momona ia ia, ke hoao kekahi nupepa, a mau nupepa paha e kue pilikino ana ia ia, o ke aloha no kou.

 

PALOLO I KA PALEPALE.

            Ua ike hou iho la makou i ka manao o ke Aloha Aina, e palepale ana nona iho, oiai, ua hoohuoi oia i ke kumu o ka Leo i “pailani” ae ai i ka hui alahao a Dillingham i hooikaika ai, ma kana mau olelo e hoike ana no ke ala hao a me na mea i hana ia iloko o ka Hale Ahaolelo o ke au noho moi.  O ke kumu o keia mau hana hookamani, ua ulu ae la no ia mamuli o ka wikiwiki o ka olelo o ia nupepa, a i ka ike pono ana, he mea maikai ka mea ana i kue ai, nolaila, k@ lele-pauki nei ka iho o ke Aloha Aina, a “malie paha,” e like me kana i olelo ai no Ka Leo, ma kona manao pepa o ka la 27 o Iune, “oia kekahi wahi mea i loaa kekahi wahi mahele iloko o laila?” oiai, o kona Kapena ka makou i ike iho e mama ana na wawae maluna o ke kaa alahao o Dillingham ma, a e nuu ana i na kohi-kelekele o ko lakou lokomaikai.  Aloha no ka poe hoole ma kekahi lima a e hawahawa ana kekahi lima.

 

HE HANA ALOHA OLE A KEKAHI NUPEPA.

            E na hoa’loha, a me na makamaka, na ohana hoi o na pio aloha aina e noho u nei iloko o na kipona a ka ehaeha.  Me kaumaha makou e hoike aku nei, i na o ka oiaio ia, aole ka e hookuuia ana na poe pio aloha aina i ka la 4 ae nei o Iulai nei, no ke kumu wahi a ko makou lohe oia keia.

            “Ua olelo k@ kekahi nupepa Hawaii, no ka makau ka o ke aupuni Repubalika oia ke kumu o ka ae ana e hookuu i na pio aloha aina.”

            A ma keia mau olelo, ua ulu ae la ka noonoo iloko o kekahi poe o ka aoao o ka Repubalika o Hawaii e hoole ana i ka hookuu ana i na poe pio aloha aina.

            O keia ae la ko makou lohe, aka, ua kaumaha nae makou i keia lono, aka, e na hoa’loha e @umi ka hanu e p@lu @a kuli a e noi aku i ka Haku, nana no e kokua mai.

 

            Oiai o Miss Nellie Lowrey e holo ana maluna o kona lio, ua pakika ana maluna o kona lio, a kiola ia aku la oia i ka honua.  Aole no nae i loaa i na palapu e poino ai.

 

POMAIKAI KO EWA A ME WAIANAE

           He mea maopopo loa o na alahao o ka aina a me na alamokumahu o ka moana, a me ala olelo telegarapa uwea, a me na mea e ae e hikiwawe ai ka hana a meka hele ana, he mau hana no ia e hoopomaikai a e hooholomua ai i ka pono o ka lahui kanaka.  He hana naauaoia.  A o na kokua i na hana oia ano, mai ka pono ae o ka waihona o ka lehulehu, no ke kukulu ana ia mau hana, i hiki ole a i kupono ole paha i ke aupuni ke lawelawe a ke hana hookahi, ua hana ia no e na aupuni naauao o ke ao nei, mamuli o ke kokua ana a ka poe i hoomaopopo i ka hopena oia mea, me ke alai ole ia o ko lakou ike kalai aina e na manao pomaikai pilikino, e like hoi me ko Kina poe kalaiaina, he alai kumu ole no ka hiki ole ke hoomaopopo i ka pomaikai o na hana e holomua ai na mea e pono ai ka noho ana ma ke kulana naauao a me ka malamalama, a i ka wa a ka poe naauao e pale ae ai ia poe a me ka lakou mau hana hupo, alaila, e nuha anei ia poe.

            Ke ike nei ko Ewa poe i ka pono i loaa ma ia apana, a ua ike mua loa hoi ke aupuni, i ka pii ino o kona auhau maluna o na waiwai i hapaiia ae e keia mea@h@ alahao.  He mau tausani dala loaa wale keia i ke aupuni i loaa hoi mamuli o ka poe kalai akea i ka lakou mau kalai-aupuni ana, aole i ka poe kuee wale iho no, no na maneo e loaa kekahi pomaikai no lakou; a ina ua pa aku nei ko makou hoa o ke Aloha Aina malalo o ka huina o ka poe i kue i ke kokua i ke alahao a ka Hui Alahao o Ewa, e ike nei he mea e hooholo mua ana i ka pono o na kanaka o ia huli o ka aina, me ke kau hou ole ia mai o kekahi auhau maluna o ka lahui no ia mea, me ia no kona kokua ole a me ia no na hoikena o na hopena olelo no ke ano oia kue ana.  He poe kue pilikino no kekahi iloko o ka wa e kaanaia ai oia mea imua o ka Ahaolelo, a he hookahi mea i hoike ae i kona kue pilikino ukiuki maoli oia kekahi o na Lii mai Hawaii mai, oiai oia kekahi i hookomo he $30,000 no ua alahao la.  He kue alai hoi ko kekahi poe no ka lilo ana o ka pono a me ka pomaikai o keia hana i ka poe e aku, i makaukau me na dala ehiki ai ke hookumu i keia hana nui, a me ia hookumu ana e loaa ai na hoike waiwai ana e hiki ai ke hilinai ia mai e ka poe mea dala, a hoale ia mai, me ko ke aupuni ku bona ana aku hoi ma ka hoopaa ana i ka uku panee o ka aie, ke kaa ole ka ukupanee, a o kekahi mahele paha.

            Mamuli o ka hilinai ia o keia hana a Mr. Dillingham i hoolala ai, me ka noeau a me ka hooikaika nui, ua loaa no ke dala hoaie ma Amerika mai, aka, mamuli o ka loli mau o ka Aha Kuhina a me ka hulihia a@a mai o ke aupuni, a me ka mau o kona kapekepeke, a hiki i kona ike ia aua iho nei he aupuni kumau, ma ke ano Repubalika,— pela no i loaa ai na hoaie dala ia ana, e like me ke kupono, i hiki ai ke pahola hou ia ana aku la o ke alahao a hiki loa i Waianae, a i ko makou manao, e like me ka haule o na kue mua, pela no e haule ai na alai ana i kona holomua a puni keia mokupuni!

            E like me ko makou ike he pono keia mea he alahao pela makou i lawe mai ai i kekahi bila kanawai oiai makou no ka Aha olelo e kokua ana i kekahi apana o ka mokupuni o Hawaii; a me ka makaukau e kokua akea e hooholo i haawina no ke kokua ana i ka laina alahao mai Hamakua a Hilo, i mea e loaa ai he hookahi wahi kuonoono i ko Hilo poe, i noho wahaoleloia e ko ia apana Luna, me ka pa malo no iwakalua makahiki a oi aku, koe paha ma na kue a me na hana e akeakea aua i ka holomua o ka aina a me ka hoowaiwai ana i na kanaka.

            Aole o makou haohao i ka haohao i o ka Lunahooponopono o ke Aloha Aina i ko makou kumu i pailani ae nei i ka Huialahao o Ewa no ka @uea, ua ike no makou i ke ano o ko makou hoa hoopuka nupepa, @ e komo hookahi manao iloko o kona puniu, ua piha iho la, a ua hiki ole loa hoi ia ia k@ ike he mea maikai e ae kai ike ia mailoko ae o ko hai noonoo a kalai ana paha, a ua anelike paha hoi kona ano me ka me nana ka ninau hoole.  Ua hiki no anei i kekahi mea maikai no Nazareta mai?

 

Ka Hoike a ke Ki@

Aia i ke Ehuehu

Huliamahi Kaleponi.

I NA PUUKANI HAWAII.

(Hoomauia).

            Eia mai ke hoi aku la o Sam Kaili a me Tom Pedro, no ko laua mau pilikia pilikino iho, a e ike hou aku ana laua i ke ala moana @ makou i au pu mai ai.

            Pela hoi, e hui mai ana oukou me laua a na laua no e hoike aku ia oukou i ka mea oiaio.

            Ke olelo nei ka hoole nana e alakai nei i na pio Hawaii, aohe dala o Kaleponi nei, mamua o na aina hikina a me waena o Amerika nei, ka pii o ka uku o ka wehe aha mele ana.

            A ina aole makou e hoi aku ana ma ka mokuahi Monowai o ka la 4 ae nei o Iulai, e hoomanao iho oe, ua lilo makou i ka holo a ke kaaahi no ka hikina, a holo loa aku la no Europa, ke ole nae e loaa ia makou na kuia ma ke a@ahele.

            He maikai no ke ola kino o na keiki Puhiohe a pau, he oia mauno ko lakou piha hoihoi mau i na wa a pau.

            He maikai no hoi o ke ola o ke kumu puhiohe hou, Mekia Kealakai, aole he onawaliwali, he konekonea kona wahi pauku kino.

            E hoomanao iho oe i ka manawa e kuakuai o ka mokuahi Mono wai, ma ka la 4 ae nei o Iulai, a ma aole makou e hoi aku ana, alaila, ua hala loa makou no na mokuaina hikina, alaila, e hala ana ia makou he mau mahina loihi ma keia huakai kaahele ma keia poepoe o ka honua.

            A malia paha o hiki loa aku makou i Wasinetona, ke kulanakauhale Poo Aupuni o keia mau mokuaina hookahi no a’u mea e a@oi nui nei o ka lulu lima pu me Kalivalana, ke kanaka kaulana iloko o ka waha o na kanaka Hawaii a pau no ke kupaa no ka pono o ka poe aloha aina.

            He nui na wahi a kou hoa’loha e upu nei e ike, a ina e pipili mau ka laki ia makou, alaila, e pau holookoa ana ke ao nei ia makou i ka ike ia.

            A anoai paha, o hoea loa aku makou i ka huikau o Ladana, a me ka nani o Paris, auwe! ka mea hauoli e!  E haawi i ke aloha i na makamaka a pau o kaua.

 

NA MEA HOU.

            Ma ka la 12 o June A. D. 1895, ma ke kakahiaka nui oia la, ua hele aku la kekahi kanaka o Kaukukala kona inoa mauka o P@puhi i ka wahie i mea hoaunu, iaia i huli hoi mai ai me ka wahie, ua loaa mai la kekahi moa liilii iaia, @a hopu iho, ua ike iho la oia i ke ana @ keia wahi moa liilii, he ekolu o@a mau wawae a he elua ona mau elemu a he hookalu no ona pauku kino, a penei ke ano.

            O na wawae olua ma kahi mau @o o ka wawae, a o kekahi wawae maluna pono iho o @a elemu @ae o ka moa e lewalewa pono iho la no e like me na wawae mua, he mau manamana no elima, a o @a elemu ma kahi aoao o ka wawae hope a ma kahi aoao no hoi, he nui no hoi ke kupaia@aha o na hana ke Akua ma ka laui a puana ae la i keia wahi lalani mele.

            I ka Manuwai moa liilii

Hau@a ko kai eha oe ia@u

            K@ hoomaemae ia nei na alanui o ka apana elua o Koolaupoko nei.

            He oia mau no na hana kula Sabati ma Waikan@ nei a me ka lulu mahina hou, he kanakolu dala ka haahaa, a h@ kamalima ke kiekie.

            He maloo mau ke kai e Waikane nei, a me kekahi wahi e ae no, eia ka mea apiki aole hee, ua hoi paha me Wiko i ka moana kai uli kai hohonu.

            Me keia mau wahi mea hou ua lawa wau maanei me ke aloha i na keiki oniu hua medala.

            E. D. K. Haleakala.

            Waikane June 24, ‘95

 

HEAHA AKU LA MA KELA AOAO?

MOKUNA II.

O KA MEA MAKE UA PIO LOA KONA OLA.

            Ke manao koho wale nei kekahi poe, ina e make ke kanaka, hoi aku oia i ka lani, mamuli o kekahi olelo nane a ka Hak@, no Lazaro, ke kanaka ilihune, a me ke kanaka waiwai.  Aka, aole loa he pili o keia olelo nane no ka make, e ia ka mea i hoike maopopoia, me ka nane ole, i pili no ka poe make.  Eia ka hoike a na Kaula o ke Akua:

            Ioba 14:11-15,21.  “E like me ka maloo ana o na wai, mai ke kai aku, a me ka emi ana o ka muliwai, a maloo iho la; pela e moe iho ai ke kanaka, aole e ku hou ae; aole lakou e ala hou mai a pau aku na lani, aole hoi e h@ o ku hou ia, mai ko lakou hiamoe ana.  E pono e waiho iho oe ia’u iloko o ka luakupapau, a e huna oe ia’u a hala aku kou huhu, a e hoomaopopo mai no u i ka manawa pono a e hoomanao mai ia’u!

 * * * * Ua hoohanohano ia kana mau keiki, aole oia i ike a ua hoohaahaaia lakou, aole oia i ike ae no lakou.”

            Penei ma Halelu 146:3,4: “Mai hilinai oukou i na ’lii, i ke keiki hoi a ke kanaka, ka mea hiki ole ke hoola mai.  Ua puku aku la no kona ea (hanu) a hoi oia i ka lepo (aole i ka laui); i ua la la no ua make kona manao.”

            He lehulehu aku na olelo e ao mai ana ia kakou, ma ka Olelo a ke Akua, ma ke Kanoha Kahiko ina ua make ke kino ua pio kona hanu ana, ua make oia a me na mea a pau e pili ana ia ia a ua hoi hou oia i ka honua he lepo mai kahi ona i hana ia ai i kinohi a o ka hanu i hemo aku ua hoi no oia i kona wahi mau, a oia ka ea a kakou e omo a e puai mai ai i ka wa e ola ana.  E like me hiki ia kakou ke hanu iloko a i waho i ka ea a kakou e hanu nei, pela no e mau ai ke ola o keia kino, a i ka wa e nawaliwali a e hiki ole ai ke hanu, ia wa ua pau ka hanu ana o ke kino a ke Akua o hookumu ai ma o Adamu la, ia wa ua hoi hou ka hanu ke ea, a o ka lepo i ka lepo.  Ua make iho la aole he mea i koe o ke kino, a e like me ka olelo, “na pio iho la kina manao,” nolaila, ua make pu me ka noonoo.

            Nolaila, o na olelo a pau e kue ana i na mea ana i ka oiaio o ka Olelo Hemolele a ke Akua, aole ia he mea pololei, a ina no na kekahi anela e olelo mai me ia, he hoopunipuni oia.  Ua ike maka kakaou i ka hoi o ke kanaka i ka lepo, i ka wa o ka hanu i hoi i kona pili, he ea, e hoi ka lepo i ka lepo a o ka hanu i kahi i lawe ia mai ai e ke Akua a hookomoia iho la iloko o ke kanaka.  E nana i ka Karisto olelo ponoi, e pili ana i kona hoi ana ma ka lani “mai hookaumahaia ko oukou naau; e manaoio oukou i ke Akua e manaoio mai hoi ia’u.  Ma ka hale o ko’u Makua he nui loa na wahi e noho ai; ina aole pela, ina na hai aku au ia oukou.  Ke hele nei au e hoomakaukau i wahi no oukou, e hoi hou mai ana no au a lawe aku ia oukou io’u la, a noho pu ai oukou ma ko’u wahi e noho ai.

            O na olelo a pau a kanaka e olelo ana ua hoi ka uhane o ke kanaka i ka lani, o kekahi ia o na alakai hoopunipuni a ke enemi o ke kanaka i mea e kuhihewa a e nenea ai kanaka malalo o ia hoopunipuni, a i mea e puni ai lakou a luku pu ia hoi me ia, mahope o ka hoola hou ia ana o ka poe i make, o ka poe no ke ola, e hoi me ke Akau e noho pu ai me ko lakou Hoola, ka mea hookahi nana e hoola, a o ka poe no ka make a mau loa aku, no ka luku ia me ka Make, ko lakou haku maloko o ke ahi enaena.  Ia wa e hoola ia ai na mea a pau i make, aole hoi make iho la no, a hoi aku la ka hanu i ka lani, e ola ai me ke kino ole, me ka manao ole me ke ano ole, aole no he wahi i olelo ia mai ai o ia mau olelo hawawa kumu ole ma ka ke Akua olelo Hemolele, aka, mailoko ae no ia kohohewa o ka naae o ke kanaka.  He okoa loa ka manao i hoopukaia mai ai o ka olelo nane no Aberehama, Lazaro ke kananaka waiwai a me Mose, aole hoi e like me ka wehewehe ana a ka mea kakau manao i hoike ai ma ke Aloha Aina o ka Puka La o ka pule i hala, a he hoike ana no ka hoi o ka poe make iloko o ka lani.

 

KA LA HANAU O KA REPUBALIKA.

            I ka la apopo, piha ka makahiki mua o ka Repubalika Hawaii.  Ua haalele oia i ka waiu o kona makuahine.  Ua ku ae oia a ke kai nei kona mau wawae, a ua pau pono kona mau uiho ai—waiu i ka puka ae.  E like ana paha anei ke aupuni opio, me ke ano o kela manu, ka Phoenix, i kupu ae mailoko o ka lehu o kona makuahine, i hoomake iaia iho iloko o ke ahi—ua pau o Hawaii i ke ahi a mailoko o ka lehu o Hawaii kahiko, na kupu a@ @e Hawaii hou ma kona wahi.  He aloha no paha kakou i ka mea kahiko, a he minamina i kona mau nani, aka, ua kahiko oia, ua haumakaiole, a eia palalauhala, a ma kona kahua i ku ai, eia kakou ke ike nei i ka piha ana o ka makahiki mua o ka manu Phoenix hou, opiopio a moliaha, me kona mau kahiko hou.  Aole o ke kanikau ana he mea e hoi hou mai ai o ka mea i make, aka, o ka malama ana i na alakai—ao o ke ola i hala aku, oia ka mea mamua aku o ka manu opiopio hou, i mea e loaa ai a oi aku ke ola loihi o kona makua.

 

NU HOU KULOKO

            E kipa nui ae e na makamaka, e huai i na kamaa aulii ma kahi o Makanani, alanui Papu, he oluolu ke ku kumukuai.

            Ua loaa ka oluolu ia Sam Wovd, ka opio i ku ai ke poo me kekahi kui i kela pule aku nei, a ua hoihoi ia mai oia, aia ma ka home o Samuele Paka i keia manawa.

            Ua lohe ia ae, ua holo aku o Lehua iwaho i kela po aku nei, i ka wa i ike ia aku ai na kukui o ka moku holoholo e Loanoe, me ka manao ia o na aumoku e houpuupu ia nei.  Aole he hewa o ka makaala.

            Ua ulu ae he hoopaapaa mawaena o ka makai kiu Johnson i hoopau ia i kela la aku nei, me ka haku @ale@ona i noho ai.  Ua koi aku ka mea ana i aie ai, e uku mai i ka uku no kona noho ana i kona hale, a ua unuhi ae la ua makai kiu la i kana pu panapana, a kau aku la i ka mea waiwai.  Eia ke imi ia nei oia e na makai.

            He hana maikai ka haawi ana i ka mahalo no ka hana maikai i hana ia, a e loaa ai hoi ka pono i na poe a pau.  I na nae makou e hoopuka iki ae ana i kekahi wahi olelo mahalo no keia poe, ua kuku koke ka hulu ai o ko makou mau makamaka, a hoopuka koke ae la i na olelo kupono ole, e like me ka mea e ikea nei i keia mau la.  Euumi i na manao inaina kumu ol@.

            Ua holilo aku o James Campbell i kona kulana iloko o ka mahiko o Lahaina.

            O ka nui o na haumana o ke kula o Waianae, he 150, akolu nae kumu kula.

            Ua nuha ia kekahi mea kakau nupepa namu, no ka lawa ole o na mea i loaa ia ia, oiai makou i Waianae.

            Ma keia mua aku, e kukuluia aku ana kekahi hale Hotele, a hale auau ma Puehu Waianae, ma ka nuku o ko muliwai Kawelo i moe ai.

            Ha—lo!  E hele ana oe i hea i ka la 4 o Iulai?  O ka yes me ka no oia wale no ka mea hiki ia’u ke kamailio aku ia oe.  Good-bye.

            Nani no hoi o Puuohulu kahela no hoi o Halona, kahi hoi nona ka olelo kaulana a ia poe.

            Akahi no hoi au a ike la

            I ka pipi hae o Halona la.

            Ua loaa ka haina o ka nane a E. K. Haleakala o Waikane i ka Makai Kiu LauOmaomao, o kahi kauhale o Lama, oia hoi keia Aloha Aina.  You ka best.

            Lau o Kalaau kai o Molokai.  Lae o Kalaau kai o Oahu nei, o Ulehawa kai Waianae, o Ulekii kai Laupahoehoe, o Kaiwi Lahilahi ko Hilopaliku.

            Ua aihue ia kuu papale i-e o-eno, me ka @ei Pikake, mai loko aku o ka hale o Mr. Mokuahi, ma Honuakaha ae nei, i na o ka mea e loaa ai, e hoihoi ae ia D. M. Punini Jr. a nana e uku kou luhi Mrs. Sarah Punini.

            Telepona 290 Ha—lo! owai kela owau no o papa, ae ua makemake au e hoo@na mai oe i kaa no maua mahope nei o Kawaianao i ke kakahiaka o ka la apopo, mai hoopunipuni hoi oe ia’u e sia papa ae.  Good-bye no ba-lo me.

            Aole a kakou pepa o ka la apopo, mei, wa makemake makou e ike pono, he aha la ka bana a ke aupuni repubalika o Hawaii, e pili ana i ka Moiwahine, a me na pio aloha aina, oia ke kumu o ka hoomaha ana, aole makou he repubalika, aka, he ake e ike maka.

            O na poe a pau e ka alo aku ana ma ke la huli o ka poepoe honua, a haalele iho ikeia ao mauleule, e kipa ae ka poe ola i kahi o Uilama ma, ilaila e loaa ai na holowaa maikai, a makepono hoi.

            He pakika, he pahee i ka welowelo na hao la, oia ke kulana o ke alahao mai Honolulu aku nei, a Waianae, ilaila makou ike kumaka i ka nani o Maunalahilahi, i ka aha e o Kawelo, i noho aimoku ia ai e ke ahi Kahahana, kahi hoi o Kaopulupulu i haawi ai ka aina no ke kai, ma o kana kauoha la ia Kahulupue kana keiki.

            He hookahi wahi ohua-liko a ka poe kakau nupepa i lawe ai ilalo o ka niu haohao o Poka’i e hoomakaikai ai, oia hoi kekahi Lunamakaainana o ka mokupuni o Hawaii.  E ole ka poe kakau nupepa ike ia Waianae.

            Ma ka makou telepona @ onou ia mai e ka ulia, ua ninau mai @a o papa ia mama.  E aha ana oe e niama?  E noho ana no au me bebe.  O kou hele loa aku la no ka paha ia e dear fafa?  Pela paha la e dear mama.  Aloha oe e mama ea?  Aloha no.  Hooheno ia e ka Uila o Ka Leo mai ka niu haohao mai o Poka’i.  Good-bye mamma.

 

Laau Bama Kunu

LOGAN,

No na Mai Kunu,

No na Ma@i Hano,

Na Mai Punia@

            etc. etc.@

            He laau hope ole keia no na Keiki opio a me na kanaka makua.

            @ hoomakaukau wale ia @

            BENSON, SMITH & Co.,

@un 10 tfd