Ka Oiaio, Volume VII, Number 19, 12 July 1895 — HE MOOLELO HOONANEA NO EVALINA, Ke Kukui Uila o Dubelina, A O KE ALOHA KAKIA I KA IWI. A ME HAROLANA, Ka Eueu o na Kuahiwi A O KA Hoala o ka Lehulehu. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO EVALINA,

Ke Kukui Uila o Dubelina,

A O KE ALOHA KAKIA I KA IWI.

A ME HAROLANA,

Ka Eueu o na Kuahiwi

A O KA Hoala o ka Lehulehu.

Hooiieniila nn K" L<~> o l:n Loīmi •» a me K" < P

No ko laua i-keo.u ol« mai i l:!;::. ; wa n ka mui e iiiii '.u nei ia !a iū mo j ka leo n«i. Ua p»ne hou-nku la oīa me ke::: inau olel<>: Elike me ka pa.. kiki ko' ' •mau poo, liel.i iiuam-i *? iii'nilOUU fkuui KO oiu;t :n :u kino .'«'> k«la ao m;i) Kaln hoi noii-i iu. i k'o k.ikou ika-. ii', n at& Un k;::aju muii i/uih'.ai:/!! he īahiik-u > wiiie, O Kein k i wa 5 unuhi hou i 11« uioi op 'i hi o lre)ani. i Ka wikan: o na niuim ii kuna m;iu limn.Me kot,;i uiau.iO, o kii wa hopt ioa ia ana e hu:iwi aku ni i k i hni- - iih o kana miwu :naiuna o k:ii»i iiiiiu pio. A oiai h 'i ka iinma o k;ia:i ' kaua iho i!io la e īnu i ke ki.u;o o ■ ua m,iu wn'.i kiu uei. I» wa J»u-» a eiu.i i pane ae aip»;; ka ieo I pifia i k" ina<c;jH. E ola maUA malalo o kou ahon-.ii, e lioiiO biuia.ka aku hoi mulaio o k.au »jau k.-iuoh ». 0 iLiaua. tie in iu kiu m;i ui i hooUi\a īa ina'-, .oaiiu'.o ona m.iliMi,, 0 Sekotia » me ! ei 'Kane. E heie imii hooniakamu in t i),.- ' -h» u» hoea nai keKahi inau K()Str. iio iia pU:i)jico;i li'L'iani ujai ke k> - ilanakauhaU' «iuii. * A maial.. oia Kai.olia ako m„u., • tnau hak", o iiookon -kono an;t <* hele mai. Ua hookn uku ta maua im- U., ' enau.'u', aolf loa iu; nna nana o lioo pakaiaki 1 Kaiuaua Imn i. ' Akn, ua K u'hiJi«*wa nau nmna, in »-! IUUIi oko maiiaao a:ia aku ein i<Kia.i e hakil,' ia ihikou. A niki iho la i k<j ;naua j>.ta :m-i 1 ka hopu iaoue. .Nolaua, f olwolu e e kelo a« 1 ko o«a. tnai ka iiiako ac < hookokoke i!iO iiei maluna o so n;aua m:iu p 'O. A e lawo j)io aku iloko o ko uhia kahu.i hoomoaoa iut' k«« koe o ko maua mau o!a. 1 keia wu i hookuu ao a; !; > inoi opio i kona naa ana m laua. «hki* hoi uie ka Uua noi. He mea "iaio, i k«>na wa i h«-o-kuu ;»e ai ni n Ka )>aa aua a kona enau lima Aia hoi. na kuwwanowa akr, h> laua a i eina. uu» ho moa !.\. ua !\;ui iuni i ka mHiuhu. Mainuli o ka loihi o ka ipauawa o kona paa :ina ia 'aua. A hin* aku hi laua a olua i!a3o o ka h«>nua. m i>an ka ikt> Laiau ii»o la oia me kona tnau HH' ma paiapaii'. a ninai; iho ia ino kela maii olel« :. Heaiia keia o olua e auoe nei t leeia \va? Wahi a ka moi opio i nin.ni iho * *i me ke ano oka m<>a i i kr, |>*haoliao Ua Uke mai la luua ;• : o'-un |»e ka i pu mai'

! II n,l i n.uuiikn]; : ; I ik:UKii o k:ui i>a i aii i iii ini'u. (t ke'oili! n'mnui i iko īmi i file ai ii;;ii kii ii:mi i liai iu nn iiuii, I kn iioi )'):ii o k<t ikaik.'i ku lau." m liiiin. 11. ii,u:i j kc koku;i «h;i mai n k.ori;i Kenei/i "/u. 1 1';1 kn .'H' ]-i iaua a Imhai nko !;> nn'.iop» oau iilaKai ana ;t ka ino opio. Iko lnkou wa ī h ca nka ai ir,a !■ ;. ;J 5;• i1 >■ >■'n.i»a. oka hor.i 2ia ; -i k ( | A « h'iloholo aiia jsf» hoH nu kiai | ;n-.i bo lakou inau wahi tirnn. tid jrp | oa:.-Riiia ana no na poipo inai « tf j • ll.no>>. • I:» htko.ii c ''iookf»koke loū aku ikm iin Kaliī o kekahī l Mai <■ ku ;>n;n "r»c i'uhu iiiiiuia \vā:.' TTu J<.o\v,!)i. r MV.K'na o !;>'ion a ]'iii ia niaiia— ■••' " ka po Dh k i \va i iKi,h;t iiimī jm k.i īeo :iiu:rt o (;<; k"a ftiai o ku ;ifii.i m.'u ; II); iimh ;ri o iakoU. I Owiii k'.-sa ;i >(■ ene s,id ko kuhi-;', .1 ii<> hehiku nol i kii inaliih n <•' i . l- 'ii o !c;i inoi opio U:'ama o I n- [ liiui'? ... j fuil;isv:ii ;iar>nni 0,,ko i .i a ]i;\<r loanio! ko o(iko:i iiopenn rn'/U !o i. j O k«i,i ka wa i {.min koke ar. ai i«|

[ l);i 'kna »10! i k:\ll:i uhll I n i n u'a oiiemi. | 1 l'' U'nleo uUil nn:i."T"k;ī hui niann; j ] eia ka f*ncr,ii ilnkoo ke knhu:» h«o- j ! .noana kMiu i iiehiku «i. I | Oi-« y,o ka \va i lohe ia aku ai k» ij»11 ui'n n"i ;o na kanuni \fiia-afiLmaJ.. ;nn •honino:!n.i liko o!e ni:ii o i ;i:i kna kiai. ! A lif)np ;ni kok" :-e l:i liikmi ika i !ij<.'i opio. k.ona Kep.-*'- 1 /» o nie'ka Ja-. I.aia niiii}. |»io i»n Jic : e 'noiiio.i akn n( j i I : :tii'kii'ia na L.'i'i i ko lakou s4ihi,N*<- k;: l;:ko!l ĪT! :1!1 p'-.Ui'īaua C | imipa li ilili '.una toa ko lakou■ mau ■ i iim-i. i ' kamakauka-u lo;t 9. lioohuna

j, iku i\k i mea e" kne ir;:Vi ana i ka •, •i-lakeu ni'iu' li.'ina. iio ka pano o ko i , iaki.-i haku. > , A <.iai hoi na koa o p.ioo i.£u .me [ kh v.ini oi o na paliiUaua, e hauaiā | : ,>» aliii liiaiuii-l :u: o k'» ' lukou .IIiUU I ' iK;0 ' , , j (Ji a ka \va ip : !■' aku ai ki n.oi | | ii])io iij'- kn i. i, i.u : ; i 'l n-i i'o.iii/h.. 1 • :11 •:'!. ano e; ! i.i(,i ~j: ,io i . . .!•: si mau- sa - i •-i ~t i,.,;,» o k-. • Q)iiu .wa-hi i , l ijnoj,/;;ii;i ui. | . Oiiau 'no o l'ihnu I ka Ehae'ia. . -:o.otikwil hoaloh.i niaiiina.o ke ka-] , iiua kaua «■ .!»;> il iokaiie Koko. i A wehe i,* x at: la oiā i konu ko- • loka l' aai#u ana, m,i ka . uiii ,>:•;. | . ana i kon» k;no. ; | A oia ka wa i a!o!»i aku ai ke | i ioaoanapa o k'>na hoku .liiunaua oj ]-k-: noaoalii, «> 'i'.ehi 11 i'i: 1 ka wa i. ike mai ai na soa-i k«) ; lakuu m«i op'o « k'-'. :i«n io;ua o ko . iakou inau ai«. *" 7 j Ua.hooki- koke ihr< ia V;.o*a i ko | I iakoa h»'!.* uiu Jiu ana m.ii imua o : 1 1 i.ik -a. . |■ A pane iike mai la hikou a t>au, j i e k.ii., iii.ai Oe i.i inakou, iiia'a.o o . , ic;;i i;,i na k uliiiii-wa. | : ti;ai. inaiaio oka :e.ana o ka oi ! ~'i,ti,;i k.ia. ua kauoiia ia in.-kou > . ; n.Miho iiie i>a poloiei i na kauoiia a pau, ina na ka.make a o!a ];alia. i A oia k,i makou i iawe «•* nei, me ; <a .naio-.oio ii.ma. e hooko aku Uia- ; ' ; iun;. o oukou a pau. i ; loa iialia S;t; poe enemi io. e hoao : . ir,a t: 'noooauuaele i ke kn:.ua kiai ; i o.na koa lnn>» oie o kou laiuii. , Ua iilo ke.a mau o!eb a piiu ana : ' j «oa kiai.,i nw!u uuikai i k;i <i<an;Ui! ' | o ka un-i opi>«. .\|ati.un o laßou n,ak4flK«i« «■*«i I «si<ut a nio ka nana o'e i m? «• : oa ii,e,i a j>v'i e kouiu aku ann noko I .) k«- kaoua lioomoaua. ; M;i k*- au«i ;i.>w;i, a komo m.ilu ; i uui i> i:i<» e ]nku wale i ka l>oe i- ! hīamoe ;in:i no ka ni.iluliiluh' o ko j iakou mau kino 1 1 Aua iiaawi pu aku la no ho; oui | i kona mau ii.uui'uikai ana a pau ! uialun i o tu: ki.ii, ine kona i pu ,uku: J O oi;ko;i na k«> i maikai o h>aa ai ,ka i..n.i 1 iia. .aa'.uoa o tKi kalma , k.U»;i ;tK«,a. A pe!a auanei e pau ai ko kakoU mau ea'.'UH a p.ui i l. i luku ia ' nie . Kii iuak(i o ka ka kakou uiau paUikau.i. 1 , A peln auane: e ioaa ai ia OukoU . a pa» u;t kulau.i UU'kie iloko « ko oukou iiiuu pua'.i. I k.-> pau aiia o kana mau ok'lo, "! ua huii hoi ioa aliu !a o;a a »»>e !•»- ' nu hoak'ha ua k*< I;uia ha.e lole. u:e ka hiua iu ui pi«.> e uka'»! ' :' a n;x nuiliepe o iaua. ' ; l'a ]H*a ka hale kulu a pau ika la :-i ilio i.i o lueu. t a iiaai.aina nae na , ; hal<* imi rama. ka hale knla i> ke «liai bolo.

LU kipa !a lauu iiia ku hsle loi<? u alilnKwiia mii, a hauwi aku la. i.iia piei iiiiili.ie u kaua malauia ana. A i)»i i,bHawi akn iloko o .na liinii i) na ki.ii o ka e malauia ai. . Me ko kanohn pu ia aku, e haawi aki'i i uiau mea ai puuaeiiaua nn ia wauaao. i kupoiio hoi 110 ka inalama atia i k.e olh o 'keia iuau pio i psa malaloo nakauawui o n.j kahua kaua o na aoao elua. A oia hoi ba Jakou e hann ai 3 no ke ola ok« a n ; fl,u pio i n&awi ia »'<ll la u»a k<i lak iu Jima. I ka pau aua o ka lakon mau h::na ma Waiiaai», ua iiuii hui loa aku ia ka ujoi opio a ine kona kokoolua no ko laua hale lole. A haule aku !a laua hooluolu no ia inau kakaikahi o ka waanao. , ' . ! 1 k« hoi>it «na mn) & na k'./iiamol ka )a ina na pne kuahiwi, e kahoa j htiß a»āi ftu». He Ja kc!j no ke aumeumo ann i na ola o k* ia u keia hoa m'aiwā♦•na m«i " na :<h- pn;pti o ka hookahe.koko iinniiu» o ) >kou. He Ja inaiie i"a Roi keia, a kau wahi ao ole hoi iluna oka piko o kn aouli. o iih <>jsim Uliiwai hoi o ke k.inhiw:, ua hooninnlo ae la Jakoij mai ka ike aku n kam <ka. j Oia k» Wii i liuli ine ai o kela a me k« a no kona pnina kakahiaka, ma ka ai mama ana i ka uau ana n > o ka aim kakahiaka o kei;i « iik; kei i hoa olo!;o o na puaii. Aia hoi. ua he.ea koke mai la nn j kauoha mai ka alihikaua nui mai

no ka huuiee koke :trta j n;i 'pupli i koa a p;iu imiiu o alo o Ico lakou { man e»emi } Elike nia km'ii ]. <i kauolia, pela ; na elele e holo nei mao a iuaanei o ! ke kahna ni. j Me ka nana pono ann i na mea a i pau e pili ana i ko na makan-! kau. , ; | He wale no, aia lioi. ua i :e*ia aku la ka nee ana o 1 a >ao o ke kahua hoomoana. ma ka aoao akan. j A pHa no noi o waena, a me ka j •oao I euia, e kamoe ana ko lakou j »lo hele, m waho o nn kula onea-! n#aK»hi hoi o na koa Hekolia •; kn ' ana me ka tnakunk:<ii no ku pale *na tnai i i.a keiki nuuwai wiwo ole o helani. | J ka wa i ike niai ai o na fcoa S, - | kotia, i huipu la hoi me na Jr« a o' Pelekanp. j Eia na koa ka<i;i Ho o Ireiani, k'e i holo aku nei me k.i puahi uui imua ' o ko lakou niau maka j o|a ko lakou wa i, hoao niai ai e j alai mai i ka pii nvviwi ana aku o ! ko lakou inH u enemi. ' Aka, he mea uuiueliewa la 1 hke'i ! ke keakea :i(ia tnaT i tin k«iki kaea-j ea o Trelani. ; i Oiai, u* !ike ka unaiann o ka y*a- j hikaua a k»*::ahi kau ho e huUi aku ' ana iaiua o ko lakuu a!o. Me he kvi!a uiauu maloo la e pu- f hi puhi la ana i keahi, ke kuemi o!e ! mai ihope. j 0 ka (nea nana e hooliana ana i! leana pahikiuia <>i lua. ua like oia ! mt kekahi kikiao makaui he!e ulu-' ulu e hoohina ana i na kanh&le aj pau mainu i ona. ! Na keia o.»lo lio i hoauo e ae i ka ! noonoo o nj alak;ii o na koa Peie - ; kane. i Mauiuli o ko lakou ikemaka ana ' mai !a i ka anui a ka make maluna o ko lakou mau koa. Nolaila, u.t haawi koke ia ae ]a na kaaoha no »a huopuni an# a hopu ! pio uiaoli aku i ke kinooka ssea j n»na e luku nei ia lakou uie ka weliweli nui. ! Eliko me ke ka\>oha a na alukai j o na pualikoH Sekniia a me na koa ! Pelekane. ! CJa hoouna p-iu i« nnii la na koa j kaua lio, e ku hoomaha ano no ke! kali ana n.» na kauoha .īuii ko la-J kQU mau al ikoi mai. ! Eia lakon a nau ke holo maka-; wa!u niai nei, n>e ks paukiki nui oj ko JakoU maii laina. Me ko l;ikou nana ole ae i ka ma- f k« e hookt k>ike loa aku nei ixaua o ! lakou. I Eli.£« me ka iknika a tw ka K«hu-' lehu a ko hele ana ;nai, i'mua o ko lakou m.ui euemi. ) Me ka manao e wawahi i ks ikn-! ika 0 keia k ui lio upio » anai n< i ■ nia kela a me keia ;,oao o kona »!►-) hel*. Pel'i k,i Likon Imnle walawala ' atia ilalo o ka henua, me he opala j la i ouhi in o ka inakAni j A iloko wa'e no o e!i:a hora o ke ! ia hakaka anu i«awaena o na aoao| liakoko elu.i. Aia hoi, ua Uke me ka »«ila wa-' • bie i Iwopunpuu ia «> kiekie iluname he paU 1«, ]

Pela iho la na k ■m» inake 0 na.lM <i uio na kanaka o waiho ana ilonu okn ili wka honu'u,,ua uau kc> lakon mau o]a. \ M» na wahi a piu .> nu leahua la aia ho', « kfitr» ana ke knko. eiike : nit; ke k:>)ic ;ina o ka waikahe mai kn kuahiwi riiat. ! A ala hoi kekahi ooe e mwhuka ko 1 i-%kr»i» uim» "la ih». ! A maluna <> koia uinu auwai kn- ! k.o oka wHiwel), e ahai nei lakou no ka pnkele o ke oia 0 keia ka wa 1 ik« la ak.il ;ii ke k'au lio opio e noke ha'a <1« «na i n» ai a Wnhi^. M;« kehi a me mwo <i kouh alahele, ua hoopuehu aku oia la hikou. ,

A i k#ij wa hoi i ikei<s aku ai na leahHkahann loie Keokeo iuu ke uahua hoolulu o na enemi E |joike mai a'ua. i ko lakou haawi pi<i holookoa mnlalo o keiakau lio kupanaha e anai nei me ka make weliweli. A oia hoi ka wa e knnpau ana o ua holo lio la i ka holo noi 'palena ule o kona lio. A r o kahi ona hae haawi pio ewe lo niai la i ke aheahe lau uiakani o ke kuahiwi. A aia hoi pahikaua punahe!e i haukae i ke kokō o ka poe hia Ke nia kona lima kalīī i ' paa ai me ke &lii>olino*i ka 3a. Me kn makaukau o koria mau li• ina e hoohana aku i ka elelea ka 'make, | Ke hoao ia mai oīa e ku« e kona na hanar He wg kupono loa keia no kona mau en«mi e lawe ai'.i ke ola oua k:\u Ho la. Oi«t oia hoekahi ia e alo aku nei ■ ī ke ehuehu. Aka, aole ioa e hiki ia !akovi ke

hana pela. mamulī o ko lakou ike, maka ana aku J» j na hana weliweh i na hor<» m imua iho. Holo pololei aku la ola no ke kahua hoomoana o na al?jkda Pelekane a ine na Sekolia. Oiai hoi lauou e kali ana o ka hiki aku o kekahi elele no k« kuka aua uo n"a mea epili ana ī ko lakou haawi pio ana, j la lakuu e nana mni nei ika holo akn o keia kau lio, aole oia he kana'ka nui a ikaika hoi o'kona mau lala. Aka. he ōpiopio Toa ola o ewalu makahiki, a o ka mea kupanaha, oia ka hiki ana iaia ke hapai me ka j maalahi ; ka pahikaiiā nui u nepuj nepu e paa ia la iloko o Kona lima me he mea niama la.