Ka Oiaio, Volume VII, Number 32, 11 October 1895 — UA KAULIKE ANEI? [ARTICLE]

UA KAULIKE ANE I?

Ua hakilo nui makou, me ke k'iai ana i ka pono ii me ke kaulike o niv mea a pau, naai ke kie-ki-i a i kii liaahaa loa, a ua biki ia makou ke hoomaopopo, i hana ia no ua rula hoohaiki i ka pono 0 ka leh.ulehu no ka poe iliullula 1 aole.uo.ka poe waiwai a kiekie i , ma ke kulaua.- . . Ile mea keia ua hiki ke kohoia] aka, ma o ke ano o ka ke aupnni! 1 m.ui hana i lawelawe iho nei i na la i iiala, ma o ka luku aua a pe- 1 pehi w-.ile ana ī na i'a, ke pvihx waleia o na hale ī ke ahi, a pela aku, a i ka nana aku j kahapanui loa oia mau mea i hoomaewaewa ia, aole loa ia no kekahi kanaka waiwai a kiekie ma. ke 'kulana, e hiklai'ke lioomalaniia ke koikoi o na rula hoomalu maluna o kona mau pon<j, i hihia ma ka umiumi o keia ma'i korela i pauiho la.

E naua ae kakou me ke kahaha o ka naau, a e hiki no ke ikeia aole i hana io ia ko, kanawai no ua mea a pau, aka, i hanaia no ka poi ilihuue wale no, ka poe i ike ia i keia mau la, aohe o lakou

leo ma ua mea pili i ka pono o ko lakou aiua lianaa. A i wahi e pau ai ke kuhihewa o na meafa pau ; e nau.a pouo aku kakou i kahi i uolio ai o Beeky Pauee a me koua ]uli'<oao a me k<j kuke Pake pu hoi, ! O keia pr>e a pau, ua noho lakou nva kekiUii hale hoolimalima; ma ke Alanui Puowaina, makai; iho o kaln o Y. V. Akepoka i no ho, ua make āku la ke kane, ua paliola pu aku me ka Pake ma ia melieū hookalii uo o ka. make, a ua pakele m4hunehune mai la hoi ka wahine nia ka apua.

oia ka i«ea kupanaha, ua pau ane-i kela hale i ke puhiia i ko e liko i»e ko Kapnukolo, Waipilopilo, lialia, a me ko ka Pamakea iua Puuluile? Aole loa. Kia uo ke ku uei ka lahea, ko halihaU mau wai n«?i ua aiieahe lau makani i wa ea polopolpua o ua wahi iu i piha i ka iiik i i _koroi;i. ; J I

Xo ko alia ke kumu o ko pjhi| axi» i ke ahi? « ole $usi ke knuiia aku i ke kwkßcpelc,Vo ka puluwiu a koo-u unoi o ke na Ai|ho ;i iuo \i& kna i hoopaaia ai ua h;vle la? Aol« noWla, aka, :>c k.i !uo;t \v.d\v;u uft hnW la, i nolu ki e kokaki kh»" o ua auna 'In.luUko la, uplailii, pii k& aiAueI ui liula. i«p<iiao, liolo me-

la i ka nui kino, kumu pale e hiki ai ke alo ae mai na maka aku o ka lehulehu, kuhikuhi ke ala o ke ola e alo at ai mai ko kakou hooh'uoi ana. Lu na puna, kapi na! wai acida, piipuhi na kukaepele hpomaemae, kuehu na hulumi hale, na laau, o'e na hao manamana, ma ka paia, a ilalo e, hoiuke ai, a i ka amama ana b mau ha"na hoomiamea, un })oha ae la ka ieo, u& n.aemae keia hale, a ua kupono hohoia eke kanaka, aole kort !a i koe. Ao,le pono ke puhiia i no ka mm hoi,. ua īnnem ue la. , - O kei i ku uiakou wahi akenu' ai e kan ailio, no ka jpono o L poe i hoopilikia Avaleiii ko lakou mau hale a i hoonooneoia hoi ko lakou mau paia e el'elo manamana o ke ahi.

Heaha tio hoi ko .'ke aupuni mea i hana ole ai i na 'hale i pau iuo nei i k-e puhiia i ke ahi, e li;e ae la no hoi mo lioia hn\t ,■ looneoaeo olew kona p?iia? N"o ke kaliiko anei o ia man kile, 1 i ole, no ka nohoia knei e k< kanaka Hawaii ilihune m •vali, oia anei ke knmu' o s;a nc( īioonaikola nrm i ke pu;hi i keahi i na hale o keia poe, ka poe hoi i mnmao aku mai k;i puiiwai ulai o ke kulanakauhale po:io'i nei, e hiki ai do hoi ke- hoomiiemaeiu, e like pu ae la 110 hoi md keinliale, e ku hookananeo Liei! me kana naau anoano hoopalat"m'aka 0 ka inako, e kali malie mai, o ka 110ho hou ia aku e ke kanaka, a oia ko i» la wa e nahu lioii mai ai,

me ka i pū'mai, "ai niaim Lou no 0 Kinipoki, a koahialaliou no kakahiaka t> kamahele." : . Owai ka haole ka lapaua, ka Pake. ka HftAv;!ii a mo na ano ]nhu, e ae. ana e noho hoolimalima malalo o na paia o kela ha!e, i lohe, a i ike ])iii, 1 kahi nana i pepehi kel ola makamae o kekahi man mea kino l eliia i heliihehi mnn 5 lia j:ia pa}jele o ua liale la, me ka \Vai awalūa okekoreia? | E hiki ana anei i kekahi man Luna Aupnni o kakou,' ko ae e hoi a noho ma kela me kā pii ole oka manene o ka makau i ko lakou mau nui ki'io V Kae ana an«i ka lakou maui waliiue. e hoi a noho pu ilaila, kolakou i uwe ole maoiua no ko l|akou mau' ola, mamua o ko lakou hoi ana aku e noho iloko o ka 'hale o ka popilikia ? ! E nui aua ko lakou nVau lianu, ae lioea mai auanei na liuaolelo hoouhiuhi mai ka lehelehe mai o ka lakou man 'waliine, .ilole kakpu e pono ke hoi malaila d noho ai, no ka meu "he haiki a he kupono ole i ko kakou ola | ka uolio ana mala : . a." Oia ka ke, V.a noeau a lue ke

akaniai kihohenu o ua, p»"»liai la < o ka poe k\ ._.)ouo, a maua nni lioi raa n i liaua lioopoi|opoiio pi , li aupuui, o ka ike e nuiunua i ola liouua, i l.a liauna pok|poloua o ka make, ?.liai e ke Aljtule i ka liehouu, i lioea aku iaj o ka poe lawaia ms ua upeua kiiu a ka lawakua, a;a lakou la i kai holioau, i ke kai Popojolzua la a Kane, o uaho loa aku. | Ua pau mai ia ka hookokoke <i|ua raa ua piii pa o ua hale la, a ua aliiu aku la ka mauu o Kaula i ko kai. Nolaila, uo ka pouo o ko -iuukou mau lioakunaka" \ |v.\ai ia a i hooueoueoia ko lakou juau liouie e ke aapuui, ke koi neii makou, e puūi kokeia kela hale il k»j ahi, a e hooueeueo kokoi;i koua ;uau lieloheleua hoomak,4 , uL\'u mai ka papalina aku o ka houua, 1 010 ai o uau&lui liou m:ū o ijv t kokahi iaau ola kin« o uoho 'aou aku aua malaila. I '

E olelo mai auanoi kokn* |hi poe, he lioonui lilo jvale uo ia | ha.UA, a lio hōoi iuia ukju i iui au- j hau wahma o k:\ lahvju, mo ka j hookaunwha pui;\ hoi !. A ° V""i ,kahi uo hou uu k;vlukO| >o;v ua t.u. |a ua h;\la k;v \v;v o i ke ahi a hc we;v 1 iki ole- ke j hookoia ia luvntv i ke ia 'v ;v ? | j lxe niuau hou nei no . jkc aha ko kuniii e hiki, ole ai ke j j pahiia ik« alii ? Qiaj* ua uaiia , : iiiu& oleia ka lilo uuvmu:v. o ks. ;v ua hoi j

ka aie mamua o ka iiikiia" kakou ke hookaa. , . - ' * * Oia anai ka inanpwa e ekekoi j mai ai na lima, a kuliikulii .lalan at: la i o a ianei e i|.olo pee ai me ha ilio olohe la a piha kawau ? Aole loa pela, he mau olelo ; hoonalonalo wale no ia, 'a he uhi hpo punipuni lioi, i wahi e pakele ai' -keia punana o ka poe kuonoon<x E hoike aku makou, he mau la wale ae nei no ka mamao, ua puhiia iho la ka home noho o Pilipo Kakimila i noho ai me kona ohana, ma kae kahawai ae nei o Kapuukolo i ke ahi, no ke kumu\i.'.nu no hoi, oJka haleia o kekahi . *a i loohia ,a; ike korela, nola- | i'a, o pono oia e hooneoneoia, i

v v oi na ke ahi, a o kekahi hoi, no kona pili loa ; kahawai. He aha boi ka mea i puhi like oleia ai na hale a pau e ku ana iloko o ka wai, a o na pili kaha-1 wai paha ma in mau walii lika ? ITo ka paakiki anei o ko lakou nau piii i 'nhiia <4 mu)nm ont .-aupokii, oii'i' -anei: ku inea e pakele ai ifi poe hale i ke alii a kf uipimi pulii ahi ? Ke mānao nei makou, aole pe !■!, 110 ka mea hoi, I|e makaakai e knonoono ko ia la, a lie pili koi 'O'i nei ae i ka pohai o ka poe naia kefa raaU liana, aole e puhii: koaa mau liale, a pela wale aku la olelo hoouhiuhi. Nani ka maalea o ke diabolo, a noeau hoi V.ma mau hana, ma ka o' ka poe ia lakou ka inana o.ka aina. Aka, aole loa e nanamuka ana i kaj)ono o ka poe i hoopilikiaia, a nei makou jna na ano a pau, e hana koke aku ke inpuni i ka mea a ka lehulehu i

-anoi ai, -e hooneonep kokeia kehr hale, aohe ona wahi lihi, maemao i koe, e hiki ai ke hoopak'eleia. O ka leo o ka lahui, oia ko ke Akua kuleana raa keia. aupuni honua.