Ka Oiaio, Volume VII, Number 33, 25 October 1895 — Page 1

Page PDF (1.02 MB)

This text was transcribed by:  Letta Page
This work is dedicated to:  To Dennis and Debbie Erlich, for introducing me to the beauty and history of Hawaii.

Ka Oiaio.

"O ka Pono Ka Aialii e Ola Ai Ka Aina."

Buke VII Honolulu Oct. 25, '95. Helu 33

 

Ka Makan Kiu

 

Lau Omaomao.

 

K kaaea o na kakai pali ni-

honiho o Misouri

 

KA MEN NANA I HOOOKA KA PO-

WA UEKE A ME KONA

PUALI HOLOKOA.

 

A I OLE

 

Ke Aka Kino wailua o ke kuinaumoe

 

4. E kiai ia aia e na koa o ke au puni, me ka makaala loa, a e malama pono ia hoi koaa ela, a no kona hanohano, a hiki i koua make maoli ana.

 

Malalo o keia mau kumu, ke manao lana nei ap e apono maiana ooiai ho, : i ia ce na olelo hope loa, a mahope iho o kau mau olelo, o puka mai ai ka olelo hooholo a kiaba.

 

Ke hooko ia keia, alaile, e olana ka inoa o Amerika Huipuinei.

 

Makai Kiu Lau Omaomao

O kahi Kauhale o Lama

 

I ka p u ana o kana kakau ana na baawi aku la oiae ua palapala ala i ka Loio Kuhina, a oia kana nana iho ai, a hiki i ka pua ana. paoe mai la oia, ua manao au, o ka hoopai kupono, aoie hoi o kipu aku iaia.

 

A oia hoi o na kanaka koa a wiwe ole hoi, aole loa e hiki ke hohaahaa ia ao lakon kulana, elike hoi me na mpolelo o ke ao nei.

 

Ma keia, a hooikaika no au, aui ae ha make mai ke kanaka @ a wiwo ole hoi, i hoike mai i ka @ oiaio me ka hope ale.

 

I ka pau ana o kana heluh @ ana, ua kauoha aku la oia i ke k a @ e hoihoi aku iaia e ai i kona a na awakea, a i ka pau ana o ka ai ana a ka powa leke, ua lawe ia ae ia oia no ke keena hookolokolo. oii ke aneane ae la e kani ka hora 1 p. @ elike me ka manawa i hoopanee ia ai.

 

He mau minute koe a kani ka hora 1, aia hoi, ua ike ia aku la na mea a pau e lulumi mai ana iloko o ke keena hookolokole, no ka hoolohe ana i ka olelo hooholo a ka aha pili ana i ka powa leke.

 

I ke kani ponoi ana ae o ka hora 1, aia hoi ua ike ia aku ka Lunakanawai i ke komo ana mai a noho iho la iluna o kona noho.

 

I keia wa, ua ku ae la ka loio kuhina iluna, a heluhelu aku la i ka palapala noi a ka Makai Kiu. elike me ka kaua i ike mua ae nei. e kuu makamaka heluhelu o keia moolelo hoeha puuwai, a i ka pau ana, ua waiho aku la oia imua o ka aha no kena noonoo ana a noho iho la oia ilalo.

 

I ka wa i lohe ai ka lehulehu i ke ano nui o kein palapala i heluhelu ia ae la, ua lilo ia i mea nune nui ia i waena o na mea a pau. a lohe ia aku ana hoi na leo hoohoa ka lehulehu, a kalahea aua, ua olo ho@ ua ola hou!!ua ola hou ka powa Ioke, mai ka Makai Kiu aka, @ hui ka lokomaikai o keia ka aoha.

 

I ke kaa an @ ko o na palapala la i ke katu o ka aha, na nana poho ihola oia i na mea a pau, a oia ka wa o ka aha i pane hou mai ai e hoopanee hou ia keia hihia no ekola la mai keia la aku, a oia ka wa a ka aha e haawi ai i kona olelo hooholo e pili ana i keia bihia.

 

Oia ka wa o na mea a pau i hoi aku ai, a o no poe pio hoi, ua hoi aku iakou no ka hale hoopaa lawepala.

 

Ma keia hoopanee ana a ka aha i ka wa e haawi ai oia i kana olelo hooholo, ua makemake ka aha e hui pu a kuka me kona mau boa Lonakanawai i hiki ai ia lakou ke poopoo pu no keia palapala a ka Maksi Kiu, a o ka lakou mea e hooholo ai oia kana olelo hooholo e oaawi ai.

 

I ka hiki ana mai i ka la e noho ai k @ aha. no ka hoopuka ana mai i kana olelo hooholo e uili ana i ka hinia o ka powa Ioke, oia kekahi e na la piha kanaka nui loa o Misouri, oiai, ua hele mai ko kela a me ka:a mokuaina pakahi e hoolobe i ka olelo e hooholo e pili ana i keia kanaka kaeaea nui wale, a i kau ia hoi ka weli.

 

I ka hiki pono ana ae i ka hora 9 @ hoi, ua ike ia aku la na kanaka he nui e motio pololei ana ko lakou dahele no ka hale hookolokolo ka pi hu hopu, hewa i ka wai ua mea ne nui o na kanaka, e ake ana o ka ke lihi mai i keia mau kanaka kauana oia hoi ka Makai Kiu Lau Omaomao a me ka powa Ieke.

 

He mau minute i aui ae o ka hora 9, aia hoi ua komo mai la ka @nakanawai a hiki ma kabi o ko-@ noho e ku ana, a ku iho la no ia.

 

Iloko oia wa i pae mai ai kona lao, e na @ hoopii ia, e ku ae @ ana, a ku ne la lakoo.

 

Iloko oia wa, ua hoomaka mai la @ Lunakanawai e hoakaka i ke @ o ka bibia i hoopii ia ai lakou e ke aupuni, oia hoi he hibia "kipi."

 

He mau minute kona kamaiho ana, akabi no a hiki aku i ka paho hopu o kana elelo ana a oia keia.

 

E ka põe i hoopii ia, mamuli o ka lawe ana o ko oukou alakai i na koikoi a pau malena on a, maia ano ua hooholo ka aha e kookuu ia onkou, a no ko oukou @ hoi e hoopaahao in oia mal@o o ka hale paahao, a hiki i ka wa e makaukau ai ke aupuoi i kekahi kahua hou nou e malama ia ai.

 

Mamuli o keia olelo hooholo, ua kunuu like aku la lakou a pau imua o ka aba, a oia ka panina o na hao ka la.

 

Mamuli o keia olelo a ku aha i baawi mai ai, ua ike ia mamuli no a o ka olelo a ka Makai Kiu, pela i pakele ai ke ola o ka powa Ieke mai ka make mai.

 

Ma keia, e ike oukon e na makanaka heluhelu o ka ekolu keia o na alakai powa, a ke kaeaea o kahi Kauhale o l ama i hoopakele ai. a he mau hoabaoau hoi lakou a pau Iloko o ka oihana hookabi e hiki ai hoi ke hoohewahewa ole ia.

 

He manawa pokole maia hope iho, ua puka mai la na nupepa e hoike ana i ko lakou manao kuokoa, e ahewa api i ka olelo hooholo a ka aha i hoopuka ai.

 

O ai ho o ka powa leke, oia ke kahi o ua kanaka i wehweli nui loa ia e na kanaka a pau e aeho ana iloko o ka moku @ o Misouri, a me na wahi o ae o Amerika Huipuia a no ia kumo, ua wehweli nui loa lakou iaia, i @ e he no hou ana, alaila, e luku ana ola i kela a me kela mea e halawai ana meia, a he nui aku na olelo ahewa a na nupepa.

 

I ka ike ana o ka Makai Kin i keta mau olelo, ua akanka iho li oia, a pane aku la i ka loio kuhina, @ keia o ka poe hohe wale e @ mai nei i ke aoa, elike me na iho, noie hoi e lahi o ko lakou ola ia mai hana.

 

Aka, he hoike aku nei au ia oe, a nai ia e makaala ma kela mua aku, oiai au e kaawale ako ana no Rusia, iloko o elua maiama ikoe mai keia la aku.

 

Aole i pau pono aku na oleto a ka Makai Kiu, ua pane koke mai la ka loio kuhina me ka leo ano pihoihoi, e hemo hon ana anei o Ieke, mai ka hale paahao mai?

 

Aole oia e hemo, a aole ho ho oia kau e olelo aku nei ia oe. aka. e hoike aku ana wau ia oe, e hiki mai aua i Misouri nei. he powa. i oi aku ke ino o kana man hana @ mua o ka Ieke, a o kona inoa o Liena Keoke, aina oia ma ka Hikina Hema o Rusia, a aia hoi malaio o kona malo he mu tausani ka nui o na kanaka.

 

Aka, i na he ulia laki kou e heie ai, alaila, e @ pio ana oia iaia, mamua o kona niki ana mai i Amerika Huipuia nei, a i na hoi e aui ae ana kona alahele. alaila, ma ka @ aku la kona ola.

 

Mamuli o keia mau olelo a ka Makai Kiu, ua lilo ia i mea hookaumaha aku i ka noonoo o ka loio kuhina, a ano kaikea hoi kona nanaina, i ka nui o ka makaa.

 

Me ke kali ole iho o ka Makai Kiu, ua ninau koke aku la oia, e kua hoaloha, ua makau anei oe?

 

Ae, wahi a ka loio kuhina i pane mai ai me ka leo haalulu.

 

Pane hou aku la ka Makai Kiu, mai weliweli oe, a mai makau hoi, oiai, ua loaa he mau kakoo i keia la ma ko ke aupani aoao, @ hoi e hoohoka aku i ua powa ala. I na oia e hiki io mai ana i Misouri nei.

 

Owai ia põe kokua ma ku ke anpuni aoao, au i hoike kiai nei. wahi a ka loio kuhina i ninau aku ai?

 

O na hoa hanau in o Ieke, a meko lakou poe kanaka, wahi a ka Makai Kiu i pane aku ai.

 

Auwe! o na ilio omo koko ka, ola na kakoo o ke aupuui au i olelo mai nei.

 

Ae, oia no, nole ha poe e ae @ hoi ua hilinai au ia lakou a pau.

 

A oiai hoi, aole he mea e se a keia i upu ai kona @ e hele mai no Misouri nei, aka, hookahi wale no, oia noia (Lau Omaomao) oiai hoi, ua lohe oia, e hiki aku ana wau ilaila e hopu i ka @ nana i hoao e hoopaino i ka Eme@ o Rusia.

 

Nolaila, e hoike aku au ia oe, aole au mea e hopohopo ai, a e hilina mai hoi oe iau, a me kau mau, olelo anu.

 

Oiai @ he mea o'e o a iau i na oia a hiki koke mai anu i Misour nei, a i na hoi au e hele ana, alails, e lohe ana wau ua paa pio o Liona Keokeo, a me ka poe i hele pu mai aki me ia, a o ke koena hoi ma Rusia, nau lakou e hopu pio aku.

 

Oiai hoi, ua ike no au, a'a iloko @ hui powa ko mea @ana i hoao e @ i ke ola o ka Emepera, a ma ka apua kona ola, i na ua ko ka @akemale o ka enemi.

 

A ke hoiko hou eku nei au ia oe mahopu iho o ka pau ana o kou@are ia ana, a me ke manawa i haawi ia no na lealea, oia ka wa au e kahea aku ai i na lala a pau o ka @ui powa o na hoahanau o leke, e launa pu mai me au a ka poe hoi @oko o na hale paahao e hookuu @ mai lakou a pau.

 

Ano, e noi aku wau ia oe, e hookuu ia ko kaua launa ana, a no kekahi wa hou aku lau@ hou kawa.

 

Iloko oia wa, ua hookuu ia ae la ko laua launa ana, a hoi oku la' ka Makai Kiu no ka Hotele, o kana aloha kakia iwi e kali mai ana iaia.

 

Iaia i oih aku ai uawaho o ke keena o ka loio kuhina, aia hoi, ua halawai aku la ka lena ike a kona mau maku, me na lala o ka hui powa o Ieke, e kali mai ana iaia o ka hoi aku.

 

Iaia e iho aku i ke alapii a kiki i ke anuu o lalo loa, ua hele mai ia lakou a pau e lulu lima pu meia, a pane like mai la lakou, aloha oe, ma kahi au e hele ai, o makou po kekahi, a e lawe no hoi makon i ka hoohiki ana malalo o kau oihana e lawelawe nei, maluna o ka mana o na mea kaua, elike me ka @ maa mau.

 

E na hoaloha oiaio, ke haawi aku nei au i kou mahalo piha ia oukou a pau, a no, e haele pu kakou no koa @ i noho ai, a malaila, e hoike aku aua wau i kou manao ia oukou a pau.

 

Mamuli o keia leo poloai o ka Makai Kiu, ua haawi mai la lakou a pau i ka ae ana mai, ma o ke kunou like ana mai, a ukali like aku la lakou a pau mahope o ka melieu o ka mea nana lakou i kono mai.

 

Ia lakou e hookokoke aku ana i hotele, aia hoi, na mea a pau ke ike mapopo mai la, aole keia poe he poe a ne, aka, o na powa noia o ka hui a Ieke, ai mea ahala keia e lawe ia mai nei ia nei. a pola wale aku.

 

Ia lakou i hiki aku ai i ka hotele ua hookipa aku la ka Makai Kiu i kana poe mauhini iloko o kekahi haie poepoe e ku ana ma ka aoao hikina on a hotele ala, a malaila lakoa i noho iho ai, e hooluolu ia lakoa iho, a o ka Makai Kiu hoi, ua heie hoa aku oia e hui me Pilipo ma.

 

Laia i hui ai me laua. ua hoike aku la oia, a no i keia wa, he elua wale no la ikoe a hooko ia ka oihama mare mawaena o ka olua kaikamahinea me au, a oia ka wa e lilo a maua i hookahi i'o, hookahi koko, a hookahi oana ana.

 

A ano ke, hoike aku nei au ia olua, he poe oalihini ka'u i lawe mai nei, @, a ua makemake au e @ aku ia lakou, me oukou, a @ lilo hoi lakou a pau i mau hoalo@ pilipaa no kakou a pau ma keia @ aku, elike me au nei.

 

Pane mai la o Pilipo @, o ka mea au e ile ai he pono, oia kau e hana ai, oiai hoi, aia maiuna ou ka hilioai piha ana o na kupa Amerikh a pau loa, moiaila, e kono oe ia lakou a pau e hele mai e paina.

 

Maniuli o keia leo kaho'aho'a a kona mao makuahunowa, ua lilo ia i mea maikai loa i kona manao. aka, ua pane aku la oia, ua nui loa kela poe he 500 haneri, e pono paha a wahi okoa ko makou e paina ai.

 

Pane hou mai la o Pilipo, e ka maua keiki, e hoomanao oe, ua noa na paia a pau o keia hotle ia ou kou a pau, aole wahi kapu, a e hoomanoa no hoi oe, o ko kakou rumipaina, ua hiki ke omo aku i na kanaka he 1,500.

 

Ma keia pane a Pilipo, ua lilo ia i mea haohao loa iaia a pane aku la oia, ka-haha manao au aole e pau na kanaka he 1,500 iloko o ko kakou rumi paina.

 

Pane aku la o Pilipo pela io no. i na mae ho mau paia paa ia, aka, he mau paia lewa wale noia, a ua hiki iau ke hoike ia oe, i koaa kulana i keia wa, ke makemake oe e ike pono.

 

Iloko oia wa, ua kaomi koke aku la o Pilipo i ka bele, a holo aku la @ oeoe o kona leo iloko o ka rumi o ke kuen@ nui, a emoale, aia oia i nua o @ alo o kona haku kahi i kua ai, a pane nai la me ka leo m @ heal a k@ hana e hana ai @ k@ ia wa @, i makemake ai oe ia'u.

 

Ua mkemake au ia oe, e hoone@ ae i na paia a pau, o ka rami aina nei, makemake ke keiki a maua e ike i na aoao a pau, oiki, aole oia i ike iki, a roia kumu ko'e kauoha ana aku la ia oe.

 

Iloko oia wa, ua hele koke aku la ke kuene nui a kaomi aku la i ke ki nana a hoonea ae iua, mau paia hookala kupua ala, o ka hotele a ke aloha i iolii ai no na wa loihi i hala@e aku.

 

He mau setona wale no i hala ae. aia hoi, ke waihola mai la imua o ka maka o ka Makai Kiu Lau Omaomao he rami nui a ka launa ole, e hiki io ai no ke omo aku i ka huina o na kanaka he tausani a oi.

 

I key wa, us pane aku la o Pilipo i ka laua keiki, a no ke ike noi oe i keia rumi nui a ka launa ole, e laaw pono ai khoi no ka hooluana ana iho o kau poe malihini e hoopiha i ka lua o ka insina.

 

Laau Bama Kunu

A

LOGAN,

 

No na Mai Kuuu,

No na Ma'i Hano.

Na Mai Punia'

etc. etc..

 

He laau hopo ole koia no na Keiki opio a me na kanaka makaa.

I hoomakaukau wale la no e.

 

BENSON, SMITH & CO.,

jun 10 tfd

 

MAI POINA! MAI POINA!

I KE

KUAI HOEMI

KUAI HOEMI

KUAI HOEMI

NO KANALIMA--KUMAMAKAHI LA, MAI TULAI 13 AKU

Ma kahi o

J. J. EGAN,

Alanui Papu.

jul13 tfd

 

KAUKA YONG

Kam Pung

APANA.

 

Helu 306 Alanui Hotele.

KAUKA LOEA O KAA NAPUA

 

Ua hiki k hoola ia kela a ne keia an ma'i, mai ko no kane, wa@ aine a me na keiki liilii. O na ma'iha-no na hiki lea ia ko hoola ia, na mai Akemama a m@na mai Punwai a mei ano mai no a pau. Pela

 

a mei na mai lele. Kolera. He@ra, tiva Ionalena, lepera Maialii ke oki a me ka ho ola ana, @ pu me na koko ino. Ua hiki i ka'u laau ke hoo@emo keiki i ka wa nahunanu me'ka poino ole, He laau no kekahi no ka I poponopono hou ana i ka waihona keiki, a i ka wa e inu ai i keia iaau me ka maiama Ioa i ka rula e loaa no he keiki i ka poe i loaa ole he keiki mamua aku

 

E Naue mai i Ike Maka

He pomaikai nei keia no no makamake hoonele ia me keia haawina makamae. E bauoli no an ke ke aku i pa makamaka e kipa mai an@ e kuka pi me a'u ma na ano a pai @ e pili ana ka'u oihana?

 

E KIPA mai o ka poepoluuluuia me no baaw ua pilihua @ ma'i, a na'u oukou hooluo@

 

KAUKA YONG KAN PUNG.

J. NA18.194.1Y-DY

 

William C. Achi

HE MEA LAWELAWE MA

KE KANAWAI

BOROKA O NA WAIWAI PAA

 

E @ mai a kuai aka no hoi na aina a me na waiwai o na ano pau, ma na wahi a pau o ka Pa Aina.

mar 14d mar13w

 

HOOLAHA! HOOLAHA!

Owau o ka mea nona ka inoa ma iaolo iho noi, ke hoike aku nei ao i na kanaka a pau loa, ua makaukau wau i na wa a pau loa, no ka hana ana i na piola a me na paipu wai a pau lea ke loca mai na kouoha ia' he oluolu ka uku a he mau ka @ o ka'u mea e hana ai. E loaa no au ma Leleo, kokoke i ke alanui Kaaahi o Dilmahema.

S.K. KUA

aug28 @

 

Olelo Hoolaha

NA MAKAMAKA HAWAII

Mumaii o ka pomaikai nui i loaa pai ia'o ma ko'u hanau hou ana i ke keiki, mahope o iwakalua makahiki o ka noho pa ana, ua ulu ae ko'u manao @ hoike aku i ke kumu o keia pomaikai o keia mau la, penei: He iwaka@uakumamalua ko'u mau makahiki hanau iho la ka'u haipo aele nae i ola ke keiki. Mai ia wa mai, no ewalu makahiki, e noho mau ana ka ehaeha o ko'u kino, --e nanahu ana ka opu, e @aki ana k ekikala a e loli ano e ana ka wa mai o na wahine, me ka heleki ana mai o ka wai. No keia kumu ma hele au ia.

 

Kauka Akina Alanni

Hotele Holu 317.

a ua iapaau la au e ia, a ua hoi hou mai ko'u oia kino maikai, me ka like o manawa mai wahine a me ke ku oono hoi. Mahope o kana lapaau ana ua hoowaiwai ia mai la ko'u puhaka. a ua loaa la u, kekahi keiki kane maigai me ka'u kane mare. Nolaila, ua aui ko'u mahalo ia Kauka Akina, a ke paipai aku nei au i na wahine a pau i poino e like me ko'u noho ana mua, e hele ia KAUKA AKINA, ma ALANUI HOTELE e pili la me Kapahoni, HELU 317, a e hoopau ia no ko lakou pilikia me ka lohi ole a e pomaikai koke no hoi lakou i ka hua hooulu e like me ke kauoha ma ko Buke Hemolele, e hoolaupai i ka honua me ke kanaka, wau no. ko oukou makamaka aloha,

Mary Kam Chung

 

Alanui Maunakea, Honolulu Mar19 march 19--3m

 

HUI IMI WAIWAI O KA NOHONA PONO.

 

@ na makamaka a me na hoaloha.

Welina kakou :--

UA KUKULU ae nei ka mea nona ka ion mall iho nei HUI MALAMA WAIHONA DA LA A IMI POMAIKAI no na nea a pau e komo ana ilk o key hui i kau@ia ma ka inoa. KA HUI IMI WAIWAI O KA NOHO'NO PONO elike me ka mea i hoikeia ma un@.

 

NOLAILA, ke kono a ke poloai aku nei @ in makama a me na hoa'loha a pau e makemake ana ohui pu a e komo like mai e iolu a hoilili in a wahi dala nula a kela a me keia mea ma ka waihona o ka@ mea e hiki ai ke hapai i kekal@i nana @ holomua a e pomaikai ai na poe a pau i hookahi iloko o ke apo o ke aloha a me ke kukahi i @ ai ia kakou ka noho'na kuonoono o keia mua aku.

 

O NA mea a pau e makemake ana e komo mai iloko o ka hui i oleioia malu@ ae, e looa no ia lakou ka ike a me ka @oonaanao ia ai a aku no na kumuhaka, @ aiakai hana ana a me na hoolala a pan pei'i aua i ka hui, mamali o ka la@ou hele kino ana mai e hui a e kuka pu me ka mea nona, ka inoa malalo iho nei, @ nana e wehewehe aku i ke kulana, ko ano a mo na mea a pau i makemakeia e hoohana i mea e holomua ai, a e pomaikai ai ka hui.

 

E loaa no au ma ke Keena hana o ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, Honuakaha, Honolulu, i kela a me keia ia me heheloma, koe ke Sabati.

 

MRS. KAINANA PUAHI.

Lunaho@ban@ a Puuku. Pereeidena.

@ md & wkly.

 

Na Mea Kahiko Noeau o Iapana.

Ua wehe ae nei an i na mea hou i laha mua ole maanei nei mai Iapana mai.

Na pahu iwi ea @ua@kai loa.

Na kahi iwi-ea a me Pine lauoho

A pela aku, kumukuai haahaa Loa.

 

kNA EA IWI PALOAOA

E laa hoi na balaki mho, na aniani lima, na Kahi lauoho, na pahu

lahi, a pela aku.

Na Lako Dala!

 

Na Hua Pupu Momi Maolil

Na Lole Silika,

Hainaka Silika!

 

Na Lole Keokeo Iapana,

Na Papale Helemeta mama loa,

Na Silika Manu,

 

Na Pakana Wahine ami no--$1.50

Na Moena Iapana nani,

Na Kookoo me ke au dala,

Na Hoewai waihooluu

Like ole.

 

Na:Pola a me Kilu--ai.

Pa holoi lima,

Na K@ha @ kahiko

Lau ia

Me ke gula

 

Me na mea he leholehu wale.

E kapa mai ma ko'u Halekuai

ma ka anno Ewa iho o kahi o Daimana, Alanni Mei.

A. BARNES,

Iulai 15, 1893. jul15 1 mo.