Ka Oiaio, Volume VII, Number 35, 8 November 1895 — Page 2

Ka Oiaio.

 

NUPEPA KA OIAIO.

 

J.E. BUSH, Lunahooponopono.

 

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

POALIMA     NOV. 8, 1895.

 

HEAHA KEIA ANO HANA.

 

            He mea kamahao, a he mea no hoi i ike mua ole ia mai kinohi ma i, a hiki i keia manawa, na hookohu luna aupuni o keia wa, e noho hoomalu ia nei e ke aupuni repubalika, a oia hoi ka makou i hoomahui ae la, heaha keia ano hana? Ae, ua pono io ka hoi ka hooninau ana, no ka mea, ua kui @ahi kupono e ninau ai.

            E hoomaopopo iho ko makou makamaka heluhelu, aole i mamao na left ankle i hala ae nei, na hookohu ia iho la o W. R. Kakela i Kuhipa Noho no ke Aupuni Repubalika o Hawaii, ma kahi o L. A. Kaiua i kipaku ia mai ai, ake ole makou e kuhihewa, ua haalele mai la oia i na kaiaulu o Hawaii nei, i ka malama o Augate, a kamoe aku la koua alo no ka pahu hopu o kana hana, i hookauwa ia aku ai oia e hana.

            Aka, aole nae oia i hiki koke aku i kahi o kona kahua hana, a hiki i ka aneane ana e piha o ka elua mahina, akahi no oia a komo aku kona poo i ua pohai o ke kulanakauhale o Wasinetona, kahi loi a ka Peresidena oia aupuni e noho ana me ka mana nui @oi aku mamua o na Luna Aupuni liilii o keia wahi aupuni @ku.

            Ua haawi mai ka Pereseidena i kona apono ana e noho aku oia (W. R. Kakela) ma ke ano kulana Kuhina Noho no Hawaii, me kona naua ole i kana mau olelo pilikiao i hoolaha ia ma kekahi mau aupuni o Amerika Huipuia, a peia no hoi meko onei mau nupepa ua maopopo iho la, ua keehi pono kona mau kapuai wawae ilaua o ka lepo o ka aina malihini @ i hele aku la, a ua pau hoi @ @ a@a, no ke kulanalana o keia kulana oihana aupuni.

            Oiai, ua o-i pono iho la ka ia la mole a hookumu ilalao, me ka manaopaa, aole mea nana e mahiki ae iaia mai kahi ana i manao iho ai, ua pau ka luhi, a e ai ono ana oia i na dala he $500 o ka mahina, a he $6,000 hoi o ka makahiki, o na kanaka wale no keia i loaa kela mau uku kiekie, malalo iho o Peresidena Dole o Hawaii, oia hai, ka Lunakauawai Kiekie Alapahi Kauka, a me ke Kuhina Noho Wile Kakela o Wasinetona.

            Na ia mau hookonokono no paha i koi iho nei i ko Haki lunaikehala e hoi e noho ma ke apo Kuhina i Wasinetona, ma kahi hoi o Kakela i ike ia mai la e ka Peresidena Kalivalana, a e i aku ana hoi i kona mua (Kakela) aole oe i kupono ma kena wahi au e noho la, no ka mea, aole paha oe i lawa loa ma ka hookipa ana i na malihini kiekie a kulana hanohano paha e ko@o aku ana iloko o kou keena oihana.

            I mea e maopopo loa ai keia, oia no na hookohu oihana o H. E. Cooper a me J. Alfred Magoon, maloko o na nupepa Haole puka kakahiaka a me ahiahi o keia kulanakauhale, a pela pu hoi me ko F. M. Haki, a ina e ku mai ana ke Coptic i keia la, alaila, ua maopopo e kau aku ana o Haki maluna ona a me kona ohana pu, no ke alahole e hiki aku ai i kahi o Kakela e noho hookohukohu mai la, a e pauana oia me ka hoi ole o kona luhi i hooikaika ai mahope o keia poe, a elike hoi me ka oleleo kaulana a kahiko. “Hoi hou ka paakai i Waimea,” pela no i aai ai kela mau olelo a hiki i keia la, me ka hala ole o kona hooko ia ana.

            O ka makou wale no e pahaohao nei oia hoi i ka wa e hiki aku ai o keia mea hope, e pau ana kona mua a aohe ona kuleana e noho hau aku ai iloko o ke keeua oihana o ke Kuhika Noho, e paka ae ana oia mailoko ae o ke keena hana ona i lawelawe ai he mau la helu wale no, a noho kuewa iho ma ke ano, ua pau koua @ a na ka@da hoi kona ku@, e ulu hou mai ana kona @ e hoi hou i ka aina hooka makahi ana i inu iho nei i ka waiu a me ka meli, me ka namunamu ole ia aku.

            Alaila, o na lilo o keia hoi hou ana mai o keia luna aupuni i pau iho la kona kuleana, nawai ana kona uku moku, a me no hoolilo o ae ana e hapuku mai no ke alahele huli hoi i ka home? Aole anei na ka lahui ana, ma o kona poe hookaa auhau la e uku i keia mau @io nui hewahewa ana e kikoo aku ai i ke aupuni.

            O ko makou manao maoli no, a oia no hoi ka pololei maoli, i kona wa i pau aku la kona kuleana ma ka noho Kuhina ana, ua pau u ko ka lahui kuleana e uku ai i kona mau lilo no ka hoi ana mai i Hawaii nei, a e uku oia mailoko ponoi ae o kona waihona i kona mau lilo ponoi, i ole ai oia e uhauha i ka pono o ka lehulehu. E hooko ia ka pono a haule mai na lani ka makou mau leo kalokalo.

 

KA LUNAHOOPONOPONO O KA KUOKOA.

 

            Ua hookohu aku nei na Ona o ka Halepai Kekai (Gazette) ia J. M. Poepoe i Lunahooponopono no ka nupepa Kuokoa, ma kahi o J. U. Kawainui i pauaho mai i keia ola ana. He mau “Jeo” like ana no keia a i elua, elike no Loi me ke “Jeo” o ke Aloha aina.

            Aohe a makou me a e kamailio ai nona, oiai, he Kapena mua no oia no kekahi mau moku ana i holo ai, a no ko lakou pau ana i ka nahaha a weluwelu, nolaila, ua noho wale oia iuka noi o ka aina, a akahi no a kau hou i Kapena mamuli o ka make ana aku la o kela “Jeo” mua o laua, nolaila, e ku mai ana oia e lawelawe i ka hoeuli o ka hookele ana o ka nupepa Kuokoa ka mea u uluhomimi nei iloko o ke kihapai o kona mau haku, nona hoi ka huina helu a makou i mahui mai ai a e lawe ia nei Loi e ko ke kulamakau@le nei poe heluhelu, na pepa wale uo he 80, oi a emi iho paha, a mawaena o ka 200 @ 300 paha poe lawe ana na mokupuna alaila, he mea maopopo no, ke hookokoke hou aku nei no keia moku (nupepa) ana e aoho Kapena aku ai e kau @ kal@, elike me kela poe moku mua ana i poho hookele ai, oia hoi na nupepa i pau mua i ka hiamoe, a i k@au ola maoli ia no hoi kahi e ko lakou poe lawe.

            Aka, ua hala nae paha ia au o ke pakalaki, a malia hoi o lo@ hou ae ke au o ka manawa, ma@ oe a@o la, he palumi kou keia akahi no a hoau ia iluna o keia kahua hou, e koe ole aku ai kau wahi hunahuna lepo maluna o ka papahele o ka moku.

            Ma o kona lilo ana ae la i Kapena, e holomua ai kana hana, no ka pono o kona noho ana, a oiai noi, o kona alahele e kakoo ai, aia no ia mahope o ka poe nana ka hana i kaawi aku iaia, koe wale no, aohe mea i nele i ka uhane ike, a me ia ano, aohe a makou mea e ahewa aku ai o koua kulana, oiai nana no e auamo kona mau hoino ia.

 

HE MIKINI ANO HOU.

 

            Aia ma ke kulanakauhale ae nei o Kapalakiko, ua hana mai nei kekahi haole i kekahi hana e hoemi mai ai i ka uni o na lilo, ma ka opiopi ana i na nupepa e ai ia ana, kakau a owili hoi i na nupepa e hoouna ia ana ma kela a me keia wahi o ka honua, iloko o ka manawa pokole loa, he hana hoi e lawelawe ia ana e na kanaka he eono a ewalu paha iloko o ko lakou huikau nui me ka holo pono ole.

            He mau hana hoemi lilo wale no keia a kela kanaka loea nana i huli mai nei a loaa ka mea kupono nana e hana ka hana, me ka nui ole o ka luhi. He hiki loa i keia ano mikini ke kakau i ka inoa o ka mea nana ka nupepa e hoouna ia ana ma o a maanei, elike me na hooponopono ana a ka mea nana e hana ana i ka hana.

            Nui no ke kupanaha o na mea huna a ke Akua i waiho mai ai na@e kanaka e huli, a ke ike nei kakou, a ke lohe nei me ko kakou laau pepeiao i na mea ano hou a kapanaha o ke@a me keia wahi o ka honua, a ke hiki mai i Hawaii nei, e ike pono ana kakou i ka lakou mau hana hoopokole i ka luhi.

            Aka, hookahi wale no a makou mea e kaualua nei, ina e hiki mai ana ia mau ano mikini ia nei, alaila, e pau ana ka lawelawe ana o kekahi poe o kakou ma ia haua, a e ilo @ua ka lakou ai a me ke ola o ko lakou noho ana iloko o ka poholima o ko@ k@u maah@ku a e pau ana @o lakou malama ana mai ia oe ma @a ano a pau.

            Nolaila, he kanalua ka makou i ka apono koke ana aku he mea hoopomaikai ia, no ka mea, ke haupu e nei makou, e nana@ mai ana keia ano hoopokole i ka luhi i na paahana o loko o na Halepai nupepa, a he mea hoi e hooweliweli ia ai ko lakou nohe hana ana, malalo o na haku o keia ano hana hooulu noonoo.

 

KA HANOHANO.

 

            He kanahiku kumamalima ae nei makahiki i kaahope aku mai ka hookumu ia ana o ke kukulu ana o na poa a me ke ako ia aoa on ao'a o ko kakou mau home (ka hoonaauao ia ana) e na kupuna o na mikanele e kaena nei no ka nui o ko lakou lokomaikai ma na kaawi aua mai i ka lahui Hawaii i ka ike o ke hoonaauao ana elike la me ka mea maa mau i na aupuni malmalama a puni ke @o aei, aka, iloko no o ia mau manao kaena o lakou aole loa e hiki i kekahi o lakou ke ku mai a pale no lakou iho no ka holomua o ka lakou mau a'o aua. Aole! O ke kumu nui o keia pilikia, oia no ko lakou lawe ana  na ao ana e kulike me ko Amerika Huipuia ao ana i ka ike, ka aina i piha me na hana poholalo o na ano a pau, a maluna ae o na mea a pau, he aina i ike ole i ka malama ana i ka inoa maikai a me ko lakou hanohano. Ua ao mai keia poe ia kakou ma na ano a pau koe nae ko lakou hoike ana mai, ua oi aku ka malama ana o ke kauaka i koua hanohano mamua o ka momi a me ke daimana o keia ola ana, no ka mea, ke komo ka manao makee o ke kanaka i na kulana la, o ka iwikuamoo iho la no la o ke aloha aina.

            O ke kumu nui o ko makou makemake e kamailio ma keia mea oia no ka hoike ana aku i ko@nakou @au koa lahui o ka pupuu hookahi e ike lakou i ko lakou kulana e ku nei oiai ka aina i ka lima o ka poe e, he poe hoi i ike ole ia a e hiki ole ai ke hookipa @ ma na anaina maikai o Europa a puni koe no ka aina poholalo a lakou i hilinai ai. He makemake makou e hoike aku i na Hawaii a pau i kumakaia ole ike lakou hanohano mamuli o ka ikaika o ka huki ana o na aa koni o ke aloha o ka puuwai hamama o ke kanaka Hawaii--ina no ua haahaa kou kulana a ua nele paha i na pomaikai o keia ola ana, e hiki ole ai iaoe ke hoolako i kou ohana me na hiwahiwa a me ma ulakolako o keia ao--he hookahi nae mea ani a oi kela au i haua ai, oia hoi, ua makee oe i kou hanohano ua makee oe i kou nina, a ua aloha oe i kou makuahine naua oe i hoohua mai i keia ilihonua, a maluna ae o na mea a pau, ua oi ae kou hanohano mamua o ka poe i hoohaahaa ia lakou iho e lilo i kumakaia a i paalalo palukuha na ka poe poholalo.

            Ma Europa a puni, ua nana ia aku kela a me keia kauaka he hookahi lakou ma ka hanau ana, a ua loaa hoi ia lakou ka manao welawela no ko lakou kulana ame ka makee i ko lakou aina. I ka wa e hana ai o kekahi kanaka i kekahi hana poholalo--ina paha he hana ia e hoohaahaa ana i kona aina a ma kona inoa--o ka wa koke iho la no ia o ia mea e oki ia mai ai mai ka launa kuka ana me @a poe a pau o ke anaiua maikai, a na nana ia mai oia mahope aku oia wa me he ilio ala, ai kekahi wa no lawe malu ia ae la kona ola. A i kekahi wa ina e hoohaahaa kekahi hoakanaka i kekaki mamuli paha o na olelo ua aa koke ia mai la ka mea nana na olelo hoohaahaa e pale nona ih no ka hopena awahua o ka make a me ke ola. Pela anei ko kaou a'o ia ana? Aole! Aole loa! A oia ka makou e olelo nei, ua nole keia lahui mai ka holomua o ke no ana a na makua mika@ele, ua lakou na mamo e laua nei i ka hua mulea i hiki ole i ka puu o ka lahui Hawaii ke @o@i.

 

NU HOUO KA AINA E.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Coptic i ka auiua la Poalua nei i loaa mai ai na mea hou makamaka hou loa malalo iho, a oia ka makou e pahola aku nei no ka pomaikai o ko makou mau makama heluhelu.

 

Na ka Uila e Hooholo.

            Us hana ia mai nei ma Iapana kekahi mokuahi ano hou, mailoko mai o ka ala a me kekila, nona ka loa o 53 kapuai, 7 kapuai a me 3 @ha kona laula a o kona holo mai ka 6 mile a hiki i ka 20 mile i ka hora.

            He Uila ka mea nana e hooholo i keia moku, a ua hiki iaia ke holo ma na wahi a pau e makemake ia apa. A o keia ka moku mua loa i ike ia na holopono, a ku hoi i ka @uao ka hoohana ia ana, malalo o na lawelawe ana a ka Luna Nui oia hana, W. S. Jargeant.

            Ua malama ia mai nei he hoinei au ma na kai o Iapana, nona ka loa he hookahi mile, a ua kaa ka hanohano ia R. C. Ross. Oiai hoi, ua au ia e ia, he hookahi hora 6 minute a me 13 kekoua, oia ke au e kaohi aku ana iala i hope, aka, ua lanakila nae oia.

            Aia o Sir Nicholas O'Conor kaAmabasedoa o ka Aha Kiekie o Peteroporo ma ke alo alii o Pekina i keia wa, no kekahi hana ano nui ke kumu o kona hiki ana ilaila, aka, aole i holopono kana hana i keia wa.

            Ua loaa aku iloko o ke kai, ke kino make o kekani alii moku, o ka mokuahi Belgic 6 lapa ana, o keia Belgic oia ka moku nana i lawe mai ka mai Ko@ela i Hawaii nei, a poino ai he 67 kino ola maikai i kela mai weliweli.

 

Hookahi no Hawae Lauhue Kona.

 

KA IKI ULU O KA LEO NANA I KAA KE KAHUA LOA.

 

(Kuka@mai no Ka Leo)

            E Mr. Lunahooponopono:--O na mea a pau i hanau ia mai i keia ilihonua i loaa na haawina pomaikai o na lani me na maka e ike ai, na pepeiao e lohe ai a me na lima e lawelawe ai, aole loa e nele ka hoonaluea ia o ko lakou mau noonoo a lilo i mea e ulumahiehie ole ai ua mea a pau e halawai ana mamua o ko lakou alahele o keia ola ana ke ike lakou a hoomaopopo i na manao pane ku ole i ke ano o ke kanaka e kala ana, e kalahea ana oia ke poo a me ke alakai o ka lahui Hawaii e like me ia i hoea ae ai maloko o ke "Aloha Aina" o kela pule aku nei noua ke poo manao "Ke Hoihope nei Ka Leo o ka Lahui."

            He haohao ko kou mea kakau, a no ia haohao, na hiki ole i kamaka o ka'u peni ke pane ole aku iaia. Aka, oia iho la no ka hopena e halawai mai ana me oe e kuu hoaloha, oiai o ka mea e pane nei ia oe, aole loa ia i ike i ka inea o kena oihana; aole loa ia i kamaaina i na kuamoo, na kualona, na palipaa a me na kikeekeena o ka hoolaha nupepa, a me he la, o ka makamua loa paha keia o kona komo ana iloko o ka rina poepoe o ke kalaimanao, a pela iho la e hiki ole ai iaia ke ike i na kikeekeena o kahi o kau ninau a me kahi o kau pane.

            He oiaio kau e ni a e ninau nei, "Eia ihea na alakai o ka lahui?" Ma na aina naauao a puni ka honua nei, aole loa na alakai o kekahi aoao kalaiaina i noho a nana aku i ka laui, no ka haule wale mai no o ka ua me ka loaa mua ole o na hiohiona hakumakuma o hoike mai ana no ka elele e hiki koko mai ana mahope iho o ia mau hiohiona--Aole! Aka, ua waele mua lakou a ua hoomakauka @hoi i ke pulu a me ko lakou a@ele, a i ka wa e haule mai ai o ua haawina pomaikai ala "he nina wale no ka wai o na Molokama," a "aohe hoi he hana a Kauhikoa ma kau ke poo i ka uluna."

            He hana ia @ua a i kamaaina ia lakou ka h@, ka noni ana a me ka imi ana me ka panaho ole i kahi a me ke alanui e hiki ai i kona aoao ka@aiaina ke lanakila mau maluna o na enemi kalaialua, a aole loa e moo ko lakou po a hiki i ke ko ana o ko lakou makemake, me ke kau mau o ka pulakaumaka o na kahakahana o keia mau huaolelo i kahakaha ia penei: "Kokua mau ke Akua i ka poe e kokua ana ia lakou iho." A nolaila, ua pololei kau pahuna iho e ka makamaka, na ku pono aku la i ka piko, oiai ua ike oia i ka eha koui o ka hoopalaleha, a oia keia e holu nei me ka waimaka eloelo e uwe nei iloko o ka nupepa ana.

            Ina na oiaio kela mau huaolelo "kokua mau ke Akua i ka poe e kokua ana ia lakou iho," alaila, na oiaio keia wahi hoakaka penei: He aupuni ko kaou i kukulu ia e na Kamehameha, aka, i ka 1893 nae, ua kaili ia ae la, ua ka hapaa ua hao wale ia ae la e ka pakaha aina J. L. Stevens (Kivini) a ua hoonoho ae la oia i keia poe maluna o ua aupuni ala ana i pakaha ai, a i keia wa ke ku nei he aupuni no lakou--he Olegaresia maopopo--a ma ka nana aku ke "kokua nei ke Akua ia lakou," no ka mea, "ke kokua nei lakou ia lakou iho." Alaila, ina pela, heaha ka kakou hana pono? A heaha hoi ka hana pouo i na alakai o ka Lahui? Aole anei lakou e pono e huli aku a e hoike ae hoi i ka lahui i ka mea pono e hana ai? A i ole "eia io anei laua a o lakou paha mawaho aku o na degere o Hawaii nei?" a na nalowale anei ka la i ka pouli, a ua make anei na uwali hookele moku e hiki ole ai ko huli ia a loaa na loni@t a me na latitu e hiki ai ke hookele i ka moku me ka poino ole a hiki hou i Hawaii aloha.

            Ina he oiaio kela mau huaolelo ke "kokua nei ke Akua ia lakou," alaila, he hookahi mea nui i koe, a oia ka'u i makemake ai i na alakai o ka lahui e huli aku, oia hoi--ko ke Akua nani--"Ua huna ko Akua i na mea a pau," wahi ana, "he mea nani nae ia i na lii o ka aina ke @ aku" a loaa. He aupuni ko kakou i kaili ia me ko kakou ae ole, a he mea pono hoi i na alakai o ka lahui ke huli pauaho ole aku a loa na moali e hiki ai koakou i kahi o ka hauoli a me ka pomaikai, a ina e loaa, alaila, e huli papu mai ke alo a haliu i ka lahui me ka hoike ana mai i na mana o e hiki ole ai i ka lehulehu ke hoohewahewa aku--UA LOAA KA NANI O KE AKUA!

            He makehewa ka holo ana i hope a kuhikuhi mai imua me ka maopopo ole, a he makehewa hoi ka holo ana imua a kuhikuhi i na mea i hope, a kuhikuhi aku imua e ulu ana ke kalo i ke kulanakauhale o Honolulu me ka hana ole ia nae, ua maopopo no aole e ulu ana ia kalo, a pela no me ka holo ana imua a kuhikuhi mai ua kanu au i ka loi kalo i Kapalama, a ua haalele aku au nana no ia e ulu wale mai a hiki i ke oo ana, hemea maopopo e ulu ia ana ia loi kalo e ka nahelehele a hiki i ka make ana o ke kalo, a i ka wa a Nawahi e hele mai ai e huhuki i ke kalo me ka manao e ola ana ka pololi, he mau pua mauu kana e hoi ai. Pela iho la ka’u hooaopopo ana i ke ano o kana mau pane maloko o kaua nupepa, aole loa oia i lawe a noonoo i ka io maoli o ka manao; aka, ua heluhelu no, a o ka huhu ka mea mua loa i komo iloko o kona poo, a ua kokolo aku ia huhu a kohu ka eleele o kana inika iluna o ke aiai o kana nupepa, a aole hoi he kalaimanao ana a me ka pane pololei ana i na ninau a ke kanaka i noho iloko o ka poai kalaiaina no iwakalua makahiki

            Me ke aloha,

            J. N. Homelani.

            Mahaulepu, Kauai, Nov. 1, ‘95

            Aole keia manao no ka L. H. o ka nupepa Ka Oiaio.

 

KAUKA E. C. SURMANN

 

Kahuna Geremania.

 

Keeau me Wahi Noho; 137 M. Papu

                        9 A. M.            A 11 P. M

Na hora hana:  2 P. M.                        A 4 P. M.

                        7 P. M.                        A 8 P. M.

Telepona 181,

            April24, 1m—dly.

 

O ka Seribner Saseparila.

 

            Oia wale no ka laau hoomaemae koko e kav moakaka nei luna o ka maka o ka lehulehu i keia la. Aole he mea oiaio e ae e ku nei maluna o ke kahi kahua pua e ae manao o keia. Aole wale ua kuai ana o ka Soribner Saseparila i mau kona ku ana, oiai na laau e ae i hoea mai @ ka makeke a nale loa aku, aka, na mau aku ka pie na kuai ia ana o keia laau i kela ame keia makahiki, e hoike ana o ka Seribner Saseparila.

 

Ka Mea e Haolilo Nei

 

@ na hoaloha he lehulehu wale ma na wahi a pau. O ke kamu o keia, no ke mea, ua ike ka lehulehu he laau oiaio maoli keia Soribner Saseparila. Ua ike lakou ua hoomaemae ie ia ke koko, hoomaikai ae a hooikaika hou ao i ke koko. Ua ike lakou o kekoke maemae.

 

A uhua

 

oia ka mea i kupono i ke oia kino maikai, a e ke kumu hoi o na mai he lehulehu wale mailoko ae no ia o ke koko maikai ole.

            Ua ike pono hoi lakou ma ka ho@ maoli ana a ma o na hoike, i hiki ole ke hoole ia ka maikai, ua hiki i ka Soribner Saseparila ke hoola i na mai i ka wa e ola ole ai ima laau e ae. Aia hoi iloko o ka Soribner Saseparaile @ mea like loa e hiki ai ke lona ke koko.

 

Ulaula a Ola Maikai

 

a e haawi ana hoi i ka ikaika e lawe ke ola i na wahia pau o loko o ke kiuo kanaka. E pale ana i na mei ino a e hoo@u ana a e hoonui aku ana i na hu’a koko, ka mea hoi e hoike ana @ na wa a pau i ke ano o ke koko, ae hoolilo maoli ana hoi he wai hoola loke koko. Ma ka hoomaemae ana o ka Soribner Saseparila i

 

Ke Koko

 

ua hooluuia mai ka @ ai hoopii kou ia ao na ikaika e emi @ ana o ko kakou kino, e hoopau ana i ka nawaliwali wale mai, ka molohai a me ka molowa mai, e hoola ana i ka mai maeele wale mai, i ka mai o ka puuhoowali ai, a me na mai a pau e ae oke koko, a e hoola hou ae ana i ko ano o ke kanaka holookoa.

            No ka oiaio o keia mau mea e olelo ia nei, aole makou e hoolalo ana ma ka makou e olelo nei, aka, ma o na olelo hoike hoi a na tausani i hilinai e olelo ana no ka laau Soribner Saseparila.

            heluhelu oukou i na h@aio ana ma na kolamu e aku o keia nupepa. Ua hooia mai lakou i ka maikai o keia Sorbiner Saseparila a he ola hoi ka mai i keia Soribner Saseparila

 

E koi aku oukou i ka Soribner Saseparila,

 

ke kuai i laau hoomaemae koko, no ka mea, ua ola na mai o kekahi poe e aku a e ola ana no hoi kou ma’i. e hoao ae; a e emoole loa ana kou ike i ka loaa koko o ka oluolu a me ke ola aku,

 

            E kuai ia nei ma kahi

 

Kuai Laau Lapaau o HOBRON COMPANY, Kihi o Alanui Moi a me Papu.

Honolulu, Iune 8, 1895.          jun10@

 

AINA KUAI

 

            He aina kuai kupono no na Hale Noho ma ke Kaona nei.

 

Ke poloai ia aku nei ka poe makemake i aina na hale no lakou, ua makaukau ka mea nona ka ia@a malalo e kuai aku i kekahi mau apana pa hale ma Alanui Liliha no ke kumukuai makepono. Aia keia wahi ma ka aoao hema o Alanui Liliha, oia kela pa hale i neh@ iho nei o J. Simonson i make iho nei, mauka ponoi o kahi o Kapena Tripp. Ua mahele ia he elima pa o keia wahi i hiki ai i ka poe auk@ o ka loaa ke kuai i aina no lakou.

            No na mea e pili ana, e ninau ia.

TERESA OWANA CARTWRIGHT.

Honolulu, Augate 7, 1895.

aug7 tfd.

 

HOOKAPU KAI LAWAIA.

 

            Oiai, ua lilo mai ia’u ma ka hoolimalima na kai awaia o ka Moiwahine Liliuokalani e waiho la ma Wakikikai, oia hoi ke kai lawai@ o Hamohamo ma ka aoao makai ka halepale Kalawina e ku nei, e holo hikina ana a hiki i ka palen@ o Kaneloa, ma ke kai hoi i kapa ia o Niau, ke hookapu nei au i ka Hee, a o na i’a e ae, ua noa i na mea a pau. Nolaila, e malama i keia o pilikia auanei.

AUWAE.

Wakikikai, Oct. 28, 1895.

oc 1t29wdly*

 

WAIU MAIKAI

 

o ka apana o Waikiki. E hoolawa ana hoi keia wahi Uwi-Waiu ia Honolulu a me Waikiki me ka walu oi aku o ka maikai a me ka pa’ipa’i ole ia me ka wai elike me kekahi oe lawe waia e aku.

            Ua hanai ia na kumulau bi@ la@ ole, Awi wala ia, iloko o ka hale ne na mea ai kuhikuhiaia a ono noi, elike me ke maou SORGHUM a me HUA-I;ALAOA a e inu ana hoi i ka wai maemae loa ole o ka @unawai wai aniani. Ma keia ua @lo ia na kumu a pau o ka ma’i e @no ai ka walu mai na ai hamu o ke kula a me na wai inu olepolepo kumau. Aole he pilikia e hopohopo ia ai ma o Kipahulu Dairy, o ke Korela a ma’i e ae paha.

            Eia ke hanala nei ka WAIU BAIA ke hanaia nei ka moa, ka pale@ ka @a moa, a o keia @au mea @ p@u E loaa ana me ka maemae a me ka hou loa. A he wa pokole e loaa aku no he puaa hilii o na ano maikai loa.

            Na na opio Hawaii Ponoi e hookele a e malama nei keia wahi hanai holoholona i kapala ke “Kipahulu Farm,” a ke nonoi lakou mau hoakanaka o ke one o wi hookahi, e kuai mai me lakou, o “Kipa hewa anei ke aloha i ka ilio.”

            Na Joe Richards e kalaiwa nei ke kaa lawe-waiu, e kiai oukou iaia e kiai i kana walu, a e lilo ana no ia he mea e ola maikai ai o na opio, a e ikaika @ hoi ko oukou mau kino me ka holo pono o ko lakou nau noonoo ana.

            HENRY F. POOR.

W. M. BUSH

            Kipahulu Farm. Sept. 30, 1895.

sept. 20, 6mdly.

 

Olelo Hoolaha

 

NA MAKAMAKA HAWAII.

 

            Mamuli o ka pomaikai nui i loaa ma ia’u ma ko’u hanau hou ana i ke keiki, mahope o iwakalua makahiki o ka noho pa ana, ua ulu ae ko’u manao e hoike aku i ke kumu o keia pomaikai o keia maula, penei: He iwakaluakumamalua kou mau makahiki hanau iho la ka’u hiapo, aole nae i ola ke keiki. Mai ia wa mai, uo ewalu makahiki, e noho mau ana ka ehueha o ko’u kino,--e nanahu ana ka opu, e @aki ana ke kikala, a e loli ano e ana ka wa mai-o na wahine, me ka hele@ki ana mai o ka wai. No keia kumu na hele au ia

 

Kauka Akina Alanui Hotele Helu 317.

@ na lapaau ia au e ia, a ua hoi hou mai ko’u ela kino maikai, me ka like o ka manawa mai wahine a me ke kupono hoi. Mahope o kaua lapaau ana na hoowaiwai ia mai la ko’u puhaka a ua loaa l@’@ kekahi keiki kane maikai me k@’u kane mare. Nolaila, ua nui ko’u no@ ia Kauka Akina, a ke p@p@ @ noi au i na wahine a pau i poino o like me ko’u noho ana mua, e @ ele ia KAUKA AKINA, ma ALANUI HOTELE e pili ia me Kepahoni, HELU 317, a e hoopau ia no ko lakou pilikia me ka lohi ole a e pomaikai koke no hoi lakou i ka hua hooulu e like me ko kauoha ma ka Buke Hemolele, e hoolaupa@ i ka honua me ke kanaka wau no, ko oukou makamaka aloha.

            Mary Kam Chung.

            Alanui Maunakea, Honolulu, Mar. 13

march 19—3 @