Ka Oiaio, Volume VII, Number 38, 29 November 1895 — Page 3

Ka Oiaio.

 

E HOOMANAO MAI

 

            Oiai, ke nee mau nei ka manawa imua, a ke holo awiwi nei na mea a pau me ka aui hou ole mai ihope, aia hoi, ua lilo i mea e hookuia mai ai ko makou noonoo ka ike ana iho, eia ke hoohiki ia mai nei ko makou holomua ana, e ko makou mau makamaka heluhelu nupepa, ma ka hoohala mau ana mai i ke ola o ka kakou wahaolelo, ka mea hoi i ka a paio no ka pono o kona aina iloko o na makahiki eono a oi.

            He mea nui ke ola o ka nupepa, ua like no ia me ka ipuku @ui, ina nele oia i ka aila ole, e @pipi ana kela kukui a hiki i kona pio maoli ana iho me ke kinai ola ia aku, ua pili pu no hoi keia i ko makou Luna lawe pep@ e noho aie ana, ke paipai ia @ nei lakou e awiwi mai ma @ hookaa ana, aole o makou m@ hookaa ana, aole o makou ma @ make e hookonokono mau a@ e hookaa mai, no ka mea, ua ike no oukou a pau, aia me oukou @e mau lunaikehala hoopono, e @e iho ai i ka hana pono me ke @i hou ole aku.

            Nolaila, e maliu mai, ma ka hookaa awiwi ana mai i na koena mua, a pela e nee mau aku ai me ke koe koena ole, o ka lohe, ke ola, o ke kuli ka make.

 

KO HILO LAMAKU.

 

            Ma ke ku ana mai o ke Kinau i kakahiaka nui poniponi o ka Poakahi nei, ua lawe pu mai oia i ko Hilo lamaku o ka malamalama, ka elele ahai olelo mua loa hoi nana i hehi-hehiku aku la i ka mokupuni holookoa o Hawaii, ka nupepa hoi nona na lono hauwawa ana mamua aku nei, e hoopuka ia ana he nupepa namu, ma ka pohai o ke kulanakauhale ua kaulana o Hilo, nona hoi ka inoa i papahi ia ma kona poo: "Hilo Tribune." He mea oiaio, ma ka Poaono iho nei, ua hooko io ia ae la kona puka akea ana maloko o ua aina ua kaulana la, a i keka mau la, aia oia ke pahola awiwi la ma ka mokupuni holookoa o Hawaii.

            Ua loaa mai keia mau hiohiona hou ia makou, mai kekahi mai o ko makou mau hoaloha o ka oihana hoonohonoho hua kepau, e pa@li la i na kolamu o ua makamaka hou la o ka naauao, a me kekahi mau hoaloha e ae, a nona hoi makou e panai aku nei i na hoomaikai ana a nui i ka poe nona na manawalea ana mai i ka mohai o ke aloha.

            Ua kilohi iho makou i kona wahi oiwi kino, he nani a mohala kona mau helehelena, a me he mea la, ua luhiehu mua no kona mau laha (kolamu) me na anoai @ ka manawa, ua piha pono kona wahi pauku kino me na olelo hoolaha, e hoike ana i ka holomua o ko Hilo kulana mamua ae o na wahi e ae o ka mokupuni o Hawaii, a me na kulanakauhale e ae mawaho aku o ka mokupuni o Oahu.

            He mea hauoli keia i ko makou manao, ke ku ana ae o @ Hilo poe keiki lalawai a hoala @ hui nupepa no lakou, oiaia hoi, @ ku mau ae ana na moku kale@ ilaila mai na aina e mai, me @ nuhou ano nui o keia au e nee nei, a pela hoi me ko ka mokupuni holookoa iho, mau anoai.

            O ka hapanui o kona mau aoao a pau, ua hoopiha ia me ka olelo Enelani wale no, a he hookahi wale no wahi kolamu ma ka olelo Hawaii, i noho hooponopono ia e ke Kahunapule o Haili, ka S. L. Desha, a oia hoi, ma ka hoomaopopo maoli ana iho, he keiki hanau hou oia, o ka ekolu hapaha haole, a he hapaha i ke kanaka.

            Ua hoohauoli ia hoi ko makou puuwai no ia wahi kowa uuku i manai ia ae ma @ olelo makuahine, no ka mea, he uuku ia mau wahi mamala olelo, a ke hooko pono ia ka io oia mau wahi olelo, e lilo ana ia he mea nui, e like me ka hoike a kona Lunahooponopono ma ka olelo makuahine o kakou nei.

            O ko makou ohohia nui, oia ka hoomahuahua hou ae i na kolamu heluhelu ma ka olelo Hawaii, i hoakoa ia aku ai h@ ka pono heluhelu nupepa mawaena ona kanaka a me na haole e noho ana ma ia mokupuni a me na wahi e ae a puni ka Paeaina. O ka makou wale no e panai aku nei, e hooholomua loa ia aku ka malihini hou ma kona alahele o ka hoolaha nupepa ana, a ma o ko KA LEO a me KA OIAIO aoao, ke panai aku nei i na hoomaikai ana a nui, i ka makamaka hou aloha no.

 

HE AUMOKU KAUA ENELANI

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi War@imoo i ka auina la Poakahi nei, i loaa mai ai na mea hou o ka Hema mai, a oia keia.

            I ka Poaha aku nei o ka pule i hala, i haalele aku ai ka moku kaua Wild Swan (Nene Ahiu) ia Victoria, a holo ae la no Varaparaiso, a mailaila mai no Honoluu nei. Aia ma ke ala o ka moana Pakipika nei he eha mokukaua Pelekane hou, e kipa ana lakou ma kela wahi keia wahi i kauoha ia aku ai ia lakou, a o ka hope loa, oia o Hawaii nei, a no lakou keia mau inoa: Comus, Icarus, Hyacinthe a me Nymphe, a ke hui ia ua like me elima moku kaua ka nui.

            O ko lakou wa e ku mai ai i o kakou nei, aole i maopopo loa, a me he la, i kekahi la paha o keia mahina ae, oiai hoi aole i hoikeia mai ko lakou wa e ku mai ai i Hawaii nei, a o na lono no ko lakou hiki mai, oia kai hoea mua mai nei.

            O ka lakou hana, aole i maopopo ia makou, aka, malia aia no paha he kumu ko lakou e hoea mai ai ia nei, o ka kakou wale no o ka nana aku i ka hana e hoea mai ana malalo o ka lakou lawelawe ana.

 

KO KA BULETINA HEIHEI

KAA HEHI WAWAI.

 

            O ka la hope loa keia o ko ka Buletina hookomo ana i kona mau balota, alaila akaka na mea e holo ai ma keia heihei; he ekolu mea e aumeume nei ma ka pahu balota, oia hoi o Annie Clark, Mabel Robertson a me Newton. He poe kamalii wahine wale no ke komo ana ma keia heihei, aole hoi he poe kane. O ka la nae e uniki ai, aole i mopopo ia makou, o ka wa hea la ia, malia paha o ka Poaono ae nei. E akahele e na kamalii, o pahu auanei ka baluna.

 

KA AHA KAAPUNI O KAUAI.

 

            Ma ka Poakolu iho nei, NOv. 20 i wehe ia ai ka Aha Kaapuni Apana Elima o ka mokupuni o Kauai, ma ka hale hookolokolo ma Lihue. O Lunakanawai Jacob Hardy ke @ahu o ka Aha, o ka Hope Loio Kuhina ma ko ke aupuni aoao, a o Kakina, Akona @ke a me Kaulukou ma ka aoao o na lawehala. He 40 ka nui o na hihia i hoike ia ae, a me he la, i keia pule paha e pau ai na hana, a hoi mai na hoa o ka Papa Loio o Honoluu nei.

 

E HOOLOHE I KEIA LEO

 

            I na Luna Lawe Pepa a pau o KA LEO, e hoolohe oukou i keia leo kauoha, a oia keia: Ua makemake au e hui a kuka pu me oukou, i ka la apopo, Poalima, Novemaba 29, no ka hooponopono ana i ko oukou mai aie i ka pepa, i ole ai hoi e hoomaunauna wale ia ka luhi o ko makou mau limahana, a me na hoolilo hewahewa ana no ka pepa. A ke hoike pu ia aku nei no hoi o na Luna a pau e kue ana i ka hookaa ana mai i ko lakou mau aie i ka pepa, e hoopaa no makou i ka lakou mau pepa. Ua makemakeia hoi na aie a pau, e hookaa ia mai mamua ae o ka la 30 o keia mahina.

            O ka leo keia o ke ola, a i hookuli oukou, he poino ana ko laila e na makamaka.

            Ma ke Kauoha.

DAVID M.  PUNINI JR.

Puuku o KA LEO.

            Novemaba 27, 1895.

 

NA PIO ALONA AINA.

 

            Ua malama ae ka Aha Kuka o ke aupuni, he helawai kuikawa no ka noonoo ana no na pio aloha aina e paa mai nei iloko o Kawa, no ka pono ke huikala ia aku no ka hewa a lakou i haha ai, ma o kekahi palapala hoopii la o 400 inoa a oi. A i ko makou nana pono ana iho, me he mea la, o W. H. Rick@d, J. F. Bowler, W. T. Seward, C. T. Gulick a me J. W. Bipikane na inoa i hoopu-a ia ae iwaho e kekahi o na nupepa pili aupuni, a o R. W. Wilikoki, John Wise, John K. Lilikoi, Joe Clark a md Robert Palau, aole i maopopo ko lakou hookuu ia mai.

            No na hora o keia la kuokoa, e hoike mai i na inoa o ka poe e hookuu ia ana, a ia wa kakou e ike ai i na hana a ka Aha Kuka i hana ai mai ka Poalua mai a hiki iho la i ka la inehinei; o ko kakou mau iini a pau, e hookuu lanakila ia lakou a pau, elike me ka hana naauao a ku i ke aloha a Peresidena Aberahama Linekona o ke aupuni Repubalika nui o Amerika Huipuia, e huikala ana i na pio e hoi no ka poli o ka lakoku mau wahine a me na keiki, he okoa na manao ukuku o ke kahua kaua, a he okoa hoi na hana ku i ke aloha. Nani ka maemae o na malama olelo a kela kanaka kaulana o kela aina, a o kona inoa ua like me ka mohai ala imua o ke kuahu laa. E hahai ana anei o Peresidena Dole o ka Repubalika o Hawaii, elike ae la me na olelo kaulana a kela Poo Aupuni o ka Hapa Poepoe Komohana. E nana aku hoi kakou.

 

MAI HOPU HEWA I KA LOLI.

 

            Ma ke kaaahi o ke ahiahi Poakahi nei, ua hoouna aku la ka Oihana Makai o Honolulu nei ia Toma, he makai Kepani e holo ilalo o Ewa, a e lawe mai ia ekolu Kepani paahana mahuka, oia hoi he elua no ka mahiko o ka Ona Miliona o ke Kula o Kamomao, a he hookahi no Koloa i ka moku o Mano.

            I kona hiki ana i ke kulanakauhale Momi, ua ninau aku la oia i ko laila hope makai, e hoike mai i kahi e hiki a i ke hopu ia ka poe mahuka. Ua huna ia keia poe mahuka e ko lakou mau hoaloha, mamua ae o ko lakou paa ana i ka hopu ia. He elua mea i nalo mua aku iloko o ke akaakai, me ke poho-poho e uhi ana i ko laua wahi i pee ai. Mamua ae o ka hiki ana aku o na makai, aia hoi, he lehulehu o na Kepani e lawaia ana.

            Mamua ae o ka hiki ana aku o na ninauninau ana imua o ua poe nei, ua komo aku la ka lia iloko o kekahi o na pio mahuka, a hoomaka mai la oia e hahai i ke ano o ko lakou noho ana, a me ka lakou hana. Ua hoomaka aku la o Toma e ninauninau pakahi i ko lakou mau inoa, a i keia manawa i hoomaka mai ai e ulu he pilikia. Ua kamailio aku la oia ia imua o lakou, e hoike mai i ko lakou mau inoa me ka pololei, i wahi e holoi ia ai a maemae ko lakou mau umauma malalo o ko lakou huna ana i keia hewa. A mahop o na kamailio ana, ua haawi pio mai la lakou a pau ia Toma, a hului ia mai la ma ke kaaahi Poalua nei no Honolulu mai.

 

PUEHU KA HULU.

 

            Oiai o Kahelekaaihulu e hooniponipo ana me na kulu wai meli o Paieie, aia pu hoi ma kona aoao, kona kokoolua kahi i hoopu ai, me ka hiaa o kona mau lihilihi, i ka wa kupono e hooko ana oia i ka mea ana i makemake ai e hana maluna o kona hoa kanaka, a he mea oiaio, ua hooko io aku la oia i na kuko ana a kona manao, ma ka lawe malu ana i na dala he $11, mailoko aku o ka pakeke o Kahelekaaihulu oi-ai oia ua pau ka ike, aohe hoi ana mea e hoomaopopo ae ai, he pono a he hewa kaua e hana nei, aka, i kona ala ana ae nae i kakahiaka la Sabati ana ae, ua kahi ka neo o na dala he 11 iloko o kona eke, a no ia kumu, ua komo iloko ona ka hoohuoi, ua lilo no paha i kona hoa i moe pu ai.

            Nolaila, ua hoike ia keia mea i ka oihana makai, a mamuli o ka eleu a me ka mikiala o ka Makai Kiu Hawaii David Kaapa, ua paa koke aku la o Keau i ka hopu ia, oiai oia a me kona mau hoaloha e nanea ana iloko o na hooniponipo ana o na hauoli, no keia waiwai pio ana i lawe malu mai ai, (ina nae hoi ua lawe malu oia,) a me he po'i ana la na ka popoki, pela iho la i paa ai oia i ka hopu ia, a eia ke paa mai nei i ka Halewai no kona hookolokolo ia.

            Ua manao makou, he mea pono i na makamaka a me na hoaloha e akahele loa ma ka uhaai ana i kahi mea uuku e loaa ana ia kakou, oiai, ina kakou e hoomaopopo maoli iho, he wa oi loa keia o ko kakou nele, oia nae ka wa, oi loa aku o ka uhauha o kahi poe i kahi mea uuku e loaa mai ana mai na haku hana mai.

            Aole no anei hoi e hiki ia kakou ke uumi iho ia mau hana uhai nui pale oiai ka aina holookoa e uwe ana i ka hune a me ka nele? Pilikia anei kakou ke pale aku ia mau mea no kahi wa a i ka wa hoi e hiki ole loa ai, e hoao liilii iho, aole hoi, aole hoi ma ke kuupau loa i na iniha, o halawai auanei me ka pilikia elike ae la me keia mau kanaka elua, ka halawai me na pilikia a laua a elua i moeuhane mua ole ai a o ka hope he hoaa. E hoopau ia mau hana, aole e halawai me ka pilikia.

 

HAKI KE A'U

 

            Mawaena o na ohua a ka Warrimoo i lawe mai ai no keia awa, ua lawe pu mai oia ia Mr. a me Mrs. R. I. Lillie o keia kulanakauhale. O mrs. Lillie, aole he ola maikai o kona kino no kekahi manawa, mahope koke iho o ka haalele ana aku o ka mokuahi Warrimoo ia Venekona, ua halawai koke iho la oia me kekahi pilikia, hina aku la oia iluna o ka eneki o ka moku, a haki ke kuli. Me ia kulana pilikia oia i hoi mai nei, me ka makaala nui ia o ka pohai o na hoaloha, a hiki i ka wa i hiki ai iaiai ke ku iluna a hele me ka maikai. Nani kona pakele mamuli o ko ke Akua ahonui.

 

UA HALA O KAWAIMAKA.

 

            Kawaimaka, oia kekahi o na wahine Hawaii mikiala ma na mea e pono ai ke kino, ma ka hooikaika maoli ana me kona mau lima palupalu. He mau la loihi ae nei kona moe ana ma kahi moe, no kekahi ma'i nana i hoomailo i kona kino a hiki i kona pauaho ana mai la. He hoahanau oia no ka ekalesia o Karisto, a he alakai ikaika hoi no ka ekalesia makua o Kaiahamauleo o Ewa, no kekahi manawa loihi.

            Ua malamaia ka hoolewa maluna o kona ma ka auinala Poaono nei, a hiamoe aku la oia me na hipa aloha a Karisto, ma ka poli pumehana o Abera@eama ka makua o ka Manaoio.

            He elua paha ana mau keiki e ola nei, oia hoi o Mrs. J. H. K. Kaiwi a me Mrs. Smith, me ka ohana o ka mea i make ko mo makou aloha nui.

            Ma ka Poalima aku nei oia i make ai, a he 86 ka nui o kona mau makahiki.

 

            Ua hiki kino aku o Peresidena Dole, imua o ka halawai a ka poe mahiko, ma o ko lakou keena oihana, e kaana pu i ka mea e holo mua ai na oikana kalepa oloko nei o ka aina.

 

UA HOPU IA.

 

            Ma ka Poakahi iho nei, ua paa i ka hopu ia o Breckinridge, ke Kumukula haole o Hauula, Koolauloa, no kekahi karaima ana i hana ai maluna o kekahi o kana mau haumana, a ua kue hoi oia i na kuhikuhi ana a pau a ke kanawai karaima.

            Ua hookuu ia mai oia mawaho nei, malalo o ka bela, a hiki i ka wa e noho ai o kona hihia. E pono no e hoopau loa i na kumukula hana ino a pau, mamua o ka ana ana iho iaia, i mea hoopilikia mau i na haumana kula. Aole e pono e minamina ia @ kumu oia ano, he hooulu @ ana ia i ka haunaele.

 

Nu Hou Kuloko.

 

            Hele paha a ala ike Kuokoa i ke Aloha Aina.

            He kinipopo pekupeku wawae ko keia la ma Makiki.

            E panik@ ana kekahi mau hale kalepa o kakou i keia la.

            O ka Poaha nei ka la e ku mai ai ke Copti@.

            Aohe hana o ka hale hui mokuahi o Waila ma i keia la.

            Ua holo aku ka Malulani no kona mau awa mau ma ka hikina.

            Ua hoopakiukakika iho na kulu wai lani o Kulanihakoi ma ka Poalua nei, ke hele la na alanui a hakukele.

            Aole i hoi mai o George Macfarlane a me kana wahine ma ka Warrimoo o ka Poakahi nei.

            He 24 ka nui o na lima hana Pake, i lawe ia aku ai no na mahiko o Kau, Hawaii, ma ka Malulani o ko Poakolu nei.

            O ko kakou la Kuokoa keia, a ke hoomanao nei na limahana a pau o KA LEO a me KA OIAIO no ke aloha me ka ilihia nui o no keia la.

            O ka waiwai io o ka mokuaina o Kansas, he $160,891,689. Aole no i kanamai ua mea he dala o luna o ka lepo o kela mokuaina.

            Ua pau aku i ka naholo kekahi poe o na mahiko me ke Claudine o ka Poalua nei, a ma ka Malulani hoi, onehinei kekahi poe, a ma ko Kinau ka la apopo kekahi.

            Ha hoopomaikai ia ke kihapai o Mr. a me Mrs. Dr. Akale, o Hamakua, Hawaii, ma ka oili ana mai he opuu pua rose mohala kino puipui o ke ano he wahine oia.

            He hoike ke nui ko ka halekuai HEIAU o na PAIKINI, ma ke ahiahi Poaono, no na WAIWAI e kuai ia @ na @ ka makep@ loa, ma na kumukuai haahaaloa i ke ole ia mamua.

 

KAUKA YONG

 

Kam Pung

 

[APANA.}

 

Helu 306 Alanui Hotele.

KAUKA LOEA O KAA A@INA PUA

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia au

ma'i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii. O na ma'i ha-no

@ hiki loa ia ke hoola ia, na

mai Akemama a me na

mai Puuwai a me na

ano mai no a

pau. Pela

no hoi na ma'i

lele. Korela, Hebe-

ra, fiva lenalena, lepera

Maialii ke oki a me ka ho

oia ana, pau pu me na koko ino.

Ua hiki i ka'u laau ke hoohemo kei-

ki i ka wa nahanaha me ka poino ole,

He laau no kekahi no ka hooponopono

hou ana i ka waihona keiki, a i ka wa

e inu ai keia laau me ka malama loa

i ka rula e loaa no he keiki i ka p@ i

loaa ole he keiki mamua @.

E Naue mai i @ Maka

He pomaikai ana keia no na makamaka hoonele ia me keia haawina makamae. E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai a@ e kuka pu me a'u ma na ano a pau e pili ana ka'u oihana.

            E kipa mai e ka poe hooluuluuia me na haawina pilihua ka ma'i a na'u oukou hooluolu uku.

 

KAUKA YONG KA@ PUNG.

J. @18.19@

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Owau o Kapea Mu, he mea i loohia i na poino a ka mai, he mau puu elua ma ko'u mau uha, aohe manaolana no ke ola, aka, @ o ka Dr. @ Akina lawelawe ana, ua loaa ia'u ke ola. Nolaila, ke hoike aku nei au kuu lahui aloha, e naua mai e ike iaia, i pau kuhihewa.

            E loaa no ia ma ke Alanui Hotele Helu 317.

            Kou oiaio,

KAPEA MU

            Iulai 24, 1895.

            @3@.

 

Waiwai Haule!

 

            Ua loaa i ka mea nona ka inoa mailalo iho kekahi eke dala, maloko o ka Makeke hou ma ka Poalima nei, Novemaba 15, a eia na waiwai @loko.

            Komo gula

2-         Haaha kini

3-         Eha kenikeni

Haina w@ i konoia @

            O ka mea nona keia mau waiwai i kii pololei au i ka mea nona kainoa malalo iho, a e loaa no oia ma ka Makeke hou i na la a pau, me na hooia kupono, iloko o na la he 15, a i ole pela e lilo no ia i ka mea nona kainoa i hoike ia. O na lilo o keia hoolaha ana, no ka mea nona keia mau waiwai.

KEMALIA KUHIA.

            Ap@a Honolulu Nov. 18 1895

            nov18 3tsd@y.

 

            E loaa ana he Eono HAINAKA MANUAHI, i ka mea e piha ai o kela a me keia 10 poe i komo a kuai maloko o ka HALEKUAI HEIAU o na paikini e ku nei ma ALANUI PAPU, Helu 519; na ka POAONO apau o ka malama o Sepatemaba. No ka manawa KUAI HOOPOHO wale no keia.

 

Mau Aina Kuai.

 

            Aia he 75 apana aina ma Kalihi, no ke kuai aku, he 50 kapuai ka laula a he 100 kapuai ka loa pakahi: ua maemae maoli, a e lilo ana i mau Home maikai mahope aku; ke pi awiwi loa nei ke kulana on a aina ma Kalihi; a e lilo ana ia wahi i hapa no ke kulanakauhale.

He $250 no ka apana emi mai; a e ae ia no e hookaa pau loa; e hookaa hapalua a hookaa hapaha paha i kinohi; a i ole ma ka hookaa i kela a me keia malama.

            Ua hoomeo ia ke paipu wai Aupuni ma na wahi e pili ana i keia mau apana aina.

            He mau alanui maikai.

            E wiki mai i loaa ona mau Home no oukou me ka oluolu.

            Aohe uku no ka hana ana o na palapala; no na mea i koe e ninau ae ia William Charles Achi (Kale Aki).

Boroko o na Waiwai Paa.

            Honolulu, Augate 8, 1895.

mei 24 tfd.

 

Ollo@ Hoolaha.

 

            I ka manawa e hiki mai ai o ua mokumahu ka @ui Mokumahu Waila. (i kaupalenaia) aole e ae ia kekahi mea e pii aku iluna o ka moku a pau mua na ohua iuka o ka aina, me ka loaa ole o ka palapala ae mai ke Keena ak@: ke ole hoi @ loaa ka ae ia e na luna moku.

            @. L. wight.

Peresidena o ka Hui Moku Waila.

@ un12 tfd.

 

C. E. Williams @ Son

Helu 611 : : : Al. Mo

Mauka mai o ka pa Kuai Papa o Lui

me Kuke.

 

Na mea kuai ma na

            LAKO HALE a me na MOE

                        O na ano a pau ma na

                                    KUMUKUAI HAAHAA LOA.

 

            Na Mea Hana Pahu Kupapau a me @aloa.

            Na Pahu Kupapau hookomo ia mai iloko nei o ka aina, i oi ae ka nani mamua o na pahu kupapau hanaia maanei no ka $3.00 a pii aku iluna.

            Kaa Kupapau no ka hoolimalima a o ka oi aku o ka nani ma keia k@i ma keia kulanakauhale no ka $5.

            Na @e Kupapau a me na Kia Hoomanao.

Telepone 179.

@nu12 tfd.

 

Ilio Nalowale.

 

            Mai ka home noho aku ma ke Kihi o ua Alanui Kauka a me Liliha, no elua ae nei mahina i hala, ua nalowale he ilio hulu melemele i awili pu me ke keokeo o ke ano ilio alualu holoholona.

            He $25 ka uku makana (aohe mau hoo@ e ninauninau ia aku ma ka aoao o ka mea nana e hoihoi mai ana), e haawi koke ia aku no ka uku makana i ka wa e hoihoi la mai ai, ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa.

E. A. McINERNY.

            oct15 3tsd.

 

Aina no ke Kuai.

 

            O na poe a pau e makemake ana e kuai i aina no lakou, e ninau ae ia

S. K. KILA.

            L@leo. Honoluu. Augate 27, 1895

            aug28 3mnsd.

 

HE OLA KA MAI

-I NA-

Laau Lapaau a Sequah!

 

He Nui na Hawaii Ola ka

Lumakeke

 

He Hoike Maikai Keia.

 

            Aole hoi kekahi laau lapaau i hookomoia mai ma Hawaii nei i kaulana koke i ke ola o na ma'i elike me ka laau lapaau a Sequah.

            He nui o oukou i ikemaka i ke ola o ka poe i lapaau ia maluna o ke kaa Kariota o Sequah ma Honolulu nei. Ua kokua ia ka poe i hiki ole ke hele pono i ka pii ana aku iluna o ke kaa. Ua iho mai hoi lakou mai ke kaa iho ua ola ko lakou Lumakeke.

            He nui na hoike waha i hoike ae i ko lakou ola. Ua hele pololei mai ka lakou hooiaio mai ka puuwai mai. Ua kupono loa no ka hauoli ana o ka poe i hoolaia mamuli o ka laau lapaau a Sequah, oiai he ma'i paakiki a ola ole hoi ka Lumakeke, e mahalo ana i ka laau i ola ai lakou.

            A eia nae, he poe no kekahi aole ana e manao ana he oiako! E ehaeha ana lakou, oiai kekahi poe lehulehu ua hoolaia elike ai me lakou, me ka hiki wale no ke loaa keia laau e ola ai.

            E hamoia ka

 

AILA HAMO A SEQUAH

 

maluna pono o kahi e eha ana a komo pono ka laau. E komo ana ka aila ma na maka o ka ili a hiki loa i kahi o ka pilikia.

            He mea kupono no hoi e ai i ka laau maloko. O keia ka laau nana e hoomaemae ia loko o ke kino mai na mea maikai ole. He kupono e @ ia ka laau

 

HOOLA A SEQUAH

 

i ka wa e hamoia ana o ka Aila Hamo a Sequah. O keia ka mea e p@hala koke ae ai o ka ma'i.

 

            O ka olelo a ka poe i ikemaka, he mea hookoikoi ia.

Honolulu. Mei. 1895.

Dr. Sequah

 

ALOHA OE:-Ua lilo he mea oluolu ia'u e hoike aku i ko'u ike ma @ aoao o kau mau laau waiwai nui, iloko o na pilikia o ka malama o Ianuari i hala, ua hele hoi au iloko o ka wa ua, a ua loohia ia hoi au i ka Lumakeke pehu. Ua pilikia ia ko'u kino. Ua eha ia au a puni a ua upehupehu hoi. Ua hoao au i kau laau inu a me hamo. Aole i emo ua pau ka ehaeha, ua nalowale ka pehu, a aole i loihi ua hiki ia'u ke hele mao a maanei. Ke makemake nui nei au e hoao ka mea i loaa i ka ma'u Lumakeke i kau mau laau lapaau. Ua ola au i ua mea laau la a e ole aku ana no kekahi poe e aku.

LOUIS BERNDT.

 

            Heaha ae la ka makou e olelo aku ai, koe wale no ka i aku e hoao oukou, e ka poe i ma'i @a. Aia no ma ka omole ua kuhikuhi piha ma ka olelo Hawaii.

 

KUMUKUAI HOOKAHI DALA.

 

            Aia wale no e kuai ia ai ma ka Hale Laau o ka

 

Hui Laau o Hobron Ma

 

Sept. 24, 1895             sept.24 t@.