Ka Oiaio, Volume VII, Number 40, 13 December 1895 — Page 2

Ka Oiaio.

NUPEPA KA OIAIO.

 

J. E. BUSH, Lunahooponopono.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

POALIMA : : : DEC. 13, 1895.

 

HE HANA HOOPILIKIA.

He mea e ko makou luuluu a kaumaha i ka ike ana aku i ka ho a pu-a ia ana mai o na wahine Hawaii me ka lakou mau bebe e hii ana mamua o ko lakou mau alo ma ka Poaha iho nei, a i ko makou ninaninau pono ana aku i ke kumu o ka hopuhopu ia ana o keia poe, ua hoike ia mai la makou, no ke kue ana i na rula o ka Papa Ola, ma o ko lakou hele ana e lawaia ma na wahi i papa ia.

He mea oiaio, he kuleana ko ke aupuni e hana pela ma na ano a pau, ina nae, ua hana io kela poe i ka hewa i kue i ke kanawai aka hoi, ina aole pela, alaila, ua oi loa aku ko makou hoahewa ana i ke aupuni mamuli o keia hana puapuahulu ana ma ke ano hoohaahaa loa i ke kulana maemae o na makuahine Hawaii, me ka lakou mau bebe omo waiu e alala ana ma na alanui hele o ke kulanakauhale o Honolulu nei, me ke alahele e kamoe aku ai i ka Halewai me ka ninaninau ole ia mamua ae o ke komo ana aku o ko lalou mau poo iloko o ka heiau hoomalu o ke aupuni.

            Ano, ua hoopaaia kekahi poe o lakou he mau hora, ma ke ano, ua uhaki lakou i ke kanawai o ka aina, a o kekahi poe hoi, he hora a oi, a he mau minute hoi ko kekahi poe, me ke kali ana, o ka hiki mai o ka Peresidena o ka Papa Ola, a me kona mau hope, no ka pono a pono ole o keia hahana ana, a lakou, mamuli o na kuhikuhi ana o ko lakou mau rula hoomalu.

            Aka, e pono kakou e ninau iho nawai i hookonokono i keia poe wahine noho malie, ka lakou maa kane a me ka lakou mau keiki e hele e ukaki i ke kanawai a ka Papa Ola i kau ai? Oiai no lakou e noho ana me ka makemake ole e kue i na rula hoomalu o ka Papa Ola? Na ko ke aupuni mau lala hooko no e noho mana ana, ma kahi i hanaia aio keia hewa.

            Ua maopopo ia kakou, he poe hoolohe loa na kanaka Hawaii i na kauoha a ka Papa Ola, a i mea e maopopo ai ko lakou hoolohe, oia no ko lakou hana ole ana i na mea e kue aku ai i ka Papa Ola, mai ka malama mai o Augate, a hiki iho la i ka la 5 o Dekemaba, 1895, ua maopopo loa, ua maopopo loa, ua malu a ua hooko pono ia hoi ka makemake o na rula hoomalu, elike me ia i hoolaha akea ia.

            A pehea i hoea mai ai keia pilikia mauwale? aole anei mamuli o ka hookonokono ia, a me ka hoopunipuni pu ia ana aku e na koa e ku kiai ana ma ua wahi kapu la, i hihia ai keia poe i ka umiumi? Ua manao makou, mamuli o na hoike ana mai o ko makou mau makamaka aloha i hoopilikia wale ia, ua kaa ke koikoi loa o keia hewa maluna o na alii kuwaki a me na koa kuhihewa, na lakou i hoike aku imua o ke akea, i na poe a pau e noho ana ma ka lihi kahawai o ka muliwai Nuuanu, “ua pau ke kapu o ka lawaia ana, a ua noa i na mea a pau ke hele e lawaia.”

            I hoike moakaka e pau ai ke kuihe o ka poe e noho ana ma kela wahi, ua lalau aku la kekahi alii kuwaki o ka manawa, (he kopala, a i ole he kakiana paha), i ka upena a kekahi Kepani lawaia a kiola aku la iloko o ka wai kapu a ke Konohiki mea aina (Papa Ola), a akahi no a maopopo io ae la i ka lehulehu, ua noa io ke kai kapu. A o ka wa ia i huliamahi aku ai na mea a pau e hooko i ka makemake o na kiai loko mai ka lihi kahawai o Makaalio, a hiki i ka uapo a Haaliliamanu, a he mea oiaio, ua kohu naonao na kanaka e au ana iloko o ka wai, ua loaa ka i’a a kahi poe, a e mili ana no hoi kekahi poe ma kapa me ka lakou mau upena ka-e-e opae, a o ka wa ia i hooho koke, ia ae ai, ei ae na makai o ke aupuni ke kii mai nei ia kakou e hopu.

            O ka poe ua komo iloko o ko lakou mau umauma ka makau, ua pau aku lakou i ka holo, a o ka poe no, ua ike no he kumu kupono ko lakou o ka hana ana pela, ua haawi mai no lakou ia lakou iho iloko o na lima o na maka, me ke kue ole, a na komo aku lakou iloko o ka Halewai me ka hoomalu ia e ke aupuni, no kekahi mau hora, a hiki i ke ahiahi ana.

            Ma keia wahi, ua akaka loa ia makou na lawehala a ke aupuni e kii ai e hopu, oia no kela poe koa mai na alii a hiki aku i ka mea haahaa loa, a e hopu ia lakou a hoopaa ia ma kahi paa o ke aupuni, ma ke ano e hana i ka mana o na rula hoomalu o ka Papa Ola, kekahi o na mana ikaika loa iloko o ka aina, i wahi hoi e hiki ai ke hoomaopopoia nawai la lakou i ao aku e hana pela, na ka Papa Ola paha, a i ole, na ka oihana koa paha?

            O keia ka makou e ake nei, e hana koke aku ka Papa Ola, i na hana e hiki ai ke kue ole ia kana mau rula hoomalu maluna o kela poe, aole hoi o keia poe wahine, ke lawe ia, me ke ano hoohenehene pu ia imua o na maka o ka lehulehu e naua aku ana ia lakou, i ko lakou wa e alakai ia ae ana e na makai o ke aupuni, no kahi hoopaa lawehala o ka poe i ku i ka hewa maoli.

            A ina aole e hana ia pela, alaila, a hoike aku no makou i ko makou manao hopo ma keia mua aku, e pili ana no ko ka Papa hoopalaleha ma kana hana, mamuli o kona hoao ole ana e imi pono i ka poe nana i hana i keia mea, a e lawe pu mai ana hoi makou i ka papa inoa o ka poe a makou i kakoo ai, oia ka mea pololei maoli, me ka nana ole i na keakea mamua o ko makou alahele, no ka pono o ko makou mau hoa kanaka i hoopilikia wale ia.

 

HE KIPU MANAONAO.

            Ua holo ae ka lono a puni ke Kaona, e hoike ana, ua kipu o Henry Kaia iaia iho, a i ko makou hookolo pono io ana aku nae nae i ka oiaio oia mau lono, aia hoi, ua maopopo loa, ua kipu io no oia iaia iho a make loa, mawaena o ka hora 11 a 12 o ka Poaono nei.

            Ua kaawale aku oia mai ka Hale Leta aku, mai ka Poakahi mai, a ua manaoia, ua mai oia. Ua noho oia ma Iwilei, kokoke i kahi o kona kaikuahine.

            Ma ka Poalima nei, ua hoouna hoouna aku oia i ke kauoha i kana wahine, he makemake oia e kamailio iaia no kekahi mea, ma ka hora 11 o ke kakahiaka Poaono nei, oiai hoi laua ua kaawale me kaua wahine, ma o ka make ana la o kana keiki hookahi wale iho no, he makahiki me ka hapa i hala ae nei.

            Ua ike ia oia ma ka uwapo o Waikahalulu ma ka hora 8 o ke kakahiaka, a ma ka hora 9, ua ike ia oia ma kona home noho. He Kapena oia no ka puali G o ke aupuni P. G., a na loaa iaia he pu raifela mai ke aupuni mai ua nakii oia he ribine ma ke kiko o kana pu, a hoopaa malalo o kona wawae akau.

            Ua noho oia ilalo o ka papahele, a hoopololei i ka wana o kana pu iloko o kona waha ponoi, a hoomaka oia e huki i ke kiko o ka pu me kona wawae, a oia ka wa i kani aku ai, me ka luai pu ana aku i kana ukana manaonao, komo pololei aku la ka poka ma ka waha, a paku liilii aku la ka lolo, a puka loa aku la ka poka ma ko kua o ke poo. He elua kani ana o ka pu i lohe ia. Ua make oia iloko o ka manaonao.

            He 39 ka nui o kona mau makahiki, a no ke Ehukai o Puaena i Waialua kona one hanau. Ua hoonaauaoia oia ma Kahehuna, a puka pono mai, lawelawe hana ma ka Hale Kakau Kope o ke aupuni, a mahope mai i ka Hale Leta Nui o Honolulu a hiki i kona lawe ana ae la i kona ola. He Luna Hoohana oia no ke kaa wai ili, i ka wa o ka Oihana Wai mua he Kapena no ka puali King’s Own, i ka wa o Kalakaua e noho moi ana, a he Kapena no hoi no ka puali G o ka Pi-Gi. a ka la Sabati nei i malama ia ai kona hoolewa, a moe aku la ma ka opu koo-u o ka honua. Aloha no oia.

Na Ulia o ka Manawa.

KE OLAI KUHAO.

NA POINO I IKE IA.

            Ma ka hora 11:15 o ka po la Sabati nei, ua hoonaueue ae ke olai i ke kulanakauhale nei no elua manawa, i ka wa mua, aole he ikaika loa kona hooluliluli ana, aka, ua hiki nae ke hoomaopopoia, ua lawaia no ka ike ana he olai ia; ma ka mea elua, ua oi aku kona ikaika e uiui ana na wahi a pau o ka hale me he mea la, e wawahi ia ana me ka oolea.

            O keia kekahi o na olai ikaika i ike ia, he mau makahiki i hala ae nei, o ka noho hookananeoana, me ka ike ole ia.

            O ke kolu o ka manawa, ma ka hora 3:09 minute, ua hoonaueue hou ae oia i ko ka honua holookoa, a ua pau hou ae la kekahi poe, i ka hoala ia mailuna mai o ko lakou mau wahi moe.

            Ua hoike ia ae, ua poino ka uwati hele manawa o kahi o Luka ma, ka wati o ka uapo o Malulani, helelei nalo a pau i ka nohaha, he lua liilii no Waikiki poholo iloko o ka lua, he hale no kahi o Fred Whitney ma Alanui Moi, haki a hanee ilalo.

            Ua hoopuiwaia ae he poe Pake e noho ana e ai, a e inu kope ana.

            Ua loaa mai na lono telepone mai na kuaaina mai, ua like @@@@ ka ikaika me ko Honolulu nei.

            Mamuli o na lono i loaa mai ia makou, mai na kuaaina mai o ka mokupuni o Hawaii, ua hoike ia mai, aohe he ahi o ka lua o Halemaumau, a he neo loa hoi o Kilauea, a ua hoi ae la kahi ahi a i Uwekahuna.

            Malia paha oia ke kumu i huhu ai o ua luahine hookalakupua la o ka moku o Keawe, nolaila keia oni ana i ka hono o na moku. Malia paha ua kokoke loa mai ka hopena o ka manaolana kupaa, ke pii nei ko makou okakala. Oia no paha la!

 

UA PAU I KE AHI PELE.

            Ua loaa mai ia makou kekahi leta mai Hilo mai, e hoike ana, o kekahi hale hooluana ilalo o Halemaumau, o Pakolea ka inoa oia wahi, ua omo aku la oia i kekahi hale nani o hookahi tausani dala a oi, a lilo i pahoehoe pele, a ke waiho la kana mau luahi i hana ai i kia hoomanao na Kakina ma e poina ole ai.

 

EIWA MAKAHIKI.

            O ka la 19 o keia mahina, oia ka piha ana o ka eiwa makahiki o ke ku ana o ka Halekula o Kamehameha, a e lilo ana hoi ia la i mea hoomanao ia e na kumu, a me na haumana oia kula, me ka hauoli.

AIA KA OPIUMA I LAUPAHOEHOE.

            Ma kela huakai aku nei a ke Kinau i holo aku nei i Hawaii, a i ka hiki ana i Laupahoehoe, ua hoolele ia aku la kekahi pahu nui kaumaha, i piha i ka uahi hohono o ka opiuma, nona ka huina o 200 tini. Mahope iho o ka hoomaopopo ia ana, ua nalowale honua iho la a nalowale.

 

NA HUI KINIPOPO.

            Ua paani ae ka Maile a me ka Hearts, ma ka anina la Poaono nei, ma ke kahua o Makiki. Aohe no he ohohia nui loa ia o keia paani ana, ua kaa ke eo i ka inoa hope, o 18 ia 14 eo ana. E paani mau, aku ana lakou i na auinala Poaono a pau.

 

E WAIHO AKU ANA.

            Ua holo ae na lono, e hoike ana, e waiho aku ana ke Kahukula Nui i kona kulana, mamuli ka o ka nawaliwali o ke kino, kaumaha ka lolo, eha ke poo, mauluulu na oloolo wawae i ka holoke io a ia nei, iuka a i kai, nolaila, malo@@ ke kino, oia ke kuniu o keia waiho ana i ka oihana, ina nae he oiaio ia mau lono i hoike ia ae. Aka, i ko makou kuekaa ana aku nae i ka mea pololei, ua loaa io iho la, he mea oiaio ka haalele ana o ke Kahukula Nui i kona kulana, malalo o na noi kumu ana i waiho aku ai, me ke kaohi pu mai o ka Papa Hoonaauao e hoomau i ka hana a hiki i ka la 1 o Maraki, 1896.

            He’ewalu makahiki o kona noho ana ma keia hana, a aole no he mea nui a makou e hoike aku ai, o ka piha wale no i na kumu haole o na aina e mai, e hoopuipui ana no i ka pakeke o ko lakou mau hoaloha ponoi, aole hoi i ka oiwi ponoi o ka aina, Nolaila, ua pono no kona ku ana ae la a haalele iho la i ka hana.

 

UA HALA O ELEU I KE ALUALU KOHOLA.

            Ma ka hora 9 o ke ahiahi Poalima nei, i holo aku ai o Eleu i ke alualu kohola (moku kuna hoopae opiuma) me ka puapuahulu nui, haalele ia o Kapena Rice e pokaakaa i kula nei, la hala aku la ka moku malalo o ka Kapena Macaulay pailaka ana, i awiwi loa ia keia holo ana, mamuli o ka ike ia ana o kekahi hoailona iluua o mauna Tantalus, ma ke ano ua malaelae kahi paha e hoopae mai ai i ka opiuma. Ua loheia mai, ua haalele aku kekahi wahi moku kuna nona ka inoa @@@na, me ke ahua nui o ka opiuma helu ekahi o Kina, a ina e paa ana ia Eleu, waiwai keia puapuahulu ana, a ina aole, ua poho wale ka lanahu o ke aupuni a me na uku kaulele o na paahana alualu opiuma. Nui ka noonoo, i kahi e nui ai ke dala o na hoaloha pololi.

 

NA LETA.

            Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o na poe nana i kakau mai

 

“KE KUAAINA MAKONA KUHIHEWA.”

            O kela ke poo o ka manao a Mr. Nawahi i pehi mai ai ia Pakelakulani me kona ano lili kohu kamalii haalele loa o ke ano “Kuaaina” no o Hilo, i kona mau la o ka noho Lunamakaainana ana no 20 makahiki a oi, aohe ana wahi maia i pala oia mau kau loihi o kona hele ana mai “Kuaaina.”

            Eia ke kumu o ka nele, no ka lauwili mau no o kona, ano kuaaina paakiki naaupo, a loaa ole iaia he mau hoaloha nona iloko o ka Ahaolelo o ke aupuni moi e kokua ai i kana mau wahi bila kumumu popopo kuaaina.

            Ke hoole mai nei o Nawahi i ke ola ole o ka laau kahea oloko o ka buke a Kamaki, @@ loaa anei oia, a i nahea kona loaa ana i hoole hoopunipuni ai o Nawahi me kona ano Keonimana ole o ka ano o kuaaina haalele loa, i pilipono iho la no maluna o ke pooo ke kanaka i pa-i iaia iho, oia ka oioi o Maui Hikina, ma ka ike a me loaa ma ana ka@na a pau.

            Ua lele anei e Mr. Nawahi, mai Puoina mai a haule mamua iho o ke alo o ka Halemai, a ha’i ko ai, a i ole, ma kekahi wahi e ae paha o kou kino, alaila kii ae oe ia Pakelakulani e lapaau i ka laau kahea a Kamaki, a ola ole ia Pakelakulani? Alaila, kupono hoi paha ko hoopunipuni ana e hoole nei. A ina no hoi i make ua pono no ke make he mahaoi. Lapuwale!

            E hoole ana anei o Mr. Nawahi i na kokua a kekahi lede puuwai hamama i kana wahi nupepa kuaaka, a o ua lede la, no ka Hui Aloha Aina ia o na Wahine a’u i ike ai i kona inoa i ke au o ka Mai Kolela. Pehea la oe i maa ai ia mea he “waha” no ka “hee,” no ke kuaaina no.

            Heaha ka waiwai o kau olelo i ka ike ole ia’o na bila no Ke Aloha Aina ma ka hoike a ka Puuku o ka Hui Manawalea o na Wahine. He mea hoike ia no ka ma na bila na kokua aloha a ia mea i haawi mai i kona hilinai e kokua i ka hemahema dala pokole o ka hoomaka ana o kau hana, he mee maikai anei ka hoikeike wale ana i ka inoa o ia mea kokua? Aole loa. Akaka no hoi ko kuaaina e ka makamaka.

            Kai no hoi iluna iho no oe o na bila o ke Komite Opiuma o ka Ahaolelo au i keha ae ai: “Ina o oe ma ia wahi loaa ke kolohe.” E hoike aku au ma ko’u kamaaina, o oe ka Lunahoomalu o ke Komite Opiuma, mahope iho o Rosa ma, oia ka wa i lilo ai ka opiuma i uwinihapa, i mea “ulaula.” He au kaulana ia au i noho Lunahoomalu ai. Hilahila!

            Ke mahalo aku nei au i kou kapa ana mai ia’u he kuaaina, no ka mea, mai luna mai oe o ka lani mai ke Akua mai, a oia kou mea e wahahee nei na ke Akua e mea of Hawaii, a mea ae ke Akua ia Hawaii i keia mau la iho. He mau hana hoopunipuni wale no ia au i puni kanaka a lawe i ko wahi pepa.

            E Mr. Nawahi, ina oe e hoomau aku i na hana hoopunipuni, “aia mea mai ke Akua ia lakou,” me ka waiho malie i ko KA LEO mea kakau, ina aole oe e loaa i ka hauna laau a Kawelo,

                                                                                    PAKELAKULANI.

 

UA HALA O LUNAKANAWAI KIEKIE BICKERTON.

            Ma ka hora 10:45 o ka po Poalua nei, i lele loa ae ai ke aho o ke Kokua Lunakanawai Kiekie Ekahi o ko Hawaii Pae Aina, ka Hon. Richard F. Bickerton, ma kona home noho ma Waikiki, mamuli o ka hoomailo loihi ana a ka ma’i maluna o kona kino, no kekahi mau mahina loihi i hala ae nei.

            O Lunakanawai Bickerton, oia kekahi haole kamaaina loa, i noho loihi me kakou, ma na kuaaina o ka mokupuni o Oahu nei, a ma ke Kaona nei no hoi. Ua loaa iaia na haawina o ka hilinai ia a me ke kulana hanohano iloko o ka Ahahookolokolo Kiekie.

            Ua hanania oia ma Greenwich, ma ke kulanakauhale pookela o Ladana, Enelani, ma ka la 3 o Aperila, 1844, a ua piha iaia ua makahiki he 51 a oi o kona ola ana. O kona lauoho a me kona umiumi, ua like me ke aiai o ka hau e kau ana ma ka piko o na kuahiwi.

            I ka wa he 11 ona mau makahiki, na hele pu oia me kona mau, makua a noho ma Melebona, Auseteralia, a malaila oia i hoonaauao piha ia i na lala ano nui o ka ike. Ma ka makahiki 1863, ua hoomaka oia e kaahele ma Auseteralia, ma Amerika, ma Vanekoua, Tahiti, Nu Kilani, Hawaii a me Kapalakiko.

            Ua noho oia hookahi makahiki ma Kaleponi, a hele mai no Honolulu nei i ka 1864, a na noho oia me ka lawelawe ana i na makahiki mahope mai ma na hana mikiala iloko o ka aina, he Luna Mahiko no Kaalaea a me Waialua, a mahope hoi mai oia a noho lawelawe loio pu me ka Ael@.

            I ka 1882, hookohuia oia i Lunakanawai Hoomalu no Honolulu nei no 4 makahiki; 1886, hookohu ia i Kokua Ekolu no ka Aha Kiekie a muli o ka make ana o Edward Preston, ke Kokua Elua o ka Aha Kiekie, na pii hou ae oia ma ia kulana. I ka make ana o Makale, ke Kokua Ekahi ua kaa hou no ke eo ana oia kulana iaia, kahi hoi ana i paa iho iho la no kekahi mau makahiki a hiki i kona make ana aku la.

            He Loio Kuhina oia no kekahi manawa, i ke au o ke aupuni moi, he Lunamakaainana no Hamakua i kekahi Kau, he hoa no ka Aha kukamalu i ka wa o ke aupuni alii, he lala no ka Hui Mu, a pela aku. Ua hoolewa ia oia mai kona home noho mai ma Waikiki no ka ilina o Maemae.

 

KA PERESEDENA KALIVALANA.

            I keia wa, aia iloko o ka Aha Kuhina o ka Repuxalika Nui o Amerika, a me ka Peresidena Kalivalana, he ekolu ninau ano nu loa; Kuba, Venezuela a me ko Hawaii nei. A malalo aku o keia mau ninau, na mea e pili ana ia Tureke, Aramenia, Alaska a me ke Kai of Berina, o kana olelo hooholo, oia ka mea e kali ia nei ma na makalae a pau o keia mau aupuni. He keu keia o ka Peresidena hana nui, aole pela i ko Harisona au e noho poo ana no Amerika.

 

EIA HOU NO UA KOI POHO.

            Ua hiki hou mai nei he koi poho mai a George A. Ri@man kekahi o na haole i hopu ia ma kela kana o ka malama o Ianuali a i hookuewa, ia aku nei @oi i na aina e, i hoounaia mai nei @@na, Poo aupuni o Amerika, i ke Kuhina Amerika maanei, a me he mea la, ma ka makou koho wale aku, he heluna nui no ia i like me ke koi poho a kekahi poe o waiho mai nei, a me he mea la, aia paha iloko o na lima o ke Kuhina o ko na Aina E, e maopeloa aku ai ka huina i koi ia.

 

UA PAKELE MAHUNEHUNE MAI NEI.

            Ua imi hou ia mai nei no e pepehi ke ola o ka Emepera o Rusia, ma ke kulanakauhale o Sana Peteroboro, pela ka hoike a ka nupepa “Nuhou Kuwaena o Viena.

            O ke kumu mai no paha o keia mau hana, o kela ka aina i piha loa i ka poe powa kiekie loa; nona ka hui e kau ia nei ka weli a puni ka honua, oia hoi ka poe i kapa ia he Nihilisi.

            Aohe mea i hoopoinoia ma keia powa ana a ka poe manaoino i ka Emepera, no ka mea, ua hala na hana iho a kona mau enemi. Aole i liuliu mahope iho o kela manawa, ua hopu ia he 14 poe i komo iloko o keia hana, a ke noke ia la no i ka noii na poopoo a pau e pili ana i keia hana.

 

KE PANALAAU O CUBA.

            O keia kekahi o na aina waiwai nui a ke aupuni e Sepania i noho mana ai no na makahiki loihi, a kekahi mahele hoi o na mokupuni o Inia Komohana.

            Eia oia ke hakoko mai nei me ke aupuni makua o Sepania, me ka hooikaika ana o hoopakele ia lakou mai ka noho hookaumaha ana, malo o ke aupuni o Sepania, ka mea hoi a lakou e @@e nei e kiola ae ia mau a@@mo o ka ehaeha e kaa mau au i @@@@@ o ko lakou mau kokua.

            Ma kekahi ho@aka ka@@ i hana ia mawaena o Brigad@@ G@@@l Moun@@ me Gas@@, o ka @@@aloha aina, a me na k@, he 2@@@@ i makaukau me ia lako ka@@@ @@@ halawai ae lakou ma kekahi wahi apana i kapaia o Maestra. @@@@@ Ka Provinco o Santiago de Cuba i na mahele koa o na Sepania, e ka kiai ana ma ia wahi, ua nuhee aku lakou, a ua hoikeia ae he 37 poe i make, he lehulehu loa ka poe i hoeha ia.

            Ua hoike ae o Generala Campros aole loa e hiki ke loaa ka maluhia, aia wale no a loaa ke kuokoa i ka lahui o Cuba, alaila pau ka ka haunaele ana elike me kona ano mau. Hoomana no hoi kela poe.

 

NA KOHO ANA I WAIHO IA AKU.

            Ua waiho ae ka poe hahau pohaku uinihapa, i ka lakou mau kohokoho ana no ka hale pohaku hou o Kakela ma, ma ke Alanui Betela a me Hotele, ma ka Poakahi nei, a he ekolu poe i waiho mua i ka lakou mau koho ana, oia hoi o Lucas Bros.        $16,445, H. Patzig $16,300, A. Harrison $15,200, o keia koho, no elua hale ke kiekie.

            No hookahi hale, ua waihoaku keia mau inoa i ka lakou mau koho, penei, Lucas Bros. $12,063, H. Patzig $11,300, A. Harrison $11,000.

            Ua waiho pu aku no hoi o E. B. Thomas i kana koho o ka huina o $11,999.00 no elua hale ke kiekie, no ka hale ilalo wale no, ua ano like no me ia huina.

            Aole no i akaka ka mea e lilo ai o keia poe, me he mea la nae, e lilo ana no ia E. B. Thomas, a i ole ia A. Harrison paha, a ia no ia i ka mea nona ka hale, ka apono mai. O na koho keia i waiho ia aku i ka Poakahi nei.

 

EO HOU NO.

            Ua kaa hou mai nei no ke eo ia Lokokulani, kela lio heihei i lawe ia aku nei no Kapalakiko, ma kekahi heihei hou mai nei i malamaia ma ka Ingleside, ma ka la 2 iho nei o Dekemaba, a i ka eiwa hoi o kana manawa i holo ai ina ka lepo o Kaleponi. Ea, kaeaea maoli kela wahi lio heiheie na e hoohoka la i ko laila po keiki laeula ma ia hana. He manaolana no hoi ko makou, oia aku ana ka helu ekahi ma Kaleponi iloko o keia mau la, a e haule mau ana ko laila poe.

 

AOLE NO I KANAMAI.

            Ua lilo mai nei i ke kuai i ka Ona Miliona o ke Kulaokamaomao, kekahi apana aina e waiho la iloko o ka puuwai o ke kulanakauhale o Kapakiko, e waiho la hoi ma ke Alanui Makete, kokoke ia Alanui Seventh. O ka nui o na kapuai ma ke alo, he 75, a ma ka aoao hoi ma ke kua, kupono i ke Alanui Stevenson, he 165 kapuai, a o ke kumukuai no ia mau wahi kapuai uuku wale ao, he @uina nui hewahewa a kona Ona ho@@ i uku aku la, o $115,000. Aole no i kanamai ua mea he dala o kela wahi, a pokeokeo aku la no hoi ka mea nona ka aina ke kela mau dala.

 

FIVA LENALENA MA GUATEMALA.

            Ma ke kua ana ae o ka mokuahi City of Everett ma Kapalakiko, ua hoike ae oia, aia ke pahola la ka Mai Fiva Lenalena ma Guatemala, a me he ala, O Panama holookoa ke amu ia ana e keia mai weliweli. O keia ae la kana mau nuhou i hoike ae ai e pili ana no Guatemala.

 

Ilio Nalowale.

            Mai ka hoaie noho akuma ke Kihi o na Alanui Kauka a me Liliha, ho elua ae nei mahina i hala, ua nalowale he iho hulu melemele i awi@i pu me ke kekeo o ke ano iho alualu holoholona.

            He $25 ka uku makana, (@ao@ mau hooh@@ @ ninaninau ia aku ana ma ke aoao o ka mea nana e ho@@@@ mai ana), e haawi koke ia aku no ka uku makana i ka wa e ho@@@@ ia @@@ ai, ma ke kihi o Alanui @apa me Kai@@@.

                                                                        R. A. McINERNY.

@@@ S@@