Ka Oiaio, Volume I, Number 6, 9 January 1896 — Page 2

Page PDF (900.69 KB)

This text was transcribed by:  Stefanie
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

 

KA OIAIO PUKA LA

J.E. BUSH,     LUNAHOOPONOPONO.

HONOLULU IANUARI 9, 1896.

 

            Iloko o eono makahiki ua ulu ae na haawina dala no ke kana ma na aina o Europa, a ka iwakaluakumakolu pa-haneri. He 4,000,000 hoi ka nui o na kanaka o na puali koa kumau e ku nei ma ua puali kaua o Europa, malalo o na hoolilo palua i ko na la i hala. Oiai o keia na huahelu o na koa o na puali e noho paa ana, ua oi aku nae mamua o iwakalua miliona ka huina o ka poe e noho makaukau ana no ke kaua.

            HE MEA kupono loa i ka lahui Hawaii, a lahui e ae paha e noho nei ma Hawaii. e makaala loa i keia mau la, aole e ae i ko lakou alelo e uwehe nui loa i na olelo liki wale iho, e lilo ai he mea na ka poe imi ola ma ke kiu hoopunipuni a hoonuinui ana. Aole makou e ao aku ana i ka poe hana he wa e huna i ka lakou ohumu hana hewa, aka, i ka poe hupo lealea kamailio, piha kaena, me ka hope ole nana e kakoo i ka lakou olelo, oiai o ka poe kamailio ka mea imi hale a o ka poe puni wale ke pilikia ana.

            Ua heluhelu makou i kekahi palapala maloko o ke Kuokoa puka la haole, na kekahi kiu o ke aupuni, e hoino ana hoi ke aupuhi a me ka Hamuku no kona ae ole ia e lilo i hoa no ka puali koa pualu. O keia makai kiu no kai hoike ae mamua aku nei, na hoopau ia @uai kona noho kiu ana no ke aupuni, a me ka hoopuka ana ae no hoi i ua olelo e hoino ana i ke aupunim i kumu maliu ia aku ai. A pela no makou e manao aku nei, aole he oiaio o keia man hoolaha ana, he mau olelo hoopahele wale no ia ana, he maunu ekaeka ia e hoao hou mai ana e komo loko o ka home o na Hawaii e ki@ai. E makaala kakou, a e ao kauaka, o puni auanei @a ole io a keia kap@en.

            O KA OLELO a na nupepa Amerika a me Eneiaai a me ka poe akahele @@eio @@ aole e hiki i eia mau lahui ke @@@, kekahi i kekahi, @e mau olelo makua wale noo ia oiai o ka iili o keia mau lahui i ke kulai@ pookela o ke ao ka nea nana, kapae i na @@nae ae a e hooalu mai i ke kana. Hoi iho ua make aka na Enelani nana i kukulu ke aupuni Amerika ma ke kipi mokuahana ana i ke anpani malena. H@ okoa ka lahui o Amerika i kela wa he lalani huikau, ka hapanni, i ulu ae nai na ano lahn@ a pau o ke ao nei, i haalele @ ko lakou one oiwi e @ai aku i pono hou @@ lakou a o ko lakon mamo i awiliwili ia ma ka @@@, @@ keia o ku nei i keia la a o ka lahui oi aku o ka @naena ia Enelani oia ko Irelana poe i noho oa kupa @ haiau ma Amerika a o ke ku@@ o keia no ka lawe pio aa ana o ko lakou one hanau a ke paa ia nei e Enelani i keia wa. He lili a he hoomauhala na @hane nana e hooulu ae i ka @@k@alo@a a ka @hane Ane-Karisto e hoo@@kauk@@ @@ @@.

KA HOPENA O NA HANA.

            Ma Madegaseka, Kina, a me kekahi mau wahi e ae, ke ike nei kakou i ka luku ia o na misionari. I keia mau mahina aku nei ma keia mau aina, ua pepehi mainoino ia na misionari. He kumu ko keia. Ma Madegaseska, wahi a ka ikemaka ia, ua pephi ia iho kekahi misionari a me kona ohana e kekahi puulu kanaka, i hiki aku ko lakou nui i ka elua tausani. Ua ulu ae keia manao ino i ua misionari mamuli o ko lakou alakai hewa i kanaka, e kuhihewa hana a e hana okoa ana mai ka ke Akua ao ana. Ma ko na kanaka misionari kaukai ana i ko lakou mau aupuni, e kokua ia ana, ke, ulu ka hihia me lakoua a me na ‘lii o kahi a lakou e noho aku ai, na hoaano a hookiekie maoli no ka hapanui o na Karistiano o keia au, ua haalele i ka naau hoohaahaa ua haakei; ua piha i na kuko a ua puni i na mea o ke ao nei.

MA KA HOOPII POHO I KE AUPUNI.

            Ma na nuhou hope loa, eia ke kiai inakaala nei ke aupuni Geremania i ko Muelier, a o ke Aupuni. Beritania i ko Johnson, hoopii i ka mo ku mahu nana lakou me Cranston i lawe aku mai Hawaii nei. O ka hopena ke hooko ia ka aoao hoopii eia no ko kakou uku ana i na hana a ke aupuni Repubalika Hawaii. Ka Amerika mau hoopii ua moe, oiai he aupuni ano ole no ia ma ka malama ana i ka pono o kona mau kupa, ke ole no kekahi hana e like me ia i hana ia e like me ka ke Kuhiua Stivini a me Kapena Wiltze.

MA KA MARIPOSA.

            Ua ku mai ka Mariposa i ka anima la nei, a maluna mai ona kekahi luna aupuni o ke aupuni Panalaau o Geenland, Australia. Ua hiki mai, la kou no ka makaikai i ka luapele a me kekahi mau wahi o keia Paeaina no elua pule a hoi aku no ma ka War@aoo@ O ke Kuaina nui kekahi o lakou.

            O ka hoomana a ke Akua @ makemake ai, oia no ka hoomana aku @aia me ka mau oiaio. O ka mohai o ka naau @@@ a hoolohe i kana mau Kano@a a pau a me ka manao io ia Karisto oia ka mea e ola ai iho la ka mea i oi aku ma@na o na makana a me na pule nui olelo a na kanaka parisaio.

Na @@amu Kuloko.

 

            He mau kakamaka huihui keia.

            E h@awi hou ana ka puali keaka he elua manawa hoikeike ia nei man@a o ka haalele ana no lapana.

            Ua lawe aku o Kilauea ho mau ma’i lepera no ka Panalaau o Molokai Aloha wale lakou.

            I ka hora 1 o k@ ahiahi e puhi ai ka lana Hawaii ana Kawaki Kuea.

            Oiai o mak@ Kaili e hoi ma ana mai Manoa mai, na @a@le iho la oia ma kona lio mai, a loaa hoi ia ia kekahi @au pala@ai kukonukou.

            E kipa aku ana o Mr. Dole ma ka home o Samuel Parker, ma Wanner, a @@lilo aku ana no hoi ia Pakake pu@aka ana @@ aka @aokele i ka Peresidena.

            Uh hopu hou ia o Sweet Emalie, no ka @@@@@ kahi o kona hoa. Ua pinepine kana ike la @@ @@ mi oka halewai.

            No ka lawe kuleana ole ana o Eke i kekahi lei o i, a me kekahi paa mikilima, nolaila, ua hoopai ia oia no eono mahina ma ka hana oolea.

            He 163 ka nui o na haumane e hele nei i ke Kula po, a he Pukiki @@ ka Hawaii ka hap@nui o @@ hap@@na. Eia keia kula po ma Kola@nma Alanui Papu.

            I keia kakahiaka i lawe aku ai o Mr. a me Mrs. Schafer i ke keiki alii Italia e makaikai i ka pali o Nuuanu, a i ka huli hoi ana mai ua haawi ia aku he paina no kona hanohano:

            Ua ku ka puali koa pualu ma Hilo, a o Mr. Austia, ke alakai.

            Ua holo aku nei o Bihopa Ponopolis no ka hoolia ana i kekahi halepule ma Olaa a me Kaloa.

            E hoolohe ia ana ka, hihia koi poho a Johns@one Cranstoun a me Muller, i ka laina mokuahi o Canadiana, ma Vanecouva i ka la 10 o keia mahina. O na haole keia i kipaku ia aku ai e keia aupuni, me ka hookolokolo ola ia.

            Ua hoolaha hou ae ka Hooilina Moi o Enelani i kona manaolana o hooponoponoia ka pohihihi mawena o Amerika a me Enelani.

            Ua make aku hoi ke Duke o Leeds a me Sir Edawad Harland.

MAKANANI.

 

Eia ma keia kii kamaa aulii e ike@a ai ke ano o nn kamaa nani ma ko makou Hale, o na  kane, na wahine, na keiki, a me @@ pepe. A o ke kumukuai o keia ka maa he $2.50 wale noa pela iho la ka emi o na kamaa a pau. Nolaila e hoomanao oukou e na makamaka mai Hawaii a Niihau o kahi e loaa ai na Kamaa nani o na ano a pan e ni ai kulana hele ana aia no ia ina kahi o Na Hale Kini Ka@@ o MAKANANI.