Ka Oiaio, Volume I, Number 7, 10 January 1896 — Page 2
| This text was transcribed by: | Phyllis O'dea |
| This work is dedicated to: | To Grandpa Ngum-I'm so lucky to have known you! |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
J.E. BUSH, - - - LUN@O@ONO@ONO.
HONOLULU , IANUARI 10, 1896.
----
NA HEWA O NA MAKUA.
----
E like me ka ulu ana o ka laau, pela ke kanaka; a ma o ke ano o na kanaka, pela kea no o ka lahui. Nolaila, he hana ano nui a koikoi kai kau iho maluna o ka hokua o na makua. He okoa ka ka makuakane ao ana, a he okoa ka ka makuahine, ma ka huina nae o ka laua mau hooulu ana a malama ana, hookahi no hana pono, oia hoi ka hooulu ana aku i ke keiki mai ka hanau ana a kona kaawale ana mai ka makua aku, a imi aku i kona pono nona iho, oia hoi ka hoopolei mau ana i kona ano i lilo ai oia he pomaikai nona iho a no kona hoakanaka, he mea e hoike ana i ko ke Akua nani a e hoohanohano ana hoi i kona makua. O ka makuahine nae, ka mea iaia ka hanai ana o na la opio o ke keiki, ka mea oi aku o ke kaumaha ma ka hana he hanai keiki. Ina e pololei ka malama ana, kea o ana, a me ka hoomaamaa ana a ka makuahine i kana keiki, e lilo ana no ia keiki, he kanaka maikai, e ola ai na makua, a me kona lahui, a e ike ia ai ka nani o kona Makua Lani. Ma kea no no hoi o kea o ana a na makuahine, i na la opiopio o ke keiki e oluolu aku ai kea o ana a ka makuakane i ka hoea ana aku o ke keiki i kona mau la oo. Ke hoohulike ia me ka ke Akua mahele ana i ka Manawa iloko o na hebedoma, pela no e ikea nei ka mahele o na makahiki o ka mahele mua mai ka hanau ana aku, alaila palekana main a haawina maa mau e loohia ana i na keiki oia mau makahiki; ehiku makahiki hou aku, oia na makahiki o kea o ana aku i ka ike me ka hoomau aku no nae o ka makuahine i kea o ana i ka hoopono, ma ka mana o ka leo aloha o ka hoopololei. Ina e maikai kea o ana i keia mau makahiki na paa na ioina kumu o ko ke keiki ano ma ke kino a ma ka uhane, a ua lawa ke ike ao o ke kula. Iloko o ka umikumamaha a ka iwakalua kumakahi, ua komo aku la hoi ke keiki i ke kolu o ka mahele o kona mau la opio a ua pii ae no hoi na kiai akahele ana a ka makuahine, a me ka makuakane pu i keia mau makahiki a piha kona @wakaluakamamakahi, a na ka ike kanaka makua o ke keiki a me na ao ana a ka makuahine e hoopololei aku i kana mau hana a me kona noho ana a piha ka hebedoma a me ka hapa, ka iwakalua kumamalima o kona mau heluna makahiki, ua piha pono iho ia kona ulu ana ma ka noonoo aku nona iho a me ka piha pono hoi o kona ulu ana ulake kino. I keia wa ua pau ae ia ka mana o kea o ana a na makua, koe aku la mana aai o na ao ana, e ike ia ai hoi ka hoike ia ana mai o ke keiki he Samuela a ne Timokeo pahan a he mau makuahiae hoi e like me Hana a me Euuice a me Kupohawahine hoi e like me Eloisa. Ke maikai ke @ ana @ @ makua. ka pii mau iho la no ia o ka ike @ o ke keiki i ao hoopeleleia a @ hoopo@ ia @ ia @ ka naauao piha a me ka @ ko@ ke Ak@ @ kona mau ano.
@ole @ pela @iki e ao ia nei i keia @. Ua lilo nui na makua i ka lealea, a mai ka lealea wale no hoi i hookumu ia ai ke keiki mai ka naau o na makua, a hiki wale i kona hanau ia ana a pela no i hoomahuahua ia ai ka hanai ia ana a nui, a kanaka makua; me he la ua kuu ia ke keiki e ulu ae e like me ka hiki me ka wale ole ia o kona mau kanaunau ano, ka hooilina main a makua mai.
----
NA KEIKI.
----
Aole paha he au i ike ia o no hana ino a ua keiki e like la me keia. Ua pinepine ka hoolilo ana aku o na keiki i ko lakou mau luaui makua hine i hoa kahaka, a me ka lawe hele ana no hoi i na olelo niania ma ko hai ipuka hale, e pili ana no ko lakou mau makua. Ua ike ia no nae keia mawaena o na keiki i hoonaauao makikai ole ia, a oi loa aku hoi ma ko lakou ike ole ma na mea pili i ko lakou Makua Lani, a ike ole hoi i ke kanawai Elima o ke Akua. Ua kapae ae na keiki i ka hoomanao ana, o ka makua kai luhi iaia @ai kona wa e hapai ia ana e kona makuahine no na mahina loihi, a hiki hoi i kona ike ana i ka malamalama o keia ao. E hoomanawanui ana, e ala ia ana ka po a me kea o, me ke kunukunu ole ia, oiai o ke aloha ka mea nui iloko o ka puuwai o ka makua no ke keiki.
Aole he ike nui ia o keia ano ma na lahui e ae, e like la me kakou Hawaii. O na keiki a na haole, o ka lakou mea oi loa o ka pilipaa o ke aloha, oia no ko lakou makuahine. No ka mea wahi a lakou, o ka makuahine ka mea i oi aku o ka Iuhi, a he aie kaa ole ko lakou iaia. A pela no me ka lahui Pake, ua nui ko makou ike mau e hoiliili ana i ka hua o ka hou o ka lae i imi ai, a hoouna no na tausani mile loi@i, i ko lakou mau makua ma Kina, Pehea la e hiki ole ai i na Hawaii ke hana e like me keiau mau lahui.
----
Na Itamu Kuloko
----
He halawai ka na lede o ka halepule Union i keia Kakahiaka.
I ka auina la o ka apopo, a me ke ahiahi, e pau ai ka Prof. Zamloch mau hoikieike ana, ma ka Y.M.C.A.
Ua hoouna aku o Zamloch, he leta kono i ke keiki ahi Italia Luigi e hele mai e ike i kana mau hana ma ka Y.M.C.A. Ua hoouna mai la ke alii i kana pane mao ke Kanikela Italia ia Shafer e i mai ana i ka po o ka la apopo oia e hiki kino aku ai.
Ua hoea mai ka moku Reaper, mai kana huakai ae nei ma Kalaehao, no ke @ali ana i mau eke kopau e huli hoi aku ai no Amerika. O ka hiki mua ia o keia kau.
Ua hala a@ no Kauai o Nigel Jackson no ha hoomakaukau a@ ka hiki aku o ka puali k@.
I ka @tele Hawaii e puhi ai ka hana i keia po, ne ka ha@ ke keikiealii Italia a me aliimoku, o ka mokukaua Christoforo Colombo.
Ua hoouna ia aku o Sweet Emalie” no ka halepaahao o Kawa, no ku uku ole ana i ka hoopai a ka Aha i hookau aku ai maluna ona, aia hoi he $5.00 me $8.00 koina. He hoeha i kekahi wahine, ke kumu o kona hoopaiia.
Ua hoopai ia no hoi o Harry Paihinui he hookahi makahiki hoopaahao ma ka hana oolea, me elima kala ka’ulele no ka lawe malu ana i kekahi mau omole loia, mai kahi o Makapolena ma.
Ua hoolaha ae o Moe heau ma ka Advirtiser o keia la, ua makaukau oia me @e ta@ dala, no ka pili ana me ka poe aa ana e heihei o Kinau me ke Calaudine a i ole me Keau Hou.
Ua hoike ae o Li Hung Chang, he makau wale ka o America ia Iapana, a oia ke kumu o kona hana ole ana i kekahi pono, no ka lahui Hawaii.
Ma o ka haawi ano mai o lunakanawai Whiting, i kana olelo hooholo, e pili a na i ka moku opiuma Heneriata, e hoahewa ana i ua moku la, a e lawe ia na pono a pau e ke aupuni nolaila, e puhi ia ana na tausani tini opiuma iloko o ke kapuahi o ka moku kolo Eleu, a lawe ia aku hoi kona lehu e kiola ia iloko o kai. Ina hana mua ia pela, ina aole e loaa ke kumu e hoea hou mai ai o kela opiuma i Hawaii nei.
-----
MAKANANI.
i keia KAMAA no $2.50
Ua hiki ia makou ke ku ai
[picture of spat-like shoe]
Eia ma keia kii kamaa aulii e ike ia ai kea no o n@ kamaa nani ma ko makou Hale, o na kane, na wahine, na keiki, a me na pepe. Ao ke kumukuai o keia kamaa he $2.50 wale noa pela iho la ka emi o na kamaa a pau. Nolaila e hoomanao oukou e na makamaka mai Hawaii a Niihau o kahi e loaa ai na Kamaa nani o na ano a pau e ui ai kulana hele ana aia no ia ma kahi o Ka Hale Kuai Kama o MAKANANI.