Ka Oiaio, Volume VII, Number 46, 10 January 1896 Edition 03 — Page 3
| This text was transcribed by: | Cheryl Mokuau |
| This work is dedicated to: | Lia Kapehe Mokuau, Ke`ea & Elli Ramirez |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
ENA ENA NA AHI O KILAUEA I HAWAII
Ma ke ku ana mai o ka @alu Kinau i ko ahiahi Poalu nei, na loaa mai la na mea hou e pili ana ia Madame Pele, ka luahine ai lonua o Halemaumau. Mamuli o ka hoike a ka poe makaikai i hiki kino aku i Kalaue ua ike pono lakou i ke ahi, a ioe ka loiha o ka manawa o ka a ana o ke ahi Pele.
I ka Poalima o ka pule i hala, na ike ia ka ikaika o ke ahi e hapai ana i kekahi puu one iluna mai ka lua ae, nona ke kiekie o o 500 kapuai, a maluna aku o laila, ua koho ia he 200 kapuai hou aku, o ka loihi o ka manawai i ike ia ai, he 11 hora.
O ka manawa o keia lua hou i hana ia ai i ka la 10 o Dec. 1894, a o ka mea i ike ia mailoko ae o keia lua; oia hoi kauahi wale no, no ka manawa he hookahi makahiki a oi, akahi no a ikemaka ia ke ahi. O ka loa o keia lua Pele hou, h 250 kapuai, a he 200 kapuai ka laula, a he 450 kapuai kona hohonu i hoomaopopo ia.
He manawa kupono keia no ka poe makaikai Pele e hele ai e ike maka i na hana hookalakupua a ka wahine o ka lua, he ole hoi ka lohe pepeiao, e like me keia, o ka ikemaka ka pono, alaila, pau kuhihewa i ka papa lohi o Apua.
KE DUKE DEGLI ABRUZZI.
MALUNA MAIO KA MOKUKAUA ITALIA CRISTOFRO COLOMBO
Ma ka ehu kakahiaka o ka Poalua nei, i hookomo mai ai kela manuwa Italia makaikai honua, a KA LEO i hoike mua aku ai e hoea mai ana oia no na kaiaulu o Hawaii nei, me kekahi Keikialii kiekie o ke kulana maluna o kona oneki, oia hoi ke Duke Degli Abruzzi, ka mea i holo makaikai ae nei ma ke alawai oki o Sueza, na mokupuni o ka Hema, Tahiti a hiki loa mai la io kakou nei.
O keia Duke i hiki mai la io kakou nei, oia kekahi o na Keikialii kuonoono loa ma ka waiwai, a he opipio pu hoi ma kona mau helehelena, iloko o ka poai o na ohana alii o Europa. He moopuna oia na ka moi Vitoa E@nuela o Italia i make, a o @ makuahine hoi, kekahi o na mea kiekie loa o ke koko alii iloko o ka ohana alii o Italia.
Oia a me kona mua, ke Duke o Aosta, ka mea i mare i ke Kamaaliiwahine Helen o Orleans, a @ uli ia hoi ma ke kulana o ko lakou mau koko pakahi.
O ke Keikialii o Napele oia wale iho no kekeiki hookahi a ka moi Humebata, i makaukau no ka pii aku iluna o ka nohoalii o kona makuakane, a ke make oia e holo aku ana ka nohoalii iloko o ka lima o ke Due o Aosta.
O keia Keikialii i hiki mai la, o a ke keiki hookahi i komo pu me ka moi Humebata iloko o na hana kokua mauawalea, e laa kona komo kino maoli ana iloko o ka oihana kinai ahi, oiai na ula o ke ahi e lapalapa ana maluna o na hale; ua komo kino i ke kokua ana i ka poe i loaa i ka ma`i Kolela, a pela aku, ka mea hoi aole i lawelawe ponoi ia e na lima a me ke kino o ke Keikialii a ka moi.
O ke Keikialii opio, aole oia e noho loihi iho ana me kakou, oiai oia e kaunui ana e hoohala i kona la hauoli Karisimaka ma Kapalakiko.
Ua lilo keia kipa ana mai la o keia Keikialii ma ko kakou mau kaiaulu nei, i hana nui ke Kauikela o kona aupuni e milikaa ai, oiai oia e nono ana he malihini kiekie imua o kona alo.
O ka nuio na tona o keia moku, he 3,500, a i noho Kapena ia e Bertolini, he 11 ka nui o na la ana i holo mai nei mai Tahiti mai. Ua haawi mai oia i kona mau pu aloha no ka Hae Hawaii.
E noho iki iho ana oia maanei, no ka hoopiha ana ia 45 tona lanahu, a ua manaoia, e haalele mai ana oia ia Honolulu nei i keia Poakahi ae, a holo aku no Esquinialt, a mailaila ae a Kapalakiko.
KO KELEMANIA KULANA A ME POLANI.
O Ko Kelemani kulana i keia wa, he kulana makaukau ia o 2,365,000, oia ka nui o na koa no ke kahua kaua, a o ka lilo no ka la hookahi, he $1,900,000.
O ko Palani hoi, he 2,200,000, a ua ike ia o ka ikaika o na pualikoa o keia mau aupuni, oia keia, no Kelemania he 75 pa keneta, no Palani hoi, he 90 pa keneta. Ua hoomakaukau ia keia iloko o 100 la wale no a na makaukau keia mau aupuni a elua e komo aku iloko o kauahi enaena o ke kaua io ana o Beritania Nui me Amerika Huipuia, alaila, oia ko laua wa e komo ai a kakoo aku ia Beritania Nui, a o keia ke kaua weliweli o ke ao nei, oiai, na makaukau loa i keia wa, a o ka hoohauna koe a ke kila me ka paea.
E HOOLOHE I KEIA LEO
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na luna a pau o KAL LEO O KA LAHUI, ua makemake ia oukou a pau e akoakoa mai ma ke Keena o ka Puuku o KA LEO, i na Poalima a pau, no ka uku ana mai i ko oukou mau aie o ka wa i hala, a me ko ka pule e pau ana ia la. A o ka mea kue i keia kauoha, e manao ia no ia he hoole kauoha, a oia ka wa e hoolaha ia aku ai kona inoa i ke akea, ua hoopau ia kona noho Luna ana.
DAVID M. PUNINI JR.
Keena o KA LEO, De. 26 ‘95
HOAO IA E POWA IA.
Ua hoao ae ka poe Nihiliki o Rusia e powa i ke ola o ka Emepera, aka, aole nae i ko ko lakou makemake, oiai, ua paa e kekahi poe o lakou i ka hopu ia e na makai, a noho ana i ke puhi. Aia ka Emepera i keia wa ma Siberia kahi i noho ai, me ke kiai ia e na pualikoa he mau tausani ka nui.
Ua hoike ae ka poe kakau nupepa o Geremania, o ke kula na o keia Emepera, he kulana koa a wiwo ole hoi, aole ona ano hopohopo no kona mau enemi, e ake nei e lawe ae i kona oia. E-a, aiwaiwa io no.
KO KAKOU KULANA AUPUNI.
I keia la ke ku nei kakou e nana aku i ai hooponopono ia ana o ko kakou aupuni, malalo o ka hookele ia ana e keia au hou e ku nei, me na mauao mokuahana iwaena o na aoao elua, oia hoi ka poe e kakoo ana i ka noho ana kahiko, a me ka poe hoi e hookaika nei mahope o keia au hou i loli ae nei.
He mea kupauaha ka noho ana o na kanaka o keia lahui malalo o ke apo o ka hoomanawanui, me ka hoolohe loa i na ao ana a ko lakou mau alakai e kup@ a e hoomanawanui, aia no he wa e loli ai o na hooponopono ana o ka aina, aia wa e manao ai kakou e loaa kahi pono.
O ka la 17 o keia mahina, oia ka piha ana o na makahiki ekolu o ke ku ana o keia aupuni, a ke palahalaha aku nei kona mau aa io a ia nei, aka, aole nae ia he mea na ke kanaka Hawaii e luliluli wale ai kona noonoo io a ia nei, elike me ka moku i loaa i ka poino, ka pau o na pea ia ka nahaehae, o na kaula hoi i ka mokumoku, aia no nae ko kamau la kahi aho o ke kupaa iloko, aole ia ne mea e hiki ai ke haawi pio aku.
He la kulaia ka piha ana o ka ekolu makahiki o ke ku ana o keia aupuni, na ka poe e hahai nei mahope o keia au hou, a e haawi ana lakou i na hauoli elike me ka nui o ka mea i loaa ia lakou, mai ko lakou mau pakeke ponoi ae, a mai na kokua manawalea ia aku paha e kekahi poe e aku.
Aole ia he mea na kakou e walania ai, no ka mea, he mea maa ia ma na wahi a pau o ke ao nei, a ke ku nei na hana a kela a me keia aupuni nui a liilii, i kia hoomanao na kakou e heluhelu ai, a hoomaopopo iho, pela ka i hoea mai ai na luuluu maluna o ko kakou mau hokua pakahi.
O ke kula ia o ka aina, eia ia ke paa ia nei malalo o na hooponopono ana a ua Poo Aupuni o keia au, a ke mahelehele nei lakou i na loaa a pau mawaena o lakou nakahi iho, me ka nana ole ae hoi, i ka poe na lakou i hanai aku i ka waiu o ka lokomaikai, oiai ko lakou wa o ka pae malihini ana mai i ko kakou aekai nei, me kahi opeope ole ma ko lakou mau lima.
O Hawaii Kuauli ka mea nana i hookipa mai ia lakou me ka naau makee o ke aloha oiaio, mai na alii aimoku e noho ana i ke poo o ke kalaunu, a hiki loa aku i ka lopa haalele loa, me na huaolelo a makou e poina ole nei ke hoomanao ae, “he wahi haole maikai keia he oluolu,” a pela aku.
Aka, aole loa e hiki ia makou ke hoopoina i na oleloao a Vanekoua ia Kamehameha, “e akahele oe i ka haole, he mea hoomakaulii aiua,” ua pololei a ua ko kela olelo a Vanekoua i hoole ia e ko kakou mau alii aimoku, a me ko lakou mau paalalo.
Heaha ka hope oia hookuli ana, a o ko kakou alii?
Eia ka hope ua hiki mai, a ke ikemaka nei kakou i keia la, me ka hoahewa ole i ka mea nana i haawi mai i ka oleloao o ke ola, ai i hoole ia e ke poo paakiki o ko kakou mau alii.
E nana iho mai a Kamehameha I a hiki ia Liliuokalani, o ka hapanui o na Luna aupuni e noho mana ana maluna o ka aina oia no na mamo a Iapeta, (oia paha na ilikeokeo), mai ka Puuku e malama ponoi ana i ke ola o ka moi, na Kuhina, na Lunakanawai Kiekie, a pela aku, ua pau o loko a me waho o ke kino o ko kakou mau alii i ka ike ia aohe mea i koe.
I ka wa i hoala ia ai ka mokuahana mawaena o kakou, ua pau, mua na poopoo o ua mau alii nei o kakou i ka ike ia, aohe wahi nalowale aku, a o ka hope, oia ko lakou nee ana ae mai ke kahua kiekie a i ke alu haahaa, mamuli o ka hoopunahele i ka malihini, a nana ole iho i ko lakou mau koko ponoi mai na kupuna mai, ka poe hoi e hoolohe ana i ko lakou mau leo me ka haahaa.
Mai lilo nae keia alakai manao ana o makou, i mea e ehaeha ai ka manao o kekahi poe no ko makou hoike ala i ke kumu i hoea mai ai o ko kakou poino, aole makou i hoino pilikino aku i na alii, aka, o ka lakou mau hana ka makou i hoahewa ai, a komo ai kakou a pau iloko o ke au hulihia o ka poino.
O na manao lili mawaena o kela a me keia aoao kalai aupuni, eia no ia ke ku nei me he kia ao la i ke ao, a me he kia ahi la i ka po, aole loa he mea e hiki ai ke hoohui ia laua i kahi hookahi, koe wale iho no ka mana o ke Akua, ka mea hiki ke hoolilo i ka enaena wela o ke ahi i mea oluolu a laka noi ke hoopapa aku. O ko makou hauoli, o ka hoololi hou ia a na mea a pau iloko o ke apo o ke aloha.
KA LIKE OLE O KA MANAWA O KE AO NEI.
Ua hoopuka ia ae na manawa o ke ao nei, a me ka like ole ma kela a me keia wahi i hoomaopopoia e ka poe Kilohoku a Anaaina hoi, ka poe hoi i kapaia ka Akeakamai, a eia ua hookaka ana aia poe laeula ma ia hana. He wa maikai keia e hoike ai na poe Akeakamai i ko lakou ike no ke au o ka manawa e n@ nei, e laa hoi ko Enelenai a me ko Amerika Huipuia poe kaeaea mai ia hana, e hoike ai i na lala ipili i ka Paromeda, i ike ia hoi ke kaumaha o ke ea ma kela a me keia wahi o ke ae nei.
O ko Ainaomaomao manawa oia no ko Beritania lalo, a i a like hoi ka hoike ana a ke telegarapa me Amerika Huipuia a me Kanada, ua ikeia ka paewa ana o ko laua Meridiana a me ka manawa, hookahi hora, ua like ia me 15 degere aole louitu i ike ia, ma ke ana manawa i hoomaopopoia ma ka Hikina, ua like hoi ia me elima hora ka haule mai ko Ainaomaomao manawa mai. O ko Maunapohaku manawa hoi, he ehiku hora kona haule mahope o Ainaomaomao, o ko ka Pakipika manawa hoi, he ewalu hora kona lohi i ko Ainaomaomao.
O ko ka Paeaina hoi o Hawaii nei manawa, he hapalua hora wale no kona haule i ko Ainaomaomao, mamuli o keia, ua aneane e lilo o Hawaii nei nana e ana ka manawa o ke ao holookoa, oi ai hoi ma ka laina pololei loa, ua hiki ke ike ia penei, mai ka 10 hora a hiki i ka 11 hora, oia ka like ole o ke ana manawa o na wahi e ae a pau.
He makahiki i hala ae nei, @a ike ia ko Nu Kilani manawa he 11:30 ma ka Hikina, oia kona mamam holo imua o ko Ainaomaomao manawa.
Mamuli o keia like ole a me ke paewa i oia aku mamua o ka mea kupono, no ia kumu ke ake nei ko Amerika poe Kilohoku, e hoihoi mai i Hawaii nei e nua ia ai ka manawa o ke ao nei.
A oia ka makou e hoomanao ae nei ia Lutera Aholo, kekahi o na kanaka Hawaii i helu ia ma ke ana ana i ka manawa o ke ao nei, ma kekahi wahi o Amerika, ana i olelo ai, ina i ka hoa 12 o ka po e helu ia ai ka manawa o ke ao nei, e oi aku ana ke paewaewa, a ina i ke ao e helu ia ai, o ka like ole o ka manawa mawaena o Aimaomaomao a me Hawaii he 30 minute wale no, a oia ka manawa pololei loa o ke ao nei a puni.
Ano, i keia la, ke ike nei kakou, ua hooko ia kela mau olelo wanana a Aholo, e nana mai la ma kela huli o ka poepoo honua, a ke aka mai la i kona hoa i hele pu ai ma ia misiona, no kona paakiki loa, a i keia wa, ua ike oia, ua ko @ mau olelo a ke kanaka iliulaula, ka lahui hoi i kapa ia he hupo.
NA LETA
Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo aka, e ili no ia maluna o na poe nana i kakau mai.
KANAWAI MAMALAHOA.
Owai o Paumakua, ka mea kakau hohe wale, o “Ka Makaainana” i aa ole e hoike mai i kona inoa, i hiki ai ke haawi ia na manao hilinai no ka pololei o kana kuauhau. He hilahila ole au ke hoopuka mua ae me ke kaena, ua oi ae ka makaukau noeau paa moolelo o ka Moi Kalakaua mamua o keia Paumakua hohe wale, a ina oia ke ola nei, e kiola koke ia no oia nei iloko o kekahi lua opiloopilo o ka pahemahema ike ole i ka moolelo o kona aina hanau. Ua like pu oe e Paumakua me ka moolelo kupanana o ke Keko i aa aku ai e hakaka me ka Liona he hiki aiai ke uhae i kona waha a weluwelu liilii, aka, me ka leo uwo wale no o ka Liona a me ka oniu ana a kona huelo apuupuu, i puiwa ai ke Keko@iloko o ka haalulu nui holo koke oia e pinana iluna o ke kumulaau no kona pakele.
O keia ka hoohalike kupono no kau olelo hawawa loa ua aa aku o Kainiki e hakaka me Kamehameha ka Liona o ka Pakipika Awena, i hoopuka ai ma kou helu mua o Dek 9, 1895, e olelo ana o Kaimiki ia Kauulu—“Holo no oe, ina na ma kau oe ia Paiea.” Ma kekahi pauku mai o ia kukulu manao hookahi no, ua hoopuka hou ae oe no @ holo ana o Kainiki e like me kela Keko ma kona pane ana aku ia Kamehameha me keia mau olelo—“@ Paiea kualenalena, kuua ka mama i nui i loaa o Kainiki, a hoomaka aku ia oia e holo.”
Owai o keia mau olelo au e Paumakua na olelo kaumaha hiki ke kaupaona ia no ka oiaio? O ke Keko hohe wale anei a “Ka Makaainana” i huna i kona inoa? A i ola o ke Koke h@h@ wale anei o holo la iluna @ hoe o Puna ia Kamehameha?
No ka pomaikai o ka hanauna hou o Hawaii Lahui @ aku ana au ma na kolamu o keia pepa nui na kope e pai @ ma ko’u lima i ka moolelo piha i @ ia ai ke poo o ke @ me ka hoe ma Puna, oia ka “Mamalahoe,” he kanawai ola ole me ka make; a me ke kukala mua ia ana o ka “Mamalahoa” he kanawai no ke ola me ka maluhia i ka wa i pepehi ia ai o Keouakuahuula ma Kawaihae no ka hoolaa i ka heiau @ Puukohola a pani ka aiw, @ e kona mala alii @ wale mai no o Kauai aina i ka leo alii.
Nolaila, he Keko hohe wale oe e Paumakua i huna i kou inoa, kue i ka paanaau moolelo o kekahi pualikoa i kapaia iloko o ke au o Kamehameha V. Lunalilo a me Kalakaua he “Mamalahoa.” aole he “Mamalahoe.”
THOS. P. SPENCER.
UA MAE AKU LA IA PUA
He oiaio ka olelo a ka Baibala i hoike mai ai, o ka la o ka Haku, ua like ia me he aihue la i ka po. Pela hoi makou e hoomanao ae nei, i na lihaliha kumakena i kipa ae la ma ko Mr. a me Mrs. Kaanaana Kapaona home, a lawe aku la i ka hanu makamae o ka laua milimilo hope loa, ma ka po o ka la makahiki hou nei, ma ko laua home noho aekai makai o Puuhale, Kalihi.
Ua hanau ia o Miss Haaheo Kaanaana Kapaona ma ka HOme Hoohanau Keiki ma Kapiolani Home, i ka la 16 o Ianuari, 1895, a o ka Poaha ae o keia pule ae, oia hoi ka la 16 o keia mahina, e piha ai kona makahiki hookahi ke ola oia a hiki ia manawa, aka, ua pahupu e mai la kona mau la, mamua o ka piha pono ana.
He mea walohia no ka naau, a he mea ehaeha hoi no ka houpo o na makua, ke au an aae i kahi a ka laua milimili i milikaa ai iloko o na la i hala ae, aole oia ma kona wahi mau, ua nalo, ua pau ka pa-e ana ae o kona leo opio, e hoohenoheno ai i ka poli o ka makua, ua pau ke kaomi ana iho o kona lima palupalu maluna o ka omaka o ka waiu o kona makuahine, a ua hoopale loa mai la hoi oia i ka ike ana mai i ka nui a me ka lehulehu. Nani ka walania a me ka ehaeha o ka manao.
E na omaka waimaka e hoopulupe ne i i ka lihilihi, pehea ka nui o kou hoowalania ana ae i ka puuwai o kona mau makua, aole anei e hiki i na aheahe kehau o ka wanaao, ke hoomaloo ae i ko lakou mau kulu pakahi ana mai ko laua mau papalina ae.
He manao nei makou, o ke aloha o na lani, oia ka mea nana e hoomalielie i ko laua mau la kupilikii o ke kaumaha.
He kunu kona ma’i i make ai, aole hoi i loihi na la o kona kaa a ma’i ana, a haalele mai la oia i keia ola ana. O Kauka Makalena kona mea nana i lapaau, a hala wale aku la no ma kela ao.
Ke komo pu aku nei makou me na makua a me ka lehulehu o ke kama i pauaho mai la i keia ola ana, i na @ walania ana o ke kaumaha, a o ko kakou Makua Lani ka mea nana e hoomama mai i ko kakou mau kaumaha a pau.
------
Ua lehulehu na hae Italia i welo ae ma ka Poalua nei, i ka wa i ku mai ai o ka manuwa Italia.
Ua hookohu ia aku nei o E. D. Baldwin i Agena no na aina aupuni o ka apana aina ekahi o Hilo a me Puna.
O keia ka la e ku mai ai ka mokuahi Mariposa mai na Panalaau mai o ka Hema, a-e holo loa aku ana oia no Kapalakiko.
He keu ko makou hooulu hua ia i na la a pau, mamuli o ke kani pi-pi o ka leo o ka hano a kekahi mea puhi-puhi o ka puali o Manuela ma, aia no ka pau a he hele i Waikakalaua. Ea! Nui-nui hanakuli, uoki pau loa manawa.
O na kauoha nupepaa pau, e pili ana i KA LEO, e hoouna pololei mai no ia ma ka inoa o ko makou Puuku, a pela hoi na hookaa dala ana, ma kona inoa wale no e mana ai, aole ma kekahi inoa e ae.
Kuai hooemi, kuai manuahi, a i ole he haawi wale aku no me ka nana ole ia o na lilo iloko o keia wa hune, a nele hoi o ka aina, eia ma ka halekuai KALAHIKI, PENEI NA KUAI ANA, NA Alapia huluhulu pelu palua o 39 iniha ka laula, he .35 keneta wale no o ka I-a, 30 iniha laula, .25 keneta o ka l-a, 26 iniha laula .10 keneta o ka I-a, na papale kaleponi eleele o na ano a pau $3.00 mamua, a i keia wa $1.00. na papale malino $1.00. E pika, e komo, e wae nou iho, i ike pono i ka nani uluwehiwehi o KALAHIKI, he ole hoi ka lohe pepeiao. e ike ia kakou hoa kanaka, mai kipa hewa ke aloha i ka manu Kolaka, ua like ia me ka manu Kolea, uliuli ka umauma, o ka hoi no ia i Kahiki, e ia ono ai.
Laau Bama Kunu
A
LOGAN,
No na Mai Kunu,
No na Ma`i Hano,
Na Mai Punia
etc. etc.
He laau hope ole keia no na Keiki
Opio a me na kanaka makua.
I hoomakaukau wale ia no e
BENSON, SMITH & CO.,
Jun. 10tfd
Waiwai Haule
Ua loaa i ka mea nona ka inoo malalo iko kekahi eke dala, malok. O ka Makeke hou, ma ka Poalimu nei. Novemaba 15, a eia na waiwai oloko.
1—Komo gula
2—Hapaha kini
3—Eha kenikeni
Huina waiwai @ i kohoia $30.40
O ka mea nona keia mau waiwie kii pololei ae i ka mea nona kaa noa malaio iho, a e loaa no oia ma ka Makeke hou i na la a pau, me na hooia kupono, iloko o na la he loa i ole pela e lilo no ia i ka mea n5a na kainoa i hoike ia. O na lilo o keia hoolaha ana, no ka mea nona keia mau waiwai.
KEMALIA KUHIA.
Apua Honolulu Nov. 18 1895
Nov18 3tadiy.
Na Mea Kahiko Noeau o Iapana
Ua wehe ae nei au i na mea hou i laha moa ole maanei noi mai Iapana mai.
Na paha iwi-ea maikai loa.
Na kahi iwi-ea a me Pine lauoho
A pela aku, kumukuai haahaa
Loa.
kNA EA IWI PALAOA
E laa hoi na balaki niho, na aniani lima, na Kahi lauoho, na pahu luhi, a pela aku.
Na Lako Dala!
Na Hua Pupu Momi Maoli
Na Lole Silika,
Hainaka Silika!
Na Lole Keokeo Lapana,
Na P@ Helemeta mama loa
Na Silika Maua,
Na Pakana Wahine @ ni no--$1.50
Na Moena Iapana noni,--ke au dala,
Na Kookoo me ke au dala,
Na Huewai waihooluu
Like ole.
Na Pula a me Kilu—ai,
Pa Holoi lima
Na Kiaha i kahiko
Lau ia
Me ke gula
Me na mea he lehulehu wale.
E kipa mai ma ko`u Halekuai ma ka aoao Ewa iho o kahi o Daimana, Alanui Moi.
A. BARNES,
Iulai 15, 1895. jul 15 mo
Olelo Hoolaha
NA MAKAMAKA HAWA@
Mamuli o ka @
@ mai i o’u
keiki mahope o iwakalua@
ka noho pa ana ua @
e hoike aku i ke kumu o keia pomaikai o keia mau la, ponoi; He iwakaluakumamalua ko’u mau makahiki hanau iho la ka`u lilapo, aole nae i ola ke keiki. Mai ia wa mai, no ewalu makahiki, e noho mau ana ka ehaeha o ko’u kino, e aaki ana ke @ a e loli ano e ana ka wa mai o ua wahine me ke @ iki ana mai o ka wai. No keia kumu ua hele au @
Kauka Akina Alanui
Hotele Helu 817.
a ua lapaau ia au e ia, a ua hoi hou mai ko1u ola kino maikai, me ka @ o ka manawa mai wahine a me ke ku pono hoi. Mahope o kana lapaau ana ua hoowaiwai ia mai la ko`u pohaka a ua loaa ia`u kekahi keiki kane maikai a e ka`u kane maka. Nolaila, ua nui ko`u mahalo ia Kauka Akina, a ke paipai aku nei au i na wahine a pau i poino e like me ko`u noho ana mua, e hele ia KAUKA AKINA, MA alanui HOTELE e pili la me. Kepahoni, HELU @, a e hoopu ia ne ko lakou @ me ka lohi ole a e pomaikai koke no hoi kauoha @ Buke Hemolele, e hoo@ i ka@ aua me ke @ oukou makamaka aloha.
MARY KAM CHING,
Alanui Maunakea, Honolulu @
March 19m-3
WAIU MAIKAI
Ina oukou i makemake i ka waiu maemae, waiu momona, waiu hou a waiu ona, a i waiu i oi aku i ko ka ka niu haohao, e lawe aukea i ka waiu mai ke kaa wahi o
“KPHULU DAIRY”
O ka apana o Waikiki. E @ ana hoi keia wahi Uwi—Waiu ia Honolulu a me Waikiki me ka @ aku o ka maikai a me ka pa’ipa’i ole ia me ka wai elike me kekahi pua lawe waiu e aku.
Ua hanai ia na kainuhu @
ha ole, awi waiu ia, iloko aku @
me na mea ai kahikuhiaia a @
hoi, elike me ka manu BORGRUM
a me HUA PALAOA a e ina ana
hoi i ka wai maemae loa ole e ka
punawai wai aniani. Ma keia oa
alo ia na kumu a apou o ka mei e ino ai ka waiu mai na ai hamu e ke kula a me na wai i@ kumau. Aole he pilikia e hopohopo ia ai ma o Kipahulu Dairy, e ko Korels a ma`i e ae paha.
Eia ke hanaia nei ka WAIU BATA, ke hanaia nei ka mea, ka palehu, ka hua mea, a e keia mau mea a pau e loaa ana me ka maemae a me ka hou loa. A he wa po@ e loaa aku no he puaa luhi e na ano maikai loa.
Na na opio Hawaii Ponoi e hookele a e malama nei keia wahi hanai holoholona i kapaia ke “Kipahulu Fares,” a ke nonoi aku nei lakou i na kuai ana o ko lakou mau hoakanaka o ke ano o wi hookahi, e kuai mai me lakou, o “Kipa hewa anei ke aloha i ka ilia.”
Na Joe Richards e kalaiwa nei ke kaa lawe-waiu, e kiai oukou iaia e kiai i kona waiu, a e lilo ana no ia he mea e ola maikai ai o na opio, a e ikaika ai hoi ko oukou mau kino me ka hole pono o ko lakou, mau noonoo ana.
HENRY F.POOR.
W. M. BUSH
Kinahula Faran, Sept 30, 1895.
sept 30, 6 mdly.
Mau Aina Kuai.
Aia he 75 apana aina ma Kahihi no ke kaai aka, he 50 kapuni ka laula a he 100 kapuai ka loa pokahi; ua maemae maoli, a e lilo ana i mau Home maikai mahope aku; he pi awiwi loa nei ke kulana o na aina ma Kalihi; a e like ana ia wahi i hapa no ke kulanakauhale.
He $250 no ka apana @ mai; a o ae ia no e hookaa pau loa; e @ hapaluu a hookaa hapaha paha i ki@ a i ola ma ka hookaa i @ a me keia malama.
Ua hoomoo ia ke paipu wai aupu ai ma na wahi o pili ana i keia mau apana aina.
He wau alanui maikai
E wiki mai i loaa ona mau Home ao oukou me ka eleele.
Aohe uku no ka hana ana o na palapala; no na mea i hoe e ninau ae ia William Charles Aohi (Kale Aki).
Bereka o na Waiwai Paa
Honolulu Agate 8, 1895
@