Ka Oiaio, Volume VII, Number 48, 24 January 1896 Edition 03 — "Mamalahoe Kanawai." KA HUIKALA PUUWAI ALII NO KA PEPEHIKANAKA KIEKIE. KONA KAHUA I KUKALA MUA IA AI E KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

"Mamalahoe Kanawai."

KA HUIKALA PUUWAI ALII NO KA PEPEHIKANAKA KIEKIE.

KONA KAHUA I KUKALA MUA IA AI E KAMEHAMEHA.

Ka Hak»ka Ulia-Koko ma na o Pm Ke koopokaia akn nei ka mool»lo oka Na'i Aupuai Kaulaua o Haw&ii, ao ka hoomanao i ko Jtakou kalana heluhelu ma ka hoomaikeike aku i keia haaauna hou, ina loli ano nui o kekahi maa hana kaulana loa i hooko ia So ka pomaikai knmn o ka ainaa kakon a pau e haaheo nei iloko o keia la, a mamuli o ka bke ole o ka paa kuauhau a kekahi poe e mmumaa i hoopoka ia maloko oka «Makaainana" e kekahi kanaka hohe wale malalo-* o ka inoa "Paumakua," aoD. M. Puniai koaa inoa ponoi; nolaila, ke hoopukaia aka nei keia moolelo plia 110 ka hili ia ama o ke poo o K&mehaaaeha ma Puaa, a me koaaa i ke Kaaawai Mamalahoa ma Kohala i ka wa i pe» pehi ia ai o Keoaa, a &a ka lehulehu aai» e kaapaona like mai i na mea kaumaha ma ka paa moolelo. He mea hiki ole ke hoole ia he huaolelo Hawaii maopopo ka "Mamalahoe," i kukaia ia ma Hi!o» aka, aole nae oia ke Kemawai Malnkia ma ka manao e like me kaPaamakua D. M. Punini i olelo ai ma kona helu mua, no ka mea, aa pepehi ia he- kanaka malalo oia kanawai no ka hoolaa heiaa, a aa koi pu aka kona mau Jna iaia, e luku-a~puaa ia na ka-

iaah> u raia iw lu> ana īaria» aolaila, haaka ke kohu ke hoo[{mka ia kela maa haaolelo oe ke ola hui o Kainiki ma? ! Sia hoa kekahi knmn kaaalna. : iaa be "KMMiwai Maluhia" io ka "Mamakkoe," alaila, keaha ke kuma i pepehi ia ai o kekahi kanaka fcfekte iioko o kaaiaa ma m hope koke iho aof Owai o keia maa X*nawai elaa aa koaolelo pololei bo ke "Kaaawai o ka Malahia," iaa he pepehi kanaka hou bo kekahi i ha&a ia mahope koke Ihaao oia manawa? | Ke aoi aai aa ia oe e Paamakna» oiai ka'a mooklo • hoakaka aaa, e hooiaio mai oe ikapilio ke «KMawai Maiahia w malaaa o «Mamalahoa," ok maolike Kam> waia yj»malmme|ia i kakala ai aa koaa iaoa kaaiana, a pakele aa poe Vanwk» kjlpi. «aaewaewa at ke kahaa kama <de e haaaiii V**

I ha mauawa oīkiaelhame^a a : me sa 'lii e noeho am m& Eaipaleoa, HUo, Baw&ii, ua mskiaa ae oia me kona marf kahmia, he aoaina i ka pn o Kane, no ka heola]» i ka paga haiia e hoala ai i haie heJyan no iee aMua ma keka- [ kahi'kah ua o Kanaok-ipau, ma ka adao hema o ka kaliwai ō Wailokn, e piii pu la nio Kaipalaoa. : O keia papa hoolaln & Kamehameha i waiho i/waihoakn ai imna o»aa Eahuna, ua hookelo lokahi iae hooko i ka manao o ke aln e iike me kona makemake»a ua kapala ka inoa o keia heiau o Ka-1 haleioleole. Ua kuknluia ka hale o ke akna iIoKO o kn wa pokole, a ana o ka hefau me 'ka makaukaa ikel&i mau mohai, ma ika ia he l hookahi hemahema nui koikoi i koe, oia ke kino kanaW' e liai akuai iluna ona laan ohia oleke4 i;kapaia he Lele. No keia hemahema i hoike mna ia ae la, na olelo iho la o Eam&» 1 hameha i/kekahi o kona maa kanaka koa ukali ponoi, e hoio ana lakou maluna o na waa kaaloa ■makai o Keaakaha ia wani, ao lā mea, na kokoke mai na lae kanwila ai ka Hale Heiau ana i kukulu Akua, a i kumu e jnana ai ka manaoio akna, lbe mea |K>no e lapaan ia kela hemahema htri iloko ōijf e Siau ia pokole hoo» keai o ke kukplu Hale hoano no ke akua.