Ka Oiaio, Volume VIII, Number 6, 3 April 1896 Edition 03 — Page 4

Page PDF (1.10 MB)

This text was transcribed by:  Megan Tipping
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

 

 

KE KEA MAMUA O KE KALAUNU.

 

            Mamuli o na manao kuhihewa i komohia iloko o na Indaio e pili a@@ i ke ano o ko Karisto  aupuni, me he la na hiki ole loa ia lakou ke apo aku i ka manao, ua hiki hoi ia Karisto ke alii maluna o lakou mamuli o ke aloha aole hoi ma ka mauao ikaika. A nolaila, ia ia i olelo ae ai ua hele mai oia he hoaloha no ka poe ililione loa ua ukiuki loa ia oia a ua makaukau lakou eluku ia ia. (Luk.4:16,29) Oiai hoi ua olelo mau aku oia ia lakou e make ana oia, aole hoi kona aupuni no keia ao; (Ioane 18:36) e hele ana hoi oia i kekahi wahi e kii ana i kona aupuni; (I@@@ 19:10-12) a ua hoole hoopaakiki aku oia @@@@ @@ e hooliloia i alii e lakou, (Ioane 6:15,) ua hoopaakiki po no nae @@@@ ha@mana e kukulu ana o ia i kona aupuni, a hiki aku no i ka wa mahope iho o kona ala hou ana mai ka make mai, a e aneane aku ana e hoi hou i ka lani me kona Makua. Oih 1:6. Aka ua hoike aka hoi o Ieau Karisto i kana mau haumana he hana ka lakou @ hana aku ai mamua o kona k@kululuana ia aupuni, a e lilo hoi lakou he poe hoike no ka oiaio o ka euanelio imua o na lahui kanaka a pau. Oih. 1:8. Ina aole ka ike ole maoli @o o ka poe Ludaio i na olelo wanana, ina hoi ua ike iho lakou ua oleloia no Karisto oia hoi ke "Kanaka o ka pilikia" a e make ana oia mamua o kona lawe ana i ka nohoalii o kona makuakane, o Davida.

            Ua hoike mai hoi ke kaula L@aia i kona noho ana ehaeha ma keia ao ma mokuna 53. Ua hoohuikau kuhihewa ka poe Iudaio i kona hele mua ana mai me ka haahaa me kona hele alua ana mai iloko o ka nani e lawe i kona aupuni. I kona wa ma ka hoonua nei, ua noho o Karisto ma ke ano Kaula, e like me ka wanaua a Mose ma Kanawailua 18:15-18; Oih. 3:22,23.

            I kona ho@ ana me ka lani, ua noho hoi oia ma ka nohoalii o kona makua (Heb. 10:12) he Kahuua, mahope o ka papa-kahuna o Melekikeka, Heb. 7:17. @ Kona manawa e hele hou mai ai iloko o ka mana a me ka nani nui, alaila oia e poniia ai he alii o na alii, he Haku o na haku; Hoik 19:16;14:14. I kona manawa ma ka honua nei, e huli kua aku hoi o Karisto mai na nani a pau o ke ao nei, a e noho hoi oia i ka noho ana haahaa a me ka hoomanawanui poino ma ke ano he alakai hoohalike no na kanaka. Ua hoao hoi o Satana e hoohuli iaia mai kana mea i manao ai, ma kona haawi ana aku ia Karisto i ke aupuni o ke ao nei a me ka nani a pau lakou. Mat. 4:8-10. O ka aku hoi o keia lokomaikai o Satana a Karisto e hookaa aku ai, oia hoi kona hoomana ana aku ia Satana.  Ma keia ano paha e loaa io mai ai ia Karisto ke aupuni, aka, ua lilo nae ia he mea e poino loa ai ka lahuikanaka holooko@. No ka mea, ua hiki wale no ke kuai ia ke aupuni (Espeso 1:14) a lukuia o Satana, mamuli wale no o ka make ana o Karisto. Heb 2:14,15.  A e like hoi me Karisto i kuai ai i ke aupuni ma kona hoole ana i kona mau makemake ma ke kino kanaka, a me kona haalele loa ana i na waiwai, na hanohano, a me ua nani o keia ao pela no hoi kana poe keiki e pale aku ai ia Satana, a e hoomanawanui i na ehaeha ina ua makemake lakou e noho pu me ia iloko o kona aupuni. Roma 8:17; Oih. 14:23; Phil. 1:29.

 

NA APAUNI HONUA I HOOMAOPOPOIA MA KA KE AKUA OLELO.

 

 

            I ke kanaka i nele i ka ike o'ke Akua, ua lilo hoi he mea makahoi loa na aup@@i o ka honna.

            Ua hoike aku ke Akua i ke ano o na aupani o ka honua ma ke ano o ke kii o kekahi kii kanaka nui, i hana ia mai ke gula, ke dala, ke keleawa, a me ka hao, me ka ike no hoi o ke Akua e lilo ana keia mau ano he mea e ko ai i ko Nebukaneza mau loaana. Aka, mahope mai, i ka wa o ke Akua i makemake ai e hoike mai i ke ano maoli na aupuni o ke ao nei, a hoailona mai hoi oia ma ke kii o na holoholo@a ahiu, puni-koko. Ua hoailona ia hoi o Babulona, a o Kaladea paha, ma o kekahi liona me na eheu o ka manu aeko, e hoike ana hpi i kona ano a me ke holoholo o kana mau nai ana i na aupuni a me na lahui.

            Ua hoike ia no hoi keia aupuni o ke Kaula Isaia, 4:7, a e Habukaka, 1:6-8, ma ke ano o ka liona a e hele ana hoi ma kana huakai kaua mai aupuni me ka mama o kaleleana a ka aeko.

            I kona ka maililo ana no ka holoholona bea, ua olelo ae @ Kauka Albert Barnes, kekahi wehewehe-ano kaulana o @a Peresebetiriana: "Aole he kaualua ana o ke aupuni i manaoia ma ka olelo wanana, oia no ke aupuni Media Peresia, a Dariu i kukulu ai." Ua hooha like ia iho ka lahui Medea-Peresia me ka bea no ko lakou hoomainoino a me ko lakou puni koko, oiai o ka bea ka oi o na holoholona hae a hoomainoino. Ua ike ia ka lahui Peresia ma ko lakou moolelo he poe powa a h poe hoomainoino.

            Ma ke ano hoi o ka leopada, ka hoailoua o ke aupuni Helene, ua ike ia aku he eha mau poo, a me eha mau eheu manu. Ua hoopihaia keia hoailoua me ka pilia kamahao ma ka moolelo o Helene: Ma ka Luke m@olelo a Rollin, ua oleloia "Ua kai aku o Alekanedero (ke'lii o Helene) me koua mau ouali koa he 5100 mile. me ke helu ole ia na mile o kona hoi ana aku i Babulona. iloko o ewalu makahiki." I ka make ana o Alekanedero, na maheleia iho kona aupuni iloko o eha aupuni, e like me na mahele poo-eha o keia holoholoua. Ua hoopioia hoi keia aupuni mahope mai e ka lahui Roma, no lakou hoi ke aupuni i hoailona ia ma ke kii holoholona weliweli, i oleloia ma ka pauku ehiku.

            Ua hoonoho hoi o Gibona, ka haku noolelo kaulana o ka Empaea Roma, I keia aupuni, "ke aupuni hao o Roma," Ua olelo hoi o Ka@ka Adama Clarke, ka @@ku wehewehe manao @ka ekale@ia Metodi@@, ia ia @ kamailio ana no ka eha o na holoholona o ka wanana, "ua ae ia hoi keia ma na aoao a pau, o keia hoa@lo@@ oia no ka @@@@@@@ o Roma,.....He weliweli, he @@@@@@@@, a @@ oi aka hoi o @@ @@@@@@ a @@ @@@@ @@@@@ @@, @ @@@@ @@ @@ @@@ @ na haku moolelo Roma i olelo ai me ka @@@@li, ka Emepaea o ke ao holo@koa."

            Ua maopopo lona hoi ma ka moolelo @@ maheleia hoi ke aupuni o Roma iloko @ @@@@ aupuni, mawaena o ka A. D. @51 a me 476, e na lahui @@@@riana o ka Akau, a na hiki @o hoi ke hoo ia ia ma kanana ana i ka moolelo o ia Emepaea.

            I kulike ai m@ koma makemake, a i kumu hoi e hookomoia ai ka manaoi hilinai maluna o kana Olelo Hemolele, pela ke Akua i ike ai he mea kupono e hoike mua mai i ka moolelo o keia honua mamua o ka manawa i hookoia ai. He mea no hoi keia e hoolilo io ai i mea e hoo@@i ai i ko kakou hilinai ana maluna o ka Baibala a me ka mea nana mai na buke hemolele la.

 

E. H. G.

 

HAAWINA HELUHELU BAIBALA.

 

KE AUPUNI O KE AKUA - O KARISTO KA DAVIDA KEIKI.

 

 

1.         Owai kai loaa aku ia kakou, oia aku ana no ka Iseraela alii ma keia mua aku? - O@a no ke Keiki a Davida.

2.         Owai hoi ka inoa o kekia keiki e noho ana ma ka noho alii? Oih. 2:29, @@pa mua a me 30. @ E na kanaka, na hoahanau. e hiki hoi ia'u ke olelo huna ole aku ia oukou no Davida, ka makuaalii,  * * * No ka mea, he kaula ia, a ua ike i ka hoohiki ana o ke Akua ana i hoohiki ai nona, no kekahi hua o kona p@haka ma ke kino, E HOALA MAI NO IA KARISTO E NOHO MA KONA NOHALII."

3.         Ko wai nohoalii la ka Gaberiela i olelo ai e loaa aku ana ia Karisto? Luka 1:31,32. "Eia hoi, e hapai a@anei oe, a e ha@au i ke keikikane, a e kapa iho oe i kona, inoa o Iesu. E @ui auanei oia, a e kapaia'ku, O ke keiki @ ka Mea kiekie loa; a e haawi hoi nona o Iehova ke Akua i ka nohoalii o Davida o kona makuakane."

4.         I ko Karisto wa ma ka honua nei, ua lawe anei oia i ka nohoalii a me ke aupuni o Iseraela? Ioane 6:15. "A ike iho la o Iesu, e kii mai ana lakou e lawe ia ia, i hoolilo ai lakou ia ia i alii, hele hou aku la ia ma kekahi mauna, oia wale no."

5.         I kona ninauia ana aku ina oia ke alii o na Iudaio, heaha kana i hoike mai ai oia ke ano o kona @upuili@ Ioane 18:36. "Olelo mai la o Iesu, aole no keia ao ko'u aupuni. Ina no keia ao ko'u aupuni, ina ua kaua aku kou poe kanaka, i ole ai e haawi ia aku au i na Iudaio; aka hoi, aole no keia ao ko'u aupuni,"  Aole hoi no keia aupuni- aole e kakooia aku me na ikaika kaua, a me na ikaika o keia ao.

6.         I ka manawa o na Iudaio i manao ai e lawe ana o Karisto i ka nohoalii a me ke aupuni, pahea la oia i hoopololei aku ai i ko lakou  manao, kuhihewa? Luka 19:11,12. (E heluhelu a ka pauku 28.)  "A i ko lakou hoolohe ana ia mea, olelo hou maila oia ia neia olelonane; no ka mea, ua kekoke oia i Ierusalema, a ua manao lakou e ike koke ia ke aupuni o ke Akua. Nolaila i olelo mai ai oia, O kekahi alii e hele ana i ka aina loihi aku e loaa ia ia ke aupuni, a e hoi mai;"

7.         Aia mahea ke aupuni i haawiia ia Karisto, a e pili ana hoi ka haawi ana me ka hana he@ @ Dan.7:13,14, hapa mua. "A ike la no hoi au ma @a hihio ana i ka po, aia hoi kekahi ua like oia me ke Keiki a ke kanaka e hele mai ana ma na ao o ka lani, a hele mai  no ia i ka mak@mua o na la, a hookokoke lakou ia ia imua @na. O kona alii ana ua mau loa ia, aole ia e pau, a o kona aupuni aole ia e auhulihia. A UA HAAWIIA MAI NONA KE ALII AKA A ME KE AUPUNI, i hookauwa nana na lahuikanaka, a me na aina e, a me na olelo e."  Aia keia mea e ike ia nei ma ka Lani, ma ka la o ka Hookolokolo (pauku 9 a me 10.)  O ka hooko ana hoi keia  i ka mea i oleloia ma Luka 19:12.

8.         I ka wa o Karisto i hoi ai no ka lani, heaha ke kulana ana i lawe ai? Hal. 110:1; Heb. 8:1. "Olelo mai la o Iehova i kuu Haku, E noho mai oe ma ko'u lima akau, A hoolilo iho ai au i kou poe enemi I keehina wawae nou."  "O na mea a makou i olelo ae nei, eia ka nui; pela ke ano o ko kakou kahuna nui, ka mea i hoonohoia ma ka lima akau o ka nohoalii o ka Moi ma ka lani;" He kahuna Nui maluna o ko ke Akua nohoalii.

9.         He nohoalii kaokoa anei ko Karisto mai ko ka Makua mai? Hoik. 3:21. "O ka mea lanakila, e haawi no au ia ia, e noho pu me au ma ko'u nohoalii, me au i lanakila ai , a ua noho pu me ko'u Makua ma kona nohoalii." Oia no ka nohoalii o Davida (Luka 1:32.)

10.       I ka manawa hea oia e lawe ai i keia nohoalii a me keia aupuni? 2 Tim. 4:1.  "Na Paulo, he lunaolelo na Iesu Karisto ma ka makemake o ke Akua, mamuli o ka olelo mua no ke ola iloko o Karisto."  Ma kona hoea hou ana mai, - kona hiki alua ana mai. (Mat. 25:31.)

11.       I kona wa e hele mai ai i kona hiki alua ana. (Hoik. 19:11-15) heaha la kona inoa alii? Hoik. 19:16. " A ma kona aahu  a ma kona uha ua palapalaia ka inoa, KE ALIIO NA'LII, A ME KA HAKU O NA HA@@." Aia keia mahope o ka loaa ana mai o ke @@puni mai kona Makua. (Dan. 7:31, 14.)

12.       Ua lilo iho la na aina o na aupuni honua, heaha? Hoik. 11:15, hapa hope.  (Dan. 2:35,44.) "A oia ke Alii e mau loa ana i ke ao pau ole."

13.       I hea aku la keia aupuni e ku ai, a pehea la ka loihi o keia aupuni e ku ai? Dan. 7,27. "Aka, o ke aupuni, a me ke alii ana, a o ka nani o ke aupuni malalo iho o na lani @ puni, e haawiia mai i na kauaka haipule o k@ Mea kiekie, o kona aupuni he aupuni mau loa ia; a o na'iii a pau, e hookauwa aku, a e malama aku no hoi ia ia."  MALALO IAO O NA LANI A PAU, - oia hoi maluna o keia houua a pau.

14.       O keia no anei  ke aupuni i haawi ia ai i ke kanaka i ka hookumu ia ana o na mea a pau? Mat. 25:34. (Heluhelu pauku 32-34.) "Alaila, e olelo aku ke alii i ka poe ma kona lima akau, E hele mai oukou, e ka poe i hoomaikaiia e ko'u Makua, e komo oukou i ke aupuni i hoomakaukauia no oukou mai ka hookumu ana mai o ka honua."

 

E. H. G.

KA ELUA O KA DANIELA MOEUHANE.

 

1.         I ka @uanawa  hea o Daniela i moeuhane hou ai? Dan. 7:1. "I ka makahiki mua o Beloha@@@@, ke alii @ Babulona, he moeuhane ko Daniela, a me ka lia o kona poo ma@@@@ o kona wahi moe.  Alaila  palapala iho la o Daniela i @@ moe la, a hoike aku ia @@@@ @@@ o la @@@ @@@

2.         Heaha ka @@ kaula i ike ai?  Pauku 2,3. "Olelo aku la o Daniela i aku. Ua ike au'm@ ko'u hihio ana i ka po aia. hoi, ua paio  ikaika ae la na makani eha o ka lah@ maluna iho o ke kai nui. A hoea  mai la na holoholona nui eha mailoke mai o ke kai, na like ole ko lakou ano kekahi me kekahi."

3.         Heaha ke an@ o keia mau holoholona?  Peaku 17. "O keia mau holoholona nui eha, he mau alii lakou eha, na mea i hoea iluna mai ka honua ae." O na hua olelo MAU ALII, he mau aupuni ko lakou ano, no ka mea ua olelo oia (Pauku 23) o ka eha o ka holoholona o ia no ka "eha ia o ke aupuni me ka honua." Nolaila, ina o ka eha ia, alaila, o ka ekahi, elua, a me ekolu, he MAI AUPUNI no lakou.

4.         Me keaha ke ano o ka holoholona ekahi? Pauku 4. "O ka mua, ua like ia me ka liona, a he mau eheu aeto kona; ike aku la au a mokumokaia iho la kona mau eheu, a hapaiia ae la ia iluna mai ka honua ae, a hookuia ae la ma na wawae me ho kanaka la, a haawiia aku he naau kanaka nona." Ua lokahi ka ike o na mea imi ano o ka Baibala, o keia holoholona he hoailona ia o ke aupuni o Babulona, i hoailona ia ke poo gula o ke kii nui ma Mokuna 2.

5.         Ma keaha hoi i hoailona ia ai ke aupuni elua? Pauku 5. "Aia hoi, kekahi holoholona e, o ka lua, o kona ano ua like ia me ka bea, hoala ae la oia ia ia iho ma kona aoao iho, aia hoi, ekolu iwi aoao iloko o kona waha iwaena o kona mau niho; a olelo ae la lakou ia ia, E ku ae oe, e ai i ka io he nui."

6.         Hehea hoi ka ekolu o ke aupuni i hoailona ia ai? Pauku 6. "A mahope iho o keia, ike aku la au, aia hoi kekahi, ua like me ka leopadi, a maluna o kona aku eha mau eheu manu; eha no hoi poo o ua holoholona la; a ua haawiia mai ia ia ke alii ana."

7.         O ka holoholona hea kai hoailona i ka eha o ke aupuni a Emepaea hoi o Roma? Pauku 7.  "A mahope iho o keia, ike hou aku la au ma ka hihio ana i ka po, aia hoi kekahi holoholona e, o ka ha ia, he mea weliweli loa ia, he mea makau nui he nui hoi kona ikaika; he mau niho hao nui kona, na ai wale aku ia, a okaoka liilii, a hehi iho la ia i ke koena malalo o kona mau wawae; aole ia i like iki me na holoholona mamua.' He uni hoi mau pepeiaohao ona.

8.         Heaha ka mea i manaoia ma na pepeiao he umi o keia holoholona? Pauku 7, hapa hope, 24 hapa mua. "He mau niho hao nui kona, ua ai wale aku ia, a okaoka liilii, a hehi iho la ia i ke koena malalo o kona mau wawae; aole ia i like iki nie na holoholona mamua.. He umi hoi na pepeiao ona."  "A o na pepeiaohao he umi noloko mai no o keia aupuni, he mau alii ia he umi e ku mai ana." Na aupuni he umi. Ua hooia mai hoi ka moolelo ua mahelehele ia ka Emepaea o Roma, mawaena o A. D. 351 a me 376 iloko ponoi a umi aupuni, i kapaia mai ia manawa mai "na aupuni he umi o Roma."

9.         Mahope o ka hoea ana ae o na pepeiaohao he umi, heaha ka Daniela i ike ai e kupu ae ana iwaena o lakou? Pauku 8. " I ko'u noonoo ana i ua mau pepeiaohao la, aia hoi kupu mai la iwaenakonu o lakou kekahi pepeiaohao uuku? Pauku 24. "A o na pepeiaohao he umi noloko mai no o keia aupuni, he mau alii ia he umi e ku mai ana; a o kekahi mea e ku mai ana no mahope o lakou; aole like ia me ka mea mua, a e luku hoi ia i na'lii ekolu." " O keia mau pepeiaohao, he mau aupuni he umi la kou, a oiai keia wahi pepeiaohao nuku i ku ae iwaena o lakou a i luku aku hoi i kekahi mau aupuni ekolu, he mea maopopo  loa. he hoailona ia no kekahi mana i ulu ae mailoko ae o ka Emepaea o Roma mahope iho o A. D. 476. a i luku aku hoi he ekolu o na aupuni o Roma i mahele ia ai.

 

E. H. G.

 

 

BUKE KUAI.

 

            O ka poe akeakamai ma ka oleo a ke Akua, na wanana, a pela aku, ua hiki ke hoolawaia e like me ia malalo nei.

            "Ka Hiki Hou ana mai o Karisto, he wehewehe pokole ana o ka Wanana  a ke Akua, ma Mata o Mokuna XXIV." He 15 keneta no ka Buke hookahi 0 80 aoao.

 

            "Na Wehewehe o ka Buke o Hoikeana," @@ Wanana e pili ana i ke au Karistiano a hiki i ka hopena. He 50 keneta o ke kope hookahi.

 

            Ua makaukau  makou e hoouna aku i keia mau buke no keia mau kumukuai, a me ka uku lawe leta, no ka poe ma kahi mamao, hooili ia mai ke dala me ke kauoha.

 

            "Hopena o ka Waiona." He buke liili keia, o 16 aoao, no 5 keneta.

 

J. E. BUSH .

 

 

INA OUKOU E MAKEMAKE E KUAI I KEKAHI ONA LOLE KOEKEO NO NA LA EASTER

 

B. F. EHLERS .

 

Oiai ua hooemi ia ia ke kumukuai o keia HALEKUAI.

HOOLAHA!

 

            O ka'poe a pau e makemake ana e hoolilo i ko lakou aina, a e kuai paha i ko lakou aina, ke poloai ia aku nei e hele mai i ke Koena o ka Oahu nei mamua o ka hele ana aku i na wahi e aku.

            O ka poe makemake e moraki a hoaie paha, e hele mai a na makoa o kuhikuhi aku i kahi e loaa ai ke dala, @@ @@ ak@panee oleolu, ma ka waiho ana mai i @@ h@@@@ @@@@@ @@ ia mea. @@@.

 

 

MAKANA, + MAKANA

 

He Piano Nani Mai Nu Enelani Mai.

E haawiia ana kekahi Piano Nane e

 

L. B. KERR

 

ALANUI MOIWAHINE, E PILI PU LA I KA HALE KUDALA O MOGAN.

 

E haawi ia ana he kikiki i kela a me keia me a ao kela a me keia $2.50 ana e kuai ai ma ko'u Halekuai no na kumukuai haahaa loa, a e loaa ana hoi i kela a me keia kikiki he kuleana koho hookahi i ka @@@@@ o na anoano oloko o kekahi ippu e kau nei iloko o ho'u Halekuai.

            Mawaho o ke koho ana no ka makana, ke poloai aku mei au e hele mai, a e @ona @@ @@ @@@ @ @@@ a lakou i makemake ai ma ko makou halekuai mai ka papahi poo a na @@@-wawae, me na kahiko @@@@ o-na ano a pau, a me na hulu papale a me lipine.

 

E HELE MAI! E HELE A PAU!

L. B. Kerr.

 

 

Kuai Hoopau Nui.

 

Kuai Hoopau Nui.

 

            Ua hoomaka mai au e Kuai hoopau mai ke Poaha mai o Ianuari 23, i hookaawale ia ae kekahi wahi o ko'u halekuai no na lolo hou.

 

            E kuai ia aku ana na mea a pau o kou Halekuai i pau aku na mea e kau nei me ka hookoe ole ia e kekahi a e. Loaa aku no na kuai holopono ana ioa loaa ole kona like ma Honolulu nei mamua.

 

            He hou loa ka makou waiwai kuai ia a pau hei na waiwai hope loa a makou wae mai Nu Ioka mai o no Lole mai na aina a

 

Na IeLol@      Na Silika         Na Mak

 

            Na Lole Nahenahe Na Lihilihi Hana Lima, Na Lihih@i K@welu. Na Kakini.  Na Lako Wahine o na Ano a pau Na Lako Wahine o na Kane Na Waiwai Lole e ka noho ae hale Eia E Eia

 

            Lele kekahi e na Waiwai, i @@@@@@@@ @@ @@ ka @@@@'aa mau kuai h@@mi ana, ma @@ DALA KUIKE WALENO. E @@@@@ loa au e h@@makaikai  aku i @@@@ @@@ @@@@ i na L@@@ @ H@@@@@@@

 

J. J. @@@@.