Ka Oiaio, Volume I, Number 74, 14 April 1896 — Page 2
This text was transcribed by: | Rose Mae Reeves |
This work is dedicated to: | Nohealani, Kainoa, Mitchel, Reeves, Kaheaokalani, my grandchildren |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
HOOI@ AINA AUPUNI.
MA KEIA ke@ h@ ia akui nei o na aina a pau i hoakaka ia @ ka Papa Kuhikuhi malalo iho, e wehe ia aku @a no ka poe makemake e noho ma na aina malalo o na hoakaka ana o Mahele VI o ke Kanawai Aina, 1895, no na Hoolimalima Home Liilii, Mai a mahope aku o Mei 3, 1896.
PAPA KUHIKUHI.
He 10 apana aina ma ka Ili o Pouhala, Waikele, Apana o Ewa, Oahu, nona ka ilihonua mai ka
1 ¾ a 3 ½ eka pakahi, a e hui puia ana me kela a me keia apana aina kula kekahi apana aina-wai (aina loi kalo), o aneane ¼ eka.
Aia hoi keia mau apana aina e pili la me ke alanui kaamahu o ka Hui Kaamahu ame Aina o Oahu, a he kokoke wale no i ke alaloa Aupuni.
O na palapala nonoi a pau no kea mau apana aina e noi ponoi ia mai no ia e ka mea makemake, ma ke Keena Oihana o ka Hope-Agena, ma ka Hale Hookolokolo, Honolulu, Kahi hoi o na palapala kii aina e ikea ai a me kahi e loaa ai na olelo hoakaka hou aku.
E hamama ana ke Keena no ka lawe ana aku in a palapala nonoi ma ka hora 9 kakahiaka o ka Poakahi Mei 3.
J. F. BROWN,
Tf Agena Aina Aupuni.
JOHN E. BUSH, Luna Hooponopono a me Puuku
HONOLULU. : : APERILA.. 14, 1896
NU HOU HOPE LOA.
MA KA AUSTRALIA MAI.
AMERICA
Ua hooholo ka Aha Olelo Amerika i keia olelo iho.
“Hooholoia: Aia hoi, ma ka mauao o ka Ahaolelo, ke ku nei kekahi kulana kaua akea mawaena o ke aupuni o Sepania a me ke aupuni i kukalaia a i hoomauia no kekahi Manawa ma ka mana o ke kaua e ka lahui o Cuba, a he mea kupono hoi i ko Amerika Huipuia e malama loa i ke kulana kuikawa mawaena o na aoao e paio ana, e ae ana ia laua in a kuleana a pau o ka poe kaua ma na awa a ma na wahi o Amerika Huipuia.”
“Hooholoia, eia hou, e waiho ia aku hoi na kokua hoaloha ana o Amerika Huipuia, ma o ka Peresidena, i ke Aupuni Sepania, @o ka ike ia ana o ke kuokoa o Cuba.”
Me he la, no keia kumu, ua kahea ia kekahi aumoku kaua o Sepania, e hoomakaukau, a aia ke kalewa la mawaho o kona mau aekai, me ka makaukau e holo koke ke ike ia kekahi kumu kupono. Ua wela hoi ke koko o na Sepania i keia hana hookamani a Amerika. Me he la, u@ poino oia i kona wa e moe nawaliwali ana iloko o ka pilikia o ke kana kipi maloko o kona mau palena, he kanakolu makahiki i hala aku a iaia e houna ana in a elele haiolelo i Enelani a me na wahi e ae e hoalaala a ii ka manao hoopono o ka lahui Beritania aole e ae aku i ko lakou aupuni e ike in a kipi o ke kaua kuloko Amerika mahope o ke i ike ia ka huliamahi a me ka lanakila, a me ka loihi, e like me ke kana kuloko o Amerika Huipuia, aole nae i lele wale main a aupuni e ike a e kokua in a hana kipi o kona lahui i ko lakou aupuni iho, e like me Amerika Huipuia poina wale e holopu a e kokua ne ii na hana hookahuli aupuni o keia mau la pokole. No makoa iho, ua ike mua makou, ma ka wanaua @ H@ken@, o keia aupuni Amerika, ke aupuni i hoailona ia, he elua ano, he kohu keiki hipa i kiuohi, aka, e kamailio ana me ka waha o ka deragona mahope aku. (Nana @a Hoik. 13:11) A o ka mea kamahao loa, eia o Amerika ke hoopiha ne ii keia kulana mai kona wa i kukalaia ai he aupuni kuokoa i ka 1776 mai a i keia wa ke hoea ae nei kona ano hope ‘i like ole me kea no keiki hipa. Aole keia he mau olelo hoehaeha wale i ua makamaka, aka, he hoike ana keia in a hooia e hookoia ne ii ka oiaio o na olelo e hoike mua ana no na lahui o kea o mamua o ko lakou Manawa.
KAUA MA CUBA.
Ua komo aku o Maximo Gomez iloko o ka piko ponoi o ke kunanakauhale o Santa Clara a no elima hora i paa ai ia wahi.
Ua puhi ia hoi ke kulanakauhale o Pinadel Rio e ekolu tausani poe kipi.
Ua hoopaa ia ka mokuahi Berimuda me na lako kaua e ke aupuni o Hondurasa. Ua hoopae mua aku nae oia ia Gacaia a me kona mau hoa ma Cuba.
Ua hoopioloke ia ae la ko Wasinetona poe i na nuhou mai Cuba mai no ka li ia ana o kekahi poe pio kaua.
Ua waiho aku hoi o Mr. Call o Florida i kekahi olelo hooholo ma ka Senate o America e kauoha ana e hoouua koke ia kekahi puali aumoku kaua e hoopau i keia mau ano lana.
KE KAUA MA SOUDANA.
Aia hoi o Osman Digua, me kekahi puali nui, e hooweli aua ia Sinkat he 50 mile mamao wale no mai a Suakimakua. Ke nee aku la na Davisa he poe hoomana, i ka akau me ka lawa in a kanaka, a ke naua ia aku nei ka hiki mai o ka lohe ua lele kaua aku lakou ia Suakima.
Ma kekahi palapala i ka nupepa manawa mai Constantinopala, na hoike ia ae keia. Ua haule na hoao ana a ka Rusini a me ka Farani e hoouluulu i ke Suletana e kue aku ia Euelani no ka huakai kana maka aiua e pili aha i ka awawa o ka Ni’e.
Ma kekahi leta ma ii ka nupepa Manawa mai Cairo mai, keia mau olelo. Ua kupilikii ke kulana ma ka mahele aina o ka Suakina. He uuku na koa Aigupika, a he mea kupono loa e hoouna koke ia aku na koa mai inia.
KELA A ME KEIA.
Eia maanei o W.H. Cornwell i keia mau la. Ua hoi hou mai o Kauka Alvarez mai Kaleponi. Me na koa makai e kiai ia nein a ohua pake ma ka Hakaaulana.
E paani ana ka Bana Aupuni ma Ema Kuea i keia ahiahi.
Ua hookohuia o C.A . Brown i hoa no ka Papa Ola ma kahi o J. T. Waterhouse i make.
Ke hoi nei o Kuhina Willis, a m@, he la o kona hoi aku keia hoi loa. Aole no paha e naauaua ana na Hawaii ia ia, mahope iho o ko lakou hoomaopopo ana i kana mau hana i keia lahui.
He 650 ka nui o na anoano o ka ipupu o kahi o L.B. Kerr. He 9 o 1355 i koho i keia helu.
Eia ma Honolulu nei o Rudolph Spreckels a me kana wahine, a me Miss Joliffe, mai Maui mai.
He eono la a me ekolu hora o ka Australia mai Kapalakiko mai.
He ekolu po mai keia ahiahi aku e haiolelo ai o Mr. Romig a huli hoi aku no kona home.
Ma ka Poakahi iho la o Willie Waterhouse i hiki mai ai mai Kaleponi.
He 915 ka nui o ua koa makaainana i keia wa. He 605 ma Oahu, 100 ma Hawaii, 90 ma Maui, a he 120 ma Kauai.
Ua hunahuna ia kea no o ka palapala hoike ola a na’lii moku. Nui ka huhu o ka Loio Kuhina, aka he kukaea wale iho no.
Ma ka auina la Poaha ae nei e mare ai o Francis Gay o Waimea a me Miss Lillie Hart, kaikamahine a C. F. Hart o Niulii.
Ua ku mai ka moku kaua Amerika Petrel i nehi nei no ka nanahu. Mai Yokahama mai oia a e huli hoi ana.
Oiai o Kauka Reid o Waialua e hoomalielie ana i kona lio ua peku ia ae la ke kauka a haki iho la konalima.
Ke kakau inoa nein a hoahanau o na hoomana hole-pope e noi aku i ka Ahaolelo e hana ia kekahi kauawai e papa ia ke kiki pu ma ka Ia mua o ka hebedoma, i kapaia La o ka La.
Mai poina e na hoa’loha i ke kipa ana ae ma ka halekuai o N s. Sach.
Mai poina in a kuai ho@ni ma kahi o B. F. Ehlers (Bainaba).
Ua make o Mr. F. C. Lowrey, makuakane o Mr. Lowrey o ka hui o Lewers & Cooke, i ke 68 o kona makahiki, ma kahi o kana hunona, W. R. Kakela. I keia auina la oia i hoolewa ia aku ai.
Ma ka halawai a ka Papa Ola i ka Poaono nei, ua ahewa ae o Hanale Waterhouse i ka hoopae e ia ana mai o na liina hana pake i hiki mai ma ke Gaelie, oiai ua noi ia mai lakou o ka Ahaolelo e hele aku e kuka pu me lakou no ia mea. Aole nae keia like ole he hohonu aku, aka he kike olelo no a na hoahanau a pau wale ae no.