Ka Oiaio, Volume VIII, Number 11, 8 May 1896 Edition 03 — HE Moolelo na Aina Kahiko NA KULANAKAUHALE NALOWALE I LOAA HOU AKU. KA AINA O KA ISERAELA. [ARTICLE]

HE Moolelo na Aina Kahiko NA KULANAKAUHALE NALOWALE I LOAA HOU AKU.

KA AINA O KA ISERAELA.

Ke A'W.i K:>liikr. loa o kn honua o kn ]>no ana auo o ka noho nnn <> ko nvi kahiko iua na Aina Hikiim—Ko Kula o Kii-oiia — Ko Knlnnnknnhnlo o ke 'lii Nui—Nnmauno iiiua <» k« iko ".īin nku i kn ninn—Knhi o knmnkoua ai nn lu<luio—Kunuon u unoniio ko imnn nku —Na Miinno nloli.'i no kn Ainn lli'iiiiiloli-. i liooniauia inai. i Mnwaon.'i o knnak-»>lu a iuo kanaha tnusarii ka uni o na kanaka 1 u<lai<> o noho noi ma l'alesoliuo. .() ko lakou ha]>a uui mai husia anio Polona m'ii, :i iia holo akn hoi īua ka Aina Ho mololo. ■n.olo n<> ka lioouhi ana i nn pono noho aua, nka i holo iiku mannili o ka mauao liai' }niIo; o kaiiikan no ka nani i iiala akn o ko !ak<»u aina. a <• iuoo pr, !ioi. ua :.i wi' ino n-i kn]»una ke mako aku. Il«> ]it»<> ilihuiu' lakou, a <» k<> lakou ola uiai ua iiian.iw.iloa mai noia iuai Aniolioa nuio Euroj».i. Aole ho maopopo o ka hopen.i o koia aina i ke kanakn. -Ko inanno noi ltapo»v loi.lnio o lioolilo ia h'i'UK.ah'iiia ī >\ a!ii ih>]|.> aku no ka pope ko po<> <> l.a hooinnia. l a <il»ii) kokaln nui/ ilala no k.'k ilo lialo nani ii. ka P<>po ..• noho /»i malnna c> /.iona, I,alii i mauaoia (ioi »« k, kahi poo.i low o ia aku-ai kiwaiwni a in.- n;» 'uoa n ]»au nani <» kn l'<n»o a me ka oihana. Aka he uiau kuko ani koiii, a ho okoa palia ka liiiHia a ino Knolani i mauao ai. • —

Malele II

M< >"K fJ \ A M.\ī .1A FA A n:i!l'^\LKA.r\. (t L»|.a, ka .lopa, o L-.i \va kaliiko, ko awa <> k«\ kulau-.\k.vuli-,vl>v «> i« > u-\!«'ni v, ko awa kalnko loa o ka liouua n«'i, kahi a |oii:i i kau nUu ai lua ka moku lio kana liuakai kauhuiii, a b;i!iī hoi a Noa i ololoia ai i lionhiua aku ai i kona halolana, oia kokahi «> i»a nwii pilHt-ia h>a <> ka pae auii akn. I a hoopomaikni i;i uiakou o na maknni maikai amo ka malio ka niakou Imakai nia ko Kai a o kaunui aku ana lioi ko makou < l pae nku ana n\c ka ohiolu i kokiilii kakahiaka ae ina •!<>}>», oia nno i ke aumoe an.v iho o ko nuikou po hopo loa ma ka moana, ua h.oomaka hik»\vawe no la hoi kokalii ino nni, ii ia makou o hookokoko aku ana i ko awa i ke kakahiaka ana ao o. pa ana ka makam ino uni. a me he la hoi na nlo e hooweli e p<»i pu iho i na waapa olnm i a-a e holo mai i ko makou nioku. Ho nni wah» o n;i ohua maluna o k«» makou moku i liolo mai ai ho poo- mnlihiui holo ma ka l;vkon huakaihelo uona walii honio 1010, a ln> moa woliwoli h«>i ka iko ana aku ia lakou e hiu ia aua mai ka moku akii'ino ho ukana la a l\«»olowa ia aku i ko oa, a kup«>\vo kivmiu\!vwa ii»»kiu\ awiwiia iho hoi ihma o na waapa malalo «o, oiai ua hiki 010 loa hoi ko hoopao ia nku lakou ina nnaiio oaeniamuli o ka ino nni o ko kai. Pau aku h\ hoi kokahi poe i ko knu, hiki uini la i kou mauawa o hiu v ia ao āi me !.«• kilione.la. <) ka ana 0 koia iaia \via kokalii o īiii hana pohihihi 1 hiki 010 i;i'ii ponoi ko oh i.> a k<> waiho no| ua ka iue:i n<>ou<»o »? h<><>iu \opop.i iho. () ka pilikia U>n. oia uo );:i wa o kuu ia ih«> ;\i ka ohua iluna «> ka Wiv;i|ii iai.a o auku aua ihmn i lalo, i kokahi niau:Jka o hapaiia aua o ka ah> a like mo ka oueki nioku a i kokahi luiua ko iho e omi aiit aTn:vl<»walo mah»h\ o mahi aoao o moku. M<> kii makau a uie ka haalulu a'n i kakali ai i ka w.i ku|»ono, :i i ka wa o kahi waapa i pii n|o ka al.\ ia wa lole koke akn la a'n; me he ia lie leina keia iloko o ka

wahn o ka āolo hoī pola k» ke Akua i īula ai. ' . ' A kau iho la nmkou malnna o kahi waa oi», aia no makouhe mi!o ekoa mai ka aimi inai, Aola j&oi *u e pioiim ai>a l kēla holo.ana aku ma kahi waapa malnna o na ale. E pii inau' ana ka ino a e hihio ana hoi ka makam. Ua lioomanao ae la a'u.i ka mea i loohia ia loua ma keia mau kapakai, i ko Paulo ili a pae olulo ana ma keia moana hookahi no,a toe ko ke 'liiwahine Anedoroiueka hopena iaia niahiua o ka lae pohaku, i- Uoopaa ia me ua kupee a ke Kaulahao, he luahi na ka la, ka makaui,' a me ke poi ana « na ale, e like me ia a'n e ike kiuo ana i fca uhi nalo aku hoi i kahi oua.i hoopaa ia ai, e hoomanao ana hoi a'u i ko lakou miiu poino, oia aku ana ko makou ia m.ikou e ka ia neiena ale a me na kikiao ■ ahiu hui makani. Ua.poi iu. makou e kekahi ale, a. na manaoio iho la a'u i ko'u lohe ana i ka leo o ka'u wahine i kona puana ana, "Auwe, poiiio ■kakou! Poino kakou e!" e poino io maoli ana no makou. He mea oiaio, hookahi hoh nahi e liko me ia a ua poino hoi mokou; a ike aku la ho naln hou e kn mai aua e poi; aia hoi ko wili ilio Li ke poo o ka ualu ma ka akau o makou: un iko pu aku la horka mea iaia ka hoe uli, a mo ka 100 nui, oiai heaihoai i nahoowaa oka akau o hooikaika, v a ia wa, me ka emoole h»a ua ]»ae aku la hoi makou a kaa ana i ka lulu o Waiuwhanalua i ke kipoho halana o Nainiikiu>kahaiTiruoho i kula maloo o ka aek.'ii.

Me he la, he nmikumamalima tausaui ka hehina kauak.'i o keia knlauakauhale, he heluna mahuahua hoi, oiai he kakini ona manawa i lukuia ai a i hoala hon ia ae ai. oka manawa hope loa o kona hoopoino ia ana oia ka wa a \apoliana i lawe pio ai i ka 1799, i ka uianawa ana i luku hoomainoino ai i na koa> ki.ii Alhani ho 1000 oia kunanakauhalo, maliopo hoi o kona ae aua, o kekahi kumu o ko lakou haawi; pio ana. oia ka hoopakele ia o ko lakou'ola; a nio ka hanai ana i ka laau make i kona mnu koa pnnoi j onawaliwali a hiki ole lioi ko ukali pu me koua puali koa iaia e haa-l.-lo ano īo Siria, mahopo o kona auhee aua nia ka hooilikaua ma Arre. 0 kahi ikuai o ka halo n Nimeon.i "ka mea linohia," kahi o l'oloi-o i noho ai iaia i hoala hou ai ia Tahi< ni ko ola. a kahi hoi i loaa ai iaia ka hihio o ko au «> ka Kuanolio. aia ho ke kuhikuhi ia la a koia In "ma ka aokai" mn na hoike hooia maik.'ii.

ke. knlanAkftaltft]e «> k&u nmi ana i kok.ilii kiekioim Ijip, i poniia ilio hoi m« kahaleulii o ko Kiaain.% e l»oike mai aua hoi i na heK>holiM)!\ )«aikiu i ka nuua aku nmi ke kai m«i; aka, i.ka īnaoawa hoi a kou mau wawae e hehi i'ho :ii i ka hohua, ua auhee aku hoi keia »nauao mahalo no kei i mau hiohiona o kfia wah». Ho p;)k<»o hoi' iia alanui. he ololi ahe pelapela; ua piha hookeke hoi i na kekake, na kamnlo, a me na ilio, ua kanaka makilohele, «a ma'i l.>j>era, a me na kanaka Arabia rao n« aahn-ha)),a o lioolilo ana hoi he mea pilikia ■no ka poe hele e kaalo mawaeitao lakon. Aka, i on e haalele iho ai i ke kulanakauhale, īa wa koke ua loli ae la hoi ka heielial.Mi.i ona mea a pau. Ta keehi aka la kou man'wawao inaluna o ka aina o na moolelo kahiko a in<> ka moolelo hemolele, o na iuoenliano a mo na moolelo-kaao, o ka aioa la a )no na pua. A iua na alu mala maia. ala&i, a i«° i hoopuniia hoi me aa pa o ua laau kuku wma ua paa aani; noho ana hoi na wahine i whipa-i ia me . a «himaka a lolii aiiM nialalo o na laau-pama, a i ekle « ho« loholo *na »viwaena o ua iliua a me uv loaa.<>. iu kano i wakiia aa jvv\ aa io 1010 k<oko«*, a me ko lakou ma« aahu ho)o--ku. uio na umiuini loloa» e noho ana hoi ma n« ipuka o k«> knlan!ikaahalt>, a p pahi ana paha i k'o lakou mau īpuhue puhi paka malalo o ko 1.-ikou mau laaai laau nwaina a mo ku-mu-pikn. e hoomanao mai aoa hoi i aa U o ka po<> o ko au kahiko» a « aaa i kekahi kti i ik« wal« ia nq aia o% ai«i Hiki«a.

hoi o īerusale«tft he elaa : ' hiMieri kapoai kiekie ae a he mahma mile ma ka hikina aku o walm »8 o ka ioaa ana aka o Qa 1 iie piilkia ma ke a!«Miui, welaweln, Imi h« fc ka'lanlea mamun o kei» holo as6s'e mml loMĒii, E moe aoa hoi keia alasai no inakkala» $ail* umluna » ke Knla Popobep«a o na hoi o na Pilisitine o ka wā k&hiko, a - waena komi ponoi aku hoi o ka m<&i^!raij^ ī 1 ī lukaia ai e na ilio-ahiu & hoomaka aku lioi makoa - ma ke ana o aa Mauna o Indea e pii £e •"' A/-alon;i, kalii hoi a Jostta i hoopio ai £*&gfl§ī * elima oka lahui Amoritft. E kaayb keia alanui ma keia piioa ana aka kekahi maa lapa pali, a mal lnsia kou i loaa ai ia makoa kekahi HAiii o ka Aina o Kanaam; mai hoi o keia mau lapa-pali o& oi aku k& e kokoke ana ia Emanaa, kaīii » -"■ ike akn ai iaia iho i kana man haum&na l:v o kona ola hon ana inai, ua hiki lookoa ia aku ke Kala o Barona, m»i £4£B&k~~ a Aakelona, i kikokiko im na. ■".- iiilii, me ko kai nlinli i kahi mamao. ' * Aka, aolo he manawa o kakoo e m» hf>f>raanao i »a raea e pili ana i ka ī&k&MM-l''-/ oka aina. ■ ■: r ■ ■ "■ Aia koke akn no ma keia huli aku o Jb» pa-pali mainna pono o makoa, kahi o toßSēi^ f ' ■ o ko makou naau,-ke alina lapa-pa}i kieMk- - loa o lakon o keia pae lapa-pali. TT i 'H* HlHl*-^ ~ lion ae l;i >nakon i na iio o makon, ahe ' 4 ko!e i kaalo akn la mahope ka lapa-paH kie nana i kaupale uiawaena o ke ' me ke Kaī AV<v-nakonahonaa, a ia Tt*\iTT|di|j|fc : : • boj! o I?ru»alema, e anapanapa «m o ko makon man maka i ka ia e papa t(s» |gpp ~luna iho ona iaia e iho aoa e napoo ka naan i hooniia e na manao i hiki ©lo'' IWt ; -* puana le<> ia aa ia makou e hok» &aa. 9jt&epb akn ma ka ipuka o Ziona, a iele iho i*£Mia* lio iho iloko o ke "Ko lanakauhale ok» Akaa." .._ īna hoi iloko oka makaikai ikt lp|fe a hi i na kahna kana a iu#> na wahi q kona aina, na loaa ia ia na iiai »io kona one liaiiaii, aole akei he man w§mL puannanu ko loko o kona hoomana i ni oi.i i lnki ai ko kaomi iho i kn ke fa»aHnSā iuuu iniiuno hai]uilo i koua ra e kipa ikv hoi i U,vUi i hoike ia JW> ai ka. laaakOaa** 0 ko kii!o>n ilaku n>alnna o ka make &&aJ& luaku\«i]mu? l T a hoohoihoi ia mai hc£ ko. kakou niau uianaolana, a ua hoopu88eB»aB mai ko kakou innu puuwai i ka wae iW ..pfrpl ni i ko a me (4olok>iha a Bae 11«. H« oi,-iio, Aole no paha e hiki ia kolio iho, iua wahi ponoi kahi o htg>% | oleloia e }iili aua i ko kakou Haka, i iilo ii 1 wahi laahia ia mau wahi, aka, ma ka aMnk maoli 110 o ka inoa o lesu, me ka MMM ōlSl hiki kiuo ana> ua hoopnui ia keia āiMlkaloo* koA, me he la me ke.a)a no aa Immmhuo»' MMk nona. l'a ho«vala ia mai hoi n& kooMMAiUi hoano, ke »atM akn ina naia a tu mi lnwaiiW*» Ziona! Ho nui na knmu km —inm i 1*1» " «ku mai keia kiko waeua aka! Eia W b huli nei na naau o na uiilioua h"iifc\ e ia lakou ku hiohiouanoname&i kaaaiaaMloa^ o ka pnn o Cali>-ari,a i ina mea i ia iloko o ko kakoa kakou e }mina iki Mta i k» Ke* a n* UJ%>hai, me koua koko e kaha ana m - le hoi kakon e ImpniM ika īoaoiw o \romatea, i paia nm ke OM«NBft »!fe| ola man loa, a .aole no Jk** kak»o a paiai ia mauua ( Miwt-v me he la * aaapaaapa w*i irrn * me ka ».v« o ko kakoa alii aioha. iaia • fcai ana i ka laui.— Na mea ea« a~paa • poiaaaiN** ■ aka, <» koia maa n»ea aole ia e poiaa. *