Ka Oiaio, Volume VIII, Number 13, 29 May 1896 Edition 03 — Page 1

Page PDF (1.11 MB)

This text was transcribed by:  C. Ku'uleinani Laumauna
This work is dedicated to:  No Pikake, ku'u kamali'iwahine

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

 

BUKE 8.

HAAWINA HELUHELU BAIBALA

 

NA HOAILONA O KO KARISTO HIKI HOU ANA MAI

 

        1. Heaha hoi ka mea uui e ike ia aua mahope o ka ike ia ana o na hoailona?  Mat 24:30.31

"Alaila, e ikea mai ai ka hoailona no ke Keiki a ke kanaka ma ka lani; a e uwe na lahuikanaka a pau o ka honua, aia ike @ i ke Keiki a ke kanaka e hele mai aua maluna o na ao o ka lani, me ka mana a me ka nani nui.  A e hoouna aku ia i kana poe anela me ka pu kani nui, a e hoakoakoa mai lakou i kona poe i waeia mai @ kani eha a mai kela aoao o ka lani a mai keia aoao o ka lani a mai keia @ nei.

        Aole hoi e manao ia i kekahi la aku a makahiki piha, aka ua kokoke mai.

        2  Ina e o mai ana na lau liko o ka laau heaha la kona ano?  Mat. 24:32

"E ao oukou i ka olelonane no ka laau fika; Aia na opiopio na lala, a ulu ae na lau, ua ike oukou ke kokoke mai nei ke kau."

        3  Heaha hoi ka mea maopopo loa e hooia mai ana ua kokoke ko Karisto hiki hou ana mai?  Mat. 24:33.

"Pela hoi, a ike oukou i keia mau mea a pau a laila e ike oukou, ua kokoke mai ia, aia ma ka puka."

4  Pehea hoi ke kokoke o ko Karisto hiki hou ana mai i ka wa e hookoia ai o keia mau hoailona?  Mat. 24:34.

"He oiaio ka'u o olelo aku nei ia oukou aole e hala aku keia hanauna, a hiki e mai ua mau mea la a pau."

Aole hoi i ka hanauna a Karisto i kamailio aku ai he 1800 i hala, aka i ka poe e ike ana i na hoailona.

        5  E hiki no anei i ko Karisto mau olelo ke hooko ole ia?  Mat. 24:35

"E lilo ana ka lani a me ka honua aka aole loa e lilo ka'u mau olelo."

6        E hiki ana no anei ia kakou keike i ka la a me ka hora o ko Karisto hiki hou ana mai?  Mat. 24:36.

"Aole i ike kekahi kanaka ia la a ma ia hora aoleo hoi no anela o ka lani o ko'u Makua wale no."

        7  Heaha ia ke kulana hoopono o kanaka i ka wa o Karisto e hele mai ai?  Mat 24:37-39.

"Me na la o Noa, pela hoi ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanaka.  No ka mea, i na mamua o ke kaiakahinalii, ai lakou a inu hoi, mare lakou a hoopalau no ka mare ana, a hiki i ka la i komo ai o Noa i loko o ka halelana;  Aole lakou i ike, a hiki mai ke kaiakahinalii, a pau loa ae la lakou i ka make:  pela no hoi ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanaka."

        8  Me keia ike i ko Karisto hiki hou ana mai, heaha ka kakou hana?  Mat. 24:44

"Pela hoi oukou e noho ai me ka makaukau; no ka mea, i ka hora e manao ole ia'i e oukou, e hiki mai no ke Keiki a ke kanaka."

        9  Heaha la ka hopena o ka poe e hoololohi ana i ko Karisto hiki ana mai?  Mat 24:48,50,51

"Aka, o ke kauwa ino la, i olelo iho iloko o kona naau, ke hoohakalia nei kuu haku i kona hoi ana mai;  E hoi hou mai no ka haku o ua kauwa la, i ka la i kiai ole ai ia, a me ka hora i manao ole ai ia;  A e hookaawale aku kela ia ia a e haawi aku i kona kuleana me ka poe hookamani; ilaila ka uwe ana a me ka uwi ana o na niho."

        NOTA.-E like hoi me ka mamao o  na pauku maluna ae la, me kekahi mau pauku e ae, he lehulehu, ua kokoke mai ka la weliweli o ka Haku aia ma ka ipuka ponoi.  He kakaikahi ka poe i hoomaopopo i keia mea  oiaio koikoi loa.  E hookani hoi na kaai ma kaala ma luna o na towera o ka oiaio i ka leo euauelio ua kokoke mai ko ka Haku hiki hou ana mai.

 

HAAWINA HELUHELU BAIBALA

 

KE KULANA O KE AO I KO KARISTO HIKI ANA MAI

 

        1  I ka manawa hou ko Karisto hiki ana mai i hoohalike ia ai?  Mat. 24:37

"Me na la o Noa, pela hoi ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanaka."

        2  Pehea la i na la o Noa?  Kin. 6:5

"A ike mai la ke Akua, he nui ka hewa o kanaka ma ka honua, a ua hewa wale hoi ka noonoo ana o kona naau, ana i manao ai i na la a pau."

        3  Heaha la ke kulana o ka ekalesia i na la hope?  2 Tim. 3:1-5.

"Eia hoi ka mea e ike ai; a i na la mahope e hiki mai ana na manawa popilikia.  No ka mea, e lilo ana na kanaka i poe makemake ia lakou iho puni kala, hooioi, hookano, hoino wale, hoolohe ole i na makua, aloha ole huikala ole.  Aole aloha maoli, pale berita, niania wale, kuko umi ole, huhu, hoowahawahi i na mea pono.  Kumakaio, paakiki, naau kiekie, makemake i ka lealea, aole makemake i ke Akua.  Hookokohu manao i ke Akua, aka, e hoole ana i ka mana o ia mea:  e hookaawale ae oe mai ia poe ae."

        4  Aole anei e ulu ae ana ka pono mamua o ka wa o ko Karisto hiki an mai?  2 Tim. 3:13.

"Aka, o kanaka hewa, a me ka poe hoopunipuni, e mahuahua ana ko lakou hewa, e hoopunipuni aku ana me ka hoopunipuniia mai.

        5  He oluolu aku anei ka hoomanao i ke Akua ia wa?  2 Tim. 3:12.

"Oiaio hoi, o ka poe a pau e noho haipule ana iloko o Karisto Iesu, e hoomaauia' ua hoi lakou."

        6  E noho pa ana anei ka hewa a me ka poe pono a hiki i ka hopena o keia ao? Mat. 13:30 (hapa mua).  [Hoohalike me ka Pauku 38, 29.]

"E houluulu mua oukou i ka zizania, e pua a paa i mea e puhi ai i ke ahi; a o ka palaoa la, e hoiliili ia iloko o ko'u halepapaa."

        7  I ka manawa hea ke "kanaka o ka Hewa" (2 Tesa. 2:3) i kapa ia hoi kela "Hewa," e lukuia ai? 2 Tesa. 2:8.  (Nana ia Dan. 7:21,22.)

"Alaila e hoikeia mai ua Hewa la, o ka ka Haku ia e kinai aku ai me ka ha o kona walia, a e luku ai hoi me ka olinolino nui o kona hiki ana mai."

        8  Heaha ka na lahui kanaka e olelo ai i na la hope?  Mika 4:1 (hapa mua) 2, (hapa mua) 3.

"Aka i na la mahope ****e hele mai na lahui kanaka he nui****a e hooponopono no ia i waena o na kanaka he nui, a e ao aku i na lahuikanaka ikaika, loihi loa aku; a e kui lakou i ka lakou mau pahikaua i oo-palau a i ka lakoou ihe ia pahipaipai:  aole e hapai ka lahuikanaka i ka pahikaua ku e i ka lahuikanaka, aole hoi e ao hou lakou i ke kaua."

        9  Heaha ka ke Akua olelo no ke kulana maoli o ke ao ia manawa?  Ioela 3:9,10.

"E hai aku oukou i keia i waena o na lahuikanaka; e hoomakaukau oukou no ke kaua, e hoala mai i ka poe ikaika, e hookokoke mai na kanaka kaua; e pii mai lakou:  e kui oukou i ko oukou mau oo-palau i pahikaua, a i ka oukou mau pahipa'ipa'i i mau ihe; a e olelo iho ka mea nawaliwali ua ikaika au."

Ua olelo hoi ke Akua i ka mea okoa loa i ka ke kanaka i olelo ai.  E olelo ana kanaka no ka "ka malu a me maalahi" (1 Tesa. 5:3), aka ke olelo la ke Akua he wa ia no ke kaua.

        10  Aole anei na ala i haawiia aku ana ka aia i ka Haku he hooilina nona?  Hal. 2:8.

" E noi mai oe ia'u, a e haawi aku au ia oe i na lahuikanaka i hooilina nou, a i waiwai hoi nou na welelau o ka honua."

11  Heaha ka ka Haku e hana ai ia lakou?  Hal. 2:9.

"E uhai oe ia lakou me ke kookoo hao; e ulupa hoi oe ia lakou me he ipulepo la."

12  I ka wa hea la ka Haku e hoomalu ai i na lahuikanaka a pau iloko o ka inaina?  Hoik. 19:15, 16.

"A puka mai la, mai loko mai o kona waha, he pahikaua oi, i mea e hahau ai i kona aina; a e hoomalu oia ia lakou me ke kookoo hao.  A nana no e hahi i ka lua waina o ka ukiuki a ka inaina a ke Akua Mana Loa.  A ma kona wahu a  ma kona uha ua palapalaia ka inoa, ke 'lii o na lii, a me ka Haku o na Haku."

E. H. G.

 

HE OLELO HOONANEA WALE.

 

        He lehuleha na kanaka manao maikai i komohia ia e ka manao, aia hoi i na la hope e hiki mai ai na la oi o ka oluolu o ka noho ana o ka honua nei, a mamua o ka hiki hou ana mai o Karisto e huli aku ana hoi ke ao holookoa i ke Akua, a e noho ana hoi lakou me ka hewa ole no hookahi tsusani makahiki mamua o ka hiki ana mai o ka Haku.  Ua kapaia keia wa ke au o ka "milenia."

        I loko o keia manawa i oleloia ai aole hoi e kaua ana, aka, e uhi ana hoi ka pono a me ka malu maluna o keia honua, e moe pu ana ka liona me keiki hipa, a e noho mana o Karisto ma ka uhane maluna o ko ke ao nei.

        Aka, ua ao mai ka olelo a ke Akua he mau ao ana hoopunipuni keia, e hiki ai hoi ke alakai hoonanea i ka noho ana o keia ao i na kanaka a pau.  E olelo ana o ilalo, ia ia e kamailio ana no ka la hope, "I ka wa e olelo ai lakou, he pomaikai, he malie, alaila hoohia koke ia iho lakou e ka make." @ 5:3.

        I ka wa o ka la o ka Haku e manao e hiki mai ai maluna o keia honua, @ i ka ke Akua olelo ke ao ana, "p@paikai, maluhia."  Ma kahi e olelo ana he wa maluhia na la hope, e olelo ana hoi ka olelo a ke Akua he wa hoomakaukau nui no ke kaua.

        Ia Ioela e kamailio ana no ka la mamua iho o ka la nui o ka Haku, i ka manawa e hoike ia ana na hoailona o ka hiki hoi ana mai o ka Haku, a e hoonaueue ia ai ho@ honua e ka leo o ka Haku.  (Ioela 3:14-16 @ e ia ana oia ma ia mokua no, pauku 9;10.

        Eia kakou iloko oia manawa e noho nei, ka wa e hoomakaukau nui ana k@ ke ao no ke kaua.  Aole hoi he wa i ike mai kekahi mau aumoku kaua e like me keia me na pu nunui a me na puali koa.  I kela a me keia makahiki he miliona maluna o na miliona dala e hoolilo ia nei e na aupuni, e kapa ana ia lakou he poe lahui kanaka Karistiano, no ka hoomakaukau e luku aku kekahi i kekahi e like me he mea ola la.

        Ma Europa he mau miliona ka nui o na kanaka e noho makaukau nei ma lakou mau lako kaua, makaukou e hele ana i ke kaua i ka manawa e ikea ai ke kupono e lele aku maluna o kekahi lahui i emi mai kona ikaika.  Ma na wahi a pau o ka honua e lohe ana kakou ke hoomakaukau nei no ke kaua.

        E eia hou kekahi, i ka wa e oleloia ana he wa pomaikai ko na la hope, e olelo ana hoi ka ke Akua olelo he wa ia o ka poe nele o ka honua e hooluhiia ai e ka poe waiwai, ka poe waiwai i houluulu hnoi i ko lakou waiwai maka aua ana i ka uku kupono o ka poe ilihune nana e hana ka lakou hana.  E heluhelu ia Jakoba 5:1-6.  Ma ka pauku ekolu, ua olelo ae ke Akua.  "Ua houluulu oukou i na waiwai no na la hope."

        I ka manawa o ka la o ka Haku e hiki mai ai maluna o keia ao he hoole maopopo hoi i ka olelo a ke Akua ke ao ana he maluhia a he maalahi.

        Aka, ua ao mai ka olelo a ke Akua ia kakou he mau alakai hoolalau keia, i kupono lou e hoonanea kuhihewa i ka maluhia noho ana kino o na kanaka o keia poepoe honua.  Ua olelo o Paulo, iaia e kamailio ana no na la hope, "I ka wa olelo ai lakou, he pomaikai, he malu, alaila loohia koke e lakou e ka make." 1 Tesa. 5:3.

        Nolaila, ma kahi o ka leo e olelo ana "maluhia a maalahi," e hele aku hoi ke kiai e kukala anku me ka leo nui i ka olelo a ke Akua e keli me ia i haawiia mai ia kakou.

 

KA HULI PAU ANA I KA PONO AOLE HE AO'NA BAIBALA.

 

        He ano e loa ka milenia maloko o ka Baibala mai ka milenia a ka poe imi auo o ka ke Akua olelo e ao nui ia nei.  O ka manao e paa nei i ka noonoo o na Karistiano lehulehu wale, e huli ana ko ke ao a pau mai ka hewa, a e noho ana lakou ma ia kulana no hookahi tausani makahiki mamua o ko Karisto hiki hou ana mai, ua hookumu mua ia Daniela Witby o Enelani, aneane i ka 1680.  Aole i lohe ia keia ano ao'na iloko o ka ekalesia o na la mua, kekahi mea kamahao i na he olelo ao keia mai ka Baibala mai.  Ma kana mau olelo hoakaka no Mataio 34:30, ua olelo o Kalawina penei:  "Aole hoi he kumu o kekahi mea e manao ai e huli ana ko ka honua i ka pono."  Ia Lutera e kamailio ana no Ioane 10:11, 16, ua olelo ae penei:  "I kekahi poe e wehewehe ana i keia wahi, e huli ana ua kanaka a pau i poe Karistiano.  He hoopunipuni keia i hana ia e Satana, i mea e hoopouliia ai ke ao ana pololei, i mea e hiki pono ole ai ia kakou ke ike iho."  Olelo hou ae la oia, "E ike aku ana hoi oukou i ka laalaha ana o ka hewa, i lilo aku ai hoi keia ola he mea kuole i ka hoomanawanuiia, e lohe ia aku ai ka leo kanikaa hoi e hapaiia ana, o ke Akua, e hele koke mai me kau kooko ana."

        O ka mea oiaio maoli, he au wale no o ka nawa ka  milenia o kela @ o ko @ me ke ala @ o ka p@ ka pono, a me ko ka manawa e lukuia ai o Satana i ka wa e hoola hou ia ai o ka poe make iloko o ka hewa.  Mamua o ka hoopio pau loa ia ana o ke Satana, e loaa ana hoi he manawa o hookahi tausani makahiki e pokaa hele ai ma keia poepoe honua, a e  ike pono ai hoi i ka poino o kana mau hana ma ke alakai ana i kanaka iloko o ka hewa.  No kekahi mea i noho hana mau e like me Satana no eono tausani makahiki o ka moolelo o keia ao, aole hoi he hoopai i oi aku ke koikoi kupono e hookau ia maluna ona.  Aka aole no keia hoopai e hoopau ana i kona kipi no ka mea ia ia no i weheia ae ai mai ka hoopaa ia, mai ka paa o kona wahi hoopaa, mamuli o ka hoola hou ia ana ae o ka poe hewa, ua hoomaka koke hou ae la oia i kana hana weliweli o ka hoopunipuni, e hana ana hoi e puni hou aku no ka poe i hoola ia o na lahui he mea hiki loa ia lakou ke lawepio mai ma ka ikaika i ke kulanakauhale o ke Akua.  Aka ua waiwai ole hoi kaua mau hoao ana:  no a mea, e hooiho iho ana ke Akua i ke ahi mai ka lani mai a lukuia lakou a pau.  Hoik. 20:7-9.  Mai loko ae o keia auhulihia e pau ai o na mea a pau o ka honua i ke ahi, e hoea hou mai ai ka honua hou, kahi no ka manawa pau ole o na kanaka o ke Akua e noho ai me ke kaawale mai ka hoowalewale a ke diabolo.  E noho makaukau hoi oukou e ka poe e heluhelu ana i keia.

L. H. G.

 

KA HAAWINA HELUHELU BAIBALA,

 KA MILENIA.

 

        1  Heaha ke ano o ka huaolelo "milenio"?

"He tausani makahiki."

        2  Heaha ka mea e hana ia ana i ka hiki ana mai o Karisto?  1 Tes. 4:16.

"No ka mea, e iho io mai no ka Haku mai ka lani mai, me ka hooho, a me ka leo o ka luna anela, a me ka pu a ke Akua; a o ka poe make iloko o Karisto ke ala e mai."

        3  A ihea na keiki a Karisto e lawe ia aku ai?  Ioane 14:2, 3.

"Ma ka hale oko'u Makua he nui loa na wahi o noho ai: ina aole pela, ina ua hai aku au ia oukou.  Ke hele aku nei au e hoomakaukau i wahi no oukou.  Ina e hele au a hooakaukau i wahi no oukou, e hoi hou mai no wau, a e lawe ia oukou io'u la, i noho ai oukou kekahi @ ko'u wahi e noho ai."

        4  Pehea la ke ano o ka honua nei mahope iho o ko Karisto hiki ana mai?  Ier. 4:23, 26. (Isa. 24:1-3.

"Nana aela au i ka honua, aia hoi, ua noonoo, a olohelohe hoi; i ka lani kekahi, aole ona malamalama.  Nana aku la au, aia hoi, o kahi i nui ka ai, ua waonahele, a ua hoohioloia ko laila kulanakauhale a pau imua o ke alo o Iehova, imua hoi o kona ukiuki nui."

        5  He kanaka no anei kekahi e ola ana maluna o ka honua ia wa?  Ier. 4:26  (Zop. 1:3.)

"Nana aku la au, aia hoi, aohe kanaka, a ua hee aku la na manu a pau o ka lani."

        6  Heaha aku ana la ka hopena o ka poe i lawe ole ia i ka Lani i ka hiki hou ana mai o Karisto?  Ier. 25:31.  (2 Tesa. 1:7, 8;  Hoik. 19:11.)

"E hiki mai no ka uwalaau, mai na kukulu mai o ka honua: no ka mea, he paio no ka Iehova me ko na aina, e hooponopono no oia maluna o na mea io a pau: e haawi no hoi oia i ka poe hewa i ka pahikaua, wahi a Iehova."

        7  Pehea ka loihi o na haipule i hoolaia e noho ai me Karisto ma ka Lani?  Hoik. 10:4, hapa hope.

"**A ike aku la au i na uhane o ka poe i okiia ke poo no ka hoike ana ia Iesu, a no ka olelo a ke Akua, a me ka @ i hoomana ole i ka holoholona a me kona kii, aole hoi i loaa kona hoailona ma ko lakou lae, aole hoi me ko lakou lima: ola pu lakou me Karisto a hoomalu pu me ia ina makahiki hookahi tausani."

Ua make ia hoi keia poe, no ka mea e olelo ana a ua "ola hoi lakou."  E haawi ana hoi lakou i na hoopai maluna o ka poo hana hewa.  (10er.  6:3, 8).

        8  I ka manawa hea la lakou i hoola ia ai?  Hoik. 20:6.

"Pomaikai a @ hoi ke kanaka @ loaa ia @ kila k@ o @ aka, e lilo @ lakou i poe k@ ke A@

O @

        9  Pe@ o

"Aole i ola @ a pau ia m@ makahiki ho@."

        10  Heaha la ko @ iloko o k@ makahiki?  Hoik. 20:2.

"A lalau aku @a @a i ka dor@gona k@ mo@ oia hoi o ka diabolo, a o Satana hoi, @ iho la ia ia e p@ i na @

        11 Ihea la oia e hoopaa ia ai?  Hoik 20:3.  @ mua.

"A kiola aku la ia ia iloko o ka luahohonu."

        12  Aia la ihea ka lua hohonu?  Hoik. 9:2.

"Wehe ae la oia i ka lua hohonu; punohu aku la ka uhai, mai ka lua aku, e like me ka uahi o ka umu nui hooheehe hao; pouli iho la ka la a me ka lewa no ka uhai o ka lua."

Oiai ka uahi o ka luahohonu e hoopouli ana @ ea, alaila aia no hoi ka lua @honu @ nua.  Ua pili hoi keia i ka honua i kona @ hooneoneo ia ai mahope o ko Kristo hele ana mai e kinai i ka hewa a me kana hana. @

 

KE MAU ULU NEI.

 

        Ma na moku lawe leta a pau e hiki mau ana ka nu hou io kakou nei no ka ulu @ kekahi kumupilikia a hoopaapaa iwaena o na lahui ikaika o ka honua nei.  Ua hana ia nae keia mau kumu kuoo ma o na lahui a aupuni o ke kulana hapa mai o ka ikaika, aka i lilo ia nae he mau pono nui ko lakou e lilo ai he mea hoopoino i kekahi o na mana nui o ke ao ke lilo aku i kekahi o keia mau mana ikaika a apuepue nei i na kulana e hookahua pono iho ai ko lakou kulana makaukau no ka wa @ ulu mai ai o ke kaua nui e kau kehakeha nei me he pahi wakawaka ma ka lima o ka anela naua e hooahulau a luku'i ko ke ao ke hiki mai ka manawa.

        O kekahi o na hana hope loa a Ruaia i hoohana mai nei, oia no ka onoonou malu ana i kana mau hana ma o Kina la, ma ka hooliloia ana mai o kekahi pono nui i ka Hui Hookele Mokumahu Moana Rukini, o na aekai o Oheefoo, i hookuleana mua ia  e kekahi hui Beritania.

        Ua hoike aku hoi ka Hope Kuhina o na Aina e o Enelani, Geo. N.Carson, imua o ka Ahaolelo Makaainana i ka la 14 o Mei nei, ua hoouna mai hoi ko ka Moiwahine Beritania Kuhina Noho ma Pekiua i kekahi olelo tele garapa e olelo ana, ua haawi aku hoi o Kina i kekahi pono i kekahi Hui Kalepa Rukini ma Cheefoo; i lilo hoi he kumu e hoopilikia ai i kek kuleana mua o na Beritania.  Ua hoike pu ia mai no hoi i ke aupuni, ua waiho ke Kuhina Beritania e noho la ma Pekina, i ka olelo hoakaka mua, i ke aupuni o Kina, e hoopaaia aku ana hoi maluna o Kina na poho a me na poino a pau e ilihia ana maluna o na pono o na Beritania ma keia ao ana aku i keia pono i ka Hui Rukini.

        Ke hui ia aku keia me ka lilo ana o kekahi mahele nui o Kina i kapaia ka mokuaina o Manohuria ma ke Akau Hikina e lilo hoi i wahi hoolala a hoomoe i na alahao a @ e like me kona ike he kupono, ua iwakalua makahiki, malalo o kekahi kuikahi ma@ a ke hui ia aku hoi me kekahi mau hana e ae a @ia e hoo@ i, ma @, Tureke, Perreia, Aigupika, Saudana, a me A@ i kakooia a hui pu ia e ke aupuni Farani  he mea ia o ke ao e ike iho ai, oia ko @ ka maluhia o ke ao o ka manao kapuku o ua lahui ikaika, a ke kokoke loa aku @ hookui a uluamahi ae he kaua @ e ku ai  i na lahui a pau i ke kaua a me ka luku aku luku mai.

 

        Ka poe i hoopaa ia lakou iho ma ke Keena Hoopaa inoa, ponoi he nui: 1200 - i @ Iapana, 436; Na haole 362, Hawaii 364, Pake 339, Pukiki 14; Na lahui e ae.