Ka Oiaio, Volume I, Number 114, 8 June 1896 — Page 2

Page PDF (750.89 KB)

This text was transcribed by:  Elizabeth Grossman
This work is dedicated to:  To Puakea and all teachers that continue to inspire

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

 

KA OIAIO PUKA LA

JOHN E BUSH, Luna Hooponopona a me Puuku

HONOLULU JUNE 8, 1896

            Ua hoole ae na keiki puhi ohe aupnni i ka hiki ia lakon ke paani ma na lapule a pau, ma Maki Ailana.  Ua makemake lakou, e haawi ia aku ia la i la hoomaha no lakon, oiai hoi, e hana ana lakon ina la e ae o ka pule, a ina e uku makana ia aku lakou, mawaho ae o ko lakou uku mau, alaila lakon ae.  No keia mau puhi ohe ma Maki Ailana, e pomaikai ana ka hui alakaahao, a he mea pono i ka hui e uku mai ia lakou i ko lakou paani aua i ka la pule, wahi a kekahi hoa o ka bana.

 

KA HOOPII A CRANSTOUN

            Ma ka Warimoo i lohe ia mai nei ua komo aku ka hoopii koi poho a na haole i kipukaia ai e ke aupuni Repubalika no ke kipi i ke kaua kuloko o 1895.  Ma ka helehelena o ka mea i lobe ia mai, me he la e hooukuia ana ka mokumahu Miowere, a na ka lahui kanaka o Hawaii o uku na koi poho.

 

E HIKI MAI ANA

            Keoluolu kupono ae oia, e hiki kino mai ana o V.V. Akepoka, mamuli o ka ike i hoike ia aku iaia e kona aupuni makua.  Ua lohe ia mai no hoi ua oluolu ike ae oia, a e lana man ana kona manao e ike hou i ka home hookama ana i neho nanea ai a kona la i kipaku ia ai.

 

UA HOLO I KF SENATE

            Ua hooholo iho ke Senate o Hawaii e hoaie aku ke aupuni i $2,000,000 ma ha ukupanee 5 keneta.  Ke lawe i a na lilo e hiki aku aha ka uku o ka poe nana e hoolana aku i ka aie ina ka makeke, ma kahi o ka $100,000.  Ua oleloia, no keia kumu i holo aku nei kekahi mau haole kalepa a banako e hoolala mua no keia aie lahui.  Ke pono la no ka poe i waeia.

 

E HULI HOI ANA

            I keia Poakahi i huli hoi aku la kekahi poe Kahunapule i ko lakou home mahope o ka pau ana o ka ahahui enanelio.

 

UA PANEE HOU AKU

            Ua panee hou aka ka noho ana o ka AhAaolelo Hawaii a keia pule aku.  Ua hoi mua aku kekahi mau hoa no ka molowa, a no ka pilikia i ka pau mua o na wahi kenikeni i ka hooliloia.

 

NO NA AINA KAHIKO

NA KULANAKAUHALE NALOWALE  A I

LOAA HOU AKU

 

MAHELE @

 

MOKUNA IV

 

MORIA KA MAUNA O KA HALE O KE AKUA

 

NA AINA MA KA BAIBALA

            Kahi a Aberahama i mohai ai - Ka Papa Hehiheh hua palaoa a Araupa - Kahi i kukuluia ai ka Luakini o Solomona - Pohaku o ke Kumu-honua - Hoohiolo ia e na Roma - Koena o kahi Hoano -  Luakini o Omar - Na Manao i kupuae - Luakini el Aska - Na Mookaao Mahomeda.

 

            Aole hoi ka pahu berita iloko o ka lua o ka Luakini i kululu hou ia e Herode, no ia mea, ua hiki ole hoi ke lawe pio ia i Roma i kahi i lilo pio ai ke kulanakauhale; a, i hoike no keia, aole hoi i hoikeike pu ia me na mea e ae i lawe pio ia, ma na kii kalai o na kia o ka puka alahele @ kukul ia i hoomanao no Tito mau hoopio ana ia Jerusalema a me ka poe Indaio, mahope o ko Karisto make ana ma ke kea.

            Mahope o ka lawe pio ana, a he kauaonokumamaiwa makahiki mahop o ka lukuia ana o ka Luakini mua, @a kululu hou ia iho hoi ka hale o ka Haku ma ke kahua kahiko no, e Zerubabela, a o kekahi o na mea ano nui i loaa hou aku i keia mau l@ hope mai nei, oia no ka loaa ana o ka hoailona sila a ke kaula Hagal, Mawaho pono iho o ka ipuka palua o Opela, ke kaula hoi i kauoha ponoi ia mai ke Akuna mai, he hookahi haneri a me kanalima makahiki mam@a iho o Karisto, e kukulu hou i ka hale o ka Haku.  He mea kamahao loa hoi ka loaa ana aku o ke sila hoailona ponoi kekahi nona iho, mahope o ka nalowale ana no ke kahi mau makahiki loihi!  ka mea puha i haule iho i ka ona nona ia mea, iaia e hooponopono a e alakai ana i ka hana hou ia ana o ka luakini alua.  O keia hale, i hoonui loa ia aku mahope a i hoonabi hou ia ae e Herode, ua luku pau ia hoi e na Roma malalo o Tito, i ka A.D.70.  Aole hoi he kanalua ana, o ke kahua a me kekahi o na paia pa o ka Luakini a Solomona i kululu ai oia no ka i hoohana hou ia aku mahope no ke kululu hon ia ana o ka Lukini, oiai e mamailio pinepine ia ana keia mau hale he hookahi no, a me he la o kahi hoano hookahi, a me ka lanai nani hoi kekahi a Solomona i kukulu ai e huli nana la i ke awawa nani o Iehosepapa.

            Mahope o ka lilo pio ana o ka aina i ka poe Mahometh o kekahi o na hana inua a ke Kaifa Omar oia no ke kululu ana iho i kekahi @nakiki nani(mosque) i ikea ma ka inoa o ka "P@@ o ka Pohaku," maluna o ke kahua o ko Iehova Luakini.  O keia luakini, i hoonani h@u ia iho e Kalifa Abdel Marwan, oia no ia e ku kilakila la i ka piko poo o Mauna Moria, a o keia waki e ku la, ua hoomanao nui ia hoi e ua mahometa mahope ponoi aku o Meca, oiai na oleloia mai keia wahi i hoi aku ai o Mahomet@ i ka Lani.  He paia uina walu ko keia luakini, he elim@ haneri a me kanakolu kumamao@o @apuai ke anapuni, i puoa ia me kekahi hale puoa hiehie i Lookhuaia iho maluna o u@ikumamalua kia mabala a me popere.

 

KELA A ME KELA

            Ua emi iho i ka elua dala me kanakolu keneta o ka pahu aila mahu o kahi o Kakela me Kuke ma.

            Ua piha kuineki ae ka hale keaka ma Manamana ae nei i ka po Poaono ae nei.

            Ma ka la 6 iho nei, ua kii mai la ka anela o ka make a kaili aku la i ke keikikane opio a Mr. me Mrs. E. H. Woodhouse, i ka ewalu mahina o kona hanu ana i na ea huihui o keia ola ana.  Ua hoolewa ia aku no kona kino wailua ma ia auina la.

            Ma keia huakai mai nei a ka Warimoo, ua piha pono oia i na ukana like ole a haalele aku no he mau tausani tona ma Vanekoua.

            E haalele iho ana o Mr. Egner o ka puali hoola ia Honolulu nei, no America, ma ka la 25 o keia mahina.  Ua nonoi ae oia i ka poe kalepa e kokua mai kona wahi aie oia hoi he ekolu haneri me kanalima dala, no ke kululu ia ana o ka hale halawai ma Hilo.

            Ua hookui aku la ka lio o kekahi kanaka me ke kaa o kona hoa kanaka, me ka ikaika nui ma ke kihi o alanui Puoina me Ema, ma ka po Poaono nei.  I ka wa i hookui ai, ua komo pu aku la ke kolo o ke kaa iloko o ka lio, a hina akula a make loa, a o ke kanaka hoi ua maule aku ia no hapa hora a pohala mai la, a hoouna ia aku la oia no kona home.  Aole no he maikai o ka holo pupule ana o ka poe puni hololio ma na alanui, a oi loa aku no hoi ma na hookee ana.

            Ua hoolimalima iho la kekahi haole i ka waapa o kekahi kanaka a holo aku la no luna o ka moka kalepa Thomas, e kii ai i kona puolo lole.  Ua pii malu aku la oia ma ka aoao o ka moku a loaa kona lole a kau hou aku oia no ka waapa a hookikina aku la oia i ke kanaka e hoe me kona ikaika a pua a no ka hikiwawe ole ua kaili mai la oia i ka hoe a hoe aku la me ka puahi nui, me ka olelo ana aku a pepehi iaia a make loa no ka palupalu.  Ua pae aku laua @ e kali mai ana o makai nia ma ka uwapo a ua hului ia aku la ka haole no ka halewai.

            Ia Rev. S.L. Desha, ka haiolelo ma ka luakini o Kawaiahao i ke kakakiaka la pule nei.  Ua nui no ke anaina i noho aku e hoolohe i kana mau wehewehe baibala ana.

            Ua lohe ia, e nonoi mai ana ka poe o Kapalama i ke aupuni, e ae ia aku kahi e hoopiha ia nei ma ka muliwai o Nuuanu ae nei i Paka no ka lehulehu.

            Ua nui na buke o ka ru@i heluhelu o ka Y.M. C. A. i aihue ia, a ua pau pu no hoi me na nup@pa i okioki ia e ka poe hana kolohe.  He mau haua kupono keia e kiai i ia, a e hookau ia aku no hoi he hoopai maluna o ua poe hana kolohe la.