Ka Oiaio, Volume VIII, Number 15, 12 June 1896 Edition 03 — NO NA AINA KAHIKO NA KULANAKAUHALE NALOWALE A. I. LOAA HOU AKU. [ARTICLE]

NO NA AINA KAHIKO

NA KULANAKAUHALE NALOWALE A. I. LOAA HOU AKU.

1*1 J\ HKLE II.

; " V OO -- ■_ J . MOKI NA IV.' ' . A;3t,"-.."V." : - MOKIA KA MĀI'NA" O K.V HALE O KE AKI'A. ';■- Kaliia AK nUouiia ija«>hui ai—Ka Hehih<>U. * hua palaoa h Anuin-i—Kalii i liiiknliimaik» Luāfcini o pohilin (> kc Khiiiii-lion»u» — 'HoohioLo in c īm Honm—K'oeim o kahi Hoano—Liwkini <i Oiuur —N(i Mnuno i kiipuae—rl»u«kini ol Aska— Xft Mookmio - O koia kHhii.i iml.iLaliih.i oiu u'o paha keku'aliU "liolii palaoH a < )r<.-naun.. a o ko . (UM malalo ae. Vulii ona i ni me kana hiau keikikano olia inai ka ain'la <f ka Haku. < l Oiliaiia • nUi 21:-2<».) .Mi' lio'la ka Uaia ma« olelo raa lc» mok. -2H: 1<». iio koia p'oliakn-knmii, iaia e hoohafiko una.no K:ivisto <ka pohivku-kihi, c i nn.i-' ■■■"Mirvia uiea, jion<'i ka olelo aOA mai a ka Haku, a Miova aia hoi. ke hoouoho nei anma Zioiiii, ho ]>ohaku, ho pohaku i hooia, hfi pohaku kilii, ua īuaikai, ho pokaku kumn i hoonoliopaa'ia: <> ka moa e hiiinai akn ia ia aoie ia e hoo."' lloliookalii liapa walo no ka nui o"ka Lnakini a Soli)inoua i kukulu ai i ka A. M. 1011, māi na nit*a i hoomakaukauia <• ke 'lii l)avicla, a mahope hoi o ko ana i kuhikuhiia mai e ke Akn:i. i ka frorodo i kukulu hou ai, aka aa oi aku !»»« kn waiwai nni a nio ka hiehie o na kahiko o k.i li;i!> mna, a mn ke ku ana o ka Palni Uoi itn nnia. ka N'olio Aloha,a nie Sliikiimh ka I'iinia n iu« 'niuiniiua, i uele hoi ma ka Luakini hop> : aka hoi. "ua oi aku ka nani o koia halo hnpo i ko ka hale ■inua," no kaiueana noho kiuo ia lioi <■ ka Hoohi. a hoomana ma kona mau keona, a lauolawo lioi ma ke knahn ma koua an<\Jj<s Kahuua Xui no kakou. He hana poim 010 hoi ka hoolaaia ana o ka =■ t»u>tkiui mua, iloko o ka moolelo okoke Akua •; inhuikanak» ana i f». Ua hooliio ia l>oi :fr mea -piAuo oi© 4 ke auaia i kauaka nm o laaka pnla a lap«lapa mo :■ . ke atiii hemolele maluua o kn Lele, a me ke ao ©'ka aaiii uaua i houpiha iho ka halo. Mah'ojp© o ke tu ana koi i lialo nani no eha haneri - jjae iwakakia makaliiki, ua mkuia o Ncbukaneza, a o ka uui o kona waiw.ii ua lawe ia aku - mo fia ludai< no iiahuloiia. Aole nae he hu- - ne olelo kokihi no ka lawi ia ana o ka Pahn - Borit.i, :i h r ' lohuloliu l.a iio<- i inanao ua hnna jn hoi malokoo lfoknhi o n:i ana a mo" na lua malalo o ka'Jitiakini. l T a 01010 hoi ua īnoololo 01010 wal'.a, i 2:i5. i T'a huna ia 0 loroiiifia inalok" <> koK iiii aiui. a oiai na (>apa iiohakn a jiio kr iiul.-i, ho moa popn ole, aolo u<> h<- nii-a haohao ka loaa au.i aku > k«:a mau m>M laa koia hojx- aku, in>- na kaiiawai o ko Akun. Hv- ;»i a 'iiii h'.n i>> kona I<>hjv aua aku' Aoio hffi ka p.ilin l>t'i ira ih»k»> o ka lua o ka Luakini i kukuln ia <• Herodo, no ia mea, ua hiki 010 hoi ko Uwo j>io in i Homa i kahi i 1 īlo pio ai 1m- kulanakiiiihale: a. i hoiko no koia. aolo hoi i h<>iki-iko j>u ia m<' na inea o ao i lawe pio ia. ina na kii kalai <> ua kiu <> ka puka ai/iJioie j kukulii ia i hoonuui.'i■/ no Tit<i mau hoopio aiw la lonisalema-a me ka ]>oo Imluio. maliopn-o ko Karisto mako ana ma ko kott. Mahopo o ka lawo pjo ana, a he kanaonokumamaiwa makahiki uiahope o ka lukuia ana o ka Luakini mua. ua kuknlu hou ia iho hoi ka hale o ka Haku nia ke kahua kahiko no, o Zernb<tl>o|it, a o kokahi o nn niea auo nui i loaa - hou aku i koia niau 11 hop< mai nei, oia uo ka loaa ana o ka hoailona >>iia a ke kaula Hagai, ' \jn&waho pono iho <> ka ipuka palua o Opela, kaulahoi i kanoha ponoi ia mai ke Akna Jttai, lte hookahi hauoi i a nio kaualima makahUp mamua iho o Karisto, o kukulu liou i ka bale o ka Ilaku. 110 mea kamahao loa hoi ka " loaa una ak'i o ko sila hoai4oua poaoi a keka- . hi nonniho. mahope o ka nalowale una no ke , >Jkahi ninn junkahiki loihi! ka uiea puha i haule i k» oha uoua ia īnea. iaia o • hooponopono • » e nlnkai ana i ka li.'.na liou ia ana o ka lun--fcilMalu«. O keia halo, i hoonui toa ia .aku r mhap* a i liiKiuaui liou itt ao e HePode, aa j 'pan ia Jini e na Roma malalo o TJto, i ka £D 70. Aole lioi he knualua ana, o ke ka- « um» kekahi <rus paia pa o ka Lua\ini a i kakulu ai oia no ka ihoohaua hoa mahope uo ke kuknln hon ia ana.o hk *"'3u»|i£i ß '» oiai e kamaiiio piuepiiie ia an&'&iA: h© hookaW uo, a me h« la o k»bi h99fcftbi, a ne ka lauai bmu hoi ■ i kaknln ai e haii ?ai» U* i U ,

O ka iilp 4Ma Malic.metb, o kekahi o m ham mw a k© K»-lila-Qmar oia nu ka kukai» wm J iW i tuuti i ikea m> lai iaoi o ka . '• Puj» o1& Poh*fcu, <l ke o ' fco tel&sva Lnakini O ieia lna&ini, i bo9iwni hou ia iiw e K&iHa Abdel Marwan, |oia no ia okn kHafcii!a la Ika pihu yop o MaxßūsMo af ' m; a o «aki e kii- ia, ua hōomimao nai m hoi 'e na mahcfraefc»saalsope poaoi akuo> Meea, oiai ua oleloi/i mai Wik* w«hi i hoi aku ai o 3rahoiueta -i- ka Lani. He paia i uina waln ko koia luak4ni, he elima haneri a me kanakolu kn&aiuAono kapnai ke anapluu,. i pnoa ia me kekahi' liftle-puoa hiehie i hook&huaia ?ho maluna o umikumumalu» km ioaHala a me pope're. • •'• ' ' Aole paha he mea i oi ae o ko kulana kelakela a me ka nani i knknlnia no ka hOomaln ana i kekakl ohnku pohaka paa, e like 'pa# kei&, e pihft i na hoomanao i ku i ka eehia i ka luelaio, ke Karistiano, a me ka Mahometa. He oi loa akn ka maikai mamua o ka hi&kini a me ka pnoa o Bana Bofia maConBt«ati|iopftla, a o Bana Mareko hoi ma Vimoa, aole hoi ona lu& no ka hiehie a me ka eehfa*-a no ke ano e . wale no o kona kulana kona knmn i kope aui ole ia ai; aka ma kona ano he ilini e hoomaln aruv i ka "Pohaku o na An a pan," na hikike ike ia kona kupono a me kona ui, a boi a ka malamalama o ke kukuna la e pA ihoaimaluua o na pohakn nani i hoonohonoho «ihoniho ia, a i hoolna ia i ka wai gul*, ma na ipnka anhni akn he kanahma-kumamaouo, me he la na anapanapa mai hoi lakou, a tta hoopuni ia o loko e ka weno nla o keahi me hela mai ka Lani ponoi ilio, he hoike i kft laahLi o kahi i malama ia ē ke kanaka maloko o j»i« ••Lnakini oka Pohaku-paa." He kohn haie panahi ka lalapa a me ke aoapanapa ana k«kuuA mai lokoae o keia Hale oiai ka la e pa> pa pono iho ana malunn. ona. Ua kaknla ia hei keia hale a uhi ia iho mawaho loa me na pap?,- pohakn i hana ia e like me Bap&*-nani i hoomoa ia hoi me ua auo wai hoolnn i pena ia malnna o kona alo a me na pohaka aoahaia wai hoolnn like ole; malokn hoi na pohaka i okiia a hoonohonohoia rae na apaoa pohaku e hoike ana i ka lan o na laau a me ke ano e na pu», e like' me ko lakon ano maoli, anwu panku olelō hoi Itki k& hake Kof&si&fl. hometa ma ua wahi a pan oka paiS o ka hale. Ao ka mea kamahao loa ma keia man olelo a ka poe* Ma{iometa i kau ai ma na paia hale, aole he oleīo no DaviSa, no Solomon& < a no Mahomeia, ke kanla nai hoi o ko iakou hoomana, aka o ka inoa o "iesu ke Keiki a Mala," ka i hoopaa ia-ho ehn manawa, He w«nana anei keia e Ii)o aku ana i kekahi la mahope aku, lie luakini KamHano? Va kuliko hoi ke anoano o keia luakini me ko ano oohie o kona ka mea, uialoko walo no o koia wahi ks Akua oiaio > hoomaua iji ai no na au loihi!jp ka maaawa o Helono, o uoho iko, ole ana he Akua Ola mau kokalii, a i ka wa hoi a liomo i "hoololi ai i ka nani o ka Mea palaho ole iloko o ke kii i hana ia o like mo kaunka palaho walo," <• malama Hiia n<> hoi na mamo a Aberahama i na mea i kakauia o Mose inaluna o keia mauna, a meka hoomana ana i ke Akua hookahi a oiaio wale no. Ma koia wahi o Bolomona i knknlu ai i Kaua Luakini*nani; uia#vnei no na kenesuria loihi i kauuiaha ia ai iui mohai o ka hv, a i hoike uiai ai ke ALua i kona ano imna o koi» poe k&naka ma keia īnea pohihihi ka Bhekinah i ike ole hou ia ma kekahi wahi e aßu o ka houua; mat.nei no h<>i i īnele mya ia ai na h&lelu hooni puuwai a Davida i hakn ai.ua huamele hoi i pii raau aku e like me ka moani aala mai ka honua aku aka laui. l r a uuli akū hoi na kanakaa {iau i keia wahi. i na kau a pau am&i ua aina a pau, ia lakon e puie ana; a ma keia wjj|i ponoi no hoi ke Kumn-Nni i ao ai i kanjftiau haumana, i hana ai i na hana mana, a ma kahi e kokoke ana ikeiawahi,maKaiivari, he lapa inai keia moo-knahiwi hookahi aku, i molia ia ai hoi oia, he mohai "Keiki Hipa a ke Akua" no ka hewa o ua mea a pau o ke ao uei. He oiaio, °aole keia he wahi e aka> oka lialo ilo keia o ke Akua, a o ka ipnka hoi o k» Lani." 'Ma ka lihi hema o kahi i hooonniia me kekahi pa i kapaia ka pa o Hamma» kahi o ka rnmr lrui a*Heroda i kukuln ai, e ka la ka MpBgufc, el Akaa, ka luakini i aaaaoia oia ka Lnakini o ka Virikini e ono ō ke kehetaria. ; a ua paa pono i na.pa|tabaie pohaka moeeiea a me na kwyuiftb*!a iMtbt loa, i pai ia hoPkikahi Iloko o ka nmii o k*ia knlenakmhale* ia. «m e na m hoikel : l IK O kapa&ana I liilW< l » i» '-.V / v •

n*M£i : itfi*&fca*iwwbol«te E kokofee ana la« fe<rkoike a ®*.° oa&ua maīaila- kahi i ol«Jo i&ai ua kaania M ieiki a Aaīona,.a be m&n kBekim i lc* hema, ♦Ka F«E»wai o ka l»»." aai i PwoOaiso, e Uktr me aa m?k>leiq n aa SCrikMBCte;fltisui kekahn&ihi loa e kn irathĀ alaa. Mn mahala i . 01010 ia na kia |>okAk% o fca 4s*&* ° *» fao*» oiai aole m MahoineiaA maeao iki e hiki ana ' kakabi moa ko komo i ka l<&m k& ole ola e komt raua wawaoua a keia mati kia» kaoha» toan 11beia mea» ua hspoho- ' loi,ho au e hooholo ia ka meaoiaio e p|li aaa i feeift mea, aoiaiia i k©feabi 4a hel» *d«* ia e hoaō a me ka hoomau aoa rm hiki tttx ke koaoo a puka ma kekahi aoao o k«ia mau kia, aka, 7 aole aae he hiki i kati wahlsa. tJ* s»i '&&* hoao aua me ka hiki oki, a da ldmsQSftln oia<no ia mea, a «Nrau pu hoi kekahi k» IwMnaiiao jn& he oiaio -Mia aol§e wahiae me an ma ke aupt&i o ■

MAAELE m.

■ 00 . . . MOKUNA V. Mauna Kalivari, —Kr Lua o Kinwio—Nft ol©k>e pīli aua—Ka £<vtakiai oka llma Hemolele—ka IlN&ieaa Consteßtine—Ka Luaknpapau o Actomu—Jīa aaea i loaa hou aku. NA AINA MA KA 3AIBALA He elaa wahi laahia loa m» ka hoaaa nei t he mau wahi i hoopuoiia « na maaaokma hoohauoli ia kakon, oia o Golgotha a me ke aaa i oleloia oia kahi i waiho ia ai »ke kinoolaM». Aoie hoi be mea olaolu ka m» aka a feeoia i keia maa wahi, oial ok om wale no i loaa mai ia kakou e olelo asta no keia maa wahi oia hoi, toa ka Palapala Hemolele, e ia aoa, ua kokoke kekahi i kekahi "mawaho aktt o ka ipaka" a ua M kokoke hoi i ke kulanakauhale." I ka manawa o Constantine k& Moi i lik> ai ke Kanaiiaoa ia ia i hopmauao ai e haita i kekahi haua e hoohanoha»o ai i ko&& Haku, ua kaaoha oia e kukalaia oa- lpakini. eiani maluua o ua wahi i m&uaoia oia kahi o leau i pule ai mamua o kaliopuia aoa o kooa kiao eaa ludaio a me kana haamana o lorda, a me kahi nna i kaauia a», a eia no ke ku nei kokahi o keia mau hale, i ioii iki aa mai kasa i kukula ai. a i hoohuiia hoi a pau malalo o ke kaupaku hookahi, i kapaia ka Lu&kini o ka liina Homolele, aka o uhi ana no nae i ka "īlale o ka Puie" a me ka "Eaailiea" u Coustautine i kukulu ai. - Ua nui na hana apuka a na Kahunaia lakou ka niaiama o keia wahi, mai ka manao o ka emepei-a nana i kukulu mua, oia hoi he hale e hoomanao ia ai ko ka Haku make ana a oia hon ana mai. Mamuli ona manao kuhihewa Aiuena manao ake loaa o na kahuna, ua nui ua hana kalohe i hana ia e lakou, ua lawe ia mai na waiwai i kanalua ia ka- pili i ka Haku a ua hoolaha a hooliloia i mea imi loaa mai ka poe hele makaikai e ike i kahi i make a i waiho ai hoi ke kino o ka Haku.