Ka Oiaio, Volume I, Number 120, 16 June 1896 — Page 2

Page PDF (730.26 KB)

This text was transcribed by:  Melissa Eskaran
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

KA OIAIO PUKA LA.

JOHN E. BUSH Luna Hooponopono a me Puuku

HONOLULU, IUNE 16, 1896

 

NUI KA INO

            Ma ka huakai aku nei a ke kuna “Ada” i Hawaii, ua loohia ia lakou me ka pilikia, i ka nui o ka ino o ka moana, a ua nele hoi lakou i ka waiinuu ole.  Ua holo ia 9 la mai Honolulu aku nei, a ku aku la ma Hakalau i ka la 11 o keia mahina, a hoouna koke ia aku la kekahi waapa me eha sela e holo iuka i wai no lakou, a oiai no hoi ka ino e pa ana, ua hulihia iho la ka waapa, a nalowale aku la hookahi sela, he haole farani, a o kekahi poe iho ekolu ua au aku la lakou no ka aina, a pae aku la me ke ano paupauho, a no ka hiki ole ia lakou ke hoi hou i ka moku, nolaila, ua telepona ia aku la i Hilo i kokua.

            Ua hoouna ia mai ka mokuahi Hawaii e imi; aole nae he loaa no ka nui o ka pouli a paa i ka ohu, a ua hoi hou aku oia.  Ua loaa mai ia Kinau a ua kokua ia hoi e Moeheau, ka poe pilikia, oiai ua aneane e pilikia i ka make wai.  Ua kolo ia aku e Kinau a Laupahoehoe, a loaa aku hoi o Kilauea Hou, a nana i kolo loa aku no Hilo.  O na sela ekolu i Hakalau ua hele wawae aku lakou no Hilo, a loaa aku ka moku ilaila.

 

KELA A ME KEIA.

            I ka paani ana o ka bana ma Maki Ailana, i ka lapule nei la 14 nei, ua nui ka piha i ka poe hoolohe a ua piha pono no hoi na kaahapaumi.

            No ka poe pena a pia i ka helehelena e loa ano ka pia aala “Roma ma kahi o Hobron ma.

            Ma Hilo, Hawaii, ua make iho o Kapena Robertson, makuakane o Mrs. C. W. Akipoka.

            Ma ka kakahiaka o ka Poakahi nei ua ike ia iho la he kai hoee ma keia awa a me he la he mau hiohiona o ke ahi pele ma kekahi mau mokupuni okoa aku.  Aole no he kiekie loa o keia mau nalu.

            Ua hopu ia he elua mau Iapana hana apuka, ma o ka makemake imi waiwai ma ka hoopunipuni.

            Ua hookohu ia o Curtis P. Iaukea, i Notari no ka lehulehu.

            Ua oki aku ka ohana Gonzales i ko lakou paani ana no ka hui Keaka Hawaii.  Hikiwawe no.

            E holo aku ana ka Hokuao no ka mokupuni o Ruk mahope o ke ku ana mai o ka mokumahu Peru.

            Ua himeni ae ke kahuli leo lea Mele Kuke ma ke Kula Kapunahou i ka po Poalua nei.

            E hoopuka ia aku ana ka moolelo kaao o Kanaukilo, me Kapena Nimo, kona Kapena kaulana ma Ka Nupepa Ka Oiaio puka pule a ma ke ano buke.

            O John Nott, John Phillips, S. K. Kane, G. W. Smith, a me J. P. Mendonca na hoa i hookohuia e ka Peresidena no ka Aha Kuka o ke Aupuni.

            Aia o Kale Waila ma ka mokupuni o Borneo, me ka manao e hele me kona mau hoa ma na wahi i hele ole ia mamua e makaikai ai ia mokupuni nui.

            Mahuahua ke kai hooee ma Kauai ma ka Poakahi nei.  Ma Kapaa ua emi aku ke kai a ili iho la ka Maki, pela no hoi na waapa i holo ai no ka aina me na piha nanahu.

            E heihei hou ana o Billy Button a me Judah, ma Kapiolani Paka, no ka pau ole o ke kuhihewa o ka manao o na ona i ka holo o ko laua mau lio kiauau.

NO NA AINA KAHIKO

NA KULANAKAUHALE NALOWALE A I

LOAA HOU AKU

 

MAHELE III.

MOKUNA V

            Mauna Kalivari, - Ka Lua o Karisto – Na olelo e pili ana – Ka Luakini o ka Ilina Hemolele – ka Basilica a Constantine – Ka Luakupaupau o Adamu – Na mea i loaa hou aku.

 

NA AINA MA KA BAIBALA

            Ua olelo ae o Euseba, aole i oi aku mamua o hookahi hapa o na Karistiano i holo aku, a i ka pau ana no o ka hoopuni ia ana o Ierusalema, ua hoi hou mai no ka nui o keia poe, aka hoi, e hiki ana no anei ke manaoia aia iloko o keia mau mahina pokole elima e hoopoina ia ana keia wahi mamua o na wahi e ae i aloha ia e lakou?  No ka maopopo loa o keia mau wahi i na Pegana, na Iudaio a me Karistiano , aole loa hoi i komo mai ke kanalua no keia mau wahi, elike me ke kanalua ole ia o Mauna Ziona, Moria, a me Oliveta, a o na mea hoi i pili i keia wahi i make a kanuia ai o ka Haku lilo he moolelo moakaka i hiki ole ke hoepaapaa ia.

            E like hoi me ka Ierome, Eusebia, a me na haku moolelo e ae, na ka Emepera Hadariana, ka mea i noho ma ka noho alii i ka A. D. 117, i hoololi i ka inoa o ko lakou kulanakauhale, a Elia Capitolina, i kukulu hou i ka luakini ma Moria no Iupita, a kukulu iho i kekahi ahua lepo maluna o ka ilina o Karisto, a kukulu iho hoi mai wahi he kuahu no Venusa, he hana hooino hoi i na Iudaio a me na Karistiano a i mea e hoonalo loa ia ai ka meheu o ko lakou hoomana.

            Mahope iho o ko Constantine huli ana i ka hoomana Karistiano, ua hoouna aku hoi oia i kona makuahine, ia Helena, i ka A. D. 325, i ka aneane ana aku e piha kona mau makahiki i ke kanawalu, e makaikai i ka aina a me na wahi hemolele, a i ka manawa ona i hoike aku ai, aia no e ku ana ke kuahu o Venusa e hoomainoino ana i kahi o ka Ilina Hemolele, na kakau koke aku la hoi o Macarine, Bihopa o Ierusalema, e hookaawale koke ia ka luakini o Venusa a me ke ahua lepo kahi i kukulu ia ia, a e kukulu koke iho hoi maia wahi i luakini Karistiano nani, ma o ka lilo hoi o ka Waihona.  Ma keia olelo kuahaua alii, i malamaia hoi e Eusabia, aohe kanalua i hoopuka ia e pili ana i ke kahua o ka ilina; aole he mau ninaninau ana i kukuluia e pili ana i kona hooia ia ana – he mea keia i ike a i ae ia e na mea a pau; a i ka manawa o ka lepo i lawe ia ae ai a imua o ka Emepera wahine makua, a me kekahi poe e ae, ua loaa iho la hoi ka lua e waiho ana e like me ia he mau keneturia elua mamua aku.  O keia loaa ana o ka luakupapau o ka Haku ka Constantine i manao ai he mea kamahao loa, aole hoi o ka loaa ana aku o ke kea, e like me na manao koho wale aku o kekahi poe – na olelo haku wale o na makahiki mahope mai: a no ka hoomanao ana hoi i keia mea, a i kia hoomanao ai hoi kekahi i ka wa i hooluuluuia ai ka Haku mamua o kona molia ia ana, a me kona ala hou ana mai, i kukulu ai ka Emepera i kela hale kaulana i ka nani, ka Marlyrlum, a Basilica, i hoolaa ia me ka nui hoohiwahiwa i ka A. D. 335, imua o kekahi anaina nui o na bihopa a me na kahunapule, mai na paualaau a pau o ke aupuni o Roma.

 

KASTOLA

HE LAAU HOONOHA KUPONO MAOLI

            Aole ke Kastola he mea okoa, aka o ka aila hoonoha no, me kona maikai oie i lawe ia ae.  Ua hiki keia ma ka makou hana hou ana a me ka hoomona ana.  Ua like hoi me ka ai ana o ka waimeli.  Ua like no ka hooena me ko ka aila hoonoha.

            Ua ike hoi na Kauka ike ano nui o ke aila hoonoha, ma kona ano he laau hoonoha mai ai.  Hookahi wale no ona kumu i kuihe ia ai, oia ke okaikai mai, a oia wahi ano ka makou i hoopau ae a ma o ke Kastoia hoi ke waiho aku nei makou i kekahi laau noonoha i hiki ole ke ike ia iho kekahi ano.

NA KUHIKUHI.

No na keiki – 1 a ka 6 mahima 1-4 a 1-2 punaki

No na keiki – 6 a ka 12 mahima 1-2 a 1 punaki

No na keiki 1 a ka 5 mak @

No na keiki 5 a ka 15 mak. 2 a 3 punaki

No ka poe oo, hookahi puna nui.

No ka hoonoha oluolu keia mau ana.

Kuaiia ma na wahi kuai a pau.

Hoomakaukauia e

Ka Hui Kuai Laau o Hobrona Ma.

Alanui Moi, Honolulu