Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 13, Number 9, 1 September 1996 — No ka ʻōlelo Makuahine, ka ʻōlelo Hawaiʻi [ARTICLE]

No ka ʻōlelo Makuahine, ka ʻōlelo Hawaiʻi

E ka mea heluhelu, ko'u hoa o ku'u lāhui Hawai'i, ka pili koko o ku'u koko. e ka lehulehu, e ka maka'āinana, nā mākua, nā kini me nā po'e a pau 'ē a'e o Hawai'i nei mai Hawai'i o Keawe a i ka mole 0 Lehua, aloha mai kākou. 'O ka 'ōlelo Hawai'i ka'u 'ōlelo mua mai ko'u wā pēpē a i kēia manawa. Ua a'o mai ko'u mau mākua ia'u me ka mana'o kūpono, ka mana'o pa'a, ka mana'o lanakila a me ka mana'o 'oia'i'o, i hiki ia'u ke ho'okō i ka mea a'u e makemake ai. I ka wā ma mua i hele ai ko'u mākuahine, 'o Alohilani Housman, i ke kula nui 'o BYU Hawai'i a na ko'u mākuakāne, 'o Enoka Kaina, 1 a'o i ko'u makuahine i ka 'ōlelo Hawai'i o kēia pae 'āina o Hawai'i nei. Mai kēlā wā mai. na ko'u mau mākua i 'ōlelo Hawai'i mai ia'u. Ua hele au ma nā papa me nā kula 'ōlelo Hawai'i wale nō. Mai ka Pūnana Leo a i ke kula 'o Nāwahīokalani'ōpu'u, ke kula aloha o nā lehua o Hawai'i nei. No laila, inā ua kāpae 'ia ka 'ōlelo Hawai'i, 'a'ole au maopopo ma hea au i kēia manawa. E like me ka 'ōlelo a nā kūpuna, "I ka 'ōlelo nō ke ola, i ka 'ōlelo nō ka make." Ke ola nei au ma o ka 'ōlelo Hawai'i. Na'u e ho'ōla mau i ka 'ōlelo Hawai'i, no ka mea, inā 'a'ohe po'e e mālama i ka 'ōleio Hawai'i, ua nalowale ka 'ike, ka mana me ke aloha o ka po'e Hawai'i.

No laila, na kākou e koho i ke ala e holo ai. E hāhai kākou i ke ala o ko kākou mau kūpuna aloha i hiki iā kākou ke maopopo i ke ola, ka 'ike me nā kapu o kēia 'āina. Inā mālama kākou i ka 'ōlelo Hawai'i e pa'a ana ke oli, pa'a ka 'ike a nā kūpuna. a e pa'a ana ka 'ōlelo makuahine. Mai kēia 'ike kākou e pa'a ai nā oli me ka 'ike a nā kūpuna. Makemake au e ho'omau i ke a'o 'ana i ka 'ōlelo no ka pono o ka lāhui i hiki paha ia'u ke lilo i kumu a'o i nā kamali'i o nā kula ha'aha'a o Hawai'i nei i ka 'ōlelo makuahine. "E na'i wale nō 'oukou i ku'u pono 'a'ole pau." 'O ia kā Kamehameha 'ōlelo hope i kona po'e aloha, ka Hawai'i. Ua hā'awi mai *o ia iā mākou i ka 'ike, ka 'āina a me ka 'ōlelo a ka Hawai'i. Ua lawe 'ia ka 'āina me nā kapu o ka Hawai'i a o ka mea i loa'a wale iā kākou 'o ia nō ka 'ōlelo o ka lāhui. No laila, "E ola mau ka 'ōlelo me ka lāhui Hawai'i." 'Ano'ai, 'ano'ai aloha kākou. Mahalo! Maiā Kau'i Kaina Ke Kula Nāwahīokalani'ōpu'u 'o ke keiki lanakila mua loa i ka papa 8 o "He Ho'okūkū Kākau Mo'olelo"