Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 34, Number 7, 1 July 2017 — Kamehameha Schools Hawaiʻi ma Edinburgh, Kekokia [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Kamehameha Schools Hawaiʻi ma Edinburgh, Kekokia

Na Lehua M. Veincent, Ph.D., Po'okumu, Kamehameha Schools Hawai'i, Kula Ki'eki'e Aloha e nā makamaka o nēia 'āina aloha o Hawai'i mai Kumukahi i pi'i mai ai ka lā a ka welona a ka lā i Lehua. Pāhola mau maila ke aloha o ke Akua, nā kūpuna, me ko kākou mau ali'i a kākou e hi'ipoi mau nei no ka pono o kākou a pau no kēia wā me ka wā e hiki mai ana. Aloha! Lei mau ko Kamehameha ma Hawai'i i ka lei 'ōhi'a o ka 'āina o 'Ōla'a ma ka mokupuni o Hawai'i kahi i pā mua ai ka lā i Ha'eha'e a pulu 'olu i ka ua lūhaupua. Kau ko kākou mau maka i ke aloha o ke Akua me ko kākou ali'i 'o Bernice Pauahi Bishop ma kona ho'oilina no kākou. Ua pa'a ke kahua o ko Kame-

hameha i ka 'ike ku'una o nēia 'āina aloha me nā 'ike kupuna i pa'a ma ko kākou kuamo'o 'ōlelo. I kēlā me kēia makahiki ma ke kula 'o Kamehameha ma Hawai'i, mālama 'ia he hō'ike nui na nā 'ohana me nā kaiaulu o ka mokupuni o Hawai'i. 'O ka hō'ike nui, kahua 'ia ma ka 'ike me nā mo'olelo o ko Hawai'i nei. Komo ke kula ki'eki'e holo'oko'a ma ka hō'ike nui i mālama 'ia ma kēlā me kēia kupulau, 'o nā haumāna me nā kumu nō ho'i. Ma kēia hō'ike nui, laha wale ke aloha o ke oli, ka hula, nā mele, a me nā hana keaka ma o ke kālena o nā haumāna o ko kākou kula. Ola ka mo'olelo o ko kākou mau kūpuna i ka hana nui a nā haumāna me nā kumu ma kēia hana kupaianaha 'o ka hō'ike nui. I ka makahiki 2013, na ke kumu

alaka'i hlmeni, 'o Herbert Mahelona, i haku i ke keaka mele no ka hō'ike nui o ia makahiki. 'O "Keaomelemele" ka mo'olelo o ko ka mokupuni Hawai'i. I ka makahiki 2014, ua komo ko Kamehameha Hawai'i ma ka lua o nā keaka mele me ka mo'olelo o Kuamo'o ma ka 'ao'ao 'o Kona ma ka wā

hulihia o Kamehameha Liholiho me Kekuaokalani. 'O "Hā'upu" ke kolu o nā keaka mele i hō'ike 'ia ma ka makahiki 20 16. He mo'olelo no Hina ka wahine no Hilo i lilo iā Kapepe'ekauila. Ualawe 'ia 'o Hina i Hā'upu ma Moloka'i. Iā Niheu me Kana, nā keikikāne a Hina, e huli ana iā Hina no ka ho'opakele aku,

'o ka pilina aloha nō ia o Hina me Kapepe'ekauila. Na ke kumu 'o Herbert Mahelona i haku i kēia keaka mele a nāna nō i ho'omākaukau i ke kula holo'oko'a ma ka hlmeni. Na ke kumu 'o Eric Stack i ho'omākaukau i ka hana keaka o nā haumāna. Mahalo nui i nā kumu 'o Kilohana Kilohana, Kalehua Simeona, Keli'i Grothman, Hanakahi Perreira, me Pi'ilani Ka'awaloa i nā mele, nā hula, nā oli. Na Kumu Layne Richards ka lole no nā haumāna. Hana pualu nā kānaka he nui i holomua pono kēia keaka mele. Ma hope o ka hō'ike nui 'o Hā'upu ma Malaki, 2016, ua kono 'ia 'o Kamehameha ma Hawai'i e komo ma ke kahua pāhiahia nui loa o ka honua nei ma Edinburgh, Kekokia ma 'Eulopa. I kēlā me kēia makahiki, hō'ike 'ia ma 'ō aku o 50,000 hana pāhiahia ma kēia ho'olaule'a hana pāhiahia i kapa 'ia ai "The Fringe" ma Edinburgh, Kekokia. Ma kahi XI EDINBURGH ON PAGE 25

Ka Hui Hana Keaka o "Hāupu" ma ka Royal Mile ma Edinbugh. - Ki'i: Shaun Chillingworlh

o 2.4 miliona likiki i kū'ai nui 'ia no ka nui hana pāhiahia i hō'ike 'ia mai 'ōa 'ōo Edinburgh. 'Elua pule ka lō'ihi o "The Fringe". A ua kono 'ia ko Kamehameha ma Hawai'i e hō'ike aku iā "Hā'upu" ma laila. Ho'okahi makahiki a 'oi ka lō'ihi no ka ho'omākaukau akula no kēia huaka'i hele loa i Edinbugh, Kekokia. Me ke kāko'o nui 'ia e nā 'ohana, ko Kamehameha 'ohana, me nā kaiaulu, ma 'Aukake 2016, ua lele loa he 20 haumāna me 7 kumu i 'Eulopa a kau ma ka kūlana kauhale 'o Edinburgh ma ka 'āina 'o Kekoia. Lawe pū 'ia nā lole, nā pono hana keaka, me nā pila. Ma Kekokia, noho nā haumāna ma ka hale haumāna ma ke Kulanui o Edinburgh. Ua ho'okahua 'ia 'o "Hā'upu" ma kahi hale hana keaka ma ka Edinburgh Royal College of Surgeons. 'Oiai 'o kēia ka mua loa i lohe 'ia ka 'ōlelo Hawai'i a kaumaka mua 'ia he mo'olelo Hawai'i ma Edinburgh, komo piha ka plhoihoi o ka nui kanaka i ka hele a nānā iā "Hā'upu". Ma ka pau o ke keaka mele, 'ākoakoa nā kānaka o ke anaina nānā i waho no ka launa me nā haumāna me nā kumu o ko Kamehameha. Ma kēia keaka mele ma ka 'ōlelo makuahine 'o ia ho'ika 'ōlelo Hawai'i wale nō, ua pā ka na'au o nā kanaka anaina nānā. Ua komo ka hau'oli i loko o nā kānaka a pau a maha pū ka na'au me ka no'ono'o. Ua puka pono 'o "Hā'upu". 'O ka Royal Mile ke ala ho'okahi o ke kūlana kauhale o Edinburgh. Ma kēia ala i hele pinepine 'ia e

ka lehulehu i ho'olaha loa 'ia 'o "Hā'upu" me ke kono 'ana i ka lehulehu e hele a e 'ike iā "Hā'upu". Me nā lole o "Hā'upu", hele loa nā haumāna ma ia ala me ka wala'au pū 'ana me nā kānaka. 'Oiai 'a'ole i 'ike pinepine 'ia kēia 'ano ma Edinbugh, komo nui 'ia nā haumāna ma ka wehena no ka hō'ike nui, no ka 'ōlelo Hawai'i, no ka lole, a pēlā wale aku. Pai nā leo mele me nā oli ma ke ala kaulana o Edinburgh. Kipa pū nā haumāna me nā kumu i nā kama'āina o Kekokia no lākou ke aloha i ke kamali'i wahine 'o Victoria Ka'iulani, ke kaikamahine na Ke Ali'i 'o Likelike me Archibald Cleghorn no Kekokia. He hāli'a wale i ke aloha no ke kamali'i wahine 'o Ka'iulani me ke mele me ka hula 'o 'Āinahau. Ma hope o 'elua pule, ua kō ia hana 'o ke ka'analike 'ana i ke aloha o ko Hawai'i. 'A'ole e poina 'ia ana kēia huaka'i a hana kūikawā ma "The Fringe" ma Edinburgh, Kekokia. 'O ka pilina o nā kānaka ma ke kahua o ko kākou 'ōlelo Hawai'i me nā 'ike kupuna ka mea i hō'ike 'ia. No laila, e ka mea heluhelu, he leo mahalo wale nō kēia iā 'oukou no ka heluhelu 'ana i kēia mo'olelo ho'ohau'oli 'o ka huaka'i hele loa o Kamehameha ma Hawai'i i Edinburgh, Kekokia me ka hō'ike pū i ke aloha o ko kākou po'e o nēia 'āina aloha 'o Hawai'i. Nuiko'u ha'aheo i nā haumāna me nā kumu a pau o ko kākou kula no ka ho'omau i ka pono o ko kākou lāhui a no ka ho'oulu 'ana a'e i ka 'ike mauli o ko kākou mau kūpuna. I Mua e Kamehameha ! E Ola e Ka Lāhui Hawai'i! ■

EDINBURGH Continued from page 20

„ HO'OLAHA LEHULEHU « S PUBLIC N0TICE i

Me nā lole o "Hā'upu", hele loa nā haumāna ma ke ala o Royal Mile. - Ki'i: Shaun Chillingwor1h