Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 37, Number 2, 1 February 2020 — Ke Ke'ena Ho'opulapula 'Āina (HHCA) - 100 Makahiki [ARTICLE]

Ke Ke'ena Ho'opulapula 'Āina (HHCA) - 100 Makahiki

KĀNAKA FORWARD ON THE HOMESTEADS

Na Robin Puanani Danner

Unuhi 'ia e kō 0HA Paia Kāne

Ke Ke'ena Ho'opulapula 'Aina (HHCA)- 100 Makahiki Mahalo iā OHA no ka hana pū 'ana me SCHHA ma kēia kolamu hou e hō 'ike ana i ka hana a nā alaka'i o ka 'āina ho'opulapula ma ka papa inoa e kali nei a ma nā 'āina i mālama 'ia ma lalo o ka Hawaiian Homes Commission Act o 1920 (HHCA). He 33 makahiki o ka SCHHA, ua ho'okumu 'ia ma 1987 e nā kānaka Hawai'i mai nāmoku a pau. Mahalo pū iā Hoaliku Drake ka Luna Ho'okele mua ma DHHL, John Waihe'e ke Kia'āina mua, a i nā alaka'i 'elua mua i koho 'ia e nā kānaka 'āina ho'opulapula e noho Luna Ho'omalu no SCHHA, 'o ia nō 'o Kamaki Kanahele a me Tony Sang, no kō lāua kīpaepae 'ana i ke kahua e ho'oku'ikahi ai, e ka'ana ai, a e alu pū ai i ka hana. 'O 2020 ka piha makahiki 100 mai ka wā i 'āpono 'ia ai ka HHCA, he kānāwai pekelala nui i ho'okumu 'ia e Ke Ali'i Kāne Jonah Kūhiō Kalaniana'ole. Ua ho'okumu 'ia kekahi waiwai 'āina noho kahu pekelala i mea e ho'olako aku ai i ka 'āina i ka po'e Hawai'i no ke kūkulu 'ana i mau hale, pāumu, kāhua hānai holoholona, a me nā 'oihana kālepa. I ka makahiki 1959, ma ke Kūlana Moku'āina, ua ho'oili 'ia nā kuleana lawelawe hana o ka HHCA i ka Moku'āina o Hawai'i hou e ka 'Aha'ōlelo Lāhui, a ua lilo ia i ka DHHL. Eia hou, 'o 2020 ka makahiki 61 o kō ke aupuni moku'āina 'auamo 'ana i ke kuleana lawelawe hana o HCCA. Ma kō SCHHA 2019 Annual Homestead Summit kēlā 'Apelila i hala aku nei, ua ho'opuka nā alaka'i o ka 'āina ho'opulapula i ho'okahi kulekele i ho'omakakoho 'ia- he hō'ano hou ia o ka HCCA i kapa 'ia 'o Hawaiian Lands in Hawaiian Hands Act of 2020. He mau pāku'ina ho'ololi no'ono'okanaka 'ike loea kēia i ka mokuna HCCA i alaka'i 'ia e nā mea ho'okahu 'ia:

1. State Agency Governance. E ho'oka'awale i nā kuleana o ka Luna Ho'okele DHHL mai ke kuleana o ka Luna Ho'omalu o ke Komikina 'Āina Ho'opulapula. E aho ka mālama 'ia 'ana o ia kūlana ma lalo o ke Komikina, 'a'ole ho'i e kūkulu i ke kumuhana a na'i ma luna o ke Komikina. Ho'ohālike 'ia kēia pilikia me ke kūlana Luna Māka'i a me ke kūlana Luna Ho'omalu o ke Komikina Māka'i, a i 'ole ka Meia a me ka Luna Ho'omalu o ka 'Aha Kalana. He ho'oponopono ma'alahi ia, a nui ka holopono ma ka hopena. 2. Foreclosure Parity. E hō'ano hou i ka HHCA i mea e hō'oia ai i ka loa'a i nā Hawai'i ka ho'ēmi kumulilo 'ai'ē e like me nā maka'āinana 'ē aku ma mua o ke kāpae 'ia 'ana o kekahi palapala ho'olimalima a me ke kā'ili 'ia o ka waiwai home. E kaulike nā maka'āinana a pau o Hawai'i. 3. Land Disposition. I mea e mālama ai i ka hanohano o HHCA, e ho'ākāka i ka hā'awi 'ana aku i ka 'āina i ka po'e Hawai'i, ma mua o ka po'e 'ē a'e, ka lehulehu ākea, a i 'ole nā 'ahahuina o ka 'āina haole a me nā kānaka kūwaho. 'O ka pono o nā waiwai 'āina noho kahu, 'a'ole ia no ka ho'oulu 'ana i ke kālā no ka holo 'ana o kekahi ke'ena moku'āina, e like me ka mea i ho'omōakāka 'ia ma ka Nelson Case. E ho'i i ka mole, e hā'awi i ka 'āina i ka Hawai'i. Ma hope a'e ka holomua. He mau makakoho kēia ma lalo o ke kuleana o ka 'Aha'ōlelo o ka Moku'āina o Hawai'i a e lanakila ana 'o DHHL a me nā 'ohana Hawai'i. ■ He kāko 'o kulekele no ke aupuni kū 'oko 'a 'ōiwi, 'o Danner ka Luna Ho 'omalu o ka Sovereign Council ofHawaiian Homestead Associations, ka 'ahahui kahiko a nui loa 0 nā Kānaka Hawai'i e kali ana i ka 'āina ho'opulapula. Hānau 'ia 'o Danner ma Kaua 'i, a ulu a 'e 'o ia ma Niumalu, a ma nā kulāiwi o ka po 'e Nawahō, Hopi, a me ka Iniut. Ua hānai lāua 'o kāna kāne i 'ehā mau keiki ma ka 'āina ho'opulapula ma Anahola, Kaua 'i kahi a lākou e noho nei 1 kēia lā.