Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 40, Number 4, 1 April 2023 — Ola ka 'Ōlelo ma TikTok [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ola ka 'Ōlelo ma TikTok

V KA NA'AUAO O NA KUPUNA V ^ THE WISDOM OFTHE KŪPUNA *

Na Kalani Akana, Phū. He mea nui ka pāpaho pili kanaka i kēia au. Hiki i nā kānaka ke ho'opuka mana'o, kā'ana 'ike, a ho'olaha i nūhou ma ka pūnaewele me kekahi ki'i a i 'ole ka wikiō ma nā kahua pāpaho like

'ole. 'O Alopuke (FB) kekahi kahua pāpaho pili kanaka i ho'ohana 'ia e 2.9 hilliona kānaka ma kēlā me kēia lā. 'O wau ho'okahi o nā hiliona kānaka. Akā, no ka nāna 'ana i nā wikiō, 'o TikTok ka'u punahele. Mahalo au iā TikTok no ka mea hiki ia'u ke nānā i nā po'e like 'ole o nā mo'omeheu like 'ole o ke ao nei e hulahula a mele ana i ko lākou mau hula e like me ka po'e Māori, nā 'ōiwi 0 Amelika 'Ākau, nā Monokolia, nā Tipeti, a pēlā aku me ka hele 'ole 'ana i ko lākou wahi noho. Eia ho'i, inā hoihoi ke kanaka e a'o mai 1 ka olelo Hawai'i aia nā kanaka ho'opuka makelia pāpaho e like me Puaokamele Dizon (@puaokamee), Maluhia States (@ka.alala) a me Kumu Kui (@kumukui). 'O lākou kekahi o nā kānaka a'u e hahai nei akā nui a'e nā kānaka no'ono'o hana ma ia polokalamu. I kekahi ahiahi, ia'u e lolelole ana ma TikTok, ua ho'olale 'ia ku'u pepeiao me ku'u mau maka i kekahi

wikiō i ho'oili 'ia e kekahi kanaka 'ōpio no Moloka'i - 'o Kahakuhailoa Poepoe kona inoa (@kajahku). 'O Lydia Hale, kekahi kupa no Moloka'i, ka hoa kipa mānaleo ma ka wikiō e kamatlio ana me 'Elikapeka Kauahipaula, Hailama Farden a me Ipo Wong ma ka polokalamu 'o "Mānaleo." He poke wikiō wale nō akā mahalo au i kā Kahakuhailoa 'unuhi 'ana i ka nīnauele no ka mea 'o wau ka haku nāna i ho'opuka iā "Mānaleo" a 'a'ole au i ho'opalapala i nā nīnauele. Ma TikTok, hiki i ke kanaka ho'opuka wikiō ke ho'opa'a i poke wikiō ma nā kekona he 15k a i 'ole he 60k a i 'ole ma nā mīnuke - 'ekolu a me ka 'umi. 'Oiai pōkole nā wikiō, na ka haku papahana ka mea e hō'ike i kona maiau a no'eau ma ka

ho'oponopono wikiō 'ana. Inā hoihoi nā kānaka i kā ia ala makelia a laila koho 'o ia e "hāhai" iā ia. Mai ka waihona paha o Kani'āina ma Ulukau. org ka wikiō me Kupuna Hale a i 'ole mai Ka'iwakīloumoku a i 'ole ka waihona pūnaewele o ke Kula Nui 'o Hawai'i. Aia 'eha 'ohina wikiō ma Kani'āina: "Ka Leo Hawai'i," "Kū i ka Mānaleo," "Nā Hulu Kūpuna," a me ka'u polokalamu 'o "Mānaleo." 'O "Ka Leo Hawai'i" a me "Kū i ka Mānaleo" he mau polokalamu lekiō nō lāua. No laila, pono nō ka haku papahana Tiktok e like me ua kanaka Kahakuhailoa Poepoe la ke huli i ki'i, i wikiō e kāko'o i ka mahele āna i koho ai e hō'ike. 'O kekahi mea hoihoi a Poepoe i kā'ana ai ma kāna kahua TikTok 'o ia kekahi nīnauele i ho'opa'a mīkini 'ia e Clinton Kanahele me Hilda Kawelo no Ka'alaea, O'ahu ma ka makahiki

1970. Ua ha'i'ōlelo ke kupuna e pili ana i nā po'e i 'ae'a hauka'e i kona aina. He po'e "hippie" nō ho'i. Aia kekahi mau poke wikiō e a'e me Kawelo ma @kajahku kekahi. Paipai au iā 'oe, e ka mea heluhelu ,e huli iā @kajahku ma TikTok a e ho'onanea i nā leo 'olu'olu o nā kūpuna mānaleo i ho'oili 'ia e ia. Aia nā nīnauele mānaleo i ho'opa'a 'ia e Clinton Kanahele ma https:// library.byuh.edu/clin-ton-kanahele-collection. Ma ua waihona la ma BYU-Hawai'i, ua loa'a pu a ho'opāku'i 'ia nā mo'olelo i ho'opalapala 'ia e Kanahele no nā nīnauele pākahi. He pōmaika'i kēlā. No laila, hiki i nā haku papahana papaho pili kanaka e like me Poepoe ke ho'oku'i i ka leo maoli me ka leo palapala ma TikTok i kōkua i ka po'e * """"" * i'" ^

nānā. Ma kahi o 'elua hola ka nīnauele a Kawelo no laila, inā hiki i ka haku papahana ke koho a ho'opuka i wikiō makahehi a pōkole, he mea ho'olale a ho onaona ia i ka maka o nā makamaka ma TikTok. Inā pēlā, ola hou ka leo o nā kūpuna. ■ Kalani Akana, Ph.D., is a kumu of hula, oli and 'ōlelo Hawai'i, and a research analyst at the Office of Hawaiian Affairs. He has authored numerous articles on Indigenous ways ofknowing and doing. To read an English translation ofthe article, go to kawaiola.news

Kūhūkuhūiloa Poepoe (hemo) me Puookomele Dizon (@puookamele) no Lōhainō mo TiTok.

Kekohi 'oo'oo o ka wikiō TikTok ū Kohakuhūiloo i hana oi