Ka Loea Kalaiaina, Volume I, Number 44, 2 October 1897 — HE NANEA HAWAII NO KANIPAHU. [ARTICLE]

HE NANEA HAWAII NO KANIPAHU.

KA MEA I OLELO NUI IA KA MAKUA ALII O KO HAWAII PAEAINA. la wa, pane aku la ke kaikamahine, ‘‘Auhea no auanei ko maua aina e hiki ai i ka’u kane ke mahiai, aohe ka i haawi mai i ka aina, a olelo no i ka palaualelo o ka’u kane." Oiai ka makuakane he konohiki no Paauhau, a ku ino no la oia me ka uwe a hoi aku la a hiki i ka hale, a e moe ana no ke kane, a hoala aku la oia, “Ea, eia nei, eia nei, e ala ae.” Ninau mai la o Umi, “Heaha keia ?” la wa, hai mai la ka wahine, “Ua ohumu o’u mau makua nou." “ No ko aha hoi ?” wahi a Umi. Pane mai ka waliine, “ No ko ui walo no i ka laua ai, a lioi no ka pono ia laua, ina ka oo o lawolawe ana no kaua, pan ko laua lahi.” la manawa, aka ao noi o Umi a pano aku la i ka wahino, “ Ua hoopnnaholeia au.o ko'u mau makua, inu o ka lawaia o aho ia,” A i koia manawa a laua o kamnilio noi, oia nae, ua hapai ka wahino, aka, haulo aku la no laua noi moo no, a ahiahi kii hou ia mai la laua

| e hele e ai, ai no laua nei a maona pe-ai,ae la no lioi, Moo oia a hiki i ka wanaao, o ko ia nei nla ao la no ia iho iialo o Waipio, a ku ana keia ma na hope o na waa, a ma kahi waa u aohe keia i * -... j kau aku, ua piha no i na kanaka, a pela no i ka lua, a i 1 ko kolu o na waa, ninau mai la ka lawaia oia waa. ** Eo, ho hana no kan ?” ' “ Aolie,” walu a Umi, l’ano mai kn lawaia, “Oia, 1 1 I ■ j/ ] kau mm. 1 Aka, o ko ia noi klno i kela , wa ho kino puipiupauhakaki, i a holo aku la iakou a hiki i : ko koa Iiiuku, holo kaohi no > nao oia, a hiki lakou iwaenn 1 o ko aku, kena iho la ka la- ’ waia, “E! eia noi, hooikalka iho kau hoe,” a hooikaika i iho la oia i ka hoo ana, niniu I i ao la ka ihu o lrti waa. i ~ la wa, ua loaa ilio la kn i’a < a hoi aku la lakou apae iulea, a haawi pakahi iho la na i’a i , ka moa hookahi, a ho olna . no hoi ia ia TJmi, lie mou walii ia lulii, oia noo, ua haawi ; ia mui mnlnlo o ka noho ana , (leniu) o ka waa ka hooloiia . ana mai o ka ia noi mau ia. Ua iko iho Ui*oio, inn no ia o . lawo aun o ui, imhā walo no nole na Uo Akuo. Kolailu, no ko ia noi ike, oia walo no ko ai ana i ka iu, ia wa, kuai aku hi oia i kana mau ia elaa no hookahi ia a j kokuhi o na hoewua, a miki j koke rnai la ka mea akahi a j lilo aku hi kana mau ia, a , olioli iho la oia, no ka niea, , uoho i haumia. ( lu wa, auanio nola oia i ka ia mn koim a’i, & hoi nku la a : hiki i ka' wniauau m» Wniulauln. Kau aku la oia i ke aku ilunn o kekahi poh&ku kiokio, r ft anau iho' la oia a « pau, kii aku la i ka ia (me ka awi olo i kona malo), mamua 0 ka waiho ana o ka ia a ko Akua, alaila, la oia ’ a weho i ka puka, a kalokalo ae hi oui a pan, a pani aku hi 1 ka puka o ko Akua. ) 1 Ua hoi mai la oia a kaawalo mai knhi o ko Akua, uwi «e la oia i ka wai o kona L • malo, a hoi aku ia a hiki i ka hale. Ninau mai la ka waliino, “ Auhea ka hoi ku ia ?” i “Aoho a’u in,” wahi a Umi. Pano hou aku la ka wahi- ( ne, IIo moa kupanalui, hoi ae noi lioi kekahl poo mo ka ia, o oe ka hoi, hoi wolo mai ) no.” t Pnno mni la o Umi. “Haawiin no palm ia lokou i kamaainn, aohe ia’u i ka molihini,” Noho iho ia laua a ia wana m ao ao, holo hou uo keia ma ia waa no ana i holo mua ai, a loaa ka ia a lakou, hoi mai la ka waa a pae i uku, Eia nae, ua nui ka ia i loaa ia lakou, a haawi pakoluia ka ia i ka mea hookuhi, u ua haawi po- ' lolei ia mai ka lakou mau ia aolo hoi e liko mo nianiua, *

A hoi aku !a ke alii, wa iho la na hoa lawaia ona, “ Kupanaha keia keiki, ninau ia aku kona inoa, akaaka mai oia a hoole, aolo ka ia i loho i kona inoa mai kona mau makua mai, ua mako e ka kona mau makun, a ina o ola ana i kona wa i nui ao ai, ina paha ua lohe ia i kona inoa. Ina pola. aia a holo hou kakou, alaila, ui aku knkou iaia ko ao mai oia i ka kakou inoa e knpa aku ai, a i lioole mai no hoi puu ae hv. Aia o Umi ko hm la n hiki i kahi o auau ai, ho moa inan mau iaia ka Inwo ana i ka ia a ke Alam, kau no iluna o kola pohaku, a oka hwia ia, waiho iho la no ila'o.

Ai ka pan ana o k:i amui, ua lawo aku lu oia i ka ia a hiki i Hokuli.Mi waiho nku la i"ka ko Akun ia, a hoi aku la oia no ka halo. - Liu-wa, iko imū la lea v ulūno mo ka piha olioll, “Akahi no a ni ia.” A lawo aka la ka wuhino a haawi i ka ia i mi makua, ninaw mni lu na makna, “ Nawai mai noi koin iu.” “ Na kuu kmvo no,” wahi a ko kjjikamuhino. .... J Ololo im\V nn nmlaui, "i kaj Inwnia ka i«.” Pano aku la kom, “ Ao, o kana Immi ka ia i nma.” A i kokuhi wunnno no, liolo . hou no koiu i ka Inwnin, n il luiui uku oka wnn. J'vno ka hiwnia, “E, im hooholo # iho nei makou i kou inoa o ka nmlihini, a o kapaia kou inoa o n aipvūakalawnia.” A lolip o Uml nkn loulou iho la oin, a ololo mai In, “ĪIo inoa komo ole la iioi kahi o ka ai, a ua pono iho hv no hoi ia inoa.” E ka moa heluhelu, o wniho ike kamailio ana uo lai poo o lawaia ona, ft o huli no kakou n nnna aku i ko kahu ponoi ia Knloiepu, a ko huli holo nei oia i o a ia noi, a hiki nm uka pono o Waipio, iko no oia i kn pio o ko anuomio iluna onn waa, oiii s iio kn la mua o kona hiki nnn ilailn. Aia hoi, ilio aku hi oin a hiki i kahi o pao mai ai vuv waa, ku ana koia ma ka hopo o na wna. Ninuu ana koia, “Owai mi inoa o oukou n pau.” A hai mai hi lakou i ku inoa o kola a me keia mea o lakou, a i ka inoa hopo o Puipuiakalnwaia. Ia wa i liuli hoi nku ai o Kaleiopu i uka, a luūi koko oia a lona lio pmm hiwa, na-j kiikii iho la oia u pmv. Ma ia po iho, vm hana ke k&huna i ka punu, i moa e akaka ai ka oioio n mo ka pololoi o na hana niima i puleia u hiki i ka \va n kn puaa e huli hole ai a loau pono ka; . ( ■ . . i moa-e noho poo amv imūalo o| ! ko ano ihakuainnna, oin kal auanoi ho nlii. i v (Aolo i pau.)