Ka Loea Kalaiaina, Volume II, Number 39, 1 October 1898 — KE KULANA O NA MAHIKO MA KO HAWAH PAE AINA. [ARTICLE]

KE KULANA O NA MAHIKO MA KO HAWAH PAE AINA.

!īr «i » i iikn i;;i nui u i m:\!u- 1 k»» m il\>k»; u?»j i% Ji.> lUwaii l\w \ . Aii*:i: :i luMmkn n#-i imim Ji% * ua\\\ mulnko liou. O h\ ieikou * , laimu wjiiw;.i nim mii Im;» i:t iioho ?o ku nu\$ txv i 110 l.ikun ki* waiwai : <i i anMiin o liauon uuliunn ; tīalu. Ho itu\a miikiii a l:u i ka * j huo]i,inj:iifcui imi ann iU h\h\\\ a 1 ; iui* ko ;iiiiuini % h:i oilum i mikiala i ** * |naol; o iia liaiia mahiku a ]umi koia | | i'aminUu. Ho innn manlalii oUa 1 \ hnlo nna umi oim oun dal.t hmlnia- 1 • hun iwnon;; aku Inhu-.ao tuTl;i ai 1 u;j pohmik;ii l:Ku!:«lm iwai n.*; <t na l 1 oli -im. Kia iwoimu; %' un ona! * | oiaiiikn ?! ]inui ka V:u* Aiua. ()!l I na ]» uU:Uj:i i kakoo ik.nka ai i i i *** luum h iakalkuli :u;jumi m«u nia * A uo hiah)kooj ( ;k»' kulaiia au|>un5 kuikawa uo Uap • unuawa i;<» <*iua uum »nar:ihiki i| 5 } kr ka;liku aiia i aiiiiulii I!o|mihalika :u Hawuii uoi ma luhli 4, ls\fl. Ua 3 i _ • ; iio< ik.«ik:i tu;i J:iknn i ko kurk;\3*i» 1 ihouliiii nii}.uui n Hawaii m-ī mel 1 i Ai5H-.-.ik:« Huipuin. ih ,7 umu u«akn-i jliiki t«> iakou lii.>uikji;ka aim. ;tc*Ie j' « nae i ko ia niau kuko ino. Aua ike I ! , kukou k.\ lahui. ua uhukiia ke au-1' i jnmi Uepuhaiik i o Hnwaii i.ei;na|' ; ' ’ ! ?v J-i J> s a8. Ca hlo nao m iiima ; |oicjn; nit a ke aupun: Ameri.ku i ke ! I kuiuuu iiepuni Kepeiialiku o Hawuii : u«'i 5 kumu iaoino loa ia mkou ua! . (iii iliikii-. Oī.ii e ike iiiiii){iopt) uknl j!iuu S:«koa, na ouu mahiko i ka iu>| iuu;:! bui>uikii lon uo *i;t oihiinn j iiulnk , ke po’a.ilo i«u aku kakon i j malak» o ko .4iin-vibn h'.'opouonoiio |aupuuj aua Oia hei k«<i i nmn «m- • h «• iioike uiai an i; • 3. Kt; Iij» «ku ko kakon an]umi i i mokuuinaai Panalaau ji;thn makI lo « >i» ehrv. nku manu Aekn. E hcu;n:ii lon ia ami ka k:t nc»ho :iiia onapaahau» mnlalo o na ]?uJu|*a!a ' j hoopaa hana, e hnokuu :.kt*u ia a«a I I na limahaua a pau i k«>}),<iii malokn |!oiw hui inaliik.i a im imi «• y c 1 E hkeme na kuiūkuiii ueu <* ko Aiuenka Kimmk.uuawai. 31:«j3a ) j nuanei e ike poiio iho ai m» ona 111.1hiko i ku jo i) m«' ke iiMoua manan n 1 11 ahewa o m hana hookuhuli 1 jauj>uni kumu H hkou A e ;ii pono lihu ai nu li nwina ehueim <> ko kau- | mnha maluiM o lakon. A ke nonoi j !>'•; Ī ke aiumni Amorik t <* hon- j ; maai’i no ua p.ilap:«]a kepu iwaeua! !o na paahana nial «lo o ua mahiko. ī ‘ IMu puha? E h<aa. uu.i }>alui ia la- • ;k<iu iii i)OU» a»lo pa’n;i -‘ Aol<? loa e - {liiki i Ro Ijk«>u mai» lolo ke ]jo»loli j i ka inaiia o kaiiawai kuiuu n Amoliika i mea «>le a i moa ]«a:mi wale ia i no (• i;iki>ji. j ’i. K(• milii mii in.-ī uu muhiko ia > ! i,ik>>ii ilu». Mui k:« muunwa o kelau l ! iW' kei.i Ou t inuhik'. ikukaaiai , | hpopaa ui iu l.-ikou ihu. I aha kalai iaupimi o nu mahiku, mamuli o ka j inoa, **Ka. Aoao ileomaoiuu Ait]»uni .|o llawuii,” ika inakahiki 1SS7, ua ■* I komo mii ua inikaiiel" u mo ua oha- _ i im a pau maloko u 11 a pohai hoomae ■umela. A wa ka makahiki 1SS(*.. | iia p:ifca mai la 0 L.A. Kukina i Im- I mmoikaaiuaua un Molokni a uie i x : Lanui. n W. //. Kakela »»o Wailnku-} « W. II. Kiui no Humakua, j _ i IIaw.iii. Me ua pnn «la1a unnui l«»a i j i lanakihi ni iakon i muu lunamaka* J u-uniiu. u U|ft iu I\n« \h; t lc!o o 1SS(5 ; i hoi-uiaku ui im }me lu «■ lioniiioui ī J ( ku nuhoahi nmt ka uupuni. Ua '; lokahi a«? j.-i uu <,ua mahiko ame ua • > kal« )>n <• l aua i kekahi ke«‘h:iiahanu «*!<‘p<* i fca iiolmaHi o Hnwaii, n e* kip.iku ia Kahiko-.m >inailunaaku o .; ua aoli,- al i«» //:t«vaīi A nia ka ls.Si. Iniii.* •!(), «a Iiookalmliia ke ; KnmukauaWui >_> 18(!4, a uu j>akuiiu mai h«- «lu wale, ke Kumuka.i u ,w. i t-lau pu o lss7. A u>n ua 1 Kumuknuawai Ja, ua ikeui iho la he ; kiilana ii.puui uo ka i«?ht<lehu ke ( auo- O & ho', elua mau Moi. o Ka-j hlkn'.m I!!»-'®, <l:> *;>“ lr<- kii ■ miiimili. <> ka Alift Kuhioa ka Ina. i <« hikon u'.aol: ku mniia t» ke Aupu- . !.i, >m jf!.jiumii keia pepeiaohao mo :« 'oiik i o ke «lalanim Huimahiko ■ \ «1.1 ki Alia Kiihina o Knki-' > u;t »m Uii iuami oka L*te imhimiia o ; « i, k:i ii.mua. uoK- u:t« i !oiul kona ulu ,:aiia. t kipakm’u lafco»> uzai k« aupu- ■ ui «ku i kn mnkalnki E pon«»; i i ka Lnlmi e hooouuiao i kekahii ’: nmn hana ino a Kakinū malokn « ka Imlopaiknu 1111 Maiiamaua. luue i

•• **,•* a, , »* 1 ‘. •“ .* •- . IV,, ,, • -••:•*>’• i tSu, Js>*T. ! J i «»k» imhiku nnn i«*!i Iwiui i. 3.u IIi)c U.iwnii uio koua mnul i;HiuRrt lrpt', i Kn \v« u k«ln hno imlli ln ni inulmia u kn punoo UhuiU<| lu. ('il O ku oloio i Unok«hu»!n, K uli!|i0 a Uipnki: tn Kalmmun mni!una aku o k« Nolioalu- 1**M O ka iuu»p«u Um uku i ko kuiaua aupuni i ko kulaua anpuni ra»»i«» Hawnii noi. (-1) K lioohlo no i ko Aupuni Ilawuii i K.'pulmiika Hewiii, n i aupuni no kalohuleho, ft uo ka lft* Imi llawaii hen ua aupuui la. A «a ikeiu ilu» uei ia meuhunaia e na pohai kipi inft lulai 4, Xo- j laila. aol*> ioa l>o Oiapolo e aku wa- , waho nku o ko Hawaii Paeaiua. o ||T».A.K.) wale uo ka oi a uie ka he- : ! k<* o na hana kaulana ) ili lahui a me ka hnokahnli nupuni kumu o' Haw.iii i*o». | <> ke knm ' »tui nar i hik. aio kaua man hann i«o, « keia niau oun mahiko i-o o ka Paeaina n Hawaii nei. Kin uae hoi ka wanwiai na * uiho i» i!;i )vitM>iiu mahiko uei iloko « na upiki ioh* a ko aupuni AmeriI ka Hi«ijniin. a Uikou hoi i linpai i«e1 mnie al*u uri i iia la i hsla. A ua i hiki mai ka •wa o hooko ia ni kelaj jo1elo: “Mai hnopumehana i ka nn-1 ihopa i ke ahi—o huli i«ft» oia ae j nanahu no i te kahu ponol.” Klft hoi kekahi: ••!!«? Diapo{o malokoo. ka omole. ao l:a mea uawa e wehe ae j i l:o nnni *> ka omole, *«ia n« mua 1 'ko aliipoho in a mako. A |>el-i no { koia mau ol.aua maliiko o Hawaii i nei, o na mnhiio- a j»an, o lak«»u ua i paepa-», ua hoom-n ikaika. im houua tpaa.ni knkoo •kaika.ua puu «laia jnmmi, aa kapn—«*. iw mni il!o. oi | k’a umke h>;, > alumi imi, « makee| mn. u me ul\t: |uiko!uk«»l<» ma i «a p.iahaua, i,;i na ahikanar,a o leo nl«»xjn <•!*■_. ahikino i keia wa a ka hiliui «■ iko inaopopo nei» |0:ai. aole : «•■*.> iia» ue liio o kekahi lona mnhllīo mnlaK; i!»o o ka urai 1 miliona dt»1a mainulī <» kona kokua ana i na Imna ki*>i ī ke «uponi kujimiti //awaii i »*i. A ke mihi nei ! oia uo ka nui fi i.a iilo mau wale. lua o Ka hoolini pan Soa ia o Hawaii nei me Aim-nka Huipuia. ho kaliua ; oiaio loa o ka h'-opan loa ia aua mni «> im puahana e uoho uei inalaio o . na j»alnpftla nelike. a ua hookuu i ak<>ft i:i na limahaua apaa malokoo i r.a nelike hoopaa hana inalulo e» na 4 > • hui mahiko a liui e ae no hoi a puui > ko Ha«vii'i uei Paeaina. alaila. L Ola ae na pio nei Mele lanakila a«; ’ Mai ka unia a p»u e ‘ Ka« Hae iluna ae 1 Ka Hae o ke Ola 'j Hoi oukou a olioli 1 i Xn kauwa lulii uei I Kia ka Haku Iesu l f l Mi' ke o1a kamahao Luluinua, welo kihei ; | <) ke ahiha lahm ! ‘■naielniii? Ameno.” i -‘5. nee ka ukupapa i na ona mai hiko. Kia iho na hoopai o na ona mahiko. Aia a noiio mai aa \ha t Kiekie o Amerika a haawi t mai i ka olelo Looho e liananee ai ; iwiknnmoo o ua pee mahiko nei, a i ;w-* 11 • i na o«U e kau mai ana maluna i o lakou, (ona mahlko:) (1.) E kau i ia no h«' 2 pakeuela malnna o ka i )»at>!ia kopaa hookahi: hauaia ma - uawaii nei. ue uku nani hakahaka * ia no «ia lilo lailoko o Amei'ika nui- -• pui;i, «• like i«e ka loihi epaaaio ' | nawaii a<*i malaio « kela nj>o lioiv j hui iu«* Aiuēiāka. Hea mai au e—». *; l‘anc i> Knkahi. Holn ekalii o l*nI i ! i nihoiki—-Lewa na auwae o na mal : ihiko. l.« «vri ];o: ka lau kalo i ka . niakiuii. T»t:wa hoi Nuaiolo i ke . Al.ihakn. (2.) E kniha uo kekahi i J uku kaulele v>alnua o na ona mahii ko u iiie «ma kalepa n«» na lilo kaua mouna a me l'aua aiua o fce aupuni . o e like m<* 2i pa keueia } no fce «lala. i mea e hookaaia aa un t na lilo oihana kaua o ka Kepuhali- , ka ini! o Amei ika Hnipuia. A oiai t hoi ‘5.1 woiho piha akn uei ka Repu- / halika Hawaū i na huina uui o na t waiawa* «> na m&hiko inum o Ameri . ka Huipuia. Ua pau pulu, aohe > !an k-inn i koe ia lauou nei ua oua ■ i in.‘ih;;«i. Aeahi nolakoua maopoi j j:t.‘ i h'i)iena Ino o na hauo. «-«huuiu . I kh>i i l- «• nmmni knnoi «« * \ " *• — ■ uei. K Hke Lni me Haiuaa ka Apra3 ea i maaao in*» ni i ka lahiii !a«.laio, *' i ke aa o Ahasnero ke ;•!»: .* Mehia ■ a iiu' IVresia, ua muke n«* oia iualn- * * j na o kn. :uuana ue anu i hnomaleau* kau ::i 210 lVki nunuei . kein ohnna ona nmhiko m:i Hawaii »' iinei. I* luki mai ana u«» L«* wa no i lakuii i» ik«_> p.ino :h i ka hoj»ena ■ awahua u ua kana kolohe a me ke

Iaioiin ole i imopuiwna nmlu ni. w kikn ao I* mn ka mnkuhiki Kin ka Im maii himmoa pihm wu*kft waiwni «*l«*. \| hnhmin, ne» nmi oe In. JVm*o| Kulu. I.ewn eluii im aunae o na | uinhikn. I«ew» ka hua limukala lewa ik« kn». Imwa o uopop, lewa ia Puim. I’nu poapen iko nhi o tm Ona Mahiko. Kin no hni. (8.) O ka auhau kuloko iho o na uiahiko mn ko uawaii Paeain.i. oin hol, he hookahi keneta <• ko ilahu Ua pono no ia, no ka m*ui. o ka auluu )»aa no kela mni mnn wni. A un nmnaoio no nn uma mnniko, e; huli nna ko au o na hana lannkiln a j mo ka liulomua ana ona pomaikai j iwaena n iakou iho no; ko apoiio ia j mni kela moonihoawe, o kti hoohiii | anpuni o Hawaii iiei m« Amerika. | Nolnila, kuuj>au n:i hana holonui ia L. A. Kakina nm. llele fca wai iiele kaala ika puu «lila nui. m>i«» ka| uwalu. heie ka uwi, e-waewa na ma- j kft, liaikaika ua waha. o ka miknnuku iki; ino kn pelopelo, o ka hoojmnipuui me ka >«la|:ahi. Kapao na alaala o ke kuiami haipule. ! onhhi Ii* ka lahni i jk,c maumi pnhi, wui. | lanaia ka Lalmi nawaii. a Loolia’ike Iia me na lahui Pejfftiia «'leele loa. O kem ILo ln na inaknna a na maiao j-a na makua imkaneio ī ka oLnna | uawnii iloko o77 iiiaii nmkaLiki i : iuilii, Nolaila. liea mniaul i. IV-1 r,o o Kukoln. Lewa okoln na nuwae] o n a mahiko, lewn na no 1«» ola lewa i kn laoi, lewa hoi ua Lnaoleio lapu wale a pan iowa i J:n piia1tiaL*o. i i. Ku hui o nawiiii nei im- Amo. 'ii’ika Ola ua inonehuno. Kani ka 1 1 alao ika wai. A haiiae! A luina la ' Oiai ua uke lak«Mi mo ui I\e- ■ lua e ai aua i ko ka uala. a «:«>> iir« • i lau, a Lwi lnm no i hope, eia nae, , auhe lau i kne. Nolaila kela ,,li>Io [Ikaulana: *‘Ma k' ahi oka i eel» a j a« i iieLe nmi ai—«niho luna aoko i lai,'.” IN-la h«-i koia |>(>hai nu.Iiiko. _ Hoaaku u>> au. l’ane ka Je<> «> Kui|pftu. O kj» l«,'wa I Keia ona auwae jonaj.oii.ii uinhiko. Ko paia lewa i jnvi i;« lakou mao a ma.«uei. E !ikē \ nie na !i:ina u lak'.ui Lookmmi ai i i na mnkahiki 1SKC— r 9*’5- E pai aku > ana. h kahnlī ii.o !a k<- Kinnukana1 waiolHUI. ]*ai >a inai ht>:, psiu \ I iho ia kn KumukuUiiwai o ls«7. ajl‘okaka*5 uniilmia. Enhnii ..<• aui | puni M<»! o nawnii A i.uhn | Lui ilio ia no. l’aii ue I-,» U) ke a«j puui manawa, ISU4, » kaili ku ne 1« j«o a kiikulu ilio la i aui.uoi Ilemij Lalika o a&waaii nei ina lulni i 1S!H I A i aiia ia la hol, paopaoin ke p«mi « | «a aupuni KepuL.ilika ihiwaii nei, a haki pu ana ke au ma Au*r. 12 r lS!*-S Pe!a e Liki mai ai na hopeha kauma jha nialmm a na enemi «ka lahui o | nawaii. Eia ka nieu i koe: i ō. OnaPono Kolia Baloi a. Ua * ! Iiooikaika na El«*Ie ona nuhiko l malako oka AL.a Komisina i noho } _! iiio nei ma kavumi Kaluunu, <> «an 1 palenaia na poe kuj»ono i ke kol:o ! ana iua Senale « mo «a Luuamnkaa aluana o ka hile Ahaolelo o Hai waii nei; He SC00 ka lo«a mak;iL:i ki a mo »§3,000 ma ka waiwaipaa hilūa ole, alaiia, hiki inn kanaka ke 1 kobe ina Lunn Senate ame «a Lu1 namakaaiuana. a ina aole i lawa ua a loaa makahiki i kekaln kanaka, ;ion lo <’ loaa inia ka mnna k-Lo ina a Lnna naua, a no ka mea h «i, o Lolo Luua Senate ana, ai ole ī L ina1 makaainana palm. ;- No ka Luna Senaie: iie S2.Ut»0 0 ka loaa makuhiki a Le S:5.000 ka waiwaij«!:i iiiliiu oln, a no na Lunamakaninaua Loi, ho$l,0oi) ka 1. 1 Lma uiakahiki, ahe S:»;0o<i, ma ka wniwaipaa hihia <»le. He umi a puna maoli no k<>ia Laiiiaika lahui //uwnii, ke imi ne-i a | »« ua poe waiwai nei j kahi e iiuino e ai ka laLui iionoi, a e man ai k:i nolio Lookano ana « na malihini | a i>nni ka Paeainn. Aole nae «• Ljkj ‘ike hauain ke'a mai manaoiuo a ua ai p ’hai apnka aei o mahiko. nole e |j hiki ialakou ke wawahi aku i ke j Kumukanawaia me na Kanawai o j Amei ika Hniia, o ke kaulike o ka n j lUiina Kolio l»alota kt> Amonka kn-i-jhna pa;u okn ike kakau a mo ka j | helnheiu aun. o ka j.iba pono o na J uiakahikihe 20 i ke kanaka. oia ke koho luau Luna Seuafe a mau Ln»j uamaLiainaua pouoi, uolaila, ua •i | lionkoia ka manao awahuanloha ole e ;o puhui iwi waiwai maloko ona imahiko a pnni ko Hnwaii Paeaiua. a |Nolai1u, e h!ki mni au i u.. ka nku i-;kupono maiuiia īhe « na «aamniuu i k«‘- «• hoopaiia ni lnk.m a pawmml » .. J iu. ke koikoi «> ka iuuīmi ;i me k‘- !! j knumaiia mii iiialiina ib« o ko lakou i-: mau peohiwi pakahi. E h«oko ūia- >, iol«aias«i kela mau hu i.’lele knua laua: “K liab;iu j>:ik'»inia m miu i | luahiko-a—Hee pono iho u:i uku 'paj>a. Nolaila. k«* «>jm walenei uo ‘Ana iiialiiko i keia wa n« ka iiw.«pin «> ?!•«!*• ° fco Hawaii nei kuiaua anpuni. I A«le o lakuu Lauoli i keia liouhui : aupnni ,, //uwnii me Ainei'ika. o|Ault‘ keia. o kn lniolm a lakou i ka- • ena mii ai. Aia wale «« lu* homiia- . Imuaiu «va!e mni no ka Ameeika e 'ih.nia. a ia lnk«>u m>i wule m> ka m>>- »

momi rTi?fomui /it, ok« Iw'ml» ! no o ft*t fcni «>))eiu kti Am»rlkn. H»« „ imn, o kunm «t kn l»u uliu |m I» i»m l |a)iuw«,b n« hu o ko h j Uopvil»,ihk«* « lluwuU, iinki »mi | walo »o iio k?* !* i'« nke kolola», » )>»• i j )Mi|jn»i ilio ln Iii* kunpuu kmmka i ke n «U> oim )N»it.it kipl iiei. \'\ make niau loakeiuo. K ola m«ti l-m k« poiio amo k« oiiiio. Kiu niwnii un « «ni «m k* j>«'»jwo o kn iiolimil i o ke Akun SI«na I.ea. .Vmt'iu>. Malmlo nni. • 11 Hawaii Imii.oa. i | Hioioluln. OhIih. Oc*t. <«, |n