Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 4, 4 February 1899 — HE NANEA HOONIUA PUUWAI NO KA U-I SILIVA o ka AINA PUA [ARTICLE]

HE NANEA HOONIUA PUUWAI NO KA U-I SILIVA o ka AINA PUA

I KAIKAMAHINE NANT O KE ] — AO NEI — 1 i Kv <««> <» i Kf tīfi » ka Pnuwai „ „it /V>* • •/.'»' rr i toh*‘ iuia j 1 t I KAPONO!! IIULA 1 i ~ Kona Kaikunano Hakn j Ko Pahnohao c i haoliao- 1 i ♦ * 4 l;it>tjuin u>> A l LOKA KALAĪA /AVJ « L. #■ T;/e Kau j < 1 /iekou niai la ka hoi ko’u i ululuia i kau kamailio pine- i pine mai, Oi ana? neenee mai i hoi, maiia hoi paha ua komo i ia oo c ka moowai, neeneu j mai hoi i haha aku au. Ma- ] muli o koia olelo, i lilo ai o i Pepeiaoalii oia hoi o ka Pu- \ nohmilu i kino Mooalii, e 1 aku ana «o kakou ma keia ] mua aku i kona wa e hanau | mai ui. 3 * tWi elon koko inai la no ka1 hi elehino, a i ko Sioko ha’ j ha io anu'ku, na lelo ae la ] konu huuli no ku nuika’u, a 3

pane aku la. Kupnianaha maoli t heaha io la hoi kena mea? No ko hele no kahi ilo ko o ka nahelehele e hinmoe ai. o kau wahi makemake loa ka hoi ia i kela !a kein la e hiamoe ana oe i ka nahelohele, e hele paha au i kahi o ke Kilokilo e hele mai e nāna i keia mea iloko o-i. Malia puha he keiki keia; wahi a kahi Elehine. he mau pule wale no hoi koe a hoea mai kela kanaka nno e, no ka rnea, akolu ae nei mahina i hala, o ka lua keia o ka pule o keia mahina, o ka eha no hoi keia o ka mahina a na i olelo mai ai ia kauu wahi a kahi elehine. Kat loihi lea wahi a kahi Elekane. Pehea e kali ai a hiki mai oia, ina he moo kena ua komo iloko ou, kakali no a hiki i kela manawa? nolai* la e hele ana an i kahi o ke kilokilo lono 1« Li (xxiv), (Yong You Lea) i hiki ke muopopo keia mea kupanaha iloko ou, hele a hiki ia manawa pilikia © paha oe. olelo maj hoi oe mamua. he wahi ohuku liilii wale no, a i keia manawa ke hele ae nei i ka nui loa. wahi a kahi Elekane. I ka wanaaoo kekahi ia ae| !na hele .aku la ia' » kt?h* o| IIuLi(Pahi) ke kllokilo, maj na kahawai o Ton Kana. (Tong Kan) ma! kola wanaao mal a hiki no hoi i kn auina la, ua hiki aku )a oia, i kona hiki ana aku e noho mai ana no o lu Li, ua hoi mai eia mai kona hele ana maloko lilo loa e na awawa a me na knalono o ko laila mau kuahiwi. I ka hiki ana aku o S»oko. ua mahamaha e mai !a no kamaaina. “E, komo niai maloko nei o ka hale, malia pa. ha he manao kou o ka hiki ana mai i keia wahi. a he malihini hoi kou mau hele-: | helena i ko‘u mau maka, aka ma ka hoike a na ouli. he huakai kau no ka pomaikai. no laila. heaha ka manao?” mmanawa ua pane »ku la o Sioko. ‘ Eia ka nianao: O ko’u kokoolua ua ioaa i ka pilikia, aia iloko o kona opn ' he mea nui e oni ona i o iu! nei, ua manao au o pihkia ana. oia ke kumu o ko'u hiki lana mai ia imoa ou, i hiki ai hoi ia’u ke hoomaopopo.” I keia wa ke hooiohe nei o lu Li i na mea a pau, a pau ka Sioko whewehe ana i na olelo maluna ae. ia wa lioou- 1 luulu mai la oia i na lauohel maloo. oiai. he nui wals ia j mea e ulu ana mawaho. a nui i uhi iho la me na lau ohe' maka maluna, i ka niakau-; kau ana, ua kukuni aku la i ke ahi, i ka a pono ana ae. ua nini iho la oia i kekahi wai mai loko mai o kekahi hue- i wai ana e lei ana. ia wa ua! pii punohu ae la ka uahi, a i I ke kiekie una*e o ka uahi ua i ike aku laua nei i kahi Eiehi- j ne e noho ana iluna o ka pu- i nohu uahi e hii ana i kekahi! mea, me ka emoolo ua lilo ae! Ia ua moa *Ia i kekahi kana-j ka. a i ku huli pono ana maij

’ o ua kaimka *ia, ua ike pono| 1 «hu in lniia noi he keikikano) 1 ua inea la, « nalo kokoakni » la; nole'i liuliu iho, loli ano e| i ue la ka uahi, a ike hou aku j , la laua nei i ua keiki nei e . noho ana maluna o kokahi , Nohoalii nani, a ike pu ia t aku iu no hoi o Si oko a m kahi olehine e ku ana ma na aoao—ia wa i hooho ae ai o lu Li me ka leo nui, Auwo ka pomaikai uui e! Auwe ka pomuikai nul e!! e loaa ana ka hoi ia olna ka pomnikai; aole kela he mea no kou kokoolua e poino a pilikia ai, he pomai kai a he pono mii no olua ke hiki mai ia manawa, he mau uuhina wale no kee ehia a hoea mai keia keiki; aka, he keiki keia aole olua e luhi ana, oiai, e iilo ana ke . keiki na hai e hanai, a i ka manawa o ka pomaikai oin koolua wa e ike ai a e ai ai no hoi ia pono nui; oiā -aminei ka mea nana e noho hoomnlu mai ko ka aina a nie ko nn ale o ka moana ma keia mim aku. I keiu mauawa hoi a lu Li [Pahi] e kamailio nei, akahi no o Sioko a hooia iho iloko ona he oiaio mi olelo a Sunana [Puaa] i hoikeike aku ai iu lana me kana wahi Elehine, I a i ka pau ana o na oleio a I i ke kil.okilo T.u 14.,...aui ...niuau •nku ia o Sioko iaia. Pehea !a oia wale iho ia no paha aohe mea hou aku? 1 k«> lu Li lolie ana i keia ninau hou a ūa Sioko hoomaloka nei, u» pane mai laoia i ku 5 ana mai; E kii oe i kelu man pua e kun mai la iliina o keia luau, u oia kana i kii aku ai a lawe mai lu, o keia li pua i kiiia aku la he ‘ NganFaa” i ka Pake, he pua kau . i ia keiu maluna o na kuahu hoomaha o na Pake. i ka loaa ana mai o kela pua, «a hoopnlu ia iho la me ka wai |[okela huewai i ninini ia ai iluna o ke ahi.] i ka pulu ana no ua pii ae la mai loko ae o ! keia mau pua o Sioko ma ka pua ma ka akau. a o kahi Elehine raa kekahi pua, a 1 nalo koke iho la. Ua punohu |ao la 1)3 ao keokeo. a maloko jouaao la i lele mai ai he l ]Okai a hooknu iho la i kona ohe omowai, ‘umiumi’ iloko o ua mau pua nei, a loli ae la ua Okai nei, i kino no kekahi kaikamahine u-i e noho I ana iloko o ke ao, a ma kahi | 0 na j>ua, he mau huaōlelo; > pake penei: “Lok Ngit Ngo' ;Loy” oia hoi keia, ‘’Eono 'Mahina i koo hiki niai au,” j 1 .. ( , |ia manawa i hooho »ie ai ua' iwahi Sioko nei Auwe ka na-l I * i iiii e, Ka nani oi kelakela c!i jaka, olelo mai hoi keia Pake i he 4 no hoi mahina. Pano aku noi o .lu L5, ua | . ikeaku la nn oe. o kela kai-j I 1 l ikamahme an i ike aku ia, oiai : |no auanei ka iiope akho kelal ‘keikik ne a kaua i ike iimi, jnoi, oia aku ana auunei kai i I pulakaumaka o ke uo holo-! iokoa, he eono muhīna maij !keia wa aku. e hanau maii' !aunei ko wahine eliko me nai i l I ■jhoikeike n luiu iminawa. oia| iiioi, niiihope aku o ku hanauji

|aiia o kelrt keikikano he ohn I I ) mahina, nhūla hanai) nni ko ikaikamahine; o kola t,. lfc e au |i olelo mai nei o 8unnna ia, |“Soon Ngan xx M oia no ananoi ke kahu hanai o keia mau keiki, uole naeoia ponoi, aka 0 kona kaikaina o S. Vai Yiek [Vaiki] aia kona wuhi o noho nei i keia \va iloko o na ao polohiwa e nee ana i ka hikina a i ko komohana, i keia wa a kaua e kamailio nei, eia oia i ke komohana ke huli hoi mai nei, he Elua mahina a oi i koe kupono oia| maluna pono nei o kakou, a oia no auauei ka wa o ko wakine e hanau ai i ke koikikane; i kona wa auanei o huli hoi mai ai a kokoke, o haawi mai ana oiaiiē man hoaiiona oahaohao, iiuipu hoi me na haawina pahaohao o ke koiki oi ioa akn. E pili pu ana na kanaka iloko oia mau la; a hemo ke keiki, pan ia mau haawina pahaohao. Mahooe aku o ia mau mahina, he mau inahina maloo ia o ka ama; e hele ana oia i ka hikina no elua wale no mnhina a huli hoi mni no a hiki ianei. piha na mahina eha; oiai, eia no ko kakon uina i ka hikina loa nei, »mvkē kumu e poko-! 1 le al kei». ii hiki i kona pulena paa mai;j ahula hoi no ke komohanu, no ka mea, i kela a nie keia niakahikī e hele ana oia 0 1 mahina hiki i k«>Ia palemi, hoi mai 0 inahina hiki hou i ka hikina. Nolaila, i loau hoi ia oe ka pomaikai, e hooina- 1 nao mai hoi oe i keia wahi eleniakulo kama ole. E hoil 1 oe, aohe pilikia. aka, ua ahi-j ahi loa oe i k**ia inanawa, e hoaumoe kaua i ko’u wahi nei a i ka la apopo oe e hoi 1 ai ai. hoi ana he ao aohe e pilikia, no ka moa ua kamaaina no oe i keia niau kuahiwi i piha i na holoholoua lnhiu ino. J (Aofe ! puu ke yuhi.) 4