Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 19, 20 May 1899 — HE MOOLELO KAAO HAWAII [Illegible] KE KAUA NUI WELIWELI MAWAENA O PELE-KEAHIALOA ME [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII [Illegible] KE KAUA NUI WELIWELI MAWAENA O PELE-KEAHIALOA ME

. ' •• .••*.. *••.. ,.** •• .- *, - .*;*..•;.*:*.;:.*• •••• *,* **.* * .*.*•*,•*,•.•••.•* *.*.* Waka-Kjeaka- ■ .*-*.*.**.•. •*• »*•***:••*»*,**• •• * .* *•**• ** , i Jiikatii a i S • :■•:V .;! VJjJ; .• • vw :: ?/. : .V'.*••• •: • •;; , *v--* ** ‘. *;'.■•.* •*. -/V:/.;•£ V;. ■

;/•*,.• •;*.;... * ; .. . # * Ilo mau \\ ra§|||||l \ i iu ’ n i'ao'n, ,•,-.- ,.; ••.*/*. * .***•• •* ... i Kal:ua-a lioopukiUH o j T6Ui\ -/fi h n< > un~Iiih't h i - iio 1\A IaU’.A : KAI..MAINA.) .**.*•* .. .... • •• ,.*•* • • •• ,, |i .Au .')/c/u lioakuka mna. E nii niakiuiiuliu :imo nn Uonloha e linoho hiin nmi llnwnii :i Niilinu. Ka "..*.*;. , poo li'h i' lnwi' unn i koia uupepn Alolm onkou. ||ii: Miimuli o ku’n m:in n knmnninn i kn hoopuka Min ina ?»Ioolelo K li’.o, mnlouo n ua Nnpepa mn Moiiolulu nu ka wu loihi i lialn niuioi. A mo ka niii o im leo c koi man mai' nei ia’u mo lu- hauehano aia o n« h nloha, e Uoopuka hou aku nu i Aloolelu hou o'ike uie ko iu nu i liala. ;jNola? a, un ne nkn au ia mau Ji «>. a oin mai koia Moolelo e ; hoonoeia nku !n imua o ko oukou nlo me Ua Mikomiko, i wno poueia ka alelo aua ina koknhi mau olelo Kumu o llnwaii r.ei, he Moolelo hoi i Mii.oi.il ia e kn Loi.o a iao ka |;f $C. paanau Inunaole mai i kekahi mnu Kinnma kahiko o Hnmnii uei. A e hoommea ia ami oo e ka 1 mon liooonuu i k;i holuhelu e kbna liiau inole fkan.j n he Jmen iimu hoi ma keknkuu ana i un Moololo ka pauni aun'e ī kokahi mau liuaolelo Mikomi- ••;*,;/;;! :*■.*. • # ,, * # * • k<> e Minoak.a ai o nmnm sia § elehim; ame kuhi 1‘npn si‘a elekaiii' maka kolohe. i A ma kulii o ko Oiiohi v ola kn'u e lftw<:> ue ii i n pnpnhi nku, n mn kahi o ka ln%vn ole o kou lei, e wnilīo iuai ua kn mea o knkau |fiiei —n ke lawe jm nei an i im Kiua’nua’u o keia Alonlelo no % ka nema-nme kn pnnein mai. 0\V.U S(> ME KK AI.OHA. Wf j ~~h>’>iirlia poko. i h’ka 1a w»ka «/ic<» le <> A / mi.) Mn*r*. Mm,u. :•...*!.*. Ma koiu wulii o ko kakou ; nanoii. E hoomnka ana ko kakou nee nna imna ma ka mooloio pololei ana ia Kapou* lakinau ln,a mamuli o kona helo ana niai mo kekahi o k6 hikou kaiktHKin.‘ nmo kekalii niiiu kaikaina o lauu a nōho mu na mokupuni o keia Paoain i o—Hawnii noi. Oia ’.* * ... ke kurnu o ko Pelehonuamea hele ana mai maliopo rne na ohana, a loaa o Kapoiihikiilan a i;ic ko hikon kaikunai)e Ininan mua, mo Kaiiuilaokalani, aia ina ia alanui hole i loaa a5 ka Pelo-kane nuia Jloa ma Hawaii nei. A oia ko kmmi o kona Hli—a huhu kana kano S ka lilo aim ia Waka-Koakaikawai ko Pali* nh knjim-u, nolaila, e hooma* iiawa?111i i/1o ka iini o ka moa helnlM ln. eia no hoi ka La la i ko kakaliiaka* KA IIKLK ANA M \ e O KAPOPLA KIN.U; M K NA KAIKAINA A* # r. f<" i ' K'/r K/.iK( \ in'i; u\kv L*;; t.\\u / Kllii MA Si\ut.\, la //uwinoii i’ noho mm 1ii(* k'Mi-a looio ma Knkuhioiahili. >< oiai hoi ka lana man ke/ki i. >ne n ine na kaikaiunh\w' m hnialwlo uu « imun o ko laua alo fnn/ kn poo mii a ■■.nw ka poo lilUh iiha ohami iiiii a Inhulelia maoli no keia; poa koiki. Aia hoi inn koj

Uu\o|lioboUo« pnkuhi t mvj 1 ikoiki kuno i\mo «\u kaikumu 1 hh\Oi he muu nanoinu UUo 1 olo kolakou u pauo ku uuni i ume ka u\, ho kuhum kilakllu nmolk no ko lukou ko niinn «'kui u vm kupono hoi lukou i ku luuim unu nu> im wuhmo umo na kano. Mu keia wahi kaua o ka meū holuholu o puana liko iho ai kuuu i kn ololo nna. Ina lakon o hiki nni mui una i Iluwaii noi. ua hiki loa i ko* onoi poo ui ko hoohoka aku iu lakou, ko Imnai in nkn Inkon i ka ai maneo o llawaii nei ho Apo. K kala iho o k» nioa heluholu i ka mea kui kau. %

Aiu i kekuhi lu, nn ulu ao !u na mnnuo ana iloko o Ka’ 1 poulakmau kokuhi kaiknma- 1 hino pnnaholo lon a Iluumea 1 mn, uo ka ololo aku i ko i Inkou mnu mnkua no kona I mnuno no iloko ona, ain no i paha he aina a mau aina 1 okoa o aku no paha kokahi 1 ma ke kau wahi kaawale i nkn mai ko lakou aina ponoi I aku, nolaha, ua hoopuka i‘o > aku la no oia i kana olelo 1 imua o Haumea. ‘ 4 ano, e ko makou niama aloha. Ua ike : no au ia oe a mea ko makou Papa, ho mea nui makou na keiki a pau imua o ko olun mau alo, aole hoi olua i ike i ko makou kolohe a hoeha raai oula, aole loa olua i kau mai i ko oula lima maluna o makou, ma ia ano, ua manao au e ao mai ana no olua i ko‘u makemake o olelo aku ai ia olua i keia wa.” Wahi a Haumea i pnnu aku ai. “Heaha ia manao ou e kuu kaikamahine?” “Pane aku la o Kapoulaki. nau. E ne mai olua ia‘u e hele a« i ka huakai makaikai, mali'a he mau aina kekahi iiia ke kauwahi aku mai ko 1 kakou aina aku.” Panehou aku la o Haumea. Ae. lie nui wnlo na aina e I .«aiho raai nei ma ka moana, a o ke kai wale no ka mea na na i hookaawale i na aina nui ame na aina liilii, aia kou aina la e hele ai ma ka hikina ma kahi a ka Ia e puka mai ai. Heaina nui o mi kanaka, a he mau alii nui kapu koia alna, he jjoc aloha a lokomaikai na kanaka a pau oia aina. He lahui rnalama i na akua eliko no me maua nei ko oukou makua, he malama i na mea i papaia aole ai, he mau kupua no ma ia aina, aole paha e hiki ia poo kupua ko aa mai o paio mai ko lakou rnana amo ko | lukou ikaika no ke kue ana i mai me na keiki-kane ame na kaikamaliine a Haumea. Ka mea nona o luha amo lalo ou ka amo kal, kapaa iluna a me kapaa ilalo ka hookni a ka halawai, a i hiki oo i keia mau aina, o lilo aku ana oe i Akua no lakou, a e Nohoalii nka ana a rne kou ohana a pan ma ia mau aina a kau uleu i kan mau Imnaumi aj puu ma koia hope akn, | Nolaila, uu ao au e hole oo, a i hahai na pokii ou tna koiaj huakai hele au, o kounieni malama noia o lukou i meaj |hoounauna, aolo o loaa aim| / in oe 1m nokii ke imiia, u kr* ! keiki oi» ka niea loaa la oo.” 1 ka j sm Him o kei)i mau ;oloh> a Hauun* •, aia uu wai-i { j j maka o Kapoulakinau ke! j hiulo makuwalu mni hi no ka J maikai o lia ololo ao a ko lu*

kou nmmu Uaumoa, Nolalla,!^ ki> iko uola no oo o ku moaj holuhol», o lliuimoa ku mon mv im i huopuku muu loa i kohi huuolelo puukiki ma ku ololo una, 1 0 ku pokli, uolo iu o loua ko liniiu, Ua ko n pololoi koiu ololo a Uaumou. u o lona olo noi | keiu ololo i ku poe hou o ao * noi i ku ololo haolo” Mahopo iho o kom muu kukui ololo nmi « ka mukmi mo ko koiki, uu hu’i iu aolu koiu mau munuo o Kapoula* kinu imua o nu makua a pau amo im koiki, u ua hooholo hko hoi ko lakou manuo ao c no koia huakai holo « Kapo* c ulakinau. I

Ma koia kamailio aua no ka I lu'le. aiu lioi; nn waiho aeU j kokahi koiki u Haumea ina i kana ololo imua o laua, oae j ia mai oiu o helo pu ine ko { lakou kaikuuhine, ma ko uuo «i Iio Ukali mahope o kana hnakui hele, a ua noonoo o Haumoa a ua ae e hele pu, , uole hoi oia wale, aka, o ke* ■ kahi mau pokii kaikuahino I no kahi i noolaau pu mui e j hole. i I ka holopono ana o keia I munao hele o Kapoulakinau 1 mo ka ae ana maio na makua * i kona mnnao. oia hoi ua 1 1 ninau pono aela o Huumea j na kaikamahine a luua e huhai ana ia Kapoulakinau me Kuhuila-o-kalaui, a ua ku aelu no iioi na apau e pili ana ina ko Kapouleki* nau raau inoa lehulehu \yale. A o kona kaikaina punahele loa kekahi iaia oia hoi, o Moehauna, o ka lua o ko ia i nei inou, o Naulahinemakakai; oiu nei ko kiekie ma ka . ui a me ka mana ma ka oiha- . na nili hoomana ame ka ■ • , lapaau ana, Aohe ona lua e i like ai iwaena o keia oliana, »I nolaila, ke waiho nei ka moa kakau i na hoakaka ana ina , hana mana a keia wahine, aia > a hiki nui mai i nawaii nei, , alailu, ike iho oe i ua ui la' o i kukulu o tahiti mai, **X)kala ka huiu o lillo i kmeai ’,** Mahope iho o na manao kuka ana no ka hele, ua haa* wi mai la o Kapoulakinau i keia mau kanawai no kana kaikamahinealii Kapoulaki* nau me kona kaikunane ka* pulani Kahuilaokalani. he Kahapouli “He make ke ai\o o kein Kanawai” < Eike aku ana oe e ka mea heluhelu i ka hanaio o ka ua o Kohahi i keia mau kupua ame na hoakaka ana no laua. I ka la i makaukau ai laua no ka hele. Oia no ka la i hookaawaleia no Kane ame Kanalou mo Lonoikaulialii, na akua nui pookapu loa ma ka moolelo o Hawaii nei oia hoi kn inoa oia la “lh‘ A himnkunnuenuekukapakah i aia i keia la, ua akoakoa 1 nu i aela na keiki-kane ame | H'i kaikamuhino linua o na makuu mo nu holohelena o 1 ko kaumnlm, u koo aku no o S Pele. Aia hoi ma ia !o, ua 1 jlioikc aela o Huumea i kona iano inana kupua i ku i na ’ Imna weliwoli ko nana aku, L !na hoiko mai la oia i komi 1 j nmu nilio oi arno kona mau ‘|nmkrt rno ho lele ann ula na 1 j ka uiluiloko o ku lewa« ae | k'h’ "uii iiiia na lalapa ahi ! »«ii I .|<o mai o kona waha, No kahi wa akn„ | 4| * . . ,1 He knnaka aihuo dala ko jka po koakahi uei, o $0:70 a mo hookahi uwaii. Ua ou no u nmkau olo.