Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 25, 1 July 1899 — HE MOOLELO KAAO HAWAII [Illegible] KE KAUA NUI WELIWELI MAWAENA O PELE-EAHIALOA ME Waka-Keaka ikawai. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII [Illegible] KE KAUA NUI WELIWELI MAWAENA O PELE-EAHIALOA ME Waka-Keaka ikawai.

He man kupna AVa ~ 1* h.ine Ka’eae’a. ij (Kakuu-a hoopukaia e gf To)ic~lohno.rm -J{ihuna-īfU'(Jl(t-e, 120 Ka Loea p. 'y:.v: : Ealaīaina. Mos. Manu.) p . |l

Ua loaa niai ka papa inoag| 0 hope o ua rnoka-ai-kanakaij la i kokani moku o*kohola, eij lana hole ana iluna o ka ili-i. kai, a liana i hoihoi mai il miwaii nei, me kekahi inaui kanaka, iio muu inina no uafj moku o-kohola nei no. Mamn' aku nae o ke ku|j ana;>mai o ua moku nei maB. nonolulu nei, iio mau la akulj 1 liala mamua, ua noho ia|j Iho ia kekahi kanaka e kol ano pupule aumakua; e likel, me kola wahine aku la ma|j Koloa. A na keia pupule kukala hele ae ine ka leo nuil e hiki ai i na mea a pau ke|j lohe pono mo ka hoohe\vahe-|| wa ole, a nana kela olelo e| mau nei no ka pannaau, aa ua kauhma maoli no ia o!elo:l : 'Kopahahl Manuia, <> Krok'o(\ ka mohn.' hana mau keial kanaka pela— iiiki wale 110 i| manawa i ku mai ai kela mo ku i hoike mua i*ae Inei nia , ■ Honolulu nei, me na hoike maopopp loa: ua poino keJaV hioku me komi poe. a \l ‘ • Mai . • niHimwu mai, a ■=■ .• # 1 1 hiki i keia An Hou, aole loai lohe hou ia kokahi mea no^ Boki lui), aka, o kola wahi o;5 lelo wale no ia e mau nei a-V * i x hanuun’aku 5a hanaun’akul' i 1 j kalalioa i’ai o kahi pupule. ' A i PeU i manao ai kaAiea-'] knkau e hoiko aku i keia , mo’olelo inma o ka ooe o j heluhelu ana i koia moole- j # lo; i mea hoi e lilo ai ia i ] mea waiwai nui i na hanauna hou o keia r,v fmr: a ma' 1 keiu walii, e ka(iae ae ko 1 kakou hoonanea ana mo ia,.J no ka mea, ho nui aku no na 1 mea 5 koo aku; ai n 'ko oo i- 1 mua kahi i kali rnai ai ia ka^ * kmi o ko khkou hooa aku, a I hookaiii hoi ke ka , i huaka-i 1 liko an'akn. |i

•.• ••• • * •*. •.<:• :/h‘*•*••.::••*•* * : .** •• • •*••* •*•••* •* • *•*.*.***.*.**.*•*•. V•*!:: *V•.*•*.**••..**: • •. • •*.* ••;;.*•••• •*..*•;.. ••,*. ••• • • •.•»• •» /V*.: •- • • .. . • • ••• .:•:•;....;*./.•. •••/•••, f *. •. * ,» I a m a'iio nuum malu|iu\ o kola wuhiuo: u» lilo in |i kawauiua imm lou nan \ i |hookipa aku iu lokou, um ko« lua halo pouoi— nu\ I‘oip\\• E lliko «\o ka meu o hiki umi ia |1 .. . a;..;.. |i \ ko hnna uu\\ no lakou; u~ |puu ko lukou nolio anu ina iu |\vahl, ua holo mni 11 lukou !m> 'Kijm-kui' a hiki i ‘Kuitwui‘0'komaino; aiu lioi, pno’i h>» ana koia loo muluii» iho : \ i ,o lukou noi;- **E no mulihini : i’) * LO ka holo loa no k» ma Ue a|ilanni; kainoa e kipa mu kun«: |hale noi, he ai no a mo kailii i'a ka waiwni nui u ku*u-! P.halo noi, a i nnaiiiu no hoi i\ Oi : nuoi’, mue iho no hoi, he Imle! |uo me ko Uupa.*’ A nu !,«'> • aolelo a Konolewn; ua )>ano |aku la o Kapoulakina'a : ••»<»• lle o mnkou pilikia pololi. na; Ihookipa ia mai noi nmkou ej |kek:ilii wahino o’-pulo-pulei Emahope aku la, a— nu mao|miia makon: a eia no mnkou, iko hele loa nei no:” a o ko ilakou nei iho mai la no ia a ihiki i ka niuliwaio Huluia, » imalaila inai ko lakou noi he|leanaahjki i Nawiliwili: al |hele mai la no Kalapaki ihiki i ka Lae o Ni-nini, kej iwaiho aoao mai ia hoi o Ha*| lnamaulu (o ae nei) ma keka-: akuono, a ke oni ae la hoi o! |Kalanipun e au i ke kai. pq ,/* I Ia lakou e noho ana mala* |iln, ua huli mai la ko lakou |nanaina no ka moana akea o |Koieiewaho, aia hoi kahi ku-1 |ahiwi kaupaku-h-ale o Kaalal |ko oni aku la me he opua | |hiki ahiahi la i ka iewa, maj |keia wahi o Kapoulakina’u' 51 Imanao ai e haalelo ana Iako-j |u i na kapakai o Kauai, o-[ j£ | 5iu nae, ua huli ae la oia a; !®iko aku la ia i ke ku a ko aol akua ma ka huli Koolau oj Kauai, oia lioi ko anuenuo:! a ua kupono iho la hoi ke-j gkahi wawae iluna o Kalalen.j |ma Anehola' ho wahi puuj Ikaulana keia ma kona man |mooleio a me na molo, ain| |keia ano, o ke anuenue, ua' ihoomaopopo iho la o Kapouliakina’u oia ko lakou alahele, f;a ho.omaka no lakon e liaale I llo i koia wahi, a naue hele[aku la lakon nei a iho ana i; |UanamauIu i o—a’e noi; wa~' |hi'a ka poe hula ku’i o keia! |a U HOir. j i A o ko laila poe kamaaina! Ina’e, aole he waln mea a ikc| |mai i ka hele a keia hnakai; o ke awakea. | I I I A hala ia wahi mahopo; ,ua kaa pono mai la lakou nei no ke ono “huli pau ka iiele * 'a ke one o Alio . aole nō # ,i emo, ku ana iakon nei ma ha-i o kela nuku mnliwai i \ i.holc i ke meelia;— ‘ilaikau V|f ?na makau a ka lawaia la i Wailua.” /r r> i O keia kahi nami i hookii* 4 ■ uhia iki ia Kapoulakina'n ma tinu ka nana ana i nu kane [me na wahine e hoonalu ana 5 jj aole i kami mai o ka ua meahe leliulelni o ka poe o heo nalu ana, a o lilo ana kahi ī • poo raa ka hema o ka nalu o , heoai; a i oleloia o ia poo kahiko, ‘Milo i ka Lala, lioi i \ * i ka (akau) mnku;” a no ka poo o/ aku o ke akamai i ka' lieo ana mai oka nalu, no lu-‘ 9 ' l<ou na piho uwa akn o kn; ' poo mauka aku noi o immi’ aku ana. ) * Ifo hana keia nnna o hoa-; i koakoa mai f ina koiki u~i o. ka aina, « pola pn ine nn koj |)ki kaukna o kokahi imur

■> ;)\vrthi o Kuuali polft iio hoi nui - ,UttiUttui»luno puukaul o kolai »|av. kauiko ina Wuilua. Elikoi i|mo Aivohi~kupua, Kwuakahii rtla, Kokalnkaluokown» u moi K"|littuuiliki, i huikoiu im\ kni tt|nio'oIohi o Laioikuwui, \ nlmi ~|itt oo o-hoheno; u pc!a no| i\|koltt wahino kaulnnu, oia hoi|| ip o uooipoiknmnlamn, Ua numg., i-loonu ko “ Kekoe o ko nalu ol »V; ; Mi»kttiwft mu Kapu»;” tt non.vJ i) , 1 a j\(> hoi kahi ino», oia hoi o| i, : AVuilutt*nui-hoana. & Ma koiu wuhi i hoike ai oli *: ; Kupualakina'n i kokahi hanaii )o» i leokahi man ), Iioo-iihIu o Wailua, nli j lihi lam\ i inan kim> pohakn.U; !' Penoi na hoakaka ana:- W c'| 1a Kai'oulakina'o mo ko-| ■|na ohana e ku mil aku noin i\|ma ka’pa niuliwai, ua kaa[J i‘|wale koke ao ia ko lakou malfi L>|n-kino ano makani, me ho o-| ; >-V hn la 5 uhi iho malunao koH, iilkualiiwi a ma—o ae; aia hoiH] :>|lakou ia wa, he man kinoā n|wsihino maoli. A ma kei’anol naua ike koke ia mai la lakoul i |nyi o na Uaae mo na wahine|] n|a me na leo nu-nui lakoui i/i hooho liko mai ai e olelol e|ana hoi penei; *‘He poe wa-9 -phino u-i hoi kela e nohol mai la ma ka'pa o ka mu-i 3 |liwai, no hea mai nei la? || i Olelo ae la noi kekahi poe;il .|No uka mai paha o Pihat\aka| i|lani.” a 5a lakou no e nu-ne| J )|nui ana, aia hoi.ua uhi ae| .|la ka manao iloko o kekahii | poe kanaka e hele mai e lau.l |napu me lakou hei, malial lipaha he makemake lakou il i|ka hee-nalu; he mea oiaio,|! -iua hele mai la kekahi maul •|kanaaa a hui pu me lakouii|nei mo na helehelena ohohiaa )| no ka maemae mauli no o nal ] kaikamahine hookaiakupua al ; |llaumea ma; a pane ma! lal imo ka ioo maopopo: “ E! o o-l |ukou no a pau e noho mail ho mau maka malihinij J no onkou, malia he ma-l oukou i ka hee-nalu ji na papa la o heenalu ai,**| i-B Ma keia olele maikai a ua| >,|poe kanalia nei, ua ae kokei |aku la o Kapoulakin*''» i kog' makemake, me,ko ka«K ole iho o ua kaikama-| **-' n _ -paiwaiwa la a naumea, a ol' fi£ko lakou nei makaukau ae| { |ia no ia e liopu i na Papa, al a go ka au aku la no ia a hiki i| p |ko knlana e hoomak’ai e hai| l|ka nalu: a ia lakou e hoola-| |n’ana maluna o na papa roe| ||kckahi mau kanaka, e kalii ,*$ana i ka nalu kupono e heej ; gmai ai; na olelo ae la o Ka-j' iponlokina*u i ua poe kanakal' fi |uci, “E na kamaaina o ma-j| jfkoo. o alio e —a, e pa-lua ka-j u 81cou aka papa hookaki e hecj j|ai, o kahi no hoi o oukou mej ja’u, a o iala aku no hoi mei |iu nei - a pelo kakou e pa-| ai ilmm o ka papa hooknj a i pau no hoi ia o kaka| 1.' «y* U ,yi kou heo-nalu ana o-a, hoi aol ,.|nu in mau moa i ko oukoui j Ikauliale, o liko no me ia al jvkakou e heo ai; pehea koiai aku la i ko oukoul' ana?” | ( Aole i pou ke gula.) i