Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 28, 22 July 1899 — LILIFA! LILIFA! [ARTICLE]

LILIFA! LILIFA!

I ko ao ana’e o koknhi la, olelo ak« h\ ua kaikamahine nei i ke Koikialii Alebercfco, © hoi ana an no ko’u ainu hanau, no ka raea, uu ko ao la no ko’u makoipako ka mea a f u i knu nui ai; oiai, ua inu iho la au i kona wai kuhinia, . a ua ana hoi i ka wni mae* mae o Akaia, a na makaikai i kona mau aoao a pau, a he nani hoi.oo e kuu ipo mniluna a lalo; aka, ua hoopuka kuu wah», \ ipo* oo na'u no hookahi po wale no. Aole, aolo, e kuu ipo; aole oe c hoi,'e noho no kaua i aloha oc na’u no'ka wa mau loa, pehea la ia i kou manao ana o knu ipo u ku po hookahi wale iho la no, wahi a ke KeikiaHi. Heaha la hoi, he nani ia nau ka an-a ia’u, e noho no hoi paha kaua, no ka mea, o ko’u in.anno nmoli no ia, aka na howa kuu waha i ka hoopuka © ana me ko’u k»li ole hoi, a ike mua i na mea e hoea niai unu i na onina a ka moe a kaua i ike iho la. Aka, ina uole keia au-a uu, ina la ua paakiki loa ka’u inea i ole lo ai,.ak >, ua noa ae la lioi, e noho ana kaua. No kekahi mau la pokole, ua puhola ae la ka lono e mareia ana ko Keikialii Alebereto me ku Nani o ua Pua 0Iiva maloko o ka haleaiii. 0 koia inoa ae la a kaua e ike ae la o ka “Nani o na Pua Oliva," na k i iahui ia inoa i kapa aku muluna o ka' u-i Delncina; a oiai no ho», aole i ioaa iki ia lakou k» iuoa o keia kaikamahine malihini. 1 ka hoea ana mai o ka Ja e mareia ai ke Keikialii me ua kaikainahiuo uhano la, o ia kekahi o na la ulumahiehia o ko knlanakauhale a piha hanoli ioa o l;a iuhui, a i oi loa iiku hoi mamuli o ko la* kou hilinai mnluna o nahana |coa a ua kaikamahine la, a lakoū hoi e manao loa nei ho kino niaoli oia. I ka mare ana ao 1a o ua mau u-i la, ua nolio a kane a wahino ae la lami maluna o Utt palonn a pan o Akaia iloko o ka iiiiiUihni, a me kapilipaa 0 ko aloha i kekahi a rac kekahi; ho a)o hu hoi \ kakia * * paa lod ia iloko o ka i-o, ke koko o ko luua maii koko, a 1 ka iwi o ko hiua ma« iwi, a ka rnea kakau o olelo ao ai } Vvi() pipili k» n uu m « n-i hi t He lelo hijii ka weu o poioke )' i. 1 k i ( aneane ana o hiki mai j īni po ne-.hioa pHn, mi hoike aku iu ko KmkĪMlō. i kona manao koi i k«na ipo uo ka

jhelo holoholo po mahina, oiai ihe moa maa mau ia nona o ika holo hooluolu raa ka ho* loholo ana, a he hoomaha hoi ko ano o ia helo ana. Ua maikai no ia manao i kana ipo. I ka hiki ana i ka po o Ho* ku. ua hele uku laua i ka holoholo iloko o na ululaau, mo ka hoohala ana i kekehi mau hora no ku hoonanea ana iloko o na awaiaulu ana i na ikoi o ko laua mau iini, e hanai pono ana iko laua mau puuwai i piha pono ko aloha 0 kekahi i kekahi. I na minuto o lauaehoo j maha iki iho ai, aole hoi e; hoonele Jco Keikialii i kona! i kileo kani i kekahi mele aloha no kana ipō, a na kona leo nnni, u me ke aloha o na olelo o kana melo i huipuia mo ka nanahe olu o konu leoi na iii moa i hoomaulo aku ij ka puuwai o ua Delaeina neij mo ka hioio ana iho o kona| mau waimaka, a lele aku lu 1 9 puili aku i kana ipo me kai naku haalulu o kona k!noaj puni. i Einei, ua aloha au ia oe raot » ka puuwai oiaio, aole mawa-: iho o'u, oka mailoko lilo loaj mai o ko’u puuwai. Ua alohaj au i ka oluolu o kou rnauj maka, a i ka nanaheokouj leo, aia hoi he nani kou o ka’u moa i aloha ai. 0 ka oiaio o ka’u olelo, e kiai mau loa aku ia ma ka i puka o kou puuwai e kuu aloha, no ka moa, ke ike nei oe ia’u rae kou hoohewahewa ole, a 1 pili ac la ka nuku o uu mau munu la. I kokahi po ae, «a hele hou aku la laua i ka holoholo po mahina hod, a o ka po hoi ia 0 Mnheulani. Ua kau ae la laua maluna o na lio, a hele aku la i ka hololio, me ka lawc pu ana o ua Keikialii nei 1 kana pila hapa punahele, ka mea hoi i punahele i kona mau immamanalima, a me kona kileo kani, no ko laua wahi e luana ai. 0 leeia iho la na hauoli hiki mua o ko laua la roare. A i ka lawa ana o ka laua holoholo ana, ua hoololi ae la lana i ko laua alahole no ka mala oliva, kahi hoonanea o na poe i komohia iloko o na poni o noi mea he alolia, oia lioi kuhi i kapaia “Nn Ipo Oliva.” I ka lawa ana o ko laua mau hanoli anii ilnila, a rae ku iko ou ana’ku i na hana a lea poe huki uluu po ma hina, iia hieli hoi aku lu hiua no kn halealii. ( I Moanei e mea heluhelu ua hoiko nka ka mea kakan i ka hapai ana o k« nhnuo 1 o tm u-i Uelaeina nei i ke Koi« * > 1 kialii o Aina-ahi, n o keia uiiuiio 2 hoi, tia hapai no la uo hoi oia, i ke Keikialii AlehcreIo, a o ko kino ponoi nm*l |oli ho», ua hauai at’ la hoi oin j} ko koiki mo komi hui kano ,o)(\ n o koia hoi k« moa n na Iniukun i huohao nui lou u ; ; a »1« ninau mau aku hoi nn mak(sri iku l»nm kuikumahino o hni niui oiu i konu mea iiiiini oi!f « kolohe.

... —- • % . A oia ka im Uelaeiim noi i puno mai ai i kona mau makua; u Aolo au i iko iki i ko’u mea nami i hoohapai, aolo no hoi oimi i ike ho }jk> ka’u o noho noi, a oki loa aku hoi ko’u nalowalo nnu uku mai ko olua «lo «ku. M Pano aku ta kona mau maikua, ho mt»a kupannhu loa r • keiu kou ike oio ana i kou j inoa nana i kolohe, u iim i mni anu uo oe i kolohe, he moa akaka loa, uu hoopunipuni mai oe ia muuu kou mau makua. No keia mau ololo a na m;ikaa, kaumaha iho la ua Delaeiim noi, no ia moa, ua kaupulo aku la oia i ka oi aim i ka »!, a i ka inu ana i ka wai. ; a waiho aku laoia molnna o; % i kona wahi moe no konu kali 1 ana i kona hepena ana i koho ai e hoea nmi umi. A i na wa a pau a na nmkua e«i ui, aole oka lauai kaikamahine ).»u kekahi, a nu j nele no hoi ko laua leo i ka hoa ana aku i ka laua kaikainuhine, oiai ka inaina ume ku iulahila o hekau ana maluna o laua no ka lohoia no o ka hapai ana o ka hum kaikamahine rao ko oknka o\c o ke kane i hapai ai. Ua lilo loa hoi ka mnnno o ka makuukane e liko ine ho pupulo la. A uu. hooholo iho la oia i kona muimo ponoi o ke auo hehena loa, e kii oia e hopu i kekahi lio ahia, a o hoopaaia ko kino o ka lauu kaikamahino maluna o ka lio a e hookuu aku hoi ia ia no kona manawa hopo loa. I ua RosaIio nei i munao ai e hana i keia hami nloha ole mUuna o ke kino o ku luuu 1 kaikamahine, oiai oiu walei * no ka i hoolula i keia manao! « huaa iloko ona. » Ua hoopuiwa loa ia kn wnhine i kona iko annku i ke aknku o knna kann o hikiikii ana i ka Jaua kniknmahioe maluna o ke kua o kekahii lio ahiu, ua ku-o ae la ka wahine me ka leo nui a leaheu aku la i kana kano me ka leo nui, “IC Rosalio! E Hosalio!! no ke aha oo e hoomainoino nei i ka kana kaikama hine maluna o ka lio.nhiu. No keialohe una o ke kane i ka hoopukaia o kona inoa a me kona hoomainoino ana i ka lana kaikamahino maluna o ka lio aliiu, ua lolo koke ae la kona hauli no knnn iuea i houlala nmlu ni iloko ona, ua huulo pahu aku lu oin mai Innn aku o kona noho, n wuiho mnule uku !u oia iluna oj Ua papaliele me ho kanaka! raako la. Noluihi. ke ike ao In kaua e rno« holuhelu. Ua huuu ko kano i knna knmimn i h.'olaia ♦ malu ui no ka luua kniknmuhino; aka, mi hoike mui Iioi ko kupnnaha i ka hewa i hoo lalaia o kts Upuio a iko ku waliino; uu hoiko hoi ku lolo o ka hauli o ko kuiw 1 konu howa, a hioa oia mn ku nmu* lo, mamnl) o ku IiuhIm'Wii anii o kon.i lumiikoh ahi. i ka | »<iliīi!»i hiiii nii>i o kn Liim 1 , mi nimiii'iikii l.i Ui? wuhino, nenl.ni koia nuV

i Pano aku hi ko kune. Ua - howa au i ka lani a i ka homm, a imua hoi ou o kuu wa- > hine. ) Ueaha lioi auanoi kau i I hana howa mai ui īh*ii? i l’ohea ka hoi oo i iko ai iu*u o hikiikii ana au i ke kai • kamuhine a kana iluna o ke i kna o ka lio ahlu, a nui hoi i leo i ke kahoa kalaku i ko‘u i inoa mo ko ike nd hoi e noho , koko aua no hoi au ma kou aoao? K Rosalio, kuu kano maikai hoi. Ko haohao loa nei an i kau mea o kamailio mai * nei iu*u t uolo loa paha au i 'kahea i kou inoa, aole loa uu ji ike i kou hikiikii nna i ko kaikamahine a kaua ilunu o ko kna o ka lio nhiu, a lele aku la.ka wahino o lomi i ke kane, me ka i aku, ua looa ia ka oe kuu kane i ka rna‘i kuhowa, a nwe aku la oia Auwe kuu kuno o — mai ike ole au ia oe a — Ke hoole ao la ko kano aohe ona ma‘i kuhewa, ua oi loa'e la ka uwe ana o ka wahiuo no kana knne. A lilo iho koia man moa a kana wuhino o uwo nei i moa pahuohao loo i ko kane. (Aole i pon l:e gnh,)