Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 31, 12 August 1899 — HE MOOLELO KAAO WAWAI NO KE KAUA NUI WELIWELI MAWAENA O PELE-KEAHIALOA ME Waka-keaka ikawai. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO WAWAI NO KE KAUA NUI WELIWELI MAWAENA O PELE-KEAHIALOA ME Waka-keaka ikawai.

3Ete mau kupna AVaMne Ka'eae'a. / (Kakau-a lioopukaia e Tonc~Iahua n a~IaJi nria-Iarafai-e, n > Ka 1joea Kalaiaina. Mos. Manu.)

p , Aia keia anoano kmnimi i'i « / I lokoo kekahi poo e pa'lo'lo j, mai nei na wnha i ka ha-i i! ka folelo a ke Akna; pu-pu mai no nao kola popo~auhu-j; hu awaawa mahope, pau ole nohoi ka mionafiro o keia poe e ‘koikei kulana hale o— , mai nei. A no ka poe holona hai, ho maka’u loa lakon i keia ano, he noho ’na pi'o'o ko lakou no ka maka’u i ka make o k'e kino. Lilo o Kjapoidahinav i ahia kula; a īoaa hona kanawai, he Moleuīehna ma ka Pii-kuahu. ■ w I keia manawa a Kapoula* kina’u rae kona kaikunane e noho noi maluna o Maunaloa mo ko laua mau kamaaina ♦ •ia hoi. ua ulu ae la ho mau noonoo iloko o lakon ma ka ike mau ana’ku i ka hana mau o Kapoulakiha’u i ke olioli i ke ao a me ka po, a e hana ana no oia i ka wa e ka-ia loa i’ai oia e ka hiamue a ma ia ano, ua olele aku la k« kamaaina ia ia e a'o, a—- © kuhikuhi mai i ke ano o ia hana ia ia a me kona ohana; a no ia manao, ua olelo mai l*-o Kapoulakina’u ia ia; •*Hc mea hiki walo no keia ke a’oia, he hana kapu nae ma ko'u ano; ma ka lawela- ♦ wo ana i na mea a pau e po* na ai ko a’o aua, ho nui na mea Uapu no koiu hana; aia walo no rno ka hooloho pono 0 hana’i a hiki i ka ike ana, a ina o nui ka makemake, alaila, aolo no e o'm’o a O) ka puka no la.” A no kehi mau ololo hoakaka a Kapoulnkina’u, ua ae koko mai la tio ko kamaaina me ke kaimluu ole, • Ma keia manao o ko kamaaina, ua lawo ao la o Kapo’1 kahi pokii ulala ona, ka mea na-na i w'oho mua ka hula ma Niihuii, oia o Nawahinoliilii a o KoVclani kahi inoa onu; e liko mo ka mea i hoikoiu ma na holu miia; a :> ua wahi kalkainahino la, oia 110 koiu. Ua lawo

[ «o kona hanau-mua ia ia i kumu-hula u olioli; a mo ka hoopaa ana’ku raa kona pa~ palina akau i kokahi ila nui; a kapa ‘ku la i kona inoa p Laka, o Ulūnui, ao Laka; aia iloko o koia muu inoa okolu, ke ano o ka Oihana liula o a’o i’ai, A oia ka mea o Kapoulakina’u i lioailona ’ku ai ma ka papalina akau o kona pokii mo ka ila, i ole ai oia o liuikau mo kona mau kāikuaana. Ma ka olelo a kokahi poo o keia au hou e a'o mai nei i ka hula, he kane ka o Laka ko akua hula; ke hoole aku noi ka mea kakau moolelo: a e holuhelu iho i keia mau hoakaka penei f Hookahi wale no Laka kane i paa Hoko o na moolelo e paaia nei e ka meakakau; oia j ke keiki a Wahieloa me HiInakawe’o no Alae-nui mo AI lae-ikl o Ka'inakani-kaili-alo-ha o Kipahulu, Maui. O ia Laka ka mea na-n'a i hoolilo |i ko lakou hooloi-’na-iuo i mea kino ano kanaka kupanaha ma ka olelo ana— Le-le-le'a wale oukou e Pun — Ho auo kupua maoli no ko ka Lakn-a-Wahieloa ma ko- * na moolelo, he akamai a me ka maalea ma ka olelo ana; a oia ke kumu o kona hele ana e huli i kona makuakane a loaa maloko o ke ana a Kaualehu ma Kau i Hawaii. A ma ke ano kulaka hula aole o Laka-a-Wahieloa ke akua hula, aole no hoi he Laka okoa e aku, 0 Kaooulakina’u walo no ke akua hula, a penei e akaka ai o ua Kapoulakinau noi ko’kua hula. I ka wa e makemake ai ke | kahi mea e a'o i ka ike-hula: % i 0 imi mua i ka ‘puaa’ me ka pu-awa-hiwa; a— oia mau mea ka mohai, e hole aku ai imua o Laka w. i oleloia, a nana o a'oa'o mua maj ’ke mele (pule) mua e hoopaanāau ai, a paa; alaila, hooaku o oli rao ka waiho aku i ka mohai, a oia iho keia % “O na lehua wa!e i Kaana i Ke kui’a ’e la ua lawa He LEI no ka wahine O Kapo alii nui o ia muku Kieki—e haaha—a Ka la o kn ike e i-ko ai He ike kumn, Jie ike Umo 1 He ike Pu-awa-hiwa ka . ike— ke akua o , E lo no.” >\ A eia iho ka pule no ko kii ana i na lau nahelehelo o . ke kuahiwi, no ke knkulu a 3jhana aua i ko kuahn-luila — i “I uka au e- i uka au I uka hi>i au rae Laka . I kola knahiwi, kualooo hoi B iho e Laukaioie, e LnnkaPahii o A-o «Vo i x A paa keia niele pule, a* . laila, hoomuka o oki aalehna Joia ka hiau akur o pili ann ia ' Kapoulakina’u me I?ona mau a kfiikuimno; u mamua ’e o 1 ko oki anu i koialaau o ka* » ' naonao mua’ku o liko mo ko' a i»i noi; 1

* * ,l, “ ••• i» <* ■ ■ i i “Kuu ii’o muu no mo ho a kuuo la - He ii*o na’u ka lehua iluna j. lkiiua iiulo Pnpu wouwou o Laka o Ika hoi ana mni nio koia a mai * »>oa a hiki i ka huio, a a koala ke kuuhu Imln, a pau na Inu nuheiolielo mo ka lohun i ko kukuluia mai iluna |o ko kuahu, ho hana ulumahiohio keia mo ka o-knla ku« nahilil; a oia ka' manawn o oli aku ai o like mo koia—“A kanikauianh» ka leo o k>i wiiliino 1 O Kanmuhi, o Mahenim > O ka wnliino e noho ana i i knulu a ka umk.mi Noho aun Kap.i i ka ulnwehiwehi Ku aka iluua o Maohelaia Ohia ku i Muuimloa Aiohu mai Kauluuuula ia’u Ei»v ka Ula 1h he ula leo | Hq im»hai ua'ii iu ne e Kapo O Kn}. ikuiiml, o Moohanua ikl E he au -e—e —o oe” Ma keia mau ano i lilo ai o Kapo’— i akua hula, a nona na kanuwai kumu, ho Phkuahu ine ka Moku-Iehua, Ma koia wahi, e olelo kaua o ka mea heluhelu no ko Kapoulakina’u, huli hole ana mai i ka Pueo. a—hiki i ka loaa ana ia ia maluna o ka puu o Kauiki ina Wananalun Hana, Maui.