Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 39, 7 October 1899 — HE MOOLDLO KAAO HAWAII [ARTICLE]

HE MOOLDLO KAAO HAWAII

«ANOMK 1 1 K« KAUA NUI WELIWELI 3 MAWAENA O 1 i PEhE-EAHlALOA 1 4 > ► «MK , * I Wakaikamai, I J Eīe ma\i knpua AVa—h.in.e Kn’eae’a. . i {Kaka«-a hoopukaia e Tone~ī<ihuanu-Jahw'in~ , Iara/ai»e, uo Ka Loea Kalaīaina. Moa. Manu.) ✓

Lilo o Punaaihoae ia Wa ka Ke a h aiha iva i ha Iwaiwa o . Palmli; O keih mal ke kuma o ke hmn <nnt % i

Ma keia wahi, ke hoakaka nei ka mea kakau mooolelo \ maopopo ai ko Miss. Waka Ko-aka-i-ka-wai mooolelo; me ka waiho iki ana’ku i ka Pelo a mahope, hool’aku i kona hiamoe i heie a kau ke keha o ua Elehine la. Ua olelo ia ma ko Waka mooolelo, oia no kekuhi ohana pili-kino kokoko loa ia Kamooinanea (oia ka u-i Da-la-Ulaula i ka mooololo Ohoo Faa o ka Aina Pua) ko Lii nu a kiekie maluna o na moo a pau, a ho kupua maopopo no hoi oia ma kekahi mau mo'o. ielo kahiko o Hawuii nei; »— mai loko mai ona na Moo-a lii i mahele ia’i, e ka poe kahiko; a mai loko mai hoi ona keia Waka Keakaikawai e oleloia nei; he wahine-moo maopopo oia. 0 Onhn ka mokupuni, o Kona ka mokuaina a o Waolani ko ua Waka neij wahi i noho ai raa Oahu; kamanuunuu o ia moa, hc eei*a. ♦ A oKamooinniu a ma Puunui kahi o ka lua Pololo o waiho nei raa laila; n— mamuli o ko •Kihanuieoia'Moku' noho ana ma Pahuli, llawaii; keka! hi moo noi kaulana, oiu ko Waka mea i helo mai ai a—hoho raa Paliuli, a loaa’i oia ia Punaaikoao. Aolo kona ia Aina-huna, a ka !ako nui walo i noho ai. Ua noho mai oia, ina ke ano, mc ho Kono. hiki la malalo aku o na ’LH —! [E nana i k» Mooolelo o Laie-! ikawai ka euou o ia uka] alni-l i !a, e maopopo auanoi ia ue o f ka moa-hoiuhelu. no Onhnl mai oia; uolailo, o woihoiho; i Uoia mau houkaku ana n«-! na, no Ua mo», no Ku-kao-hi'a la-k'a 5n uina me kana; i wahino, ola o Hikawainul— | a loaa Kapulenaula mo kami; mau moopuna mnhoo e puku; nei ko lakou *ooool m» k H j “Elolo Hawaii" o Ilii '. | » Ma koia hui auu o Punauikoao mo Waka nm ko laua mau manao iho, ho meu oiuio maoli no, u« pehu liko n H leholeho o laua « 5 ohm no| ka manoo i ku ape\ aolo lonl |he hoomanao iki »e « «n Pih n aaikoao la ia Pelo » halu h« mau !a loihi, E»! Lulinu HU| hioro o ua moo noi l», ko po-| jna la ko koiki o Punn. Ak», o la raau luina a — pun, m\ ahuwalo ia mou iu Polo; aiu

| „ue ku inalna Uoko o'na UaJu 'iioopuo malio ai. A. manuili o ko Polo manao a lo!i ila Wakn, ina ko ano ho Kupuu oiu; noluila, ua hoonn a aku ola i kokahi o kona mau pokii, ia Kapuoko Kau laokoahi o holo o irni i kana kano manu'iii o korm mmm; o ina o loaa’ku mo ka wuhino, o olelo uku ia ia ino ka olu~ olu, ’V hoi, ua Utv>a ka make makp”, A ma ia olelo, — ua hoo ko koko oku la keia kai* kaina i ka olelo ako lakou hanau-mua Pele, ko Alwaiwa; a — ua helo pololei aku oia a — loaa o Punaaikoae e hio lani aiia mo Niolopua (Waka) a i ko laua iko ana ’ku i ko Ka'iko [maka'il a . Peje e ku mai ana inua' o luau rae mahiehie nui; Ja o liao me ke ano nuu oka ha'i punana ua pano koke mai la o Punaaikoa'e inma o ke ’iii mukai nui e Kilauea; 4i Eia au la i ka poli o ke aloha, auhea kau Palapnla Hopu? No keia mau oleio a Puna aikoae i mua o Kapuoko, ua puai .aku la kana mau o lelo mo ko nahenahe, —“i kii mai Ja no au ia oo e hoi kaua mamuli o ka Olelo Kauoha a Aliiwahino ia’u; ua lawa iho la ka makomake, o waihoka le'ale'a no kokahi manawa ok'o’aKU, e hoi kaua o ka olelo keia o ke aloha; oiai, o ko wahine, aoho oua moa e na ’i kona huhu ke hiki mai, ho hepe awah’ia kona; he am ko uka nei, he kai hoe-e ko kai uiai ; 'PuleUeho ka moana, kaa ka Punakea' i kahakai; aoho kupueu nana e hoopapa ’ku ia ia, i loho oe 0 ke kano.” 1 ka pau ana o keia mau ulelo a Kapuoko, ua ae mai la ka <akou kuno me ka oluoiu;aiahoi o Waka i kela wa, — H Xve huunipouipo Uka Li'u la i Mana llookikiwi ka Ohai o KaheKe lielo uuikuwalu la na • Wainao» a ke Keliau." 1 uia ko alohu ko hana mao olo la i ka puuwai; a oiai ko aloha o hakoko ana me na kulu-wai-maka i ka lihili-hi-maka o Waka, ua kulou haahaa ak« la o Punaaikea'e o haawi aku i koua honi ho!po ana ia ia me ia ano o ka ipo-uhi. Ia wa, ua uano ma* Po mai la o Waka, “Mai poina oa ia’u o kuu aloha 1 ka wa a ka pu-na-wolowele e awe ae ui mamiia o kou mau maka; o haupu ao oe, owau ia o kau ipo aloha nei. M | A —puu keU'i mau olelo, |uu huli hoi aku la o PuoaaiI koao mo ko luua pokii mo ka ■ awiwi nui a hooa ’na i mua 0 kana wahino ma Kilauea ’he wa koiu o ua Polo uoi o hoopu mulie ana ka iualna kane iloko; a pano mui la i īmim o kana kane mo ka leo 1 |nahonaho — ■ ‘lloi mai h\ oo mo ko wai; hino opio o-aV* ʻAeʻ wahi a Punaaikoae. Pane hou o Pele; "Aole e kupu mai ka inaina iaʻu no kau wahine, ina no hoi o ka- (kahi) hi hele ae nei kau a manao mai o kiai hala o hope nei, he mea moʻa no hoi ka AI i ka PULEH (pulehu?) ia; aole ka auanei kau e ke kane, he hoaimu maoli no: a i hoaʻo hou oe e hana me keia ma keia mua aku, aole ae e kuli i koʻu hu- (huhu) hu ia oe; he make wale no KOU HOUPENA." No kahi wa aku.