Nuhou, Volume I, Number 11, 13 January 1874 — HE MAU KAAO POKOLE ME NA OLELOAO KUPONO. [ARTICLE]

HE MAU KAAO POKOLE ME NA OLELOAO KUPONO.

1 ka Nuhou Hawaii :—īna he. mea pono a jmea oluolu paha i kou iuna lioopuka ka ihookomo ana iho ma kahi kaawale o kou ] . 1 ■ !■■ i mau aoao, kekahi mau leaao ai>o hoonanea j malalo iho. He mau ka-io ano nane, ao ua j haina he mau olelo ao kupono ke maiamaīa. j Kaao I.—l kekahi la kalae inaikai oka j makalii» lele haaheo ae la keka|ii manu k jloa, hulu haekfieka s me.ka waiupakapaa ma J kona nuku palaulau, a kau ae la inaluna u ikekahi kumu laau. Hanu ae b r ka alopeka .i ke ala o ka waiupaa, alav;a |ae la kona | mau maka i luna, ike ae la aia ka i ka nuku i o ke koloa ; pane aku la oia i ka manu me jka maalea loa, aloha oe eka manu koloa imaikai, nani maoli kou hulu; }na e iike ka jiiani o kou leo me ka aani.o kou hulu, ala- . ila o oe ke lii o na manu a pau o ka uka ; lipo/' Puui iho la ke koloa i mau olelo j maalea aka alopeka, kani ae la kona leo palale, haule iho la ka waiupaa 5 a lilo koke aku la i ka alopeka, a hoka wale iho la no i ..ī.i* !

j ka manu koloa. ; I Haina»—E malama ia oukou i ka _poe I iioopunipuni, me na lunainakaainaua waiiaj li'.e, e pelo mai ana i ko ouk>; mau ponu, j me ko oukou mau manno, me ktp oukou inau jpaloka, a liio ia lakou ia, hoka, wak iho !*a I uo oukou e like me ko koloa uuaupo, puui I wale i ka alopeka. • Kaao 2.—1 kekahi ia moiaelae maikal o I ke kakahiaka, e uoho ana" kekal-i wahi meo j.uuku (i kapaia he frog) ma ka ae kahawai I me kona wahi kaikuahme. Ike aku la oia j i kekahi bipi kane nui momeua <■» ai ana i na I mauu uliuii o ka pili mahalo iho jla oiaika nui o ua hipi nei, makemake ;loa oia e like me ua hipi nui ne|, Hoopehvi j iho la oia iaia iho # a nui ae la, aku la |Oia i kona wahi kaikuahiue» " ua like auei jau me ka bipi ka nuiT Aole t " wahi a I kahi kaikuahine, Hoopehu ho ( u no oia # u I nui a iilio ka opu, ninau hou up i kahi ka:t kualiine, 44 ea, ua like hoi palu| au me ka jbipii keia inanawa "Aole ,oe i kokoke jiki aku, nui loa ka iupi a uuku, loa uo oe " walii a kahi kaikuahine. Iloopehu hou uo

oa wahi moo riei a hiKI i ke poha ana o ka opu, a make iho la. Haina.—JE akahele oukou i ka puni wahi kiekie, puni hāhohano, a puni waiwai nui, o poha auanei, haule ino elike me mea ma e pilikia mai nei, e like no hoi me ua wahi moo uuku naaupo la ka makemake e nui, e like me ka bipi. Kaao 3. 1 ke konane maikai aiia o kekahi po mahina-piha, halawai iho la ka alopeka maalea me kekahi manu nui a-i loihi, Kono aku la oia i ka manu, " apopo. i ka hora 12, hele mai oe ma kuu hale e paina pu kaiia. M Ae rnai la ka manu i kona lokomaikai, A hiki mai la ka manawa o ko laua paina ana, hoomakaukau mna ka alopeka i na mea ai ma kekahi pa palahalaha. Hiki mai la no 'hoi krf manu, a hoomaka iho la laua e ai, i ka ai ana o iaua palu wikiwiki loa aku la ka alopeka, aole i emo pau e no iaia na mea ai a uuku loa kahi mea loaa i ka manu. no ka loihi o kona a-i a iiiiku hoi kāhi nuku, [ aku hoi ka manu i ka alopeka, " apopo hoi hele ae oe i ko'u wahi ko kaua paina awakēa." Ae rio hoi ka alopeka Hiki mai la ka manawa no ka paina ana, ua hoomakaukau mua ka manu i na mea #ti iloko o na omole nuku akea e hiki kupono ai i ke pop o ka manu ke kiko iho, i ko iaua ai ana, kiko no ka manu iloko, loaa no kana, a o ka alopeka hoi he palu wale no kana mawaho o ka omole me ka loaa ole o kahi hunahuna ai. Haina.—Mai hoopunipuni mua oe o hoopunipuniia mai hoi auanei piiikia loa ; mai hoao iki no e hōopunipuni, he kumuia o ka nele loa mahope aku. Kaao 4.—1 ka nahunahu hanau ana o kekahi mauna nui, nui kona uwe ana i ke nahu, akoakoa mai la na makaainana he nui i ona la, me ka manao e hanau mai ana oia i kekahi kulanakauhale nui a nani e like me Parisa, aka i ka hanau ana mai, he wahi iole. Haina,—O keia wahine e uwe nei i ke nahu, o na lunamakaainana no ia, e liki ana i ko lakou akamai, ē walaail nui ana i rnua o na makaainaha, " e pau ana ia ? u ko oukou pilikia, e hoopauia ana e V« ke kanawai mea, ke kanawai mea ; e hanaau i mau kanawai mea, i maa kanawai mea," I ka noho ana aku i ka Ahaolelo uuku iki kahi mea o ka hana ana, me he wahi iole la ; kuhi na makaainana e hemo io ana, a pau a pau i ka lawe paloka, malalo ka helu, Kaao s.—Noho ae la lea liona ma ke kaiaunu o kona noho alii no na holoholona a pau, a hoopuka ae la i kana olelo kuahaua alii e akoakoa mai na holoholona a pau me ka makaukau nui no ke kaua huliamahi nui e'hiki koke mai ana* I ka akoakoa ana o na mea a pau me ka makaukau no k \ htle ana i.ke kaua, ku mai la ka alopeka, ma ke ano he kilo no na holoholona, a nonoi aku i ke alii aole pono ia kakou ke lawe pu i ka piula (kekake) a ine ka lole rabita, no ka mea aole a laua haha ma ke kahua kaua.

; Pane mai la ka liona, e lawe kakou i ka pi- j |ula i o-le puhi, a i ka iole hoi i elele no naj puali kaua. , | ! Haina,—He mea pono ina lii a rne na j haku a pau e aloha aku i na mea a pau ma-j lalo o lakou, m'e ka hoowahawaha ole i leekahi o lakou, mai ke nui a ka liilii s mai ka opio a ka hapa^ea, Kaao 6.—Māiiao iho la kekahi honu e makaikai i ke ko nei e ike i ka nani o ka aina ame ka moana, Kukakuka pu iho la .■ i ■ ■ . ■ '■■.■■"■ i oia me na koloa elua na laua e lawe ma ka i lewa, Nanahu ae la ka honu mawaenao| kekahi auamo, koloa mamua,j a hookahi hoi mahope, a lawe aku la ma-; luna o na madna, a me na ki\lanakauhafe oke ao nei. Uwa ae la ka honu no ka oli- s !oli i ka nani ana e ike nei, hemo ae la ka 'auamo mai kona waha ae, a haule iho la oiai I i lalo a paki liilii. !■ Haina.—lna e loaa ana ia oē kekahi ha-J Jawina kiekie, a| kulana hanohano paha, mai| ! hauoli naaupo 6e, mai hookiekie hoi a oi ae j | mamua o ka mea kupono, o hemo auanei oe | ! haule ilalo loa] e like me mea ma i haule' lih-o nei kamumfi ana ilalo loa o kahawai. | 1 I « i ! Kaao 7.—Hoopaapaa iho la na iole elua j no kekahi lua! ] olelo hoi kekahi nona ka j lua, a olelo hoi kekahi nona ia. A nui loa ka hoopaapaa ana, i mai la kekalii, C£ e hele j I kaua i ka popoki no ka mea oia ka lunakai nawai, nana no ! e hopponopono mai ia kaua |no keia hiliia." A hiki laiui imua oka po-j poki e hoopii iti ai, i mai ka popoki, il e a'u! mau keiki, e neenee mai olua a kokoko, nn| ka mea, he kuli au me ka hanapilo o leuu leo." Iko kokoke ana mai, popoi iho ( la ka popoki ia laua elua, a pau koke laua i| Ika ai ia. ! ! i ] I Haina.—O lea lunakanawai hoopai ika imea hoopii a mie ka mea i hoopiiia i ka ma- ! nawa hookahi, ua like ia me ka popoki poi i na iole elua i ka manawa hookahi. Mai noho a hoapii i na mea liilii o hoopai pn ia imai auanei e ka lunakanawai, a hoka wale. ( j Kaao B.—Elua mau iole leeiki e paani ana ima kahi kokoke i ka popoki e hiamoe ana. j Ike laua mia, mahalo iho la i kona helehei ka akahai, kupono loa i ko ano maj kua aloha keiki. Hoi akn la laua e hai iko i laua makuahine no ka oluolu maikai o ka Ipopoki. I mai la ka makuahine, " e a'u I mau keiki naatipo, mai hookokoke aku olua i i ona la, 110 ka mea, i ka manawa kupono jiaia, e hoike koke niai no oia ia olua i kona jmau maiuu loloa me kona mau niho wakaIwaka, e pau koke no olua i ke aleia maluna |o kona alelo kalakala a make olua," | Haina.—O na iolo liilii o. .tia Hawaii 110 I ia; oka popoki e hoike ana i kona ano akaIhai ma ke ano hiamoe, o na kuinu mikauele lia i hele mai o imi waiwai maanei, me ka I hoomeamea ana i ka olelo a ko Akua i hijnuhinu ka lakou olelo, nie he anela la o ka j malamaiama, Oka makuahine o aa iole o jua kahuna oiaip ia o ke Akua Ola, ka poe i .hele mai tio ke .aloha io ia oe, e Hawaii, 1 ■ 3. M. Lemon. 1 i