Nuhou, Volume I, Number 21, 24 March 1874 — KA HUAKAI A KA MOI KALAKAUA I KAUAI. [ARTICLE]

KA HUAKAI A KA MOI KALAKAUA I KAUAI.

Ma ka Poakahi la 16 o Malaki rria ka-ho-ra 5 o ke ahiahi haalele ka Moi ia Honoiulu kau aku ma ke Kilauea : a po mU ka moana a ao ae Poalua hora 7 me \aalo ma na kapakai o Nawiliwili; hooleiia ka Lunakanawai Kiekie Hairasi me ka Loio Kuhina Hatawela ;'a ma ka hora 8 nie ka hapa oia kakahiaka haalele ka moku i na aekai o Nawiiiwili, a holo aku ma Hanalei ma ka hora 11 o ke awakea. He niea eehia ka ike ana aku i na mea hoohiwahiwa a na makaainana 0 Hanalei i hana ai,no ka hoohanohano ana 1 ka Moi; —Ua kau ia ma ka ' puuo Kaukahiuuua he mau pu laau he 21 i hana noeau ia e na makaainana aloha alii, a I hooponoponoia e ke kenela Kainoa ; me ka pahuhae i kakaina na huaolelo—Hookahi Puuwai. I ka lele ana aku o ka Moi : ua kani mai la ua mau pukuniahi laau nei me he mau pu Ia o Puowaina ; a ua kaliaha nui ka naau o ka Moi me na ohua ukali. He mea pahaoha'o i ka manao ka ike ana aku i nā ohia o Kupakoili a me na lehua o Luluupali e nee mai aja i ke kai; me ka manao ana he ulu ohia no la ana i ke kai; āole ka. He mea hana akamai ia na leo Hanalei poe, ua okiia na kumu ohia ka lala ka lau me ka pua a kukuluia iloko o ke kai; mai ke kai aku a hiki i kula a komo iloko o ka lanai ahaaina i hoomakaukaii mua ia, Kau aku la ka Moi ma ka uapo i iianaia e ko laila poe; a he]e aku la mawaena o na kupinai leo o na makaainana/ oiai na hoouhene āna,'a'ka pila epakuikui ana. Koiuo ka Moi ma ka lanai i lioomakaukauia e D, Kaukaha, a meleia mai ke nlele Lahui e ka Papa Huueni; a aku ua pii aku ka Moi ma kekahi aleo i hoomakaukauia a haiolelo mai la :— E m makaainana o ka apana o Hanalei nei:—O kēkalii o na la o ko'u mau liboijianaō ana i ko oukou aloha alii, L r a lehuleiiu no ko ? u hiki ana ia nei, aole nae e like me keia; aka, o ka oi loa keia ; he hoike ana 110 fioi ia i ko oukou alii mai ka wa o na alii mua a hiki i keia la. Ua minaniina wau i ko'u lawe ole ana mai i ka Hooilina Moi me ka Moiwahine. Ua noho aku nei laua e hooponopono i na hana e pili ana i ke aupuiii. O na hana ano nui a*u i manao nui ai oia ka hooikaika ana i na mea e ulu ai ka laliui; a e holomua ai ke aupuni ma na ano a pau, me ke noi pu aku no lioi ia oukou ē liooikaika pu mai me a u a kau i ka pua aueane Oa haawiia he mau liuro iio keia Haiolelo a ka Moi ; a ua ku mai la ka Papa Himeni a mele i ke mele MoiKe akua maua mau ? ame k pule hoomaikai ana a Kev Pali. .Mahope iho ua liaioīelo oKanoa ; e kokua ana i ka haiolek a ka Moi a pau ia ua noi

ia o Hon, S, K. Kaai; ana halolelo oia ka hoolana ana i na makaainana me ka ole!oj ana, "iPaaia a paa ke aloha alii iloko o ko s oukou i mau Puuwai," a haawiia na Huro | niii, Moe o Kalani ma Hanalei ia po } aao j !ae Poakolu haalele ia Hannlei i ka hora 12 11-2 kaii aku uia ka 'moku a hoio aku ma' j Waimea hora 4me hapa oke ahiahh Lele' i ka Moi iuka 'me na huroia ; a moe rna ia po! ma ka hale o J. H. Kapuniai. Ao ae Poa- ] ha, kipa mai na iiīiākāainana e aloha i kār ; j Moi; a kau aku la ka Moi ma ka moku, ma jka hora 12 me tiapa. Haalele ia Waimea, jia awakea ; al ku ma Koloa i ka hora 1 me i hapa o ka auina la. | Lele aku lja ka Moi i uka ; niakaai- ! nana ua kaliikoia me ria aahu keokeo ? ku i lalani ana ; d i ka ae ana aku o Kalani a hej le aku, ua kiikuli mai na makaainana a kiloi I mai la ina pua a haawiia īnai na Hciro oli- ; oli. Kau akiu la o Kalani ma ka iio me koj na mau ukali a holo aku la i ka hale o LiliI kalanf, a akhakoa mai la na makaainana e ! ike alii, a nialaila i hoopuka mai ai kekahi j elemakule i ieekahi olelo imua o ka Moi pe- ! nei; "Ooe ke Sabati; ua hoomaka mai ka J Poakahi ia Kamehameha 1 ; a hiki mai ia I Lunalilo o ka Poaono ia ; a o oe ke Sahati | i keia \vn. Akahi a maha ; akahi a ola ka | aina f e ana, ae ola ana jca la- ! hui/' | : " ! Moe ka Moi ia po aao ae Poalima, i ma ka hora jlO, ua hookupu na makaainaua, j a ma ka hovl\ 11 ua weheia ka luakini Hoolepope o Ko}oa 110 ka Haiolelo aka Moi; a ua piha pu o loko a paa naau ole i kahi ukali kakauc>lelo ke kakau i na olelo ; aka he ano like no me ka Haiolelo ana i Hanalei. - | Hora 12 rne hapa haalele ia Koloa, a kau ma iu lio e hele ana ma ka aina a hiki aku i NawiliwiH; me ka ukali ana oka huakai nui ma na lio he 159 ka lieluna e kaiuapu j hele ana i k«p kula, aina ka hoi'a 4 me hapa j ka : iiale o S. i Kamah^o; ākoakoa j mai na kana|k» o.hoolōhe i ka leo o kg iakou |Mou He njiea eehia.ka ike ana aku i na, j maakaainaiu| e kukuli ana i ka wa i Haiolelo jai ka Moi; ku meu Ia me ka huro nui ana. j Malaila ua ke Kiaaina Kanoa ka j Lunakanawjji Kiekie Hairasi ka Loio Kuhij na ka Hon, IL Kahauu, ka Ilon. D. Kaukaha. ka Hon. J. ka Hon. P. F, Koākanu, Hon. J. Kakina Hon. S. k! Kaai me J. K. Uuauna Esq. Ua luanaoluotu me ke aloha ; a hele mai la kekaiu poe «awan e anau ana, e kiliopu aua; ma ka hora 6 o fce ahiahi kau aku la ka Moi ma m waapa. |I kuuwa mai la ka leo aloha o na makaamana e katihi mai ana no ia Kala* no kakou;eiaka ai, eia ka ha!le, eia ke kapa ; e aloha auanei e " Kauli lua i ke anu waialeale He maka halo 110 ka Makauoe He lihilihi k|uku ia uo, Aipo.'l kau aku ia pia ke JxUau<.a , a h o l o i Ua i l a jwpo o Honplulu ka ijm ku ma Houolulu f i

i ba hora 9 o ke kakahiaka, a haawiia iia pu aloha haawi na huro olioli : haawi na lulu lima me na wehe papale no ke aloho ; a ka i ana ka hae kalaunu ma ka pahu ha<» oka Pr< alii. E ola ka Moi Kalakaua.