O ka Hae Katolika, Volume I, Number 10, 1 February 1869 — Moolelo Ekaiesia Katolika. [ARTICLE]

Moolelo Ekaiesia Katolika.

KEWETURIA 2.

Oleloao 2. Palapala o St. justino ; la make ana o St. Polikape : pule mu* a o na Koa Kristiano. * I ka makahiki 117 , make aku la o " Trajana. Hookahi makahiki mamua o kona make ana , ua hoopau oia i na olelo hookahe koko ana i hoopuka'i > a maha iki ka Ekalesia. Aka, ua pilikia hou ia Adriano ka hope o Trajana. lwaena o ka lehulehu o ka poe i make ia wa , heluia elua Kumukauoh? o Sixto a me Telepo- ' ro. Eia hoi kekahi mea i hanaia i kfc au ia Adriano , o ka hookuke ana i na Judaio i koe ma Judea mai ko lakou aina aku , no ko lakou kipi mau ana. Ua palauia ke kulanakauhale o Jerusalerne. I ka makahiki o ka Haku 158 , lilo ke Aupuni ia Anelonio Pio. Ua oleloia aole i hoomaau nui kela i ka Ekalesia. Ua pepehiia nae na hoahanau ma ni wahi he nui o Asia , a ma Iloina no hoi o ke Eumukauoha , o Teleporo , kekahi mea i moratireia ia wa. O ko mea kaulana i looa maioko o ka Ekalesia ia mau la, oia no ka palapala o St. Justino. He kanaka naauao o Justino. He kanakolu ona makahiki i kona wa i lilo ai i Kristiano. I kona īke ana i ka ikaika a me ka hoorrvanawanui o ka poe maratire , noonoo kela penei : He oiaio paha ka oihana o ia poe ; a ma kohehihelu ana i ke [kauoha kahiko , a me na wanana o ka poe Kaula, akaka ia ia , he oiaio maoli no. INolaila komo oia iloko o ka Ekalesia , i ola kena uhane ; a mahope aku ua hooia no ia i keia pono ma ke kahe ana o kona koko. 1 ko Justino ike ana i ka hana paewaewa o na'Lii i na Kristiano , a i kona lohe hoi i na olelo kuhihewa , a ka poe enemi i hooili ai niuluna o lakou , loa kona manao nolaila , hoao oia me ka wiwo ole , § hoike imua o ka Emepera a me imua o ka Ahaolelo i ke ano o ka\ Oihana Katolika , a 4 e pale i na olelo o ka poe kue.. Eia mai ke ano nui o ia palapala a St. Justino : < E hookolokolo mai oukou ia makou me ke kupono. Mai nana i ko makou inoa wale no , aka, i ko makou hana' kekahi ; a ina ua hewa ko makou hana , e hoopai no oukou. Aka, ina aole o makou hewa , ku anei i ka pololei ke kau wale i ka hoopai ? Aole hiki i ko makou poe enemi ke hooiaio i ko lakou kurnu e hoopii ai. Pololei loa ko makou kumu mahalo. Ke manao nei no makou ia oe, e ke'Lii ; aloha no, a malama no hoi makou i na kanawai ma na mea kue ole i ka a makou. Ke hoomana nei inakou i ke Akua wale no. > Wehewehe aku la o Jushno i ke ano o ke Akua Kolukahi, a i ke ano o JesuKristo , kona 010 ana i kanaka, kona make , a me kona ola hou ana. Iloike hoi oia noloko mai o ka Palapala Hemolele i ke ano o ka Ekalesia. A , i mea e paie ai i na olelo wahahee o ka poe enemi e

pili ana i na haiawai o ka poe Rnstiano, olelo mai o Justioo menei: « 0 ka hoomana ike Akua , oia hookahi no ke kumu o ko makou hui ana i ka la Doiiiinika. Ke halawai nei makou ia la i mea e hoonani ai i kē Akua, a e hoolohe ai i kana olelo ; i mea hoi e inohai aku ai ia ia, a e lawe ai ika mea i kapaia ka Eukaniia , o ke Kino maoli ia , a me ke Koko maoli o Jesu-Kristo , malalo o ka hoailona o ka berena a o ka waina. Oia wale no ke ano o ko makou halawai. » Ua kakauia ia palapala i ka makahiki 0 ka Haku 150. Manaoia ua noonoo iki ka Emepera ma ke ano o ia palapala, no ka mea mahope aku ua hoahewa oia 1 kekahi poe Kiaaina o Asia e hoomaau ana i na Krisliano. Ile waiwai nui keia palapala no ka poe Kakolika o keia wa e noho nei, no ka mea ke ikr nei lakōu , ua like ka manaoio o na makahiki mua o ka Ekalcsia me ka manaoio a lakou e malama nei. 0 Tertuliano, kanaka naauao o ia Keneturia, oia kekahi ka i kakau palapaīa wehewehe e like me o St. Justino 0 Ireneo hoi kekahi. ile Epikopo ia ma Farani. Hoike oia ma kona m*u buke i ke ano o ka manaoio o ka Ekalesia ma ia wa. Ke I,apai nui ae la o lreneo i ka Epikopo o Roma mamua o na Epikopo a pau ; a ke olelo nei: e Ua loaa ia ia mai ia Icsu • Kristo mai , ka mana e hanai ai ka ohana holo okoa i na'hipa a ino na keiki-hipa, * <>- ia na Epikopo a me na hoahanau wal«>. Mahalo no hoi o St. Imieo ia Mana , ka mva, w ahi kolma ia /: >/ a a nu na keiki ona. Hu nii-a kahiko loa ka !ka mahalo i ka Pope o līoma , a ia Mana hoi, na mea elua i wahawaha nui ia ena hoolepope naaupo , ike ole i na rnou ? e lo kahiko. IVui loa na olelo eae ma' na huke o St. lreneo e pale ana i na heretiko o ia wa. 0 Marko AureUo Anelonino ka hope o Anelonio Pio. Aole ia i nana i na olelo 0 St. Justino. Aka , mai ka mak. l(i|. 1 hlo ai oia i a hiki i ka mak. 180 kona wa i make ai, nui loa ka poe i hoomainoinoia rna na \vahi a pau, a he ano weliweli maoli ko na mea hoeha o ua manawa la. 1 Kaulana ka make o St. Polikape ma Asia. lle Epikopo ia o Smyrna. ( a aoia oia e St. Joane ka Apostolo , a ua lilo ia i kumu ao no lreneo. He elemamule oia i kona wa i hopuia'i, a alakaiia i imua o ke Alii. I rnai 'a ke Alii ia ia : E hoole oe ia Jesu ,; ; tioowab;iwaha oe i kona inoa. Pane aku ke! a : « Ua hoomana au ; a Jesu ma na makahiki he 8(>, aole ia i hana ino mai ia'i;, pehea la e hiki ai ia u ke hoow i kuu Alii ? » INani maoli keia olelo ! Ua hoahewaia nae o Polikape e make ike ahi, Aka , aole ia i make iloko o ke ahi , ua noho ola no ia malaila ; aia o ia kona kino i ka ihe , alaila make oia , a pio ke ahi i kona koko. iMa na inak;,liiki he umi, iiui wale ka J)o[)i!iki.i oka l-.kal«' S ia ma ka llikina a ma ke Koinohana ia wa. Make ma iioina ka I»opc Ani.-n,, , ~ „ Solpro konn Ho- > ■■

pe. Aka , i ka makahiki i7f>, ua oliio{ u !■ ke Akua e hoomaalili i ka huhu o ke A* I iii penei : ■ Ua hele o Marko-Aurelio ka Kinrpp ra ■ ike kaua ma Eohemia, a loaa ia i \ I pilikia nui i ka wai ole, a i ke kokoke hoi I ona eneini. Ma na la eliina /aok-i lo av ia ia hookahi kulu wai. Kahea ko Aui 1 kona mau Akua. Aka , mak» h<-wa ; kuli lakou. Alaila kena akn oia i ka |~v koa Kristiano e hele mai ,a e pule \n m ; ona i ke Akua o ka lani. Alaila kukui i lakou , a pule aku. Ano haule mai b ua. AoJe okana mai ka w/ii i kah> \m h aoao o ke'Lii , a me kona*poe kua Inu lakou a ana. A ma ka aoao o k-< poe eneini, aole he ua wale , he uila kekahi , he liekili , a he liuahekili ka i haulo a nui. Iliki ole ia lakou ke noho ;auhee lakou, a pakele ka Emepera me kona poe. Akaka ia Marko-Aurelio ka oihana Kristiano. Ua palapala oia i ka Aaaolelo me ka hai ana ia lakou i km mea kupanaha , a papa aku oia aole r;wke' e pepehi i na Kristiano. Ilookonioii jro.i-.na koa Kritiano iloko o ka puali k<>a [.unahele. Aka , hala kekahi mau mak.ihiki huli hou i;a manao o hkimuli o na enem o ka Kkalesia. Ahuia kahe hou ke keko o na Kristiano \m na aina a pau e i oho ana malalo o ke - Aupuni o lioma ia manawa. la Komoelo , ka hope o Marko-Aure-lio, oluolu hou ka noho ana o ka l.ka'esia , a maluiahua ae ka nui o na 'hoahanau i loaa ia.ia. () Kluterio ke Kuniiikauoha o ia wa. < )ia i ka Popi' hoouna mu i i mau Kahuna Kalolika inai lloma aku t.< Lueo» ke'Lii nui o Beritania , e hoolih? ai . ka oih<ma Kri>tiano ma kona Au|>uhi. ke Ijino i noi ika Pope ia ruya Kahuna. (~ I unalio laua o l)amiano m iiioa o ia ]»oe Kahuna ; a o Aleluano iik Lluano ka ino.i o na Klele a ke Lii Lueio' i hoouna'ku ūi ka Pope Kluterio, Hlki ua mau Kaliuna la ma Im*rit. nui , hoomaka knk' v laua e ao aku , |>atentaia e laua ka Moi-kane a me ka , wahine i ka mak. IHo. O ka makahiki mua ia i koino ai ki aina o Herika-nia-nui iloko o ka malu o Jesu-Kri>to, a mai lioma mai no i laweia i ia ]»ono : malaila. (Aole i vau. Amerlka lflui||piia« Mahuahua mau ka aoao Kalolika rna Ameiika-Huipuia. I ka la 20 o Apcr, IWH , i ke kulaaakauhale o Kelevelana ( Clevelaml Ohio, ; iloko o ka Halepule Katedrala, ua Kopirimatioia na hoahanan Katolika he oH(i, a iwaena o lakou he no ka poe i huli hou mai la mai ka aoao hoolepope mai i ka aoao Kalolika. 31 a ia wahi , ua kokua nui kekahi ohana hoolepope i ka aoao Kalolika no ke kukulu ana i hale mai , ■ llospital j mahope ua huli mai kekahi hapa o k< - la ohana i ka aoao Katolika , ma Ilonia kona wahi i huli mai ai. t Ma ia kulanakauhale o Clevelaml, 11,1 hui pu na wahme hoolopopī 1 , lO lak<ai, e i mau mea kuai , a o k ; .' loaa ua hun\i ia i kokua mamuli o halemai. 4 1 [ de h, lw.