Ka Puuhonua, Volume I, Number 1, 7 April 1916 — Moolelo Hoonaue Puu wai No ka Ui Kanamilohae [ARTICLE]

Moolelo Hoonaue Puu wai No ka Ui Kanamilohae

Ka Makaikiu Wahine Opio Kaalana o ka Hema. AIOLE Ka Hoka Alohilohi o ke Komohana—-Ka Wahine Opio Wiwo Olē īwaena o na Ilikini aoka Hana Meheu Pololei, . - MOKŪNA VH. \ ; Ka Halawai Malihini ana c ka Ui Kanamiiohae 'Ma me ke Keikialii liikim Unu o Popie ma Kahi Kuaaina o Boggy— Ka'Hopu ia ana o u"a Keikialii nei e ka Ui Kanami-. lohae me ka Waha o Kana Pu Raifela Kakauia e Iniei Fcptwai ') v. ■; .... . ;-V: ■~'■/.■ ..■ f- ■ ;. ■ ■ ; . Ua oiii koke aku la ua nunui nei iwaho a ike aku lā oia i ua poe laepaa nei o Popie, oia , no kona wa i lele aku ai maluna o kekah'i m.au j wahi Ilikini e mea aku ana e h6pu malu aku>J mahope o ka lakou hanāi, o ka wa no i loaa aku] ai o na kania-i o ua māu wāhi Ilikini nei inaj 'lima konahao o ua-nunni nei a waiho laau ana' īluna o ka pap??hele he mau k.ino piianuanu, a| pela no hoi o Baina maluna o kona hoa paio i lanakiia ai, a o ka Ui Kanamilohae hoi me ka waha o kana pu raifeia imua'o ke Keikialii Uriu me-keia olalo Ilikini nana i hoiena akui'ua moakane lawa nei o Popie:. "He paahao oe na'u!" \ "Aole loa, oiai, aole au na. kahi wahine e" hopu, e like me oe." "Pela np, ua lawa nae ka poka kepau o ka'u pu raifela nei e wawahi i ko lae a me ko puniu, no ka mea, he powa maopopo loa oe ame kou mau hoa>" ' "ĪPoeko maoli kou wahi waha i ka olelo Ilikini e kohu ai oe e lilo mai i wahine na'u." "Ina paha oe i hana mua ia hana ma ke ano maikai ina me nei, ua noonoo au i kau noi e like me keia manaWa, aole nae oe i hana ma ke ano maikai, aka, i hele māoH maf nei no oukou e powa i ko makou mau ola a pau, nolaila, ma kuu ola ana, he paahao oe na'u i keia wa ' Ua hoao ae ua Keikialii Unu nei e kue mai i ua Ui ne', eia nae } he poha ana ! walaWala-ana ua Uriu nei iluna ka papahele mamuli o I aa pono aku i' ke pa'i 'ia Aziuvo ka runm me ko ua Ui Kananailohae nei kaipailio ana «ku iaia: "Ua-lawa e. kuu 'mak'uā, t aku ana au iau no Eikemona ma i io he paahaona'u,' 7 AeV_i fsne wahi 'eo ua Nur:ui Ariuxo nei, M he-p-ii "i\ h Uriu ne* ,5 Vupee ia ih'.. 1» t i lima a .ne na wawae a hoihoi i-a aku la i!f v nĀni n*oo i'xrālalo.'o ke l*vi\ ; na a -N j i.e-a j ua ha!e hookipa nei i hi - * ; ■ ;:a cnr h oia hoi ke kanaka hani'. ~l:o '> .i n k::.a n:au wa£p kanakn a me k-o." \v m:d ia no kahi o ka haluku, j o • :rjca ; halawai'mai me lakou, oia no kc kT.) :v. ,ko o na Ilikmi ekolu e walho lapuu

ana iluoa oka papahele, aua ona halejiei no nae i uwa ae ai, no. ka mea, oka makamua loa ' iho la keia o kekahi hana weliweli maloko o kona hale hookipa: "Auwe! Heaha keia mau hana powa O: i ke aumoe?" • ; Ika lohe ana aku oka Ui Kanamiiohae i' keia mau leo hooho puiwa r o ka ona hale; ua oili| koke mai la oia iwaho a hui ae lā me ka ona j i hale rae ka hoike ana aku ina enea a pau, a pela hoi me kona kulana, ua lilo nae kela mau olelo 1 a pau a ua Ui Kanamilohae ne' i mea hilinai ole ia e ke kanaka hanai holōholona» ! ; Mamuli o keia kulana hilinai ole o ka hale. Ua wehe koke ae la ua Ui Kanamilohae. nei i kona pihi makaikiu o Oihanā. Makg,i Oj Rikemona, ka mēa nana i hookaakaa pono aku 1 . ina maka o ua kanaka nei, kana wahine a me : * kona mau kanaka, me kona kamailio ana maij ke ano haawipio: I . "E kala mai.ia'u, akahi no au a maopopoi he makaikiu ee, a o ke nalowale no kda a ka Ilamuku Hauhaulima o Kikemona' nolaila, ua noa kuu hale ia oukou." . ' "No na ulia o keia ano e hoea hou'mai ana, e ha.na aku oukou i ka-mea a oukou i ike ai he pono, no ka m£a, o keia poe Ilikini no oi J?opie ka mea nana e aihue mau nei i ka'u ī mau holoholona, ma ka'u koho wale no nae keia' aole i m'aopopo ia'u." "Maiia oia aku la no, a hookahi wale no a'.u wahi kauoha ia oe, . raai hoolako hou oe i keia poe Uikini ma keu hom§ nei o lilo koke, kou ola, nolaila, e haaleie koke iho ana makou| ma ke kaka.hiaka nui, a e kanu hoi oe i keia poei -ma kahi kuponō au i ike ai, ao ko lakou maul . lio e haokuu aku oe na ' iakou.no e auwana i! kah! a lakou i makemake ai." I Haawi mai la ua ona hale ia ? kona ae, mei ke kena koke ana aku i kona mau kanaka e hele j e kanu i keh poe liikiki ua hookoia keia j kaueha; iloko o eha hora walfe no ua pau keia| mau hana a pau iua poe kanaka nei -i kahanaia. , Ma ua wanaao nei i haalele iho ua Ui Ka-j namilo,hae ma ia Boggy. me ka, lakou paahao, a| " no Adele Hauhaulima, "aole~ana mea hopohopo, oiai, ua ike eia jka ikaika o ko laua makua Ilikini a me ka eleu o kana aikane ka MakaikiuWahi.ne o ka Hema amekanamaul ilio. - MOKUNA VIII. Ka Limakpko o ka Pepehikanaka—Ka [Makaiieiu Wahine o ka Hema Mahope o Kona Meheu- He Oiaio o OeJno ka Powa—Na Hoohiwahiwa a ke Aupuni o Rikemona no ka Ui Nohea Kanamilohae nei o Buruke. Ia lakou i haalele'iho ai ia Boggy ma ua ( wanaao nei, oua wahine opio. nei maoaua, a o | Aziuxo hoi me ke Keikiahi Ur:u mahope mai, o | Baina 110 hoi mahope loa oiai, o Maige ko ? lakeu alakai mamua. Ua hoomauia keia hele! ana a lakou nei a hiki' ike ano- ana mai oaa ■ hora oke ahiahi, ua hoaumoe iho la lakou nei; ma !re alahele me ka nui oko lakou makaaia; do ka Uikou paahap ame na hoohaluaia mai, ' A ma ke kakahiaka o kekahi la ae i haalele* iho aiiakou nei ia wahi no ko lakou aiahele! oololei no Rike.uona me ka hookaukaulua olei ino no kahi wa. j Nolailu, ma ke ko.u o ka la ma ia auwina' ie oia la i hoea &ku ni lakou nei no ke kulana-; kaub(ii?e o Rsket3iiona iloke o na leo huro'hauoli o ua taooa nei i ko lwkou wa i ike 4 mai ai i ke kaikamahuie ui a k:t liamuku a me kekahi Pikini op.o i paa mau liuui i kekupeeia. ■ Ua liio no hoi keiu mavi leo huro o ka hau~i oli i hoopuiwa a|u ika Ilamuke, kana wa-|

hine. a me ka ohan* keia, mau leo hauwa}#au oaa keiaaka i holoenaoia iiiai al a he-ik'e iaia eia kana me ka ; Makaikiu o ka Kema a rryj kejkahi mau mea e,ae pr- at o laua ma ke alahele'.polōlei e jhoea mai i ai no kooa home. Ka ■ jmea hoi nana i hoopihoihoi akū iaia a wahine a me ka } ohana me ko iakou l?alj ana o ka heea mai o ua- Wa Ihine nei me ka makou mea aloiha i nalowale no ka j loihi. : ■ \ j, Ua Jilc-ao—hoi lakou ' ne| i — I ©2ā i-ihuiheie,.irx ,e na.- kanaka o .PvikernoQa a liiki i ko Lkou hoea ana i k:i hale o k.. Ilamuku Hauhaulima. v - • j' Aua Ilamuku eei a ? r;e kana i rke keke mai ai i ka:laua kaikamahine, oiai ka ma- f 'kua a me ke keiki i hui'ae"ai" iio", ko ona haawe luuluu a me ka hauoli iloko o ke ola kino maikai, a pela no hoi me ka a ua apo ia rpai hoi me ka hau|Oli ka kakou Makaikiu T vVahine |neio lea Hema me ke oholiia a j hilinai nui ia. j Ua laulaha keke ae .ne hoi, ikeia loao a puoi o īukemona," v .noka lc;aa ana o Aelele H-iuhau |lima ame ka paa ike Kejikialii Ilikini o o!a.I 6ia i hoopaaia «ku rd iloko u ku halejpaahao me ke kiai makaala Jtoa jia, po ka mea, ua 'olelo ae ua j Keikiaii: fei ina no ■ e luku hooma'iū-olno ne ina | ilikeokeo a pau e nna ma kona m&u pahna. a p?.u : noho mana ai ma Popie. Ma ia po no ua hele ka hale .o ka Ilamuku a_ piha Luna Aupuni' koik'oi no ke aka wale ■ no e ike i ka Makaikiu V, T ahine 'alakou i akaaka pahenehene ai ina la mua o kona hoea ana mai ao Rikemona. A ma keia po no hoi akahi no a loaa iua Makaikiu Wahine nei, kona makua Ilikini a me kana mau holoholona he mau hooluolu. maikai ana mai na inea. mai o ka lakou huakai imi ia Adele iloko o na palena o No Ede Hauhaulima ke keiki kane aka Ilamuku, §o!e oia i huli hoi mai, oiaf, oia pu.kekahi | ma ke alahele hul! i k::::.a k:uku- | ahine me kekahi n:;.u ;r.akai ! mahope okeh \va;:uaj ' a ka Ui 'Kanamilohae ma i " ai i mahope o ka m?heu e Aeiele ma 'ke pailaka pololei aea |e like me ka kake,: i :ke tnua | &£ liel. ; j iJo uo ko: keia ana o ,Adeic mekd j ka Ui ;K&n f, .rr.ilo!ue v ■: ka man?o e kek::;i n». o_!;c uiaikaikiu o,Rike:r.o/,a i - ki J:b s ana o &a mukaua. u k v l.a:nuku ,i iwawi «i ne ka v ai >o ā Q;e iie kau,!ana e ui U: 'kahi ka:ka?n*hk:e ku:u_u a kou i ike ai, n \aa i XvL ka «ku { ia hkou, ko Likeu \kt ke ' •lakeu makaukau e;; k: 'ana mnhope e 'sck *hi