Ka Puuhonua, Volume III, Number 13, 14 April 1916 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

Ano> ua hoea mai Ia ka ma-nawa,-ke hooko aku nei "Ka Pauhonua o na Hawaii o ka Teriton o Hawaii" i ka manao hookumu' hope loa i kakuiuia ai ka Ahahui, o ia ho<" ia i hoike ia maloko o ka pauku 6 0 ka mahele 111 0 kona Kumukanawai, a, e heiulehu ana pene°: - "Ea hoopakele ana, ame ka nriiarria ana i na kokua like ole e hoolaha ana, a e hookomo ana i ka naaui o iloko, a, iwaena 0 lakou," (o ia hoi, iwaena o na la!d o k"a Ahahui»me ka Lahui H :: wan holookoa.) A, mamua 0 ka waiho ana i aa manao 0 keia kolamu a ka Lunahoeponopono; ke hoolauna ia aku nei i ka Lahui Hawaii holookoa ka nupepa nona ka inoa i hoikeia ae ia, 4< Ka Puu--1 honua," he napepa hoi i alanaia no ke ela sme ka holomua o ka' Lahui Hawaii, a, he waha olelo; hoi na ka "Ahahui Puuhonua o\ na Ilawaii o ke Teriiori o Ha-| waii," a, I na poe apau e he-1 ana i keia waha o!e!o hoa, aloha oukou: j hoopukaia" aku nei <{ Ka| Puuhonua 5, ma ke kul%ia a ma! ke ano i kuokoa a'e mai na wa- t ha olelo- i kamaaina i. ka lehu-' lehu , a 0 kona mau manao, e ; kukuluia aku ana ia no ka pono o ke(a ame keia pakahi; iioko o keia paeaina, me k * na iia o!e i koea hoomana, ahihui a, aoāo kalaiaina pahn. A, e keia pono i manaoi * e aku ana iloko o ka lahu ; H )v he oU ia 00 na oiwi o ! ka vi.;i no m H e hiki maiana. ;t

Ma keia, e ike mai ka lehulehu, aole "Ka Puuhonua" e komo aku ana 1 iloko o h* hana kalaiaina, si o!e iloko paha o kekahi mau hana e a'e e wawahi ana ' k*. lokahi o noho'n:-! lahui ana o na Hawaii, Aka, e ku aku aiia. Puuhomw" e kiai, a s e paio aku.ana no.ke ola ame ka holorriua. o ka' Lahai Hav/aii. Ina he manao ko kekahi mea, a. t o ia manao, ua pil> ia i kona aoao kalaiaina a hoomana paha, a i oie ua pili aku paha 'i kon-- in'iu hea rna ke ano ku-e, alaila, e kakauinoa oia i na mea apau a,na i rnakem?ike ai e hoopuka ma o fi Ka Puuhonua" 'ia. Aole loa e aeia ana kekahi r.r3a\i o keia ano e pukii ma o kcr io. pepa 'ia ke oie e kakauinoaia e ka mea nana i kakau. lioko pka noho'na la~ hui ana, e ku ana "Ka Puuhonua" no ka pono kaulikeiwaena o ka lahui Hawaii o kaPaeaina, 3, e lilo ana i mea uwao no na poe no lakou ka noho'aa ku-ee ana, a, i mea a'o hoi i na poe e wawani ana i ka lokahi, i ke kaulike 3 a, e hookomo ana hoi ika inoa maemae ame ka pono pi!i o ka Lahui Hawaii. I mea e maopopo le'a ai keia mau manao, a, i mea e ike pono ai ka lehulehu i.ke kahua kahi e kukuluia nei keia pepa, e noonoo iajna mahele hgina eono o ke Ku mukanawai o "!£a Ahahui Puuhonua o m Hawaii oka Teritori o Hawaii > " oiai, ma ke ano he waha oielo no ia Ahahui.e uhai an& no keia pepa i kona mau manao alakai, Eia na myhēle hana o ka.Ahahui elike me ia i hoikeia m?. ka aoao 3 o kona buke Kuiimkanawai: Mahele 111. Na Eana 1. Ka hoopakele ame ke kakoo ana i na k-ina kupono o ka noho'na Lahui Hawaii ana. Oke ola ana ona Hav/aii i ka wa mamua aku o ka hoea ana mai o ke au aole ia i nele me na loina ihiihi ku ■ pono o ka noho'na 'lahui'ana. 0 kekahi a ia māu !oina, ua oi aku mamua ooa iula hou o keia wa e kukuluia mai nei e ha» ole. Oiai no paha, ua ku ae nō kekahi mau mea po'no 'ole, aka, aole ia mau tne.i i ala mai ke ano hupo, ?ka, ma ke ano ī

manaoia ua kupoj:c no ka hooponopono iahui ana o ia manawa. loa nona Hawaii e hul* aku i hope a noonoo i na loina o ka noho'nn 'home ana, o ka noho'na oihana anM, o ka noho' na Uunā ana a:i:e k.\ noho'na lahui ana, e ike no lakou i ka oiaie o keia maaao ehoikeia neiJ 0 kekahio ia mau loina, o ia! * i | no ka aeho'na lokahi ana o na; i~j.aw3ii o ka aina. Iioo»! «ahi : i , hooka'u inaiiao, hookaiii ohiwi, hookahi inā k ; i' haiia, ma >; :to o ko lakou mau alakai a m?.u a!ii p**fcs. 0 keia

ano, kc nahaha nei i keia mau la, aole ma o na mahele hoo* mana waie no, aka, ma o na hana kalaiaina ala, ame kekahi, mau hana ahahui e ae. Minamina wale ka ikaika iloko o keia naauao, i ka mahaeia a i hiki 1 ka lilo ana o ka mea maikai i mea nawaliwali/ Aka, aole i hala ka maaawa, Aole, no hoi i emi loa ka heluaa o~ na Hawaii i hiki ole ai ka hana. Eia k'i Ahahui Puuhonua o .oa Hav/aii ke hana nei ma keiā maheie o, ka hoihoi mai i na ā iloko o ke apo o ka lokahi. Nolaila, mai kali i ke komo ana mai, eia ka rna nawa e ala ai kakou. 2, Ka hoopakele ame ka hoomahuahua ana i ka noho'na maluhia ana o kona mau lala. Ke ku nei ka "Puuhonua'' ma keia kahuaelilo i mea uwao, a i mea e huli aku i ka maluhia o ka Lahui Hawai'", maluhia iioko. a, iwaena o na poe e noho ku-ee ana; maluhia iloko, a, iwaana o na poe e noho huikau ana; maluhia iloko o hana like ole iwaena o na iīawaii. E nana aku ana "Ka Ahahui Puuhonua" i ka maluhia o na kaikamahine Hawaii, pela pu nohoi me na opio kane,, e hoopakele ana ia lakou mailoko mai o na hoopopilikia ia ana e na mahele like oie o ka ino iloko o ka aina. 0 ke oia o na- Hawaii ma na mahele like ole o keia noho'na ka ka Ahahui e hooikaika nei. 3. Ka hoopakeie ana i ko lakou noho'na launa ame ko lakou noho'na lahui ana. O ka nana ana i ka noho'na launa ana o na Hawaii me kekr.h? mau lahui e aku, a, o ke kukulu ana i na ioina kupono o ka noho'na lahui ana he mea nui iloko o ke ola lahui ana. Ma keis mahele e loaa ai ka lokahi, ks ikaika hoonee mua hoi i na uana o ka khui e hoopakele ana iaia iho. Aole e hiki i kekahi lahui ke ku a nee aku imua nona iho i na na kanaka pakahi o ia lahui e huki ana' i kana i ike ai he kupono. Aole loa! Aia .waleno a hoihoi ae na kanaka o ia. lahui i ko lakou mau noonoo a kahi hoookahi, a iloko hoi o ks kino a lakou i koho ni e nana, a kiai aku i ka pono o ua lahul ala e'hiki ai ke loaa ka holomua. A, aia walē no a lo&a ka ikaika holomua o ka lahni holookoa e loaa ai ka ikaika hooholomua i na kanak* pakaai 0 ua lahui ala. 0 keia h ana' ihe hana pookela i kiai oleia i na_ ;!a i hala aku. A no kda kumu 1 1.-1 ,e ulu mau nei na hana hooku-eei iiwaena o ni'Hawaii o keia laJ ;Ke nana nei kek*hi p ie i ko la-' ; Uou pono pilikahi, ao!e jboi i ka' ipono o ka hhui holeokoa. Mamuli o keia e haule aei na, ! Havraii i bope, a, e hoiomua nei| !ah u e. Ahe* e H iwaii 1 acEia ka wa! Eia kaj

\v ;K ti !.:V! .'->i;i: :r' i! •>£;A: i7r~i; "Ahahui Puuhoaua o na Hawii" ku33Ci 00 Ic&2ci- hana« 4. Ka hoopakele aoa, ame ka hoonui aaa l'i ka lakou mau Hana am£ kalepa, O ka naauao, o ia k|e kukul , hpomalamalama i ke kanaka & me ka lahu;. Q ke , kaaaka naauao, a, o ka hhūi ,naauao s ua like laua me r-a Loku hele iloko o ke A o .k-i naauao i palakaiii eka poao ua,;r:e, ua like no ia me ka onohi p k? 4 ia e haawi ana ! koini \kz\ki m ka hoomah,rn a h m ?. << u ;-l 1 : 4 a rn ate!ia iloko oka pou'i, 'e heawi ana ike ola ina mea ap\<u. E honikaika ka Iw.hui e hoen-iauae i ko.ia mau opio naauap me ke kali ole no kahi wa e aku. He oiaio, aole ka lakui i lawa me ka ikaika e hoonee mua aku ai i [keia hana. Aka, ke kn ne: ka "Ahahui Puuhonua" no keia f hana, a, e alu mai kakou e na Hawaii ma o ke komo pu ana mai iloko o ka Ahahui no ke ka~ koo ana.i kana hana. O na hana kalepa iwaena e na Hawaii, he mea pono e hoouluia, a, e kakooia. Eia no he | mau Hawaii e iawelawe nei l f hana, a, ke kono ikaika nei ka Ahahui i na Hawaii apau e kuai aku hoi i ka iakou mau mea kuai i lilo ole aku ai hoi ka oukou mau kenikeni i ko waho poe, aka, i ko oukou poe ponoi ai hoi lakou mao oukou ala. 5. Ka hoopakele, kakoo a me ka hōonui ana aku iko lakeu mau hana kokua a manawalea. Ua maopopo ka manao'o keia. mahele. O ke kokua manawalea ana aku oka Ahahui, mamuli ao ia oka pilikia loa o kekahi mau Hawaii, aoh wale o na hoopilikia ana niai wsiho mai, aka, ma o ka ilihune 'ia. Ke ake nei ka Ahahui e loaa kona ikaika ma keia mahele i loaa ai he manaolana i na uhane i kapaeia ae ena Ahahui e aku. Nolaiia, e hoala ae ika makee «na i ka.po.no no na ppe mawaho o kou pohai ponol, >\ka no nae, iloko o kou lahui ponoi, a e haawi mai i kau mau kakoe ana ma oka liio ana ala i lala no ka "Ahahui Puuhonua ona Hawaii" ma o.ke kakop ana 'la i kana mau hana. Oiai, ua hoopuka, i ae loe? ka mahe!e 4, he mh, ,n:.kaI hewa ke hoopuka hou ana aku i i na wehewehe ana. f NoiaiU, o keia'ae ia na wehe- . wehe pokole ana i na , manao a (me na hana i.hookumuia ,ai o keia Ahah'-!. A, o keu mau "mahe'e hana iho la no ke kahua htna o ka nupepa "Ka Puuho- . nua." ii na Hawaii, e nana pono mai oukou i keia m&u maheie Ē ike i ke anqjcui ame ka waiwai o keia mau hasa s a, e komo mai iloko o ka Ahahuu E iawe pu hoi i ka nu« pepa Ka Puuhonua ? ka waha« oielo oka A.hahui, i ike ai eukou hna mea e hanaia aku aaa *». * kokua vii eukou ike kakoo ana m \ ; . ike r!a o ks pepa ka Ahahui,