Ka Puuhonua, Volume III, Number 13, 14 April 1916 — NA KANAWAI [ARTICLE]

NA KANAWAI

■ .. .. I ) Mahele I iKa Waiwai. I Ona Waiwai o ka Ahfshui, « Inmaih, a e hooponopotv i < e kon;i | I 1 apaKahuwaiwa i o e i w a I a I a - | i Mahele 11. P}i]> a Kaiiuwaiwui 5 | ' - 1 ' - ' " ' ] i Pauku I, Ona Luna Nui, ka ; Fercsidena, Hope Peresidena, Ka-| kauoielo, Puuku, ame Luna Hooia,' anie eha mau lala e au o ka Aha-| hui, o lakoO na iala o ka Papoi Ka' huwaiwai, a. e kohoia lakou ma haloka |i kela ame kfia eha ma- : kahiki, koe ka Peresidetia nona ke; kau o t.ha makahiki, t>iahc.-p<* k«?' kohoia ana, ae malami.ia k,»- 1 hō an& ma. ka halawai makahiki <» ka Ahahui, a i ole ma kekalii hn-' ]awai kuikawa, i no i;t' hana e ka hapunai o na laia i hīki mai ma ka halawai kumau n k*- ' Ahahui oiamua aku o io manawn, Pauku 11. i£ hoopauia ka no ho oihana ana o na Luna Nui rnalalo p k#i& mau kumu: | (1) Ko lakou hiki ole mai i na haiawai kumau no eha manawa, koe wale no ina ua ma 7 fr a i ole, ua kaawale aku no ka manawa rnai ke Kulanakauhale aku. : (2) A i ole, no kekahi mau kumu kuponu a ka Ahahui e hooholo ai, oia o ke koho ana oka eluaha'pakoiu o na lala i hiki mai ma kekahi ha'lawai kumau» hoopau i ko lakou noho oihana ana, aka } aia wale no a waiho mai ka Papa

i Kahuwaiwai i kana hoike mahope ho oka haawi £tna aku ia lakou i' manaw'a ko lakou e pale ai ia la kour iho'. Mahele IIJ, Ka Hana ana Lu- : na Nui Pauku I. Ka E. hoomalu ka Peresiclena i na halawai apau o ka Ahahui anie ka Papa Kahuwaiw r ai; e kahea ina ha- ! lawai kuikawa i oa wa apau ana e' ike ai he kupono, a i ole, ma o ka ' makemake'la o 50 mau !ala ku*;

pono; e malama i ka maluhia: e kakauinoa i na palapala oihana; n%.bila dala e unuhiia ana e ka Puuku no'na hoolilo i kauoliaia e uku, ame na palapala e ae a ka Papa Kahuwaiwai e kauoha ai iaia ' e kakauinoa. E makaala i na ' Liina Nui no ka hooko ana i ka la- • kou >māu hana; e hooko i ke Ku- ; mukatiaw r ai, na'Kanawai ame ria| Lula Hooponopono aiue na loina | hana o ka Ahahui; e koho t na

Kq*»ite apau i kauoha oleia ma k© Kumukanawai; e i ka jt>alo k» e hooholo ai ina ? hke a like ka hale ma ke koho ana: a e. nana pono i ke koho ami i na haloka ma ke kukala ana aku ī mea i kohoia- ana noi a kokua aua i kekahi noi, a i oh\ i na olelo hoo■u>!o, aole hoi e komo pu aku liloko o ua piUo, an,e na wehewehe ma* nao aiia oiai'ma ka noho; m } e in>o-' ko aku oia i na haoa e i' ku.J pono i kana oihana olike m- na! kuhikuhi ana a nd loii\a har.ao ku Ahaolelo, v i Pauku 11, Ka Hope PoreiskUuia. Ina o hiki olo i ka Peve> 4 ideiia ke hooko i ka hana, e hoopiha aku ka ī&pe Peres?ideua i koaa makalua,

a e iia hana apau a kā Peresiden'a i na ana.e hiki ol'e mai- ;i|. Ke Eakauolelo E lual;-'.mu oia ,i ka papa inoa o na o ka Ahahni. na makahiki, wuhine a'knne paha, kahi noho, aiutj ka oihana. 'E rnriJāma oia i nn moolelo o na hal'awai hke ole b kV Arah«i, e heluhelu i na, hoik(i e rr)alania a kn.knu i oa ieta oihana;' a, e malāma na da!a auhau o. ka{, Ahahui ;uyjfc kekahi njau elala'e »e! pahn; a, e hoi*e kann hnke i ke * kuLun o kela ame kei» hila ame : kekahi p--e e ae e iawein we hana 1 f na nie ka Ahahui; e kakauinqa oia |ina hil-i apau i kauoliaia e ukw; e (haawi aku o:a i na apau o ka j Ahahui iua kona liiua i ka Puaku; ja e hoike aku ia mea i ka Pfjpa »\ahuwaiwai ma ka halawai | oia P;)f-a; e waiho Tnai oia-i kona ih..nanona ka huina da!a e hoo ; bol<Ja e ka Papa *ahuwaiwai, no ■ kona m:uiavva e mama ai i ka oi « paa oja i kona kulana a koho houia ke pyni ma kona wahi. i a emhope o ia wa e ha&wi aku ai ,<iia i u.i pani'ia i na bube, auio r,a : v»ai\vai e ae o ka Ahahui tua , Ua hooinanaia ola e koho'i , k.ikua non-a, aka, e honaia ua kokua'lw tne ka huina elāla a k» Papa Kuhuwaiwai e hooholo ai; a, o keia koho aria, e apono miuia e ka Papi Kahuwaiwai. E ukuia Ue j • K&kauolelo no kana hana elike me ka ka Papa Kahuwaiwai e hooholo ai i «<ela »me manawa. ! Pauku IV. Ka Puuku. E ohi I mai ka Puuku i na dala apa,u o ka Ahahui; e haawi aku hoi i roau likiki no ia mau dala me ka malama pu ana ia mau mea ma kana huke helu. Aka, aole oia e hoolilo i keK.ahi mau dala kekāhi , mau v/aiwai e ae paha o ka Aha> hlii OQe ke" apono ole ana o ka Pa- ; pa Kahuwaiwai, auie ke kakauinōa' ; oIe ana o ka Pereside_na a.me ke_ -Kakaūoleio. Mamua o fcona lawe- ; awe ana i kana oihana, e vy«iho i mai oia i kona bona uia o kekahi mau Hui Bona la i hilinaiia, a i i ole, ma kekahi mau Hui Bona paha i aponoia e ki Pap>a Kahu waiwai, no ka ma.luhia aaie ka po- ( no o kana hana. E h/oahu oia i ■ na dala apau o ka Ahahui ma ke , kahi hanako a mau han'ako pahai aponoia e Papa Kahuwaiwai aia | ka inoa o ka Ahahui Puuhonua o|jia. Hawiiii i ka la mahope koke iho .o ka loaa ana mai iaia. E waiho aku oia.i.ka hoike me ka Papa ' Kahuwaiwai i kela ame keia hapa ha makahiki, a i ole» mamua a'e paha o ia manawa, elike me ka ; makemake »» ka Papa i a i ka pau $nw o.koua kau hana |ine ka Ahahui Puuhonua o na Ha; :Waii, e waiho aku oia i na uaiwa, 1 :apauokii Ahahui i kona paui i , koho ponoia, V. Luna Hooia. E oa : ua ka Luna Hooia i iia loaa : na hōolilo o ka Ahahui i'oko o na 'huke o ka Aha'hui i !>1a au:e koia hapa makahiki, ai o!e, mamua aV oia eliko me k:\ iut\ke uiako o ka Papa e h*>ohjl; l ;eHke i ua palap.ila oihana apau !iu v pa iuēa i hoopaaia ih»ko o ka huke helu; a o lioiko uiai i ka Papa Kah.uwaiwai i ke kuiiko ame ke kuliko oio ia «iau mea; a voahopv o ka pau uua o kooa kau 0 haawi;ae oia i na mea ap;\n o ka iAhahu| ma kona liuia i koua paih ;i kohojH>nou. Paulu VI. Ka Papa Kahuwai >val hoomalu, a, e alakai ka 1 Pa p \ kahv;waiwai i na hana apau (i

0 ka Ahahui, e apono aku i na hoolilo me na raea apau a ka Ahahui e kuai ai; e kukulu, a hoike aku i na rula a lakou e' ike ai he kupono 110 r.vi"bona o ka Ahahui, i ku-e ole hoi i ka 'pa&pala-hoohui (cTīliter) nie'ke Aepuni, i ke Ku- ' mukimawni Stne na Kanawai e like 1 Uie ka lakou i mauao ai'hw E hooko aka ktia l'apa ika manao o-ka Ahahui elike me 'ia. i hoi,keia o ki ; nr: Ku'iiiukaiWwai 'la. M» keia Tapa no e koho ina lala, hoopiia i hā hak.ihaka. a e koho i na komite, o kona kino iho, Aola . e iH'i:» e hoolilo i kekahi o.na lala o Kei?v l'apa i maulala no na koniike kurn«i.u a komike wae pi'ha. "Eli tna Uja ke kolamu no 'na , halawai hhna «» ka Papa Kahuwaiwai Mahele IV. Na Komike Pauku I. Komike Kumaii Penei no ia: 1. Komikē Noli o ehiku lala, 2. Komike Boo!āulea o ehiku lala. 3 Komike 'Imi Haua o ehiku lala. 4. Komike Hoonaauao o ehiku lala. . , . 5. Konike Ol». o ehiku 'lala. 6. Kon.ike Waiwai oehiku lala. 7. Komike Ahaolelo o elima - 'lala. 8. ...Komike Imi M'iluhia ame ka Noho Maemae ana o ehiku lala. 9. Komike Nana Hana Kalepa o ehiku lala. 10- Komike no na Hana Kjkua a Manawalea, o ehiku lala,. il. K(!H»ke Aoonui 1 Lala o ehiku lala. . 12- Komike Hoolaha ame Pa'i o ekoJu- lala. ET kohoia ao keia mau Kōmike e ka Peresitlena ma ka halawai ma kahiki o ka Ahahui .0 ka Hapa.a na Komike peaei no _ ia: ' ■.■■■■ 1 Komike Noii. K huli poao keia Komike i ke kupono ame ke kupono ole o na poe apaq e make make ana e kouio nii\i iloko o ka Ahahui; noii pono i na mea. e ae a. ka Ahahui, a i ole a ka Papa Kahuwaiwai e.kauoha ai ia lakou, a, e hoike mai,- uia ke kakau, i na mea i loaa ia lakou i ka Papa Kahuwaiwai iloko o 10 l_a mahepe o ko lakou kauoliaia ana. 2. Komike Hoolauiea, E hooulu keja Itcimike i na hana hoolahlea a pau e pono ai ka noho ana mawaena o ,na . la.a o ka Ahahui. ' 3. Komike Imi Hana. E huli keia Komike i hana i mea e pouo ai'ka uoho'na o na laia o ka Aliahui i loaa ole ka huna. .4. '\"omike Hooiiaauag>. Enoo* k:*ia Komike i na lioike apau o iia haua hoouaauao ame na ku* iiiuhaua apau no ka i\oonui aua i ka naauao o na lala kupouo o ka Ahahui a, mau keiki palia a lakou i!oko o na Kula Kiekie i uoouooia eka Ahahui t a, e hoiie mai i ko lakou manao uialuiu o ia uiau mea i kela ame keia me ka waiho pu ana uiai iiu hoolaia kupouo 110 ka heonui ana i ke kupono o na hana o uā kuia kuloko. 3. Koauke OLa, £ Kouiike i na hoike aaie na % kumu haua apau e pili ana i ko ola o na laia e .like me k» a ka Akuhui e kauoha 'ai i*rsrT-«> o hoike su;u, niē ka waiho pu .uai i na kuuiuhiuia uo ka heou ui ana i ka mahihia oka noho'ua e like kauA 1 ike. ai he 'kupouo* i ka Papa Kahuwaiwai,

f> Komike Waiwai. u noonoo keia Komike i na alahele e. hoonui ana i ka waiwni o ka Aiiahui anoe na ku'uuhan* e a kn Ah'iui e waiho nk#i ai ia;a o ho^ma' u ; ;haa aoa i iri loaa o keia Ahahui, j j ., e hOl k e w a i i ka n a rti au hoolal:; :t n a j ka Pap.i Knh iwai. 7. • K.o*Bike o na Haoa Kalepa, kiai, hoopakele a kokua. keia Komike i ka pono o na huna kalepa a na lala o keia Ahahui 8- Komike Ahaolelo, E noonoo keia Komi ke i. na hanpau o k a Ahaolelo. E ku»e aku i na kana wai h«>opilikia; kakoo i na.kanawai maikai: hoolala i ria kanawai a la kou i manao ai he pono, a, e hoike mai ia mau mea i ka Papa Kahu - waiwai.. 9 Kooaike Imi Maiuhia. E kiai a e malama keia Komike i ka j aoho'na maiuhia ana o na ;ala oj keia Ahahui; i na alahele j like ol'* e ia ai ke ano mae j mae iv»;j.ena o \ 1 luh., a, e hoike| mai ia mea i ka Pa] i \ai uw liwai. ] 10. Komike o na f£:okua j ame Manawalea* f a, e j hocjmH}j;iaiiua keia iiomiKe i men ; apau e pili. ana i na nana Kokua | manawilea o ka Ahahai; . j 11. Komike Hoolalia a Paiapala. E hopiaha, a, e pa'i keia ! Komike i na mea apau e pono ai • ka Ahahui ame na lalai e lawelawe j ' ana i-na oihana īike ole iloko o k-e. Teritori y , 12. Komike Hoonui Lala. E, hoomahuahua keia K'omike i na ! lala o ka Ahahui. . j Pauku 11. Na Konaike Kuikawa ■ E kohoia no na Komike Kuika- | wa.elike ka nui me na mea a ia I 4Q3au Komike i mike aakeia ai e' . hana, a na ka Peresidena, a i ol e, ( na ka Papa Kahuwaiwai e wāihoj akū ia lakou i na loina e hoohana . — aku ai i hana. ] Pauku 111. . Na Hoike Komike | E hoike no na Komike Kumau i ka Papa Kahuwaiwai ma kana; mau ualawai h&na no ka laEou; . mau hana like oie. E hoike na : Komike Kuikawa i ka lakou mau hana i ka Papa Kahuwaiwai iloko o 10 la mahope o"ko lakou kohoia : ;■ ana, . v /, . ■. Mahele VI. Na Lala o ka Ahahni. ; Pauku I. 0 na Hawaii, ame na \ hapa Hawaii, kane, a wahiue paha | wale no kai aeia e iilo i mau lala . no keia Ahahui. Koe wale 'no e| hke me ia i hoakakaia malalo iho i oei. : | E hoikeia mai na noi ma o | i palapala noi a ka Ahahui i hoo ; imakaukau ai, e waihoia aku no ia mau palapala i ke Komike Noii a : me ke Komike Hoonui j O iia iala wale no o keia Ahahui i ke hiki e kakau i ka ioo a o na keij ki oo oie i makemakeia e mai iloko o keia Ahahui. | Pauku 11. Na Mahele o na Lala ! Ekolu n.ahek' o na lala o keia! Ahahui: (ai Na Laia Kumau. 0 ia no j na. poe apau i'kakauinoa malalo o\ ke Kumukanawai, a| me na Lula Hooponopono o ka ! Ahahui. ame ka uku piha ana i koj lakou mau nku hoomau. | Na Lala Kuwaenn O k«*ia ; na lala iiaule hopv i ka uku h* ko lakou mau uku mau. ; (i) Na Lala Hoōhanohano. O keia # J; oa poe i hiki ole ke !ilo i mau lala, tuaoli, a : mau lala mau no k.<>ia ; Ahahui, aka, i makemake e haawi'

i ka ]akou mau kakoo ana i ka| [hana a ka Ahahuī. Nn ka Papa ! | Kahuwai\v;u lakou e apono. i i (o) Na Lala Kuloko a-ne na Lala Kuwaho. i 1. Na Lala Kuloko. O keia • o \i lala e noho au'a, a i o?e, ko;i.(, iloko o ke K\jla'iakauha]e n HouOj iulu. IvTokupuni >i .Oahu. Terituri o, ■■Hiiwaii; a i iiL'ikeia mai hoi, ia ko f mo ana iloko o, ke F ma o ka Let.i i Ee Kakauoleio o ka | Ahahui- • ; . - | 2. Na X>ala Kuwaho O keia na iala e noho ana ma;Waho, a■.) oJe, i nee aku mawalio, o ke Kuhnaauhale ame Kalana o Honolulu. TenJtori o Hawaii, a i hoikeia mai > ia nee ana mawaho aku o keia Kalana ma o ka leta i ke Kakauolelo o ka Ahahui * Mahele VII. Na Mana Keho O ka mana koho aia wale no iloko o na lala Kumau. O na we-.: hewehe manao wale no ka :■ eia 1 j na lala e ae o keia Ahahui, aole i hoi o ke koho ana- j | Mahele VIII. Na ! Pauku I Na< Halaw^i Kumau. j ; E malama ka Ahahui i kana mau : halawai makahiki ma ka Poalua; Elua o lune. ma Honolulu, Oahu, 0 kela ame keia makahiki. E aeia no na lalaKuwaho : hiki ole mai e koho iloko o na halawai apaū, ma o ko lakou mau-hope 1 hooiaw»ia. me na palapala hoo. kohu hope | proxy].' ' Pauku 11. Na Halawai Kuika;. wa. E keia mau ha.'awai elike me ka hooholo ana a ka; Peresidena, a i ole, elike rne ka makemake o 30 lala kumau o ka 'Ahāhui. E kakauia no nae ko lakou makemake. i ka Peresidena, a ma ona'la e hoolahaia ai ia - mau halawaiime ko lakou manao iloko o na Nupepa elua pule mamua ae o ka la i makemakeia ai e halawai, Pauku 111. Ke Kolamu. Ueni [10] iala kumau ke kolamu no na halawai hana o ka Ahahui. Mahele IX Koho Ana. Pauku I Ka Waiho Inoa Ana E waiho ia a, e kohoia na inoa o na Luna Nui o ka Ahahui ma ka haiawai makahiki Pauku 11. Ke Koho Ana. I ka wa e kohoia ai na Luna Nui, e wae ae ka Peresideua i elua mau mea helu haloka. E koho halokaia na Luna Nui apau elike me kana lala kumau i ike ai he kupono; a o ka moho nona ka hapanui' o na haloka oia kai kohoia. Mahele X. Na Uku Daia, E ukuia i $1.00 i k a wa e hoo paa ai i ka inoa a i $3.00 no ka auhau makahiki. } Mahele XI. ,Na Mahele o ka A¥aihona, Pauku I. Waihona Laula. O na dala apau e loaa mai ana i ka Ah&hui e lilo no ia i ka mahele o ka waiho laula. a, mai ia waihoaa mal e ukuia ai mi hooliio apau o ka Ahahui ina no nae aole he mau waihooa e ae kekahi i kukuluk e ka Papa Kahuwaiwai Pauku IL Waihona Kukuluhale. E hookaawaloia i waihona kukulahale uo ka Ahahui. O n;i dala koiuo iuai ana no keia hans k \ aihola iloko o waiho pe uo hoi na ~k>aa o c H : *Pa iKahuuaiwai, no ia waihojia. \l£ īi9<dvomoia keia \\aihoua i!oko v o kekahi i paha o kokahi Hui i hilinaiia, a aole loa

|e oi'i waihona m e ke apono ole o £a ' Papa Kahuwaiwai. s'.»uk\i 111. H,:ule Hope. ona ,»i ]vo ka Aunhui v liaule hop« aoa i k m uku »na i ko lukou uku nui- ■ iii-hiki, ma ka la l o lunu o keU a»n'- kf-ij uiakaliiki, h- i ōle, tua;ic o ia ■ iiKuiawa i kela anae ke'a makahiki, e hookomoiu, uo lakou iloko u ka mahele o na Laia Knwiien'i, a e nele hoi i ka ujana koao a niki i kona uku nna i na nku i haule hope. iv-hhele XII. Na Hana Ha'ih.a' 1, i Kanawai Pauku I. ona iala e uhai ana i ke kanawai o ka aina, a i ole, e hoomau ana hoi i ka hoohaahaa arta i-ka inoa maikai o ka Ahahui, e hoopaiia, kapaeia, a i ole, e pauia no iakou maliope o ka noenoo ponoia- ana o ko lakou mau hewa. E hoikeia, mai keia mau bevvH e ke',&^mike\Noii' o ka Aliahui uia kfj kakau. a, e kakauinoa ia hi'.i e ka hapanui o na lala o u'a KomikeUa. lil ku no lakou iinua o rui }?oe nana i hoopii mai a e hoolohei;» ka lakou uiau kutnupale, akj, aole loa e ao, hoopai, kapae a hookuuiā'kekahi o keia ruau lala aia W3le »o a e ka elua hapa-koiu o oa poe i hiki i ka halawai i kahea ia no keia hana. ! Pauku 11. O na Luna Nui e : hooko poeo oln at«a i ka lakou mau han», e kauohaia aku no, lakou e hoike naai i na kumu no ka hooko oie ana elike me ia i hoikeia ae la maiuna, a. ehoopauia no lakou e ka hapanui o na lala i akoakoa mai i ka halawai i kaheaia no ia hana, ina no nae lakou i ku i ka hewa. . . A ... Mahele XIII. Ka Papa KuI hikuhi Hana 1. Hoomalu r<o ka noho ana o ka halawai. 2. Pule. _ 3. Kahea inoa. 4. Heluhel.u moolelo oka ha lawai i hala. 5. Heluhelu ina hoike. (a) Na hoike ana Luna Nui. (e) Na hoike ana Kumau. ; (i) Na hoike ana Kooiike Kuikawa. r (o) Na hoike ana Komike e ae. j6. Xa hana i pau ole. 7. Na hana hou- * ■ (a) Na laia hou. (e) Na hana hou. i*b,. Na manao paipai no ka pono o ka Ahahui; aole koho haloka maanei. 9. Ke noi no ka hookuu ana o na hana. | 10. Himeni (Hawaii Pouoi). | . Mahele XIV. Ua hiki no ke hoololiia ke Kuufukanawai auie na 'Kanawai o.ka i tna o ka elua hnpa-kolu o j na lala i hiki mai ma ka halawai | uuu o ku Ahahui, a, e hoolahaia hoi ia hoeloli iloko o ka h&lawai niiuiuin aku o ia manawa. i N»t Lula ' Hooponopono O n;i Lnla Hooponopono i> ka no ka hoomalu ana i kon-a I-.ana np.-m» o ia no na lula i tv,a ka Buke j kapaia !\(rlimeainry Manuai/' aka, o na lula e ku-e ana i.ko KiMnn'Mnawai ame na Kanawai ka Aiuhui. K kap;na no na Īa\l\ ma Ika atu\ oka elna o ka halo A ponoia^: