Ka Puuhonua, Volume III, Number 15, 28 April 1916 — Moolelo Hoonaue Puuwai No ka Ui Kanamilohae [ARTICLE]

Moolelo Hoonaue Puuwai No ka Ui Kanamilohae

! a Makaikm Wahine Op ; o Kaulana o ka Hema. A I OLĒ Ka Hoko Alohilohi oke Komohana—— Ka Wa-j hine Opio Wiwo Ole Iwaena ooa līikini i a o ka Hanu Meheu 'Pololei, | ■ " *"t ..1 ' ' —1' ; ' ' ;/' ;1 MOKUNA VIII. Ka Limakoko o ka Pepehikanaka—Ka Makaikiu Wahine o ka Hema Mahope o ona Meheu- He Oiaio o Oe no ka Powa——Na Hoohiwahiwa a ke Aupuni o Kilkemona no ka Ui Nohea Kanamilohae nei o Buruke. Kakania e īniki Prrt7«rai "A ka !ua hoi o ua mau kanaka nei i wehe ae ai i kana pahi hou puuwai mailoko ae o kona poli. A hapai ae la hoi iluna me ke pale ana ae hoi ike kapa e uhi ana maluna ona wahine opio, a hoopololei iho Ia hoi ua puuwai eleele nei i kana pahi oilua me ka menemene ole maluna oka umauma oka Makaikiu Wahine e waiho lahalaha ae ana imua o ke. alo o ka puuwai eleele, me keia mau olelo awahha ana i puana malie ae ai, me na minoaka hoonaaikola a ka mea i piha me na manao limakoko o ka pepehikanāka hilahila ole. 'iE make oe e keia wahi kaikamahine kuaainae pono ai, e like me ka holoholona." A o ka lumai koke iho la no ia' o ua puuwai eleele nei i kana.pahi hou puuwai' me ke kali ole, aka, mamua oke puanuanu ana iho o ka maka pahi.a ua puuwai eleele nei iloko o ka ūmauma lahalaha oka kakou Makaikiu Wahine aloha e kaia nei eka hiamoe nui. 0 ka wa no ia o Baina i komo mai ai me kona ano mau no he makahla ī ka moe ana o koaa Haku Wahine m£ ka .nihi malie ana me ke kam'umu ole, ka mea hoi ike ole ai ona p uūwai eleele i ke kpmo ana aku o ua ilio nei. Aua jlio ahonui Baina nei hoi i ike koke aku ai iloko oka malamalama a hoopipi o ke kukui oia au, keia mau kanaka a rne kekahi kanaka hoi e a-na iho ana me ka pahi oil.ua e pa-hu iho i kona Haku Wahine aloha me ka menemene ole, nana hoi i ho-okalakala ae ina hulua-i o ua Baina nei. A e like me ka poka i oili aku mai ka waha aku o ka pu rasfela, peia okoa iho la no ua Baina nei i lele aku ai me ka mama loa, mai ka lani no a ka honua, lele liilii'ana ka pahi a ua kanaka nei, me ka weluwe'u lii'ii ana hoi o kona ■ % lima ak:iu ina ntho oua Baina nei> nana ho! i hookiheahea ae ike koko iluiia oka uhimoe a me ka paku o nā wahine opio, a pela' hoi 'me k? papaheie. . Ka mea hoi. nana i hoopulwa ae ika kaua Ui. Klanamilohae ame Adele iloko. oka laua hiamoe nui, a laua hoi i puoho ino «e a:, a ike mai la laua ia Baina e aumeunie ana nu* km mau kanaka i pāa ko iaua mau : ka uht ia, aua Ui nei i Uhu ; kana pu raifela eku ana ma ke poo o ko laua iree; he rcb i no ka 'eo ahiu hae o kj pu a' u t 2vl ' .ik'.u 'V, h'no nei, nunulu ana Uk<

0 ua mau kanaka nei he kino make puanuanu ria ka poka hala ole a ua * MLakaikiu Wahine nei o ka Hema. r A ua Ui Kanamilohae nei hoi i lele kokē j aku ai me kona lole moepo, nō kahi ake kana-! ka e aumeume pu ana me Baina, a ua Makaikiu ! Wahine nei hoi i lalau aku ai i ka palemaka o | ua kanaka nei a huki' ino mai la > ka mea hoi nana i hoahuwale ae ina 'hiohiona o keia Uma koko, eia ka, o Robata Boe no keia, ke keiki a ! kje kiaaina, aua Ui KanimHohae nei hoi i ka- 1 mailio aku ai i u.i kepaa nei me ka leo-ko'iko'i 1 a kanaiua ole: ■ ■ ? l /He paahao ce na'u e keia laepaa no ka ; lua o ka manawa. ;> ■ j Komo ana no ka Nunui Aziuxo, ka Ilamu-! ku, ka'na wahine ame ka ohana iloko o la-l kou aahu mo'epo iloko o ka rumi moe 6ua mau » wahine opio nei me ka ihoiho kukui.no _ko lakou 1 hoopui\yaia ana e ka leo o ka pu raifeia a me ka ihaluku o na kapuai wawae o ka limakoko a me rßaina i noke ai ika aumeume.' A lakou a pau ;i ike ae ai me ka hoohewahewa ole o ke keiki Ino ake kiaaina e ku lohaloha aku nei imua o |lakou. | | A iloko pu no hoi oia wa ua wehe ae la ua ; ;ITi Kanamilohae nei i ka uhimaki o ke kanaka 1 je waiho ana iluna o ka papahele, Q\a ka o kahi jkanaka hana no oke kiaaina, oiai no nae ua ;Ui Kanamilohae nei i hoomau aku ai i kana jkamailio ana me ka leo inaina i ua Robata Boe . nei. ■ j. <f lna owau ka lunakanawai o Rikemona nes e lawe koke no au i ka olelo hooholo nou ma ka , waha o ka'u pu raifera no ke kipoka ana i ( kou |lae me ka'u mau poka kepau no ka hoohalike . ana ia oe me.kou kokoolua e waiho nei." j Aole i puai wahi leo ae ua Robata Boe nei, oiai oia e mihi ana no kana mau hana nana i ihoohilahila aku i kona mau makua ame ka ipiha inama iloko ona.no ka Makaikiu W"ahine o ,ka Hema, nana i hoohoka maopopo aku i kona I mau manao limakoko. | A iloko o kela wa, ua kauoha aku la ua Ui Kana nil'ohae nei i kona makua ka Nunui 1 Aziuxo no Wa hoopaa ana i kana lawehala, a oia 'k?. uo. N-.;-ui Aziuxo nei i hul» koke.ae ai me ikona mau lima konahao, manana ana ua Robata Boe nei iloko ona lima oua Nunui nei me ke kupee ia ana hoi a paa, a laweia aku la hoi a waiho ma ka me ke kinopuanuanu o kona |:kokoolua, me ke kauoha hoi i haav/iia aku ,ai ia ' Bama no ke kiai ana i ka paahao, a ua ilio aho- | nui nei hoi i hooko aku ai i keia kauoha ma ka : moe malie ana mai hoi ma kahi e me ka hakaipono mai hoi o kona mau maka mākaala malujna o kana pio e hiki ole ai no hoi iua Robata ]Boe nei ke pnioni ae 5 oiai,' ua.kau mal' lā na | haawe ko'iko'i aka hu'i ame ka eha o kona ; lima i weluwelu liilii ina niho wakawaka o | Baina. - . j Aka kakou Makaikiu Wahine no nae ame | Adele kona hoa moe i hoi aku ai no kekahi rums \ moe kaawaie e aku no ka hooluolu ana no ke . koena oia wanaao. i A no ka Ilamuku, kana wahme 4 ka ohana i me Aziuxo, aole loa lakou i hooluolu a hiki i ka 'oili aaa mai ona kukuna oka La, a keia lono ,hoo'ele hauli i pahola ae ai no ka hoao ia ana o 'ke ola oka Makaikiu Wahine oka Hema e powii malu e ke keiki a ke kiaaina, a ua pahola ae ia hol ia me ka awiwi loa iloko o ke kulanao Rikemona, aana hoi i kauoha awiwi aku i ke kiaaina ame na Luna Aupuni ko'iko'i e hoen hou.mai no ka home o ka Ilamuku po ka ike ana i keia mea hou ano nui a lakou i ele ' Ak 5, i ko lakou hoea kino ana no kahi o ka 11 akahi no lakou a hooluo he mea po'elei ka lono a Jakou i |bhe ai, a ua li!o no hoi . :n o'e!o a k| luMiiuku H*uhauiiou

kakoo ikaika loa ma ka aoao o.ua Makaikiu Wahine 03i, ka ' mea hoi nana'i punuku loa aku i ka waha oke kiaaina i'oko o ka hilahila nui no. keia niau hana limakoko maopopo a kana' keiki, a ua a!a pu ae hoi na manao- inaina'iloko o na Luna Aupuni n o ua Robata Bqe nei. \ Aka, mamuli o ka ooino i loia'iaiami konā linn pe!a oia i-hoopaaia ai kiahko oka hal<?paahao ma]ab o na lawe Sa\ve ana a ke ke.uka 'a liiki i kona oluolu maikai' ana e malamaia ai kona mau hihiW ko'iko'* ( elua ma ke degere ekah: o ka pepehikanaka, Ua lilo no hoi kaia mau h-ma aua Robata'Boe nei i mea no kona makuahine e kaumaha ai ame kona mau k?ikuahine 3 ' a ua liio pu ho-lioi i mea kamailio nui ia ma na wahi a pau o Ridemona 5 ai oi loa aku, ua Ula maoli no ua Ui Kanamilohae nei ame kana mau*ilio i mea weli ia ena mea a pau, a pela hoi me na poe ha s iha'i kanawai 0 ka aina. ■ NolaiLa, ika hala ana elua mahina ma ia hope iho, loaa iho la ka oluolu i ke keiki a ke kiaaina ma oke oki* maoli ia ana o kekahi o kona mauma-na- ! manalima i hoopoino kukonukorkuia loa ia e Baina. 4 1 A ika ike ana no o ua Ui ua eluolu ua Robata Boe nei, o kona noi koke aku la no ia i ka lunakana wai e hookolokoloia ua Robata Boe nei me ke kali ole, oiai, aia na hiohiona atoha o kona mau makua ame kona kahu hanai' ke kau mai Ia imua o kona mau maka, no ka mea, ua ake loa oia e haalele koke iho ia Rikemona no kona home aloha ma na ka- , kai mauna kuhoho o Buruke. I Nolaila, ik* hoea ana mai o ika ia e hookolokoloia ai ua Roibata Boe nei, ua hele ke keena | hookolokolo a piha kui i na kai naka no ke ake wale mai no |keia e ike i ua Makaikiu Wahijne nei ame kana ilio punahele ißaina. ! ' ' "v" : ' ' '■;; i;; ;;;; | £\ ika hoea ana mai ika ma jnawa, ua ikeia aku ka limakoko ma kona wahi, a pela no hoi ua Makaikiu Wahine nei kana | iiio ame kooa makua Ilikini ima ko iakou wahi, oiai hoi ka [iehuiehu e kaulono mau ako ana [ maluna oka Mukaikiu Vvahine okaHema. ika pc*u aaa ona lolelo ike ona aoao a elua me !ka hoomaopo|x> u uu kau iaku ke ko'iko'i *o na ahewa maluna oua KehnU Boe nei e hiki ole ai iaia ke alo ae n ai ke kau ana mai o kekahi uoopai maluna om mai ke kiuw mai, e iike me ka hewa an * i hana ai no na ola nmkumae i % emuo waie ia ueeu, mamuli o kona mau man«o' *i!i a :< huwa wale, iioie i puu, ■