Ka Puuhonua, Volume III, Number 20, 2 June 1916 — KILA a MOIKEHA HE MOOLELO [ARTICLE]

KILA a MOIKEHA

HE MOOLELO

Ka Hpoholo Ewe Krtp(mahar—A ,h* Kama Kapu a Booippik&i ha Nalu-kee, o Makmwa. Kakauia e Dr.d?AXA-NDi-Ajs:EA MAHELE ELUAHui a Kila me kona rr3u kupu na ma ka moku o ke Eeiki»^H Lua (Oahu nei )—a Holo Ana o Kila—a—Moi ke-" ha no Tahiti/ "Ua holpia," Hookahi wale. ao meal koe o ka hooko aku. "No keia'hain'a i oili like aē ia me ke olowalu mai ko lakou mau waho ponoi mai, ua huli ae la oia.a kena aku la ia Moaula 2 ohi mai i tia waiwai apau o ua poe alii kamaaina nei i ho-amau ia mai ma ko lakou aoao mai •me ko iinei mau waiwai:" Ua kahea pj aku la ua Kaolulo nt} ia Pilmhuanui h\ku pokii e hele ma ; imua ona. I kona hoea ana mai malalla, ua kena' koke aku la ua Kaolulo iiei iaia e hele aku e kokua ia Moaula ma ka ohi ka hoomaop6po pono ana aku 1 na waiwai apaū i pili ia mai. Hoko o a m ana wa pokoI rt »waIe no_, ua pau loa mai la na mea apau malalo o ko laua nei wlu-. Nōlaila, ua huli ae ■la u.t Pahaahuanui nei a kamailio aku la me ka !eo nui moakaka: O kou kuleana v/ale no ka mea i koe, o ka hooko aku Aole i liuliu ma ia hope iho, ua ilpea mai la na moho kukini he lu ekahi i hoea mai i ka pahu hopu ma kekahi oawawa uuku ma ke poo qiauka o Puako o ka loko o Kiholo, ka loko hoi i piha ia ai kona hapanui e na pohaku pele.'a.'ka Wahine Poaim;)ku. I kona heea ana mai la malaiia, akahi no a hoomaopopo !oa ia aku la> eia ka o Kaihenui keia kukiai luaole o ka mama a i ane ane loa aka ao elikē me Kaolulo ka mea nana i holo na hipa a i eiua iioko o ka pokole loa elike iho la lie keia. .1 kela wa i ike maopopo loa *■ a aku ai ke kukini mama i hiki ;rnua mai i kahi o ka pahuhopu, aa hoomaka hou ae Ia na kanaka e uwauwa elike me *ka lakou i hana ai no Kaolulo i ka la mamua aku. Oiai na kanaka o ka ,aha mokomoka e noho malie ' ' jjk - ■ ana iloko o kela manawa, ua lohe pono ioa aku lakou i ka uwa-. uwa aku o ko waho nei poe.j Nolaila, ua pau mai la na kana- ; :ka apaU e akoakoa ana o ka kiaai. I.auoiu malumalu-o ka ahamokomoko e noho malie ana ioko o kela man i ka hooho ,;ua mai a ko waho nei poe rae ia leo uwauwa he nui. ko lakou ike ana aku.me ka a e pii ,inai ana hoi a ko ,

mo ike kahua mokomoko, ua ! hui pu aku h lakou ma ka uw, , 1 uwa ana i oi 1 ae ka hauwalaau a i me ka wawa iko ka mua. lua j 1 Kaihknui nei i hiki mai ai a ko- | mo iloko o ke kahua molj:omoko| o ka pahuhopu o ke kukini 3 uaj hele loa aku la oia e ike i kona ! haku alii opio, ke Keikialii Kila aMoikehap Kauai. Ke aliihoi; e walea 'la i ka pohu lai o ¥7a- : mahanalua a ika hee ana i ka' nalu o Makaiwa. lua Kaihenui nei nae e ike t ? la i ke'iii Kila, a oiai hoi ua ha-j kualii \? ona e haawi mai ana i na olelo hoomaikai ame na leo kahoaka, eia no ua Kaihenui ne ke hoomau nei no i ke kalewa ana iuka a i kai oka lanai launiu. I loa no apau na kahoaka ana a ke alii no ua Kaihenui nei 0 kona huli aku la no iai hoi no ko lakou hale i hookaawaleia ai no ka hoomaha a hooiuolu ana 1 kona wahi paukukino. Jaia no a aapoo iloko o kaliale, o ia ko ke no ka manawa a kekahi mau kana.ka i ike mai ai i ke ku poiolei o kekahi mea ula me he anuenue 'la maluna ae o Hae- : na. He wahi apanaaina ahupuaai keia ma ka aoao o Honoipu nei • mai Mahukona mai. Ika ike maopopo ana aku o ua mau kanaka nei i ua mea ula nei eku pololei ana iluna, ?ole ia he anuenue maoli, ako, he ehulepo |a i hoakakaia ae e ■ike ahe'makani liilii a pii pololei iluna mamuli o kapohu, ua heo ho ae la laua me ka leo nui a piha hauoli: "E lakou nei e!. Eia hou ae no keia moho kukini, o ka moho kukini no keia o kMa aku la inehinei." Hooki iho la laua me ka holo a aku o ka lanai launiu e hoike aku ai ike e nanea ana me ka haano'u ana ika mama m*oli ona keiki o ke alii mālihīni. Ua hoopuka pu ae lakou ina olelo mihi iko Ia- j kou poino, ina eae maj ke aīii I malihini i ko lakou makemake,; 0 na iwi o na aoao elua ka pili e! hoa-mau ai. Oiai ka nui ame ka leh'ilehu ! o na kanakk e hoomau ana no i ka nana iuka o Wairrtea i ka hoea mai o ko Kaihenurkokoolua, ua hoopuiwaia ae la lakou i keia hooho ana ae o keia mau kanaka, I ko lakou huh hke ān'a ae a ua ikeīike aku la h kou apau, he oiaio na olelo a kela txim kknaka, a ua hiki'rai la ka pimohn lepo i i ponoi. Nolaiia, me ka hoohakplia ole iho lakou i ieo nn* ae ai i'keia mau o!e*o akena me ka hoekanikani pihe any. "Pau helu papilua no i ke alii mUiMni! Helu papaliM no 1 ke alii malihlni. 'O kahi nnikai loi nae o ke alii iTa!ihin : , o ka ao ote nnn iho nM i na'lii k<> maaina koi aku, o na hvi ka pl\l a na ooao a i e hoomoe ai(Aole i pau)