Ka Puuhonua, Volume III, Number 22, 16 June 1916 — Moolelo Hoonaue Puuwai No ka Ui Kanamilohae [ARTICLE]

Moolelo Hoonaue Puuwai No ka Ui Kanamilohae

* M c ;kaikiU Wahine Opio Kaulana o ka Hema. AIOLĒ ' Ka Hoka Alohilohi o ke Komohana—Ka Wahine Opio Wiv;o Ole Iwaena o na Ilikini a o ka Hanu Meheu Pololei, MOKUNA IX • E ka Ui Kanamīlohae, Kuuu Hoopakele Hoi Mai ka Lima Mai o Kela Poe Hihiu o Popie——Ua Aloha Au ia Oe e ka Hoku Alohi oke Komohana-—Ka Lono Kaumaha i L; ; >weia Mai a Lohe ka Makaikiu Wahine o ka Hema— E Pili Ana no Kona Kahuhanai - a me Kona Mau Makua ma ka Lima o ka. Pakaha, Kakama e Inīki T?mrwki "Ma ia ano i hoole ai ua Alii Ilikini Kawata nei i ke noi a ua keiki nei, a me kona makemake pu ole no h.oi e lilo aku kana hanai punahele aloha i keia kukialii a mekona mau kanaka hihīu hiena; o keia hooleia aaa o ke noi a ua Ke ikialii Uriu nei e ke Alii:. Kawata, ka mea nana i hoopiha aku iaia me ka inaina nui, me-kona ho 0 puka ole ae hoi i koaa mau manao inaina, no ka mea, oia wale # no ka i ike ia mea a rne kona mau kanaka h'hiu hiena e kali mai la no ke ano nui o kana huakai moewaa i uhaiia e ka ma'kapaa paoa o ke pakalaki, Nolaila, iaia i haalele iho ai ia B jruke pme ka nele o kana noi ika Mikaikiu Wahine ōka Hema i wahine nana; ua pau ae la hoi ®na noonoo ia ana nona me ke ano palaka pu, Aole no hoi i hoalaia mai namanao ano e iloko o na makua a me ke kahuhanai o ka kakou Ui Kanamilohae aioha no ke Keikialii Unu a hiki ika pihā ana o elua: pul6 me kekahi mau hiohiona anoe ole, e hiki ai;ke ike ia aku aia he hoohalua me na manao eleele, ke hookokoke mau mai la ma ka puka o ka o ke alii elomakiile Kawata a me kana miu puluna aloha, piai, aohe no o lakou mau hoomanao hou ana nona, eiai, ua lilo no lakou a pau ma ka noonpo ana ina hana like ole o kela a me keia a lakoii e iini ai, no ka mea, o ke k iho la nō ia o na kanaka paionia e auwana hele ana iloko ona a;na momona ona Ilikini o ka Hema, a pela no hoi na paionia huli waiv?ai o ka Akau iloko oia mau la poluluhi i aui hope aku la. Nolaila, ika piha ana ona pule elua mai ka la a ke Keikialii I?riu i hoea aku ai no Buruke, a ma ia po iho, iloko hoi o na hora koliuliu o ke aumoe i kokolo malu mai ai ka mea pakaha me ka ike ole ia a hoopiha iho la i ka wah^ 0 ke Alii Ilikini Kav,ata me ka \welu me ke kupee ia ana hoi ona kanaka o ua alii e'emakule ne?, me ke puhi ia ana hoi oko Ukou mau home 1 ke ahi me ka menemene ole - A pela no hoi me WVlen.-i a me kana wahine uA paa like laua i ka me ke puhii-i o ko laua hale nahi i ke *h\ e Hmi mka ha ? o ia oko laua mui w i ipui a hoomainpinoia hoi ko laua m; u 1 n ki hana a me jca laUa mau holohol^rn,

A i ka ike ana ō ka !im?rkoko o ke aumoe ua ko kona manao eleele, ua lawe aku Ia eia ina ttiea a pau me ka ike o!e ia, a.w.aiho iho la hoi i ke kahua oka Wahine Opi'o i aloha ai. i kahua oneanea i piha me ka mokumokuahua_ nui. ' .■■■■;;/;";■;■ A maopopo o!e iho la no hoī na mea e pill ana ike Alii Elemakule a me Walena ma, a loa he poe iwaena o na kauwa i pakele _inai i hoomaopopo a ike ia mau mea koe wale ibo no kela mau maka aloha e nana iho ana iko ka honua |nei no kela mau hana limakoko oke āumoe. Ua laweia aku hoi o Walena ma a hoopaaia he wahi okoa loa mai ke Alii Ilikini Elemakule aku iloko o kekahi pali hooku'i o Popie; ao kā pea.no hoi nana keīa mau hana powa, oia no ke Keikialii Ilikini Uriu me kona mau kanaka hiena, a o |na h'ana hoomaewaewa. a keīa Keikialii Ilikini Uriu maluna o ke Alii Elemakule *Kawata oia no kona hili mau ia ana me ke kaula ina la a pau me ka oo ia o kona mau aoao i ka maka o ka pana, a ua Alii Ilikini nei i uwe mau ae ai iloko oka ehaeha nui, me ka hooliloia o kona koko i mea holoi iluna o kona ili, a o kana wale no e noonoo ana o kana hanai, pehea aku nei Ia oia. No Walena ma ho; aole o laua hiliia, aka, aa lawa ko laua hoopaaia ana Iloko o kela . mau pali koo-u, i mea nana e hookau aku i. ka weli ia laua, a ko laua mau maka hoi e kaulona mau aku ana no ka laua mau kaikamahine no ka hele ana mai e ae b laua a me kona kahu hanai, a laua e ike ole aku nei f kona wahi hoopaaia ai. A e kiai mau ia ana no hpHakiiu nei e na Ilikini hihiu ikapoa me ke ao, ahe hula ka haua nui a ua poe Ilikini nei, ika wa i paapio ai o Walenā: ma. ; 7

Aua hooholo iho lioi - u-a Keikialii Ilikini Uriu nei. E kuu lanakila no oia ia ma ke loaa o Kasamilohae; a ua, hooi>sa liilii aku ke Keikialii Uriu nei i kona mau \ Anaka ma na paiena o Hikemona no ka haki!r ana ika Makaikiu Wahine o ka ka ua hālawai iakou me ka makapaa paoa pakalaki, oiai, ua hala mua iho la ua Makaikiu Wahine nei o Buruke, a pela lakou a pau i hui ole ai me aiwaiwa neī, e heie ala e huli i kona mau makua a me kona kahuhanai. MOKUNA X.

l£a Makaiklu Wahine o ka Hema Mahope o ka MeKeu o Kona Mau Makua ame Kona Kahuhanai a me Kana Mau Hana Aiwaiwa Imua o na Ilikini Hihiu a Hiena o Popie. Ua hele ia e ua Makaikiu Wahine nei i ka po ame ke ao, a hiki i kona wa i kiei hou aku ai ina- kaiaulu hoanoano o Popie, ke kahua hoi ' o na Ilikini hihiu o ka Hema. ! mai« v ina o keia mau puu i hoomoana iho! ni no hookahi la a me hookahi po, no ka hooIaU! ana hoi i kana hana e hana ai n'o kahi e loaa ai! 0 kona mau ma'<ua, oiai, ua maopopo no iaia! na ke Keikialii Uriu no'keia mau hana hoomainoino! i kona home aloha a me na kauwa a kona mau makua'?* me kona kahuhanai, ana hoi! 1 hoopaa iho ai me ka oiaio Imua o kana pahi! hou pauwai, me ia mea oia e kaiH ae ai i ke o!a o ke Keikialii Unu. Nolaila, mahope iho o kana hoohla ana,! ua kali hou Jho la oia a uhi hou mai na eheu o! ka pouli, ai ka uhi hou ana mai o ke koloka! eleele oka po m&luna oka honua, ala ua M?,-! k Wahine maalo hele ana ma na pa-' palha'e ona Ilikhl hihiu o Popie me he feino| wnilua ala, he wale ffo hana nui a Makatkiu Wahin;e : . nei, oia no ka hoolohelohe ana i kahi i ai o kona mau mahna» eu'

f nae, aole o:a 1 halawai me ka ulia laki oka ioJbe ana i kahl mea oia ano, aua hala iala he hōokahi pule okoa o ka hoolohelohe ana i ka po rio kona 'mau makua me ka ike ole ia. Noiaila, i ka lua mai o ka-. pule o kona hoao" hoū ana e hoolohelohe no kona mau makua, ioaa iho la iaia .ka lohe no leahi i hoo;*;aaia ai o kon'a 'maa' makua; o !:eia v/ahi a kona mau m.akua 1 hoopaaia'ai, ua ike oia he wahi nihinihi loa ia, oiai, ua p'-ikuia kona mau aoao e na pali kuhoho a me mua mai, koe wale iho no he wahi ' puka haiki e hiki ai no i ke kanaka' hookahi ke komo aku, nolaila, hoomanawanui iho !a ua Makaikiu Wahine nei ma- kekahi po a pakaua eloelo e kulukulu liilii ■iho ana } oia kona po i komo jaku ai no ua awawa nei o kona mau makua i hoopaaia ai, a mamuli o kona ik* i ka Olelo liikini i loaa ole ai ia nona, a ua ike oia ika malama ia ana d kona mau makua he maikai ko laua wahi, a o'kona kahuhanai i aloha ai, no ka ua hele oia a nawaliwali, a ua aneane hiki ole iaia ke uumi iho i kona inaina, aka, mamuli o kona noonoo ana ae no Ede e imi. ala i rpau kokua no laua, a ua uumi wale iho la no oia i kona mau manao inaina. Aole no hoi i loaa he līoohuoi ina hihiu o Popie no'ua Makaikiu Wahine nei e ka Hema a hiki i ka piha ana o ka mahina, akahi no a loaa ka hoohuoi ike Keikialii Unu no keia Ilikini malihini iwaena o kona mau kanaka, a me ka moeuhane mua ole o ua Makaikiu Wahme nei e ikeia ana oia* uolaila, ua nanea loa oia iaia e noho pu nei me na Ilikini hihiu. 0 Popie, aole no hoi oia wale,. aka, ua hoouna aku oia ia Baina kana Ilio no ka hoike ana aku ia Aziuxo kona Makua Ili» kini, ua loaa kona mau makua iaia, a ona kokua wale no ka mea i makemakeia e hoea aku ī ka wa kupono, o i hoea aku ai o Baina no Buruke oia pu no ka wa o Hde ! hoea aku |ai me elua haneri koa o kona (puali ponoi, aua haalele koke 1 iho no lakou ia Popie. j Nolaila, ma kekahi ahiahi a I ua ui Kanamilohae nei e nanea I ana me na Ilikini o Popie, ua jkomo mai la ua Keikialii liikini |Uriu nei, a kauoha ae ?a i kona {mau kanaka e kuku Huna, no jka mea, he wahi hoohuoi i loaa iiaia, pela kāna eia he malihini iwaena o lakou Ikahi i noho pu ai me ka loaa lole nae he mau hoehuoi ana ia |iakou, | A keia noa ana ae e ike ai Ikauaena makamaka heluhelu li na hana aiwaiwa a kaua Maikaikiu Wahine, i wahi e pakele lai kona mm makua a me kena Ikahuhanai. t