Ka Puuhonua, Volume III, Number 28, 28 July 1916 — Moolelo Hoonaue Puuwai No ka Ui Kanamilohae [ARTICLE]

Moolelo Hoonaue Puuwai No ka Ui Kanamilohae

.V ' V . ■ . ' ■■!..■■■ Makaikiu Wahiae Opio Kaulana o ka Hema, AIOLE K« Hpka lohilohi .p ke Komohana——Ka Waiine Opio Wiwo pie īwaena o na Ilikini a o ka Hana Pololei.

MOKUNA XII. , » . ■■■.■■ . ..I - v ■ KE Anaina Mare o Adele Hauhaulima a me ka Limakoko o ka' Pepehikanaka Hila- ( hila Ole—Ka Makaikiu Wahine o . ka fifema Mahope o ka Limakoko o ka Hohewale- Ka Ilio Baina ma kā Meheu Pololei a Noho Ana i ka Hale , _ paahao. , " Kakanīa e Vvvwaī

A lele maila ua kanaka nei maluna o ua Ui Kanamilohae nei me ka oi p kana pahi e hoopololei mai ana puuwai o ua Ui uei, a o ka Makaikiu hoi o k'a Hema, aka, iloko o ka puiwa a me ka inaina nui 9'ua 'iaepaa nei, hou ia aku la oia ma ka wawae e ua Ui nei me ke pa'i ia ana iho o kona lima e paa ana i kana pahi, walawala pa-hu ana ua kanaka nei iluna 0 ka papahele, a me ka hehi ana iho 0 ua Ui Kanamilohae nei maluna o ke4cania-i o ua laepaa nei me keia mau olelo: " "E Palika ka limakpko, i lanakila ole maluna 0 kahi kaikamahine," wahi au e keia hohewale hilahiia ole, / "He paahao oe na'u, e a!a ae oe iluna no f ka halepaahao." Iloko o kela wa ua !a ua Makaikiu Wahine nei 0 ka Hema 1 kana pu raifela a kau pono aku ;ia imua o ua kanak-4 nei iaia i ala ae ai a hele aku la mamua 0 ua Kanamiiohae pei me kana ilio Baina, a ma ke'alanui i loaa aku ai 0 Ede rhe kek&ahi mau makai e hele mai ana e hookolo i ua U1 nei, a ua kaa aku hoi ua kanaka nei malalo 0 Ede a me na makai, a iloko o na hora pokole, aia ua Palika nef iloko 0 hale paahae. \ > A ua kaulāna hoi keia hana a ua Makaikiu # Wahire o ka-Hen.ia iloko oia mau. k pokole loa, 'A ke aliikoa opio Wiliam'a Alet.i hoi i makana, mai ai i kekahi p kona mau medala i Ui Kanamilohae nei no ka oakele ana o kona ola a me ka loaa ana o ka limakoko; a o ka Adele makana hoi, oia no kekahi 0 kona lako -gula a me kekahi huiaa dala mahuahua, a 0 keia mau makana a pau 1 haawiia aku i ua Makaikiu Wahine nei, ua apoia mai me ka ohaoha aui. tJ A i ka hoea ana mai o ka la hookolokolo ia ai 0 ka limakoko, Hsa ae maoli ae oa Paliiea nei i kona hewa, ana hoi i hoike āe a? imua 0 ka aha hookolokolo 0 Rikemona, mamuli 0 kona manao kuhihewa na kē alii opio Aleta oia ? imlhala; oia hoi ke kumu 0 kona hoopauia ana mai mailoko mai 0 ka oihana koa, a 0 ua hewa Ia oia no kona hoao ana e lawe i ke ek 0 kekahi kaik?mahine a ke kanak* mihhi ana i aloha aime ka waha o ka pu-pifiapana, A o keia Wi-

Ilama AleU no jnae ka o keia kaikaipahine opio, ama īa ano i nohoalii a* ka lili a. ka hoomauhala iloko o kon?i puuwa.l no u;-i opio nei.". , 1 A oka hoopai i kauia aku maluna oua ' Palika r.ei ; oia kona li ia ana. Oiai, he ano kakauha no na kanawai o na ilokuaina oka Hema iioko oia mau la, „e like tfre na negero kauwa kuapaa malalo oko lakou rbau haku hana, ka hoohana ikaikaaia ame ka pepehi hoooteinoinoia ana hoi e like me na holpholona. | O keta hoopai nae i kauia aku maluna oua Palika nei, ua akeakea koke ( ia aku e ke aliikoa opio poino Aleta, mai ka hoopai make ai ka hoppai hoopaahao a pau ke ola maloko oka halepaahao. j Eia nae, ua lilo ia mau akeakea ana i mea waiwai ole, oiai, ua nui wale aku ka 'kana mau ko'iko'i i hana aj, no ka mea, ua lawe ae la oia ike ko'iko'i o ka hewa ana i hana ai malena ponoi iho o kona hokua ma ka amana li ka f naka; a o kona kokoolua hoi ke kanaka lawaia, ualoaa iaia na huikala ja ana mamuli o ke kupale ana a ka Ui Kanamilohae nona, a uā kana;ka nei hoi i haawi mai ai i kona hoomaikai no Makaikiu nei o ka Hema, no kona pakele ana mai noho makahiki iloko o ka halepaahao; a jsa wahine uahoa pu no hoi a ua kanaka nei 1 haawi mai ai i kana mau mahalo ana he nui Jio ua Ui nei, ka kakou ui nohea hoi o na mauna jsuhoho o Buruke. ' . *

: A na keia mau hana aiwaiwa a ua Ui Kanaiuilohae nei, a o ka Makaikiu Wahine o ka Hema, a i ole, ka Hoku Alohilohi, o ke Komohana a rae kana ilio ahonui Baina, i hookao aku i ka weli īloko'o na poe hana karai>*!a o na Mokuaina o ka Hema iloko oia mau la, a pela hoi iwaena o na Iiikini hihiu o ka Hema, ua lilo ua Ui Kanamilohae nei i pulakaumaka no lakou, me ke ake mau ana hoi e hoopio l ke ola o ua Makaikiu Wahine nei o ka Hema, a i ole, ka Hoku Alohilohi o ke Komohaiia, eia nae, oia mau kukakuka ana a lakou ua lilo ia. mau mea i mau mea waiwai ole, oia?, e hua ai'-u ia ana lakou me ke kuaki nuL a pela jia Ui Kan&milohae , nei i nohoalii' ai ma na pnlen® o Buruke, e ahai mama ia ana ma kekahi mau kulanaka(fhale nunui e ae o na Mokuaina o ka Heuaa. Loaa mai la ke kono 1 ua Makaikiu Wahine nei o ka Hema Monroe, Viriginia ha, mai ka Ilamuku Kiekie Hakakela mai. A ,ua Makaikiu Wahine kaulana nei hoi o ka Hema i haalele iho ai ia Rikemona lio Monroe ji uk«*l»> hoi e Ede EJauhaulima a me Baiaa, kana ilio ahonui, ka rnea hof i makanaia e ka Oamuku me ke. apoa-i dala no kana mau bana koa lua ole. ! A mamuli hoi o keia mau leo kono i m Ui nei o aa awawa ' o Bu{*iike, ua haawi l&ku oia i kon* ae, a he mau la aiahopa iho o ka ioaa ana mai o keia kono i ua Makaikiu Wahiine nei, ua hooko aku la oia ma k* hoea ana laku no Monroe, Viriginia Komohana, me kona 'mau hoahele me ka ma&lahi. A ma kahi o ka Ilamuku Hakakela lakou aei.i aku ai me ke. ohohla nu! ia, a o aa h]ona waionohja o ka Wahiae Ui I o ua Kanamilohae nei a oie ke kanaka Ui hol o jEde i hooi loa ia aku ti ko ohohia ia e na lopio kane a me na opio wahine o ua Mokuaia» Ikaulana o Vir»giah a me na keonlmana koiIkoi o ua J$fokuaina a!a a me ka lakuu ipau Iede |i hele mit e ike kumaka i ka Makaikiu 'Wahhie Opio o ka Hema, a i ole, ka Hoku

Alohilohi o ke Kpmohana a lakou i iohe pepeiao wale ai no, a . akahi no a ike mak.4 i kona mau eia ka he'kaikamahine wa.le 119 i lalapaia kona puuwai me na manao koa * a wiwo ole ona a'a a maka ? u ele. A ua Jbaawiia ae he mau anainajea!ea n'o ua Makaikiu Wahfme Opio nei o ka Hema; mai ko laua wa.i hoea ?iku ai a hiki i.ka piha ana o ka pule hoo kalii, me ka lilo loa hoi oua Ui Kanamilohae nei i mea # ka» maiiio a kaao mau ia t na kana ka 0 Viriginia i hele mai na wahl mamao mai no ka ike ana i ua Ui hoomahie nei 0 na awawa kuhoho 0 Buruke. A i ka piha ana he elua pule oua Ui Kanamilohae ne<, kana eha toni Bde ame kana ilip Baina, ka hanu mehēu pQlolei, i noho ai iloko o na uluwehi o Monroe, ua hoikeike ae ua Makaikiu Wahine nei o ka Hema imua ona h'anerr o ua kuUnakauhale nei i kona ike kaulio ahiu aiwaiwa o ka piha maka'u ole oka hopo a wiwo o!e, i piha maoli ika weliw i ka nana aku a ka lehulehu, eia nae, ua lilo ia mau mea V mau mea paani wale no na ua kaikamsrtiine aiwaiwa nei o na kaka) inauna 0 Buruke. 4 f A na la mau hana aiwaiwa a ua Ui nei, na ia me& i papahi hou mai. maluna o ua Ui Kanamilohae la ina Inoa hpohanohano he nui, oia hoi s k& 4<Moiwahine O/ke kua oka lio ahiu," a 1 ole, ka "Hoohololio Wahine K&ulana' oka Hema, ka Ui Hoomahie o Buruke," Pe!a iho e na makamaka heluhelu o keia moolelo a puka hou aku i keia pule ae me kona mau ono hou, a oia no hoi ka hope loa 0 keia moolelo oka maalo hou ana aku 0 keia moolelo imua o kona mau makamaka heluhelu. Aole i paū. .